Schiphol en milieu: niet te rijmen
Biotechnologie: zegen of een
ramp voor de Derde Wereld?
Scheikunde-examen
'makkie voor mavo
Nes Ammim wil bijdragen aan gesprek jood en palestijn
DINSDAG 23 MEI 1989|
SCHIPHOL - Onbelemmerde groei.
Dat is in twee woorden samengevat
de afscheidsboodschap van topman
J. W. Wegstapel van de luchthaven
Schiphol. Samen met zijn opvolger
legt hij de laatste hand aan het
'Schiphol van het jaar 2000'. Alvo
rens dit toekomstscenario de publi
citeit in gaat, moet het milieu-tech
nisch worden onderbouwd. Groei
moet anno 1989 goed zijn voor het
milieu. Aanleg van een vijfde baan
zal daarom met een groen strikje
aan het grote publiek worden ver
kocht. Maar kan het?
door
Bill Meyer
De vraag is alleen of onbelemmerde
groei van Schiphol en een goed
milieu-beheer met elkaar te rijmen
zijn. Economisch lijkt de zaak zon
neklaar: Schiphol moet verder
groeien, wil zij aanspraak blijven
maken op de titel 'gateway to Euro
pe'. In een verenigd Europa is
slechts plaats voor vijf of zes grote
intercontinentale luchthavens.
Schiphol wil er daar één van zijn.
Groei evenwel gaat hoe dan ook ten
koste van het milieu. Meer vliegtui
gen betekent meer lawaai en meer
luchtvervuiling.
Het economisch belang van
Schiphol voor Nederland is groot.
Wil Nederland zijn distributiefunc
tie van goederen en diensten niet
verliezen, dan zal speerpunt Schip
hol geen strobreed in de weg mogen
worden gelegd, zo luidt de bood
schap van Wegstapel en de zijnen.
Schiphol biedt directe werkgele
genheid aan ruim 37.000 mensen.
Tegen het jaar 2000 zullen dat er
50.000 zijn. Aan Schiphol gerela
teerde werkgelegenheid is het vijf
voudige daarvan. Dank zij de aan
wezigheid van de luchthaven wordt
momenteel door 2 van de Neder
landse beroepsbevolking een soort
gelijk percentage van het nationaal
inkomen bij elkaar gebracht.
Verbetering van de bereikbaar
heid van de luchthaven over de weg
en door de lucht is daarom van le
vensbelang, stelt de luchthavendi
rectie. Daar moet de overheid voor
zorgen. Schiphol zelf investeert de
komende vier jaar een miljard gul
den in uitbreiding. Op dezelfde pa
gina aan het jaarverslag doet de
luchthavendirectie nog een beroep
op de overheid. 'Om door te kunnen
groeien tot Europese mainport is
een zo hoog mogelijke kwaliteit van
Maar intussen is Schiphol op ei
gen houtje al hard op weg Europese
'mainport' te worden. De groeicij
fers over 1988 overtroffen die van de
wereldluchtvaart. Nam het passa
giersvervoer wereldwijd toe met
vier procent, op Schiphol kwamen
maar liefst tien procent meer passa
giers.
De vrachtsector groeit nog har
der. Het nieuwe vrachtareaal loopt
vol en Schiphol wil daarom in de ja
ren negentig aan de Aalsmeerzijde
van de Kaagbaan een derde vracht
areaal ontwikkelen. De Schiphol
Area Development Company (Na
tionale Investeringsbank, Haarlem
mermeer, Amsterdam, provincie en
luchthaven) is bezig 55 hectare be
drijfsterrein in dat gebied tot ont
wikkeling te brengen. Het indus
trieterrein en kantorenpark van
Hoofddorp is nu al het best te om
schrijven als een dependence van
de luchthaven.
Overlast
Aan het milieu wordt op papier
ruim aandacht besteed. Uit het jaar
verslag: 'De toenemende aandacht
voor het milieu rondom Schiphol
wordt door ons als zeer belangrijk
ervaren. Onze maatschappelijke
verantwoordelijkheid op dit terrein
nemen we zwaar op. We streven er
naar op in overleg met alle betrok
kenen de overlast van het vliegver
keer tot een minimum te beperken'.
In de praktijk betekent het dat
verouderde lawaaimakers als de
DC-8 en de Boeing 707 niet meer
van de luchthavens van de EG ge
bruik maken. Maar er zijn uitzonde
ringen voor Oosteuropese landen,
terwijl de Afrikanen nog even de
tijd krijgen hun motoren aan de
nieuwe geluidseisen te passen. Ove
rigens is het zo dat steeds meer
maatschappijen uit economische
overwegingen hun lawaaimakers
en brandstofvreters vervangen door
geluidsarme en relatief zuinige
vliegtuigen als de Boeing 737-300,
de 757, de Fokker 100 en de MD 80.
Desondanks steeg in 1988 het
aantal klachten over geluidhinder
tot 3.800. Zo'n tien per dag. Niet veel
voor een luchthaven in een dichtbe
volkt gebied, maar de meeste men
sen weten dat bellen nauwelijks zin
heeft. Ook steeg het aantal klachten
over nachtvluchten. Chartermaat
schappijen vertrekken gezien de
grote drukte steeds vroeger in de
ochtend. Daar belooft de luchtha-
Steeds meer drukte op en rond Schiphol: ook de luchtvervuiling en de overlast nemen toe.
ven in overleg met de Rijkslucht
vaartdienst wat aan te doen. Wat,
wordt er niet bij verteld. Maar er is
eigenlijk niets anders aan te doen
dat de chartermaatschappijen pas
na 6.00 uur te laten vertrekken.
Wel kan de vervroegde aanleg van
een vijfde baan tijdelijk soelaas bie
den. Schiphol laat nu door het Na
tionaal Lucht- en Ruimtevaartlabo
ratorium een onderzoek instellen
naar de geluidhindergevolgen van
het tweezijdig aanvliegen van de
Zwanenburgbaan en van de aanleg
van een vijfde baan. Die baan zal
Schiphol aan het publiek als milieu
baan trachten te slijten. Medio 1989
worden de resultaten van het onder
zoek bekend gemaakt. Tegelijker
tijd wordt de uitslag verwacht van
een onderzoek naar de schadelijke
effecten op de volksgezondheid van
de luchtverontreiniging rondom
Schiphol.
Keus
Het dilemma is duidelijk. Groei
moet, maar liefst niet ten koste van
het milieu. Maar groei van Schiphol
gaat per definitie ten koste van het
milieu. Dit jaar stijgt het aantal
vliegtuigbewegingen met 6,5 In
2000 zal het huidige aantal vluchten
mogelijk zijn verdubbeld. De keus
is dus niet milieu èn groei, maar
milieu öf groei. Een keus die de
overheid eigenlijk al in de Vierde
Nota Ruimtelijke Ordening en het
Tweede Structuurschema Verkeer
en Vervoer ten gunste van de econo
mische motor Schiphol heeft ge
maakt.
ROTTERDAM Actievoerders do
ken vorige week plotseling op bij
plantenkassen in Barendrecht,
Tuitjenhorn en Stomp wijk. Ze sne
den de kassen open en trokken de
jonge plantjes uit de aarde. Hun
daad was gericht tegen Shell, eige
naar van de kweekkassen en gigant
in de biotechnologie. Vrijwel gelijk
tijdig wierpen ambtenaren op het
ministerie van ontwikkelingssa
menwerking een laatste blik op een
nota, die een dag later de Tweede
Kamer zou bereiken. Die waar
schuwt tegen een te ferme greep
van multinationals op de biotech
nologie. De Derde Wereld zou op
nieuw het slachtoffer kunnen wor
den van de vooruitgang in het Wes-
door
Frits Baarda
Actievoerders en politici mogen
er nu pas aandacht voor hebben,
wetenschappers zijn al jaren in de
ban van biotechnologie. Voor hen is
het een toverwoord. Wat tot voor
kort voor onmogelijk werd gehou
den, zou de 'op één na belangrijkste
uitvinding van deze eeuw' (na mi-
cro-elektronica) werkelijkheid kun
nen maken.
Kiemen van rijst, maïs en tarwe
kunnen zodanig worden beïnvloed
dat ze straks ook op droge en zilte
grond kunnen groeien. De experi
menten met plantecellen, weefsels
en bacteriën kunnen ertoe leiden
dat planten hun stikstof zelf uit de
lucht halen, waardoor kunstmest
overbodig wordt. De nieuwe weten
schap zou planten bovendien weer
baarder kunnen maken tegen ziek
ten.
Biotechnologie laat zich niet al
leen in de landbouw gelden. Milieu-
kenners voorspellen de aanmaak
van organismen die water en lucht
kunnen reinigen. Medici hopen in
laboratoria middelen te kweken die
ziekten als malaria en hepatitus-B
op den duur kunnen uitschakelen.
Brodeloos
De zegeningen van de wetenschap
hebben echter ook hun schaduwzij
den. Zoals zo vaak treffen die als
eerste de ontwikkelingslanden. De
ze landen produceren grondstoffen
als koffie, suiker, cacao, vismeel en
vanille. Die zijn gedoemd het onder
spit te delven in de hevige concur
rentieslag met het Westen. Biotech
nologie biedt straks veel goedkope
re, chemische alternatieven, waar
door boeren in de Derde Wereld
brodeloos raken.
De verwachtingen zijn een
schrikbeeld voor regeringen in die
landen. Over twintig jaar zal de pro-
duktie van suiker met zestig per
cent zijn teruggebracht. Datzelfde
percentage geldt voor geur- en
smaakstoffen. De produktle van ca
cao zal zijn gehalveerd. De vanil-
leplant zal vermoedelijk helemaal
overbodig zijn, omdat dan een weef
selkweek zal bestaan waarvan de
verwerkende fabrieken zelf vanille
kunnen tappen.
Wat biotechnologie kan aanrich
ten hebben suikerboeren in de Fili-
pijnen, Kenya en in somige Caraïbi-
sche landen ondervonden. De fris
drankindustrie Coca Cola en
Pepsi Cola voorop liét de boeren
in die landen jarenlang achtereen
op rietsuikerplantages werken. Tot
dat de biotechnologie zich aandien
de. High Fructose Corn Syrop (HF-
CS), uit westerse maïs gewonnen,
nam de plaats in van glucose uit het
suikerriet en de biet.
De prijs van HFCS is veertien dol
larcent per pound, terwijl de indus
trie voor de vertrouwde suiker twin
tig dollarcent moest neertellen. Het
scheelt een gemiddelde frisdran
kenfabrikant honderd miljoen dol
lar per jaar. Het scheelt bijna alle
boeren op het Filipijnse 'suikerei
land' Negros hun baan.
Kleine boeren
Er doemen meer bedreigingen op.
Het huidige, voor een groot deel
door universiteiten uitgevoerd on
derzoek richt zich voornamelijk op
de vergroting van de produktie van
enkele grote handelsgewassen,
zoals tarwe, mais en rijst. De nieuwe
technieken zijn daarom vooral lo
nend voor grote landbouwbedrij
ven. De kleine boeren, die toch 75
percent van de landbouw in ontwik
kelingslanden uitmaken, komen er
bekaaid af. Zij kunnen dure investe
ringen niet opbrengen en ontberen
de specifieke kennis op dit terrein.
Alleen de allergrootste bedrijven
weten zich in de wedloop om de
kennis te handhaven. Schattingen
gaan ervan uit dat binnen enkele ja
ren slechts twaalf ondernemingen
de dienst zullen uitmaken op drie
kwart van de markt voor zogeheten
agro-chemische produkten.
Shell, eigenaar van biotechnolo-
gische bedrijven als Phyto Nova
(weefselkweek) in Rijnsburg, hoort
daar bij. Twee jaar geleden had het
olieconcern in de sector van het
zaaizaad 69 bedrijven opgekocht.
Keerpunt
Ook concerns als BP, Unilever en
Ciba-Geigy werpen zich vanwege
de lonkende winsten op de biotech
nologie. Regeringen, ook die in het
Westen, dreigen achter de feiten aan
te lopen. In de notitie aan de Twee
de Kamer geeft het ministerie van
Ontwikkelingssamenwerking
ronduit toe tot op heden geen beleid
op het gebied van biotechnologie te
hebben ontwikkeld. De nota moet
het keerpunt betekenen. De over
heid zou ontwikkelingslanden in
technisch en financieel moeten hel
pen bij het vinden van nieuwe
kweekmethoden, maar kan dat vol
gens eigen zeggen niet alleen.
"Het laat zich raden met wie moet
worden samengewerkt om het pro
gramma tot een succes te maken,"
zei minister Bukman al in een vorig
jaar september voor de Vrije Uni
versiteit in Amsterdam uitgespro
ken rede.",Ik denk in de eerste
plaats aan het bedrijfsleven, dat
door middel van research veel bio-
technologische kennis heeft ver
gaard".
ALPHEN AAN DEN RIJN -
"Helemaal niet moeilijk", zegt de
16-jarige Patrick Beijer van de
scholengemeenschap Albanianae
uit Alphen aan den Rijn over het
mavo-examen scheikunde. Al na
een uur hield hij het samen met
veel anderen voor gezien. Vol
gens de scholieren was het exa
men 'een fluitje van een cent'.
Tino Oostdam (16) vond het
examen 'echt een makkie', maar
na vergelijking van de antwoor
den met zijn scheikunde-docent
G. Stekelenburg blijkt toch dat
hij een aantal vragen fout heeft
beantwoord. Stekelenburg: "Het
examen was dit jaar heel goed te
doen, maar er zaten een paar ge-
menigheidjes in: Vraag 11 van het
D-niveau bijvoorbeeld gaat over
het isomeer zijn van de stoffen P
en Q. Twee van de antwoordmo
gelijkheden lagen heel dicht bij
elkaar. Ik denk dat veel scholie
ren antwoord b hebben ingevuld
in plaats van c". Tino Oostdam:
"Wat een onzin. Zo'n vraag is ge
woon een taalspelletje. We zitten
hier niet om te ontleden maar
voor scheikunde".
Het scheikunde-examen voor
de mavo bestaat uit zowel meer
keuzevragen als open vragen. Dit
in tegenstelling tot havo- en vwo-
scholieren die alleen open vragen
op het examen krijgen. De C-kan-
didaten moesten dit jaar 46 vra
gen beantwoorden en D-kandida-
ten, een hoger niveau, 42 vragen.
Patrick Beijer heeft het hele'
weekeinde gezwommen, maar is
toch niet somber over de afloop.
Stekelenburg: "Scheikunde is
niet echt meer een leervak. Te
genwoordig krijgen de scholieren
kant en klare tabellen van bij
voorbeeld de zoutvormingsreac
ties terwijl ze die vroeger uit hun
hoofd moesten kennen. Met goed
oefenen het hele jaar door kom je
al een heel eind".
Ook het havo-examen dat veel
reactievergelijkingen bevatte,
leidde tot veel optimisme: de
meeste leerlingen hadden dezelf
de antwoorden. De Enkhuizense
Mariel Meewisse (17) is een van de
eersten die de gymzaal van de
rijksscholengemeenschap uit
stapt. "Makkelijker dan de tenta
mens die we hebben moeten ma
ken", luidt haar commentaar. "Ik
mag een 4,9 halen dus dit vak heb
ik in mijn zak".
Hun leraar, H. Nissink, hoopt
dat zijn pupillen het examen niet
hebben onderschat. "Som 36 bij
voorbeeld, nodigt uit om de ver
keerde getallen te nemen. En op
gave 4, over een opklimmende
Ph-waarde, is ook niet even ge
makkelijk voor alle leerlingen.
Aan de andere kant, als ze het
goed hebben geleerd moeten ze
het kunnen maken".
Vielen de scheikunde-examens
voor de mavo en havo behoorlijk
mee, het scheikunde-examen
voor het vwo mocht er best we
zen. "Iemand die hier een onvol
doende voor haalt, hoeft zich niet
te generen", zegt leraar Hepke
Buma van de scholengemeen
schap Bataafse Kamp in Hengelo.
De opgaven waren niet alleen
pittig, maar vereisten bovendien
veel lastig rekenwerk. Vrijwel al
le leerlingen hadden de drie uur
die voor dit examen-onderdeel
staan hard nodig. De leerlingen
van de Bataafse Kamp noemden
het examen weliswaar moeilijk,
maar waren toch niet in mineur.
De vragen waren dan ook goed
deels gericht op de praktijk: over
supergeleiders en alcoholpromil
lage in het bloed.
Talen
Over de talen-examens waren gis
teren minder optimistische gelui
den te horen. "Ik snapte echt niet
waar het over ging", geeft Marja
Regelink van de Christelijke
Scholengemeenschap Walcheren
in Middelburg toe. De vierde
tekst van het vwo-eindexamen
Engels was voor haar te hoog ge
grepen. Het maatschappelijk nut
van experimentele films, daar
draaide het in de tekst om. Be
paald geen onderwerp, dat veel
leerlingen aansprak.
Docent W. van Ork kon zich de
kritiek van zijn pupil goed voor
stellen. "Ik vind zo'n tekst een
echte misser. Het is een belegen
onderwerp, bovendien staan er
begrippen in die nadere uitleg be
hoeven". Zo vindt de leraar het
onbegrijpelijk, dat er zonder
meer over 'the left' wordt gespro
ken, zonder dat duidelijk te ma
ken dat het om extreem linkse
groeperingen gaat. En Channel 4
is hier volgens hem een vrijwel
onbekend televisiestation. "Die
tekst is echt iets voor specialisten,
maar niet voor vwo-leerlingen".
De teksten waren behalve
moeilijk ook behoorlijk lang. De
meeste leerlingen hadden de vol
le 2,5 uur, die er voor het examen
stond, nodig.
Hetzelfde gold voor de mavo
kandidaten die hun teksten erg
moeilijk vonden. Het examen be
stond uit negen kranteartikeltjes
en advertenties met Nederlandse
vragen en vier teksten - onder
meer over een dierenpsycholoog
en vrouwengymnastiek - met En
gelse vragen. Leraar Engels Vor-
age vond dat het leeswerk aan
merkelijk uitgebreider was dan
voorgaande jaren. Hij had de in
druk dat het Cito het D-examen
wil opkrikken.
L. Geertman, leraar aan het Fi-
vel College in Delfzijl, vond de
teksten van het havo-examen
Frans veel te lang. Zelf had hij er
anderhalf uur voor nodig gehad,
terwijl hy er normaal drie kwar
tier over doet. "Weer zo'n lange
lap", reageerde Bartolt Ebbinge
op een tekst uit het dagblad Le
Monde over een benefietconcert
voor de slachtoffers van de Tsjer-
nobyl, georganiseerd door de
Russen. "Met veel moeilijke
woorden en academisch taalge
bruik^
Uitslagen meerkeuze opgaven
tekstverklaren frans havo:
lb, 2a, 3a, 4a, 5b, 6c, 7a, 8a, 9b, 10c,
11b, 12a, 13b, 14b, 15c, 16b, 17a, 18c,
19a, 20d, 21d, 22c, 23d, 24a, 25b. 26c,
27d, 28b, 29d, 30d, 31d. 32c, 33b, 34d.
35c, 36d, 37a, 38c, 39c, 40a, 41d, 42c,
43d, 44a, 45b, 46a, 47a, 48b. 49a, 50b
tekstverklaren engels vwo
lb, 2a, 3a?, 4c, 5c, 6a, 7b, 8c, 9c, 10b,
11a, 12a, 13b, 14d, 15b, 16a, 17c, 18d,
19c, 20c, 21d, 22h, 23a, 24c, 25c, 26c,
27b, 28c, 29b, 30b, 31a, 32b, 33b, 34c,
tekstverklaren engels mavo-c
lb, 2c, 3c, 4b, 5a, 6b, 7a, 8c, 9a, lOd,
lid, 12a, 13a, 14d, 15b, 16c, 17b, 18b,
19a, 20a, 21b, 22c, 23d. 24b, 25a, 26c,
27a, 28b, 29b, 30c, 31a, 32a, 33b, 34a,
35b, 36c, 37d, 38b, 39a. 40a, 41c, 42b,
43a, 44a, 45b, 46c, 47d. 48c, 49d, 50a.
tekstverklaren engels lbo/mavo-
19b, 20c, 21a, 22d, 23d,24c, 25d,26d,
27c, 28c, 29d, 30c, 31a, 32d, 33d, 34c,
35c, 36b, 37c, 38a, 39d, 40a. 41c, 42a,
43c, 44c, 45b, 46b. 47a. 48a. 49b. 50d.
scheikunde mavo-c
la, 2a. 3a, 4c, 5b, 6c, 7b, 8d, 9c, 10b,
11b, 12d, 13c, 14b, 15c, 16d, 17a, 18b,
19c, 20e, 21a, 22a, 23b, 24a
De nummers 25 tot en met 40 zijn
open vragen. En van de vragen 41 tot
en met 46 zijn twee versies één versie
volgens het Rijks Leerplan (RL) en
één volgens de Commissie Moderni
sering Leerplan Scheikunde (CM).
RL-versie: 41c, 42b, 43d, 44c, 45c,
46b. CM-versie: 41a, 42c, 43a, 44a,
45a, 46b./,
scheikunde lbo-mavo-d
lc, 2a. 3c, 4a. 5d, 6b, 7c. 8b, 9c, lOd,
11c, 12c, 13d, 14a, 15a, 16c, 17a, 18a,
19b, 20c, 21c, 22a, 23b, 24a.
25 tot en met 36 zijn open vragen.
RL-versie: 37c, 38c, 39b, 40d, 41b,
42c. CM-versie: 37d, 38a, 39a, 40a,
41c, 42c.
De christelijke nederzetting
Nes Ammim in Israël wil oog
hebben voor de politieke situa
tie in dat land. Temidden van
joden en palestijnen kan een
bijdrage worden geleverd aan
een echte dialoog door als ont
moetingsplaats te fungeren. Dit
wérd onderstreept tijdens een
eerste internationale conferen
tie in dc nederzetting, die dezer
dagen plaatsvindt.
Zo'n honderd deelnemers
waaronder vroegere en huidige
bewoners, naast joden en palestij
nen uit de omgeving wonen de
conferentie bij waarop dé toe
komst van de nederzetting cen
traal staat. Nes Ammlm is een Ne
derlands initiatief en wordt ge
steund door de Hervormde Kerk,
de Gereformeerde Kerken, de
Christelijke Gereformeerde Ker
ken en de Vrij-Evangeligche
Broederschap, Ook kerken in
West-Duitsland en Amerika staan
achter de nederzetting.
Nes Ammim heeft een moeilij
ke periode achter zich. Van oor
sprong wilde de christelijke ne
derzetting een daadwerkelijke
bijdrage leveren aan de opbouw
van de staat Israël. Er werden ro
zen gekweekt, het land werd be
werkt, er verrees een timmerfa-
briekje en een hotel. Die bijdrage
is niet meer zo dringend nodig,
vandaar dat men zich nu buigt
over de vraag in hoeverre men
een platform functie kan vervul
len tussen de strijdende partijen.
Deze herbezinning leverde de
afgelopen jaren felle interne dis
cussies op. Een viertal verontrus
te bewoners verliet vorig jaar de
nederzetting uit onvrede met de
huidige koers. Volgens hen liet
Nes Ammim te weinig een chris
telijke geluid horen. Van meet af
aan is jodenzending echter ver
worpen. Daarmee onderscheidt
men zich duidelijk van de Chris
telijke Ambassade in Jeruzalem,
die zich juist toelegt op evangelie
verkondiging.
De Amerikaanse theoloog Paul
van Bueren wees er gisteren op
dat de christelijke theologie geen
dam heeft opgeworpen tegen een
ontwikkeling die uiteindelijk tot
Auschwitz heeft geleid. De
herontdekking van de joodse ach
tergrond van Jezus blijft van wei
nig waarde als de kerk niet tege
lijkertijd het joodse volk van van
daag herontdekt.
Naar zijn mening mag aan geen
enkele jood de vraag worden ge
steld ja te zeggen op de belijdenis
van de kerk dat Jezus de Christus
is. Pas als de kerk zich van haar
anti-joodse verleden omkeert,
mag worden verwacht dat een
jood amen zegt op het bestaan
van de kerk.
Volgens de orthodoxe rabbijn
Tsvi Marx moet de joods-christe
lijke dialoog zich niet alleen met
historische en sociale vragen be
zig houden, maar ook met de reli
gieuze vragen van joden en chris
tenen. Wel vroeg hij begrip voor
het feit dat de meeste rabbijnen
hier weinig voor voelen. (Vorige
week verbood de Amsterdamse
rabbijn F. Lewis leerlingen van
de ultra-orthodoxe Cheider-
school mee te doen aan een
NCRV-praatprogramma met
christelijke kinderen over het ge
loof.)
Uitbuiting
Christenen mogen zich nooit
neutraal opstellen tegenover de
uitbuiting en onderdrukking van
hun medemensen. Met deze dui
delijke boodschap ging gisteren
in de Amerikaanse stad San Anto
nio de tiende Wereldzendings-
conferentie van start.
Dr. Sylvia Talbot, vice-voorzit-
ter van het centraal comité van de
Wereldraad van Kerken, hield de
800 deelnemers en vele andere be
langstellenden in haar openings
woord voor dat opkomen voor de
armen en machtelozen niet ge
noeg is. Christenen moeten, uiter
aard samen met de betrokkenen,
de'structuren afbreken die deze
mensen gevangen houden.
Kerken zouden daarvoor hun
oor te luister moeten leggen dij
christenen die, aldus Talbot, be
ter dan andere christenen in de
gaten hebben wat God wil. Deze
christenen "leggen zich niet neer
bij een gevoel van machteloos
heid. Zij staan niet toe dat kwaad
ongenoemd blijft".
Het verbaasde de Amerikaanse
niet dat kerken op dit punt zo
moeilijk tot een geloofwaardig
getuigenis kunnen komen. De
strijd voor gerechtigheid en men
selijke waardigheid speelt zich
immers voor een belangrijk deel
binnen de kerk af. "Zowel de
machtigen als de machtelozen
zijn, met hun onverenigbare
denkbeelden, vertegenwoordigd
in de kerk". Talbot prees derhalve
het belang van conferenties waar
beide groepen elkaar ontmoeten.
Industriepredikant
De Westduitse industriepredi
kant Martin Pustowka is onder
druk van het chemieconcern
Bayer zijn werk kwijt geraakt in
Brunsbüttel-Süd, een industrie
plaats aan de mond van de Elbe.
De regionale 'Nordelbische Kir-
che', een onderdeel van de EKD,
heeft zijn verdrag, dat eind sep
tember afloopt, niet verlengd, zo
bericht het progressieve West
duitse weekblad Publik-Forum.
Officieel geeft de kerkleiding
op dat de predikant te veel hooi
op zijn vork had genomen. Hij
was voor de ene helft van zijn
werktijd industriepredikant, ter
wijl hij in de andere helft de plaat
selijke gemeente bediende. Zijn
gemeenteleden waren echter in
grote meerderheid zeer tevreden
met hun predikant. Daarom is ds.
Pustowka ervan overtuigd dat hij
onder druk van Bayer moet gaan.
Hij was een groot voorstander
van strengere milieu-eisen. Ook
maakte hij zich tot woordvoerder
van Bayer-werknemers die be
zorgd zijn over de kans op een
ernstig ongeluk. De industrieba
ronnen zetten telefonisch de
kerkleiding onder druk: Pustow
ka was door zijn milieu-activitei
ten onhoudbaar geworden.
Missieraad. De Nederlandse
Missieraad heeft "zwaarwegende
bezwaren" tegen het statuut voor
deze Raad, dat de bisschoppen
conferentie in februari heeft vast
gesteld. Het algemeen bestuur
heeft gisteren in Den Bosch bijna
unaniem de wijzigingen in de
tekst afgewezen die de bisschop
pen zonder voldoende overleg
hadden aangebracht. In het nieu
we statuut wordt volgens de raad
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen te
Schoonhoven (toezegging) P. H.
van Trigt Middelharnis, te Delft
(studentenpredikant): J. de Heer
te Rotterdam-Zuid; aangenomen
naar Aalsmeer N. Raatgever
Opijnen en Tuil, naar Noordeloos
H. Markus kand. Nieuwerkerk
aan den IJssel, die bedankte voor
Babyloniënbroek (toezegging) en
Nederlangbroek (toezegging),
naar Serooskerke (Walcheren) H.
W. J. Faassen Baambrugge, naar
Vlaardingen P. van den Heuvel
Harmeien, naar Dordrecht K.
Beuckens Borne, naar Lisse J.
Verdijk Westerlee, voor Strijen
(toezegging) J. A. van der Velden
IJsselmuiden, voor Wouterswou-
de J. van Rossem Waarder.
Gereformeerde Kerken: aange
nomen naar De Bilt drs. G. M.
Landman Amsterdam-Noord
(part-time), naar Bodegraven drs.
T. Zoutman Dordrecht, naar
Drachten K. T. Vaatstra Harder
wijk, naar Dalfsen drs. A. Geer-
ling 's-Gravenzande, naar Pijnac-
ker en Nootdorp mevr. drs. J.
Borst kand. Amsterdam, voor
Herwijnen drs. F. de Vries Era-
Christelijke Geref. Kerken:
aangenomen naar Nunspeet
(tweede predikantsplaats) B. de
Graaf Zierikzee.
Gereformeerde Gemeenten: be
dankt voor Apeldoorn G. J. van
Aalst Benthuizen, voor Gouds
waard J. Mijnders Veenendaal,
voor Nieuwerkerk (Zeeland) L.
Blok Nunspeet, voor Nijkerk Chr.
van der Poel Yerseke, voor Zoe-
termeer C. J. Meeuse Rotterdam-
Zuid.
Oud-Gereformeerde Gemeen
ten: bedankt voor Salford (Cana
da) A. D. Muilwyk Dordrecht.
