'Het wordt wild-west in
Europees televisieland'
Interview
Mediabonzen over de komst van commerciële zenders
Aardrijkskunde-mavo
actueel en oppervlakkig
EXAMEN
KOORTS
Hurnanistisch Verbond op bres voor normbesef
VRIJDAG 26 MEI 1989
Wout Bordewijk, voorzitter van
Veronica: "Een maand of anderhalf
geleden heb ik mijn collega's van de
andere omroepen nog gewaar
schuwd. Ik begrijp nog niet dat
VARA. NCRV en KRO zo doodsbe
nauwd waren voor dat commercieel
worden van AVRO. TROS en Vero
nica en de vier uitgevers. Als dat
plan was doorgegaan hadden we in
Hilversum alles in de hand kunnen
houden. Je moet veel banger zijn
voor die anderen, zei ik.
Nu dringt er een macht uit de we
reld van het nationale en internatio
nale kapitaal de Nederlandse om
roepwereld binnen waar wij als om
roepen niet tegenop kunnen. De uit
geverswereld is helemaal de grip op
de ontwikkelingen kwijt. De NKV-
omroepen zullen iets minder last
hebben van de komende concur
rentie. maar voor ons wordt het nog
meer knokken geblazen. Verba
zingwekkend is het niet, dat het ka
pitaal zich nu op deze markt stort:
de geldschieters hebben gebruik
gemaakt van de rommelige politie
ke situatie, een kabinet dat is afge
treden en het CDA, dat steeds die
ATV-boot heeft afgehouden vooral
in opdracht van de NCRV-KRO-
lobby naar Den Haag.
Maar ach, 't is de ontwikkeling,
hè. Wij hebben als Veronica in Eind
hoven het glas geheven, samen met
de top van het het Luxemburgse
RTL-concern, op het succes van Ve-
ronique. We hebben er een geduch
te concurrent bij. Rob Out hebben
wij gelukkig behouden, want als hij
was weggegaan was Veronica uit
een gevallen. En wat Veronica be
treft: wij zullen ons strikt aan de be-
stelregels blijven houden. Achter
Veronique staat een grote solide fi
nanciële macht en Joop van den En-
de, een bekwaam man, wens ik alle
succes. Alleen ben ik bang, dat Joop
zich overeet. Het runnen van een tv-
tent is van een andere orde dan zijn
Aalsmeerse bedrijf."
Jan de Troye, ex-NOS-pro-
gramma-commissaris en ex-
VARA-topman: "We staan aan de
vooravond van een wild-west-ont-
wikkeling in de media-wereld. Niet
alleen in Nederland, in heel Europa.
In Hilversum hebben we die ont
wikkeling naar commerciële tv al
tijd wel zien aankomen. Het streven
is altijd geweest om gelijke moge
lijkheden voor de publieke en com
merciële omroep te scheppen. De
paniek werd vooral veroorzaakt
toen verschillende omroepen tot
hun schrik ontdekten dat er een
koekoeksei in hun nest lag.
Joop van den Ende heeft met geld
van. anderen grote successen ge
boekt en hij gaat nu met de winst
aan de haal. Dat Luxemburg ook
een graantje wil meepikken is het
gevolg van de 'overspill', die hun
commerciële zenders in dat kleine
landje altijd naar de landen in hun
omgeving hebben gehad. De wild
west-groei had kunnen worden
voorkomen als er strenge regels wa
ren gekomen voor publieke en com
merciële omroep, zoals in Engeland
en Amerika. In ons land zitten we
nu met de gevolgen van een onzeke
re wetgeving.
De constructie, die de VPRO-
commissie onder leiding van ex-
KRO-voorzitter Harry van Doorn
enkele jaren geleden bedacht - half
commercieel, half publiek, onder
strikte regels - is met name door het
CDA altijd tegengewerkt. Om de
publieke omroepen te redden zal in
de eerste plaats nodig zijn hen een
ruime financiële armslag te bie
den".
Drs. Thijmen Jansen, voorzitter
van de NCRV en van de Federatie
van Omroepen (VARA, KRO,
NCRV), volgens Bordewijk (Vero
nica) de man, die de bestelomroe-
pen in de afgelopen jaren nog
enigszins bij elkaar wist te houden:
"De dreiging is inderdaad nog gro
ter dan vorig jaar toen we in het rap
port 'Duaal bestel: Bingo of fiasco'
vaststelden, dat de komst van een
commercieel ATV-net op termijn
de ondergang van de publieke om
roepen zou betekenen. De situatie is
zeer ernstig omdat de consequen
ties van de huidige ontwikkelingen
door niemand te overzien zijn.
Voor mij staat vast, dat het in Ne
derland bestaande omroepbestel,
uniek in de wereld, alleen overeind
kan blijven als we niet te krampach
tig reageren, zoals in ons omroep-
verleden, maar onze krachten bun-
Het Hilversumse omroepbestel, ruim zes
tig jaar uniek in de wereld, is de afgelopen
weken veranderd in één grote puinhoop:
Luidt de komst van de vrije commerciële
satelliet-pretzenders TV 10 en Veronique
voor de media in Nederland een wild
west-tijdperk in de wereld van de media
in?
Hoe heeft het ooit zover kunnen komen?
Vorig jaar nog schreven VARA, KRO en
NCRV nog in het groene boekje 'Duaal be
stel: Bingo of fiasco?', dat de „komst van
een commercieel bestel op termijn de on
dergang van de publieke omroepen" zou
gaan betekenen.
Hebben de bestelomroepen de laatste
vijftien jaar, eigenlijk sinds de proefballon
van het commerciële REM-eiland-tv-sta-
tion in de Noordzee, de kop in het zand ge
stoken? Worden de bestelomroepen nu
definitief naar het omroepreservaat van de
lage kijkcijfers gedreven?
"Het vrije kapitaal gaat de macht in de
ether overnemen. Dat is het grootste ge
vaar", zo vrezen omroepleiders, die nog
liever hadden gezien dat de combinatie
AVRO, TROS en Veronica en de vier
grootste uitgevers hun poging commer
cieel te gaan opereren, hadden doorgezet.
Gaan de commerciële omroepen, die
programma's zullen maken om er geld
mee te verdienen, de strijd om de reclame
gelden winnen? En wie is tot nu toe voor
een 'transfer' benaderd? Ale van Dijk
sprak omroepleiders van weleer en van
vandaag over hun visie en hun ervaringen.
Op pagina 22 laat Weert Schenk de tv-ster-
ren aan het woord: wie is tot nu toe voor
een transfer benaderd?
Richard Schoonhoven
delen. Dat zal niet eenvoudig zijn.
Een hier en daar opduikende ge
dachte van een CDA-achtige con
structie, die Nederland 1 zal moeten
worden, zal er nooit komen. Dan
zou je de poten onder het identi-
teitsbestel wegzagen.
Onze identiteit mag nooit verlo
ren gaan en dat hoeft ook niet. Wel
zal er versneld een grotere samen
werking moeten komen. En dat al
leen al roept problemen op waarvan
de uitwerking nog niet duidelijk is.
Samenvoegen van persdiensten, re
dacties van de omroepgidsen en tal
van andere afdelingen? Dat is nog
niet in bespreking geweest".
A.Deelman, directeur CASE-
MA, beheerder van het grootste
kabelnet van Nederland: "Zodra
Veronique en TV 10 in de lucht zijn
komen ze bij ons op de kabel. Onze
'norm is: hoe publieksaantrekkelijk
is zo'n zender? En dit lijken mij pu-
blieksaantrekkelijke omroepen,
vooral omdat ze Nederlandstalig
zijn. Over al of niet betalen doe ik
geen uitspraak. Van TV 10 hebben
we een aanbod voor.betalen binnen,
Veronique wil rechten van pro
gramma's voor ons betalen. Daar
wordt voor polsing van de achter
ban, dat zijn voor ons de gemeen
ten, niet over beslist. Of Sky Chan
nel of Super Channel op volle kana
len voor de nieuwkomers moeten
worden geschrapt? Ach, daar zijn
we al jaren aan gewend".
Richard Schoonhoven, media
directeur KRO: "Een jaar of drie
geleden bij de komst van Nederland
1 als NKV-zender heb ik gezegd dat
deze zender meer moest worden
dan de optelsom van VARA, KRO
en NCRV. Horizontale programme
ring, series samen uitzenden, sa
menwerking tussen actualiteitenru
brieken, dat wilden we toen al. Maar
dat is allemaal minder voortvarend
gelopen dan we hoopten.
Koestering van de eigen identiteit
zit heel diep.
Nu komen die doelstellingen in
een versnelling, de dreiging met on
dergang was kennelijk niet vol
doende. We moeten nu wel. Geza
menlijk kunnen we goedkoper wer
ken en dat zal nodig zijn, want de
Karei Enkelaar
commerciële stations werken per veel verzwakt, onder het motto
definitie goedkoper dan bestelom- zorg, datje niet te veel kijkers trekt,
roepen. Pluriformiteit is per defini- TV 10? Een natuurverschijnsel, dat
tie duur en dus een luxe."
Carel Enkelaar, ex-Hoofd NOS-
tv, ex-hoofdredacteur Journaal,
ex-adviseur van de KRO en thans
media-adviseur: „Het is tragisch te
zien waar de fouten, die in het verle
den zijn gemaakt binnen het bestel
en de politiek, nu toe leiden. Vijf
tien jaar geleden kon je al zien aan
komen wat er nu gebeurt. Maar in
Hilversum hebben ze altijd gezegd:
wij kennen dat natuurverschijnsel
commerciële omroep niet, dus trek
ken we ons er niets van aan. Voor de
TROS resteert nu niets anders dan
samen te werken met Joop van den
Ende, anders is de ondergang nabij.
Voor Veronica geldt hetzelfde,
maar dan met Veronique. Alleen de
AVRO is van de ATV-omroepen
nog niet onder de pannen.
KRO, NCRV en VARA hebben
veel te laat ingezien, dat ze geza
menlijk verder zullen moeten. Al
leen een CDA-achtlg verband zal
een kansje maken niet in het reser
vaat terecht te komen. Ze zullen
hun eerstgeboorterecht er voor
moeten verkopen. In het verleden is
de NOS door de omroepen veel te
behoort bij deze tijd."
Cees Wolzak, algemeen direc
teur van de TROS, ex-directeur
mediazaken van het uitgevers
concern VNU: "Een tijdje geleden
heb ik al eens betoogd, dat het om
roepbestel onder een verstikkende
deken ligt. We verklaarden er niet
langer van dat bestel deel te willen
uitmaken en onze eigen weg te zul
len gaan. Dat zijn we nu aan het
doen', via een intensieve samenwer
king met Joop van den Ende. We
staan er weer helemaal alleen voor,
maar dat is in het verleden ook al
eens het geval geweest. Zodra we
willen kunnen we weer bestelom-
roep worden."
Prof. mr. Erik Jurgens, ex-voor
zitter van de NOS: "Toen ik nog
voorzitter van de NOS was heb ik
herhaaldelijk mijn goede vrinden
uit de top van de omroepen voorge
houden, dat ze bezig waren de kop
in het zand te steken. Dat is dus tien
of zelfs achttien jaar geleden al ge
beurd. Alleen de voorzitters van
VARA en NOS waren indertijd be
reid over het plan van de VPRO-
Van Doorn - een
Thijmen Jansen
pleidooi voor een goed geregle
menteerd half commercieel, half
publiek bestel - te praten. Motto: het
is beter met ze in zee te gaan dan dat
ze een commercieel net op eigen
houtje gaan organiseren.
Men heeft steeds gedacht: zolang
we het kunnen tegenhouden, hou
den we het tegen. Dat wreekt zich
nu. Goed begeleid was het gevaar
van de komst van commerciële zen
ders veel minder dan nu. En zelfs
met een commercieel ATV-net had
je zelf alles nog in de hand kunnen
houden. Ik weet niet of de commer
ciële omroepen in hun opzet zullen
slagen. In die zin zijn ze minder be
dreigend".
Marcel van Dam, voorzitter van
de VARA: "Op je vraag of de onder
gang van de publieke omroepen
eerder voor de deur staat met de
komst van TV 10 en Veronique luidt
mijn antwoord: nee. Als de ATV-
plannen waren doorgegaan was de
inkomstenspoeling van STER en
omroepgelden verdeeld over drie
netten. Anderhalf jaar zouden
AVRO, TROS en Veronica nog hun
aandeel van de kijk- en luistergel
den innen, daarna zou de STER-op-
brengsten in z'n geheel naar hen
toegaan. Nu komen de commerciële
netten geheel op eigen risico.
De reclamegelden moeten nu
worden verdeeld over vijf netten.
Het hailgt er maar van af hoe groot
de financiers zijn en op welke ter
mijn ze hun geld terug willen zien.
Als je dan vervolgens zegt, dat nie
mand in de wereld op dit punt een
voorspelling kan doen, dan luidt
mijn antwoord: het leven kent maar
één zekerheid en die luidt, dat er
overal een eind aan komt.
Hoe wij als VARA, KRO, NCRV
en desnoods ook samen met de
AVRO zullen overleven als nu al
vaststaat, dat een CDA-achtige coa
litie desnoods in de vorm van fusies
in de omroep onmogelijk is? Dat zal
nog moeten blaken. Mijn antwoord
is: wacht nou maar even af. Overi
gens juich ik de komst van commer
ciële omroepen als TV 10 en Veroni
que niet toe en er zullen snel regels
zullen moeten komen als de plan
nen van TV 10 en Veronique werke
lijkheid worden".
LEIDEN "Ze begonnen met
de moeilijkste vragen, dat vond
ik wel een beetje deprimerend,
maar ik kreeg het ruim van tevo
ren af', zeggen Bas Osseweyer,
Marion Laarhoven en Sander
Huizenga van het St. Agnes Col
lege in Leiden. Gistermiddag
kregen ze tussen half twee ên
half vier 45 vragen voorgescho
teld in het onderdeel aardrijks
kunde mavo-d.
Aardrijkskundedocent P. de
Vries vond juist dat door met de
topografische vragen te starten,
de leerlingen de kans werd ge
boden goed op gang te komen.
Maar Sander Huizenga was het
daar niet mee eens. Hij werd
door het onderdeel 'De Rand
stad, een voorbeeld van verste
delijking' zenuwachtig en was
bang te weinig tijd te hebben
voor de rest van de vragen. "Ik
kwam er gelukkig al snel achter
dat het met die tijd wel meeviel
en heb de rest heel rustig afge
werkt".
Volgens De Vries waren de
vragen van het aardrijkskun-
deonderdeel zeer actueel. Zo
kregen de leerlingen van het St.
Agnes College in het onderwerp
'De Bondsrepubliek Duitsland'
vragen voorgelegd over de
werkloosheid, de industrie in
het Ruhrgebied, de bevokings-
aanwas in de stad München en
de wintersportgebieden.
"Ouders zeggen wel eens te
gen mij dat leerlingen tegen
woordig niet meer weten waar,
Tilburg ligt en welke delfstoffen
er in bepaalde gebieden voorko
men, maar de hedendaagse
aardrijkskunde is heel praktisch
- op de huidige maatschappij ge
richt. Als je een krant leest, kom
je al die onderdelen tegen", al
dus De Vries. "De leerlingen
moeten vandaag de dag ook
meer weten van minder din
gen".
Sander Huizenga en zijn klas
genoten Marion Laarhoven en
Bas Osseweyer vonden de vra
gen soms wel wat rommelig.
Sander: "In de antwoorden
kwamen te veel letters en cijfers
voor waardoor je èn de verschil
lende antwoorden moest ont
houden èn nog eens over de ge
stelde vraag moest nadenken. Ik
vond dat lastig". Marion streep
te gev/oon de antwoorden weg
die fout waren, maar ook zij
vond het af en toe onoverzichte
lijk, waardoor ze tijd verloor.
Alledrie hadden ze niet erg
lang boven de boeken gezeten.
"Met aardrijkskunde weet je
van tevoren dat er veel 'inzicht-
vragen' komen. Het heeft wei
nig zin om je druk te maken over
details", zeggen ze alledrie eens
gezind. Bovèndien vinden ze
aardrijkskunde een leuk vak.
Vooral Bas had niet veel aan
topografie gedaan, "maar het
was ook een kwestie van slim
zijn en af en toe terugbladeren
en dan kom je in andere vragen
eigenlijk al het antwoord te
gen", aldus Bas.
Wat aardrijkskundedocent en
de leerlingen wel tegenviel was
dat er weinig op de vragen werd
doorgegaan. De Vries: "Dat was
jammer, want dat maakte het
een beetje oppervlakkig. Wat
leerlingen mij trouwens ook
achteraf vertelden, was dat ver
schillende vragen niet logisch in
elkaar overliepen".
Voorspelbaar
Het havo-e
spelbaar, aldus docent R. van de
Waterbeemd van het Katholiek.
Examens voorlopige uitslagen
Aardrijkskunde lbo/mavo (c)
la. 2c. 3b. 4d, 5b. 6b. 7c. 8c. 9c. 10a.
11b, 12 tot en" met 15 open vragen,
16c, 17b, 18c, 19d, 20c, 21a, 22c, 23a,
24c, 25c, 26c, 27 tot en met 30 open
vragen, 31b, 32c, 33b, 34d, 35c. 36b,
37d, 38f, 39b, 40b, 41b, 42 tot en met
45 open vragen.
Aardrijkskunde lbo/mavo (d)
16d, 17c, 18a, 19d, 20b, 21b, 22a,
24b, 25f, 26e, 27 tot en met 30 c
vragen, 31b, 32b, 33d, 34b, 35d,
Gelders Lyceum (KGL) in Arn
hem. „Natuurlijk werden er vra
gen gesteld over stof die in de
klas te weinig aan bod is geko
men, maar door de bank geno
men moeten de leerlingen een
voldoende kunnen Scoren".
Veronique van Liempt (18)
vond „vooral het begin eenvou
dig. En als dat zo is, kun je lek
ker op gang komen en maak je
de volgende opgaven ook ge
makkelijker".
Jaco van Eijk verzon antwoor
den bij de vragen over Indone
sië, omdat die niet gebaseerd
waren op de leerstof. „Ik heb er
maar iets aannemelijks van ge
maakt. Op onduidelijke vragen
kan ik geen goed antwoord ge
ven." Het viel Jaco op dat aan
het eind van het examen nog
maar twintig procent van de
deelnemers aanwezig was. Bij
de andere examens hadden ze
veel meer tijd nodig.
Leraar Paul Wegener vond
het vwo-examen te makkelijk.
„Het leek soms meer op een ha
vo-examen. Gezond verstand
was voldoende om de vragen te
beantwoorden. Dat is frustre
rend voor degenen die hard ge
studeerd hebben."
Spaans
Een beperkte groep m:
lingen deed gisteren
Spaans. De Canisius-scholenge-
meenschap in Almelo telde ne
gen deelnemers. „Terwijl
Spaans toch de tweede wereld
taal is en vooral in de handel
steeds meer wordt gevraagd",
aldus leraar Van Raalte. Net als
bij de andere talen bestond het
examen uit een aantal korte tek
sten met in het Nederlands ge
stelde vragen. Daarna volgde
een drietal teksten met meer
keuzevragen in het Spaans.
Vooral de eerste tekst was pittig.
Maar al met al was het goed te
doen, aldus Van Raalte.
Bij het havo-eindexamen
kunstgeschiedenis werd veel
aandacht besteed aan de stro
mingen in de moderne kunst.
Maar een vraag over computer-
kunst deed veel kandidaten
toch opkijken. „Wel leuk, maar
vooral lastig", oordeelden de
leerlingen van de Wolfert van
Borselen scholengemeenschap
in Rotterdam.
Tranen
De zwaarste uren maakten de
vwo-kandidaten door die het
examen economie 2 tot een goed
einde moesten zien te brengen.
Zelfs Constant Vergouwen van
de Thomas More Scholenge
meenschap in Oudenbosch -
normaal goed voor een acht of
een negen - rekent deze keer op
niet meer dan een 3,5.
Mariëlle Stijger troostte zich
met de gedachte dat bijna ieder
een hele stükken 'blanco' had
ingeleverd. Leraar W. Kuijpers
bevestigt dat het examen aan
zienlijk moeilijker was dan vo
rig jaar.
o-leer-
37a, 38a. 39d, 40d. 41c, 42 tot en met
45 open vragen.
Spaans mavo-c
ld, 2a, 3b, 4c, 5a, 6b, 7b, 8c, 9b, 10c,
11a, 12c, 13c, 14a, 15b, 16a, 17d, 18d,
19b, 20b, "21a, 22a, 23b, 24b, 25b, 26d,
27b, 28a, 29a, 30c, 31a, 31a, 33a, 34a,
35c, 36c, 37c, 38a, 39a, 40c, 41c, 42d,
43c, 44a, 45b, 46d, 47c, 48b, 49b, 50c.
Spaans-mavo-d
la, 2a. 3c. 4b, 5b. 6c. 7c. 8c. 9b, 10c,
11a, 12d, 13b, 14a, 15a, 16c, 17a, 18a,
19a, 20a, 21c, 22c, 23c. 24a, 25a, 26c,
27a, 28d, 29c, 30d, 31a, 32a, 33b, 34a,
35a, 36c, 37b, 38b, 39b, 40a, 4ld, 42a,
43c, 44c, 45c, 46d, 47c, 48d, 49d. 50a.
Het hoofdbestuur van het Hu
manistisch Verbond wil de ko
mende twee jaar de aandacht
voor het verschuivend normbe
sef stimuleren. Het bestuur acht
een doordenking van de grond
slagen van onze omgangsvor
men en van onze gedachten over
rechten en plichten dringend
noodzakelijk. Het congres van
het verbond zal zich dit week
einde in Groningen hierover be
raden.
"Het is duidelijk", aldus voor
zitter prof. mr. J. F. Glastra van
Loon, "dat de normen uit de ne
gentiende en twintigste eeuw uit
gediend beginnen te raken. De le
vensomstandigheden zijn sterk
verbeterd, maar dat is gepaard ge
gaan met vele negatieve effecten,
zoals milieuvervuiling, uitbuiting
van andere werelddelen en een
consumptieve, materialistische
levenshouding".
Mensen hebben volgens hem
een houding van "radeloosheid
en vervreemding", omdat ze niet
meer weten wat ze moeten doen
en laten. "Wij moeten in ieder ge
val proberen de volgende genera
ties. betere kansen te bieden dan
we ze zouden geven door niets te
doen", aldus de voorzitter.
Het tweejaarlijkse congres
heeft als belangrijkste taak het
'vertalen' van het Humanistisch
Manifest, waarin de beginselen
van het Verbond politiek en
maatschappelijk worden uitge
werkt. Er zijn diverse wijzigings
voorstellen ingediend, maar Glas
tra van Loon verwacht vooral dis
cussie over een voorstel van het
Humanistisch Vredesberaad.
Dit wil dat het congres er bij de
regering op aandringt niet mee te
werken aan de plannen van de
NAVO tot modernisering van de
korte-afstandswapens en via on
derhandelingen te komen tot ver
wijdering van de resterende kern
wapens. Het hoofdbestuur heeft
dit voorstel ontraden. "Dit is een
politiek zo gevoelig onderwerp
dat het niet verstandig is om daar
als verbond een uitspraak over te
doen".
Een tweede onderwerp waar
aan het Verbond, samen met de
zusterorganisatie in Vlaanderen,
de komende jaren prioriteit wil
geven, zijn de morele dilemma's
omtrent nieuwe technologische
ontwikkelingen op medisch en
biologisch gebied. "De mens is
het enige levende wezen dat zo'n
geweldige bovenbouw van cul
tuur heeft ontwikkeld dat het ook
aan zijn eigen genetische eigen
schappen kan sleutelen", vindt
de voorzitter.
Glastra van Loon heeft meer
dan eens gepleit voor samenwer
king met de kerken tegen het ge
vaar van het fundamentalisme, de
zeer orthodoxe stroming in de di
verse godsdiensten. Een der
vruchten daarvan is een besloten
studiebijeenkomst over het isla
mitische fundamentalisme die
het verbond volgende maand sa
men met het IKV en het Neder
lands Centrum Buitenlanders
houdt. De aanleiding is de oproep
van ayatollah Khomeini om de
schrijver Salman Rushdie te ver
moorden.
De voorzitter van het Humanis
tisch Verbond is niet verbaasd
dat meer dan de helft van de Ne
derlanders zich als buitenkerke
lijk beschouwt. "Het gaat om een
historische ontwikkeling. De ker
ken spreken het moderne levens
gevoel niet meer aan. Het is voor
hen een vechten tegen de bier
kaai, tenzij ze de fundamentalisti
sche kant opgaan", aldus Glastra
van Loon.
De grote kerken zien hun le
dental dalen, maar toch neemt de
aanhang van het Humanistisch
Verbond nauwelijks toe. Vorig
jaar groeide het aantal leden met
470 (ruim 3 procent) tot 15.268.
Daarmee komt het Verbond dicht
bij het hoogste aantal leden dat
het ooit heeft gehad (15.694 in de
jaren 1979 en 1980). Het hoofdbe
stuur streeft ernaar dat het Ver
bond in 1995 20.000 leden heeft.
Gehoorzaamheid
De gehoorzaamheid aan de bis
schoppen is voor de Nederlandse
religieuzen niet identiek aan de
eigen gelofte van gehoorzaam
heid. De bisschoppen die hieraan
voorbij gaan, beseffen de eigen
opdracht van de religieuzen bin
nen de kerk niet altijd voldoende.
Dit schrijft de Konferentie van
Nederlandse Religieuzen (KNR)
aan het Vaticaan over de onder
linge relatie met de bisschoppen.
De hogere oversten van de Neder
landse orden en congregaties rea
liseren zich dat de verhouding
tussen bisschoppen en religieu
zen in de hele geschiedenis aan
spanningen onderhevig is ge
weest. Daarom vragen zij zich af
of het "volkomen trouw zijn aan
de bedoeling en de geest van hun
instelling" naadloos overgaat in
"volmaakte gehoorzaamheid en
aanhankelijkheid aam het gezag
van de hiërarchie", zoals het Vati
caanse document 'Mutuae Rela-
tiones' over de onderlinge betrek
kingen van religieuzen en bis
schoppenconferenties stelt. In
hun brief verwijzen zij naar de
Codex (het kerkelijk wetboek)
die van de bisschoppen vraagt het
eigen charisma (talenten) van de
religieuzen te beschermen.
Religies voor vrede
De Nederlandse afdeling van de
Wereldconferentie van Religies
voor Vrede, heeft voor zondag 4
juni voor de tweede maal een con
ferentie georganiseerd, die
plaatsvindt in Rotterdam. De po
sitie van de religieuze en etnische
minderheden in het Europa van
1992 zal daarin centraal staan.
Volgens de secretaris van de
Nederlandse WCPR, ds. Henk
Schouten uit Leiden, is voor een
zondag gekozen, omdat de zater
dag voor de joodse deelnemers
nog gevoeliger ligt dan de zondag
voor de deelnemende christenen.
Ook moslims en hindoes werken
aan het programma van 4 juni
De WCPR vormt een interna
tionale beweging van vertegen
woordigers uit diverse religieuze
tradities en werd in 1970 opge
richt in Japan, waar voor het eerst
zo'n 500 mensen uit verschillende
godsdiensten samenkwamen om
te komen tot een gemeenschap
pelijk standpunt ten aanzien van
ontwapening, mensenrechten,
ontwapening en allerlei conflic
ten in de wereld.
Voor informatie over de bijeen
komst in het Groothandelsge
bouw in Rotterdam kunnen be
langstellingen terecht bij ds.
Schouten, telefoon 071-218723.
Protestantenbond. De Ne
derlandse Protestantenbond
(NPB) in Wassenaar viert de ko
mende twee dagen in eigen kring
het feit dat zeventig jaar geleden
de afdeling aldaar werd opge
richt. Naast een tentoonstelling
'NPB Creatief, waarop werk van
de leden valt te bewonderen, is er
zondag een feestelijke dienst. In
de NPB zijn vrijzinnige christe
nen verenigd.
Kerkendag Leiden. Aan fle
kerkendag, die zondag in Leiden
plaatsvindt, wordt tijdens het
centrale middaggedeelte in de
Pieterskerk door een groot aantal
ook niet-kerkelijke organisaties
meegewerkt. Tijdens een 'markt'
en workshops worden op uiteen
lopende wijze de thema's gerech
tigheid, vrede en behoud van de
schepping benaderd. De manifes
tatie in de Pieterskerk, die voor
een ieder toegankelijk is, begint
om half twee en loopt om vier uur
uit op een viering.
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen te
Wassenaar (buitengewone wijk-
gemeente) (toezegging) C. N. van
Dis, kand. aldaar; aangenomen
naar Katwijk aan Zee W. H. B.
ten Voorde te Nieuw-Ven-
nep/Abbenes.
Gereformeerde Kerken: aange
nomen naar Benschop als predi
kant in tijdelijke dienst (parttime)
W. R. Scholten, emeritus-predi
kant Woerden, naar Dwingeloo
drs. G. Zijlstra, kand. aldaar.
Geref. Kerken vrijgemaakt: be
roepen te Schildwolde J. J.
Poutsma Hardenberg.
Gereformeerde Gemeenten: be
dankt voor Lelystad D. Rietdijk
Moerkapelle.
