WD lost probleem
met Nijpels niet op
Politieke partijen betrekken stelling voor verkiezingen
Lubbers wil herstel koppeling
Partijraad verdeeld over vertrek miHeiuninister
Leraar verliest antwoorden
Nederlands HAVO-leerlingen
Euro-lijsttrekkers verrassend eensgezind
Bundeling van kleine
linkse partijen rond
Smog boven
Gelderland
iets minder
'China nam
initiatief voor
uitstel reis'
MAANDAG 22 MEI 19R9
PAGINA 3
ROTTERDAM (GPD) - 65 HAVO-
leerlingen van de scholengemeen
schap De Krimpenerwaard in
Krimpen aan den IJssel moeten
aanstaande vrijdag hun examen
tekstverklaring Nederlands over
doen. Dit is de leiding van de Krim-
pense school overeen gekomen met
de onderwijsinspectie, nadat een
docent Nederlands de antwoorden
was kwijtgeraakt.
De docent zou het examenwerk
van de leerlingen mee naar huis ne-«
men om het daar na te kijken, maar
raakte het pakket onderweg in de
bus kwijt. Naspeuringen leverden
niets op. De gedupeerde leerlingen
werden afgelopen vrijdagmiddag
ingelicht door de leiding van de
school.
Rector Verwey vindt het afschu
welijk en vervelend voor de leerlin
gen, maar denkt dat een goede op
lossing is gevonden. „We hebben
contact opgenomen "met de onder
wijsinspectie en kunnen nu de
schade beperkt houden. De inspec
tie heeft aangeboden om meteen na
het afsluiten van de normale exa
menronde een extra examen Neder
lands te geven, zodat de leerlingen
BUSSUM (GPD) De VVD is er zaterdag op een speciale
partijraad niet in geslaagd de politieke problemen rond mi
nister Nijpels (milieu) op te lossen. Het liberale partij kader
schaarde zich tijdens een besloten bijeenkomst in Bussum
unaniem achter fractievoorzitter Voorhoeve en uitte harde
kritiek op het optreden van de WD-minister. Maar Nijpels
trok zich daar weinig van aan, en verklaarde gewoon kandi
daat te willen zijn voor de WD bij de Tweede kamerverkie
zingen op 6 september.
De politieke toekomst van Nijpels
ligt nu geheel in handen van de
VVD-achterban, die moet beslissen
over de samenstelling van de kandi
datenlijst. Begin juni vergaderen de
WD-afdelingen en kamercentrales
over de lijstvolgorde. Nijpels' popu
lariteit bij de WD-kamercentrales
in het zuiden van het land is nog re
delijk groot, maar invloedrijke cen
trales als Leiden, Rotterdam, Fries
land, Dordrecht en Utrecht willen
van de omstreden minister en voor
malig WD-leider af.
De bedoeling van de WD-top
was om op de speciale vergadering
van de partijraad in Bussum de een
heid te herstellen en met een com
promis-tekst de ruzies rond Nijpels
en het reiskostenforfait bij te leg
gen. De WD-fractie, onder leiding
van Voorhoeve, bracht 2 mei het ka
binet ten val, toen dat het reiskos
tenforfait wilde afschaffen. De
WD-ministers Smit-Kroes en Nij
pels waren de drijvende krachten in
het kabinet achter dat voorstel. Hun
werd verweten op een cruciaal mo
ment de eenheid van de WD op het
spel te hebben gezet. Smit-Kroes
kondigde daarna aan zich niet lan
ger beschikbaar te stellen voor een
i de WD werd politieke functie.
De WD'ers in Bussum spraken
n een unaniem aangenomen motie
NOS-journaal ging daarna nogal niet alleen steun uit aan de lijn
onconventioneel te werk om er toch
een paar beelden van te krijgen.
(foto anp) kostenforfait af te schaffen. Het
milieu-beleid moet maar op een an
dere wijze betaald worden. De
WD-partijraad drong verder aan
op beter besluitvormingsprocedu
res om in de toekomst geruzie tus
sen bewindslieden en fractie te ver
mijden. Over de positie van Nijpels
werd aldus partijvoorzitter Ginjaar
na afloop, niet zo lang maar wel heel
indringend gesproken. "Sommigen
zeiden dat hij er goed aan zou doen
het voorbeeld van Smit-Kroes te
volgen en te vertrekken, voor ande
ren hoefde dat niet", aldus Ginjaar.
Over Smit-Kroes werd in Bussum
helemaal niet meer gerept.
Nijpels zelf zei op de partijraad
dat hij kan leven met de motie. Maar
de demissionaire bewindsman pre
senteert donderdag wel het Natio
naal Milieubeleidsplan, waarin de
gewraakte afschaffing van het reis
kostenforfait is opgenomen. Vol
gens Nijpels is dat geen probleem:
als milieu-minister zou het hem al
tijd al minder hebben kunnen sche
len hoe zijn beleid betaald wordt.
De partijtop beschouwt die twee
standpunten, zo bleek tijdens een
persconferentie zaterdag, als niet
verenigbaar. „Het maakt inderdaad
een vreemde indruk. De heer Nij
pels zal een heldere keus moeten
maken", aldus Ginjaar, die sprak
van een persoonlijk vraagstuk. Nij
pels heeft al laten weten op dit punt
geen voorbehoud te zullen maken
bij het verkiezingsprogramma van
de WD.
De Euro-lijsttrekkers broederlijk bijeen in Den Haag. Geheel links voorzitter Van Iersel va
ging Nederland. Naast hem Verbeek (GPA), De Vries (WD), Dankert (PvdA), Bertens (D66)
bleken verrassend eensgezind in hun doelstellingen.
i de Europese Bewe-
i Penders (CDA). Ze
(foto ANP)
DEN HAAG (GPD) - De uitkerin
gen kunnen opnieuw gekoppeld
worden aan de stijging van de lonen
onder de strikte voorwaarde dat de
loonmatiging in de bedrijven wordt
volgehouden. Premier Lubbers
heeft dat zaterdag gezegd op een
congres van de CDA-jongerenorga-
nisatie CDJA in Ede.
„De tijd is voorbij dat het korten
op de uitkeringen of een bevriezing
noodzakelijk is ten behoeve van het
Verpleegkundigen
Minister De Koning (sociale zaken)
is bereid 'iets te doen' aan het cao
conflict in de verpleging. Hij wilde
zaterdag voor de radio niet zeggen
wat dat concreet betekent. Afgelo
pen week hebben de pensioenfond
sen laten weten bereid te zijn geld
ter beschikking te stellen, als ook de
overheid een duit in het zakje doet.
De Koning praat deze week met
oud-staatssecretaris Van der Reij-
den, die gaat bemiddelen in het con
flict.
financieringstekort", aldus de de
missionaire eerste minister. Over de
koppeling op zich zei de premier:
„Als de sterken terughoudend zijn,
kan het. Als de sterkeren het onder
ste uit de kan willen hebben, zijn de
zwaksten de dupe". Over de koppe-
lingsvraag zei de premier verder
overleg te willen met de vakbewe
ging. PvdA-leider Kok noemde de
opmerkingen van Lubbers niet on
interessant, maar voegde er aan toe
dat de kabinetten-Lubbers hebben
zeven jaar de kans gehad dit zelf in
te voeren.
Voor de toekomst zei Lubbers er
zorg voor te willen dragen dat de re
sultaten van het herstelbeleid niet
worden ondermijnd. Soberheid bij
de uitgaven en matiging van ar
beidskosten zijn daarbij sleutel
woorden, aldus Lubbers. De pre
mier keerde zich tegen een verho
ging van het minimumloon. Hij riep
vakbonden en werkgevers op de
loonruimte in de bedrijven meer te
besteden aan scholing en vorming.
Ten aanzien van de jongeren sloot
Lubbers nieuwe algemene kortin
gen op hun uitkeringen uit. De pre
mier hield ook vast aan een betere
afstemming tussen jeugdlonen, stu
diebeurzen en uitkeringen voor jon
geren.
In Ede zei minister De Koning
(sociale zaken) dat twee hobbels uit
het verleden voor een samenwer
king tussen CDA en PvdA zijn weg
genomen: de koppeling en de strijd
tegen de kernraketten. Als mogelijk
nieuw obstakel zag hij de bereid
heid van de PvdA om langdurig aan
loonmatiging mee te werken. Over
het gevoerde beleid zei de bewinds
man dat de doelstelling inzake de
werkloosheid niet is gehaald. De
breuk tussen CDA en WD schreef
De Koning toe aan mismanagement
bij de WD en politiek opportunis
me: de liberalen hadden de belas
tingverlaging volgens Oort (4,1 mil
jard gulden in 1990) binnen.
Lubbers schetste bij het CDJA
drie onderwerpen die hij als nieuw
karwei voor de toekomst om
schreef: milieu, ontwikkelingssa
menwerking en wapenbeheersing.
Het Nationaal milieubeleidsplan
(NMP) noemde Lubbers uitgangs
punt voor een omvorming van de
samenleving die 10 tot 20 jaar zal
vergen. De kabinetscrisis heeft
daarbij, aldus de premier, geen ver
traging opgeleverd. Nu kunnen in
de kabinetsformatie meteen de re
sultaten van de NMP-inspraakron-
de meegenomen worden in een re
geerakkoord, zo meende hij.
DEN HAAG (ANP) - Het valt niet
mee verschillen te zien tussen de
standpunten van de lijsttrekkers
van PvdA, CDA en WD voor de
verkiezingen voor het Europees
Parlement op 15 juni, zo bleek zater
dag op een bijeenkomst van de Eu
ropese Beweging in Nederland in
Den Haag.
PvdA-lijsttrekker Dankert erken
de dat de verschillen tussen zijn
partij en de Europese Volkspartij,
waarin de christen-democratische
partijen waaronder het CDA zijn
verenigd, niet zo erg groot zijn. De
opdracht voor de komende vijfjaar,
de periode waarvoor het Europese
parlement wordt gekozen, is vooral
te vechten voor meer bevoegdhe
den, zodat er een werkelijk demo
cratische controle kan ontstaan op
de besluiten die de Europese minis
ters nemen, aldus Dankert en zijn
collega-lijsttrekkers Penders
(CDA), De Vries (WD) en Bertens
(D66) in vereniging.
Ook lijsttrekker Verbeek van het
Groen Progressief Akkoord, de
combinatie van de kleine linkse
partijen, wil meer bevoegdheden
voor het Europese parlement, al ziet
hij die nog niet zo snel komen. Tot
het zover is bepleitte hij daarom een
noodvoorziening om de Europese
ministerraad te dwingen meer met
democratisch gekozen vertegen
woordigers rekening te houden:
voor elke ministerraad moet een mi
nister een welomschreven mandaat
van de Tweede Kamer krijgen. Als
hij daarvan wil afwijken moet hij
dat eerst weer aan de Tweede Ka
mer voorleggen.
Penders, De Vries en Dankert wa
ren eenstemmig in hun afgrijzen
van dit voorstel. Volgens Penders
zou dit desastreuze gevolgen heb
ben voor de besluitvorming in de
EG. Verbeek en Holdijk, die na
mens de combinatie van de kleine
christelijke partijen SGP, GPV en
RPF sprak, wezen in tegenstelling
tot de andere lijsttrekkers beiden
het perspectief van Europa als een
politieke, economische en monetai
re unie af. Het wegvallen van de Eu
ropese binnengrenzen in 1992 biedt
in beginsel enorme marktmogelijk-
heden, maar de vraag is of e
sen voldoende zijn om al die pro-
dukten te kopen, aldus Verbeek. We
kunnen niet verder groeien en in die
groei zullen na 1992 dan ook barsten
komen en de desintegratie van de
EG inluiden, meent hij.
Holdijk was de enige in het gezel
schap die tegen uitbreiding van de
bevoegdheden van het Europarle
ment is. Economische samenwer
king is goed, maar poltieke eenheid
niet. We moeten de nationale souve-
reiniteit niet prijsgeven voor een
avontuur, zo zei hij.
De lijsttrekkers bleken er weinig
moeite mee te hebben dat de Eu
ropese verkiezingen door de kabi
netscrisis ook als een nationale opi
niepeiling zullen worden be
schouwd. Die extra belangstelling
is mooi meegenomen. Zowel Pen
ders als Dankert wezen er daarbij
op dat ook de belangstelling voor de
verkiezingen zelf flink is toegeno
men. De socialist ziet een begin van
politisering, vooral omdat de bur
gers zich zorgen maken over de ge
volgen die 1992 voor hen zal heb
ben.
UTRECHT (GPD/ANP) - PPR-
fractievoorzitster Beckers heeft
zich beschikbaar gesteld als lijst
trekker van Groen Links, eind vori
ge week beklonken samenwerking
tussen vier PPR, CPN, PSP en
EVP. Beckers sprak afgelopen za
terdag op de PPR-partijraad van
een historische kans, maar stelde
als voorwaarde voor de samenwer
king dat deze door de gehele partij
wordt gedragen.
Ze waarschuwde de ménsen in
haar partij die liever zelfstandig blij
ven, dat de PPR dan als enige kleine
linkse partij verzwakt zal achterblij
ven. Volgens het PPR-kamerlid
Lankhorst zal zijn partij in dat geval
30 procent van zijn leden aan Groen
Links kwijtraken. Het standpunt
van beide kamerleden is opmerke
lijk, omdat ze zich een paar weken
geleden nog achter het partijbe
stuur opstelden toen dat de samen-
werkingsbesprekingen opzegde
omdat met name de CPN te veel aan
de eigen standpunten zou vasthou
den.
De partijraad nam dat niet en
diende een motie in waarin hervat
ting van de besprekingen werd ge
ëist. Toen het partijbestuur die mo
tie als onaanvaardbaar bestempel
de, besloot een groepje partijraads
leden op eigen initiatief de bespre
kingen voort te zetten. Dat mondde
vorige week uit in een akkoord. Par
tijvoorzitter Van Ojik zei zaterdag
verzoenend dat hij blij was dat de
impasse was doorbroken. Naar ver
wachting zal het partijbestuur van
avond akkoord gaan met de geza
menlijke lijst.
PPR-senator Bas de Gaay Fort
man, die met Groen Links mini
maal acht zetels wil halen, voorziet
over vier jaar een algehele fusie,
waarbij de bestaande bloedgroepen
worden opgeheven. In kringen van
CPN en PSP wordt het streven naar
opheffing van de bestaande partijen
echter met grote argwaan bekeken.
Het partij-bestuur van de CPN is
gisteren overigens akkoord gegaan
met een gemeenschappelijke lijst.
Op 25 juni beslist het CPN-congres
over het verkiezingsprogramma en
de kandidaten voor de gemeen
schappelijke lijst. Ook de EVP ging
zaterdag akkoord met de samen
werking, al komt de eerste EVP'er
pas op de elfde plaats van de geza
menlijke lijst.
Bovenaan de kandidatenlijst van
Groen Links staan vier vrouwen.
Onder Ria Beckers (PPR) staan An
dree van Es (PSP), Ina Brouwer
(CPN) en onafhankelijke kandidate
Jacqueline Cramer, voorzitter van
het Landelijk Milieu-overleg.
niet langer hoeven te wachten op
hun einduitslag."
Veel leerlingen reageerden afge
lopen vrijdag kwaad en teleurge
steld, maar de meesten zagen toch
wel in dat de gevonden oplossing de
beste was. Overigens komt de kwes
tie voor een aantal leerlingen onge
twijfeld als een opluchting: het be
treffende examen was vorige week
al enigszins omstreden. De vormge
ving was ongelukkig zodat een aan
tal leerlingen de vragen op de ach
terkant van het formulier over het
hoofd hadden gezien.
ARNHEM (GPD) - De smog boven
Gelderland neemt langzaam af. De
waarschuwingsfase is vanmorgen
ingetrokken. De provincie stelde
die vrijdag in, toen de concentraties
stikstofdioxyde en ozon de grens
van 150 microgram per kubieke me
ter lucht overschreden.
De smog wordt veroorzaakt door
de stabiele wolkenloze weersom
standigheden, waarbij onder in
vloed van het zonlicht in de vervuil
de lucht hoge concentraties ozon
ontstaan. Daardoor wordt tevens
stikstofmonoxyde omgezet in stik
stofdioxyde. Hoewel de omstandig
heden voor de vorming van deze
stoffen nog steeds ideaal is, zijn in
het weekeinde de concentraties niet
verder toegenomen. Dat is te dan
ken aan de vrij sterke oostenwind,
waardoor ozon en stikstofdioxyde
snel worden verspreid. Gistermid
dag was de concentratie nog 125 mi
crogram per kubieke meter.
Bij het milieuklachtencentrum in
Gelderland zijn dit weekeinde di
verse telefoontjes binnengekomen
van mensen die hinder ondervon
den van de smog. Bij de meeste
klachten ging het om hoofdpijn, lo-
- opneus en benauwdheid.
Berichten uit Parijs duiden erop dat
het staatsbezoek is uitgesteld op
voorstel van Peking. Volgens Fran
se ambtenaren heeft China de Fran
se minister van defensie Chevene-
ment voorgesteld zijn reis, die ook
deze week zou plaatsvinden, uit te
stellen.
Hoewel volgens de Rijksvoorlich
tingsdienst wordt gezocht naar een
nieuwe datum lijkt het bezoek ver
weg. In Hongkong beweren China-
kenners dat het Bamboe Gordijn
weer over China zal neerdalen.
In Chinese kranten valt overigens
niets te lezen over de afgelasting
van het bezoek De Engelstalige
krant The China Daily opent zelfs
met het verhaal dat Nederlandse en
Chinese industriëlen elkaar tijdens
het bezoek zullen ontmoeten.
Bij het bedrijfsleven was de te
leurstelling groot. De in het Chinees
vertaalde toespraken van Philips-
directeur Van der Klugt, AMRO-
topman Nelissen en Akzo-baas
Loudon lagen op de ambassade al
klaar. Ook de circa twintig Neder
landse deelnemers aan de agrari
sche tentoonstelling in Peking had
den zich veel voorgesteld van het
gunstige effect van het koninklijk
bezoek voor de Nederlandse bedrij
ven in China.
Toeristenreizen naar China geven
volgens de reisorganisaties geen
problemen. Hoewel de stemming
grimmiger wordt, lijken de toeris
ten geen gevaar te lopen. Buiten
landse Zaken raadt het reizen naar
China dan ook niet officieel af. Op
het ogenblik zijn er enkele honder
den Nederlanders in China.
Botsing
Bij een frontale botsing tussen twee
personenauto's op de Flevoweg in
de gemeente Ermelo zijn gister
avond vier mensen om het leven ge
komen. Een 54-jarige automobilist
raakte door onbekende oorzaak op
de verkeerde weghelft en botste op
een tegenligger. Daarin zaten een
33-jarige vrouw uit Schagen, haar
zoon (10), dochter (8), vader (70) en
moeder (71). Van hen overleefde al
leen het dochtertje het ongeval. Zij
werd evenals de 54-jarige automobi
list zwaargewond naar het zieken
huis overgebracht.
Schietpartij
Na een wilde schietpartij en een
achtervolging heeft de Bredase po
litie gisteren vroeg in de ochtend
een 24-jarige man uit die plaats in de
woning van zijn ouders aangehou
den. De politie kreeg de melding dat
de man stond te schieten bij een ca
fé in Breda en even later bij een wo
ning aan de Vestingstraat. Dat leid
de tot de achtervolging, waarbij de
man een patrouillewagen ramde en
op een andere auto schoot. Hij be
reikte de woning van zijn ouders en
beschoot van daaruit de politie. Uit
eindelijk gaf de man zich over. Bij
verhoor bleek hij eerder die nacht
op de rijksweg tussen Etten-Leur
en Breda te hebben geschoten op
een echtpaar uit Uithoorn.
Tambocor
Het geneesmiddel Tambocor dat
hartritmestoornissen moet bestrij
den, doet patiënten in sommige ge
vallen meer kwaad dan goed. Uit
Amerikaans onderzoek blijkt dat
patiënten met een lichte hartrit
mestoornis die het geneesmiddel
slikken, een tweemaal zo grote kans
hebben om te overlijden dan zonder
Tambocor. Gezien de résultaten is
er inmiddels een wereldwijde waar
schuwing uitgegaan. Het ministerie
van WVC heeft nog niet besloten
wat er met Tambocor moet gebeu-
DEN HAAG Aan de vooravond
van de verkiezingen voor een nieu
we Tweede Kamer is het politieke
krachtenveld volop in beweging.
Alle partijen bepalen met verkie
zingsprogramma's hun onderlinge
positie. Naast electoraal gewin gaat
het daarbij ook om een gunstige uit
gangspositie voor de kabinetsfor
matie. Het vergroten van regeer-
kansen zonder geloofwaardigheid
bij de kiezer te verspelen, is daarbij
op dit moment voor elke politicus
de grote opgave. De ti jd dringt daar
bij: na de zomervakantie barst de
verkiezingsstrijd i
door
Henri Kruithof
en Peter de Vries
De WD kampt van alle grote poli
tieke partijen het meest met de ge
volgen van de door haarzelf ontke
tende kabinetscrisis. De partij
slaagt er maar niet in de interne ver
deeldheid te boven te komen.
Milieuminister Nijpels zal de ko
mende dagen moeten kiezen tussen
het kabinet of zijn carrière binnen
de partij. De WD-partijraad kwam
.zaterdag bijeen om de interne pro
blemen te bespreken. Op zichzelf
was het al niet sterk dat die vergade
ring, in tegenstelling tot de gewoon
te, achter gesloten deuren plaats
vond. De WD-top liet na afloop
niet na te beklemtonen dat het om
een zakelijk conflict ging, en niet
om personen. De vraag waarom er
dan zo geheimzinnig werd gedaan,
werd niet beantwoord.
Hoewel de partijraad zich eensge
zind opstelde achter een motie van
de kamercentrale Utrecht, waarin
het fractiebeleid werd gesteund,
nam de raad geen duidelijke positie
in ten opzichte van Nijpels. Wel
werd duidelijk dat de meerderheid
van de afgevaardigden vond dat
Nijpels maar beter de weg van zijn
collega Smit-Kroes kon volgen en
verdwijnen.
De keiharde kritiek die Nijpels
tijdens de partijraad te verduren
kreeg, had echter geen effect. Giste
ren liet hij al weten zijn kandidatuur
voor de komende Kamerverkiezin
gen te zullen handhaven. De af
schaffing van het reiskostenforfait
(de aanleiding voor de kabinetscri
sis) is voor hem geen halszaak.
Maar het gaat natuurlijk ook niet al
leen om die zaak. Nijpels heeft, net
als Smit-Kroes, tijdens het bewuste
kabinetsberaad dat de inleiding tot
de crisis vormde, geweigerd zich te
conformeren aan het standpunt van
de WD-fractie. Hij heeft daarmee
de politieke leiding van zijn partij
getrotseerd.
Met in het achterhoofd ook nog
de ellende die de minister in een vo
rige periode in de WD heeft ver
oorzaakt, vonden de meeste afge
vaardigden dat hij nu maar moest
opstappen. Nijpels neemt een ge
weldig risico door zijn kandidatuur
te handhaven. Als een grote meer
derheid van de afdelingen hem op
een onverkiesbare plaats zet, wordt
hij openlijk aan de dijk gezet. Dat is
voor zijn verdere carrière, waar die
ook zal liggen, niet goed.
Een andere mogelijkheid is, dat
hij toch door middel van voorkeur
stemmen in de Tweede Kamer te
recht komt. Dan wordt de verdeeld
heid in de WD nog eens extra be
klemtoond. De partij belandt dan
vrijwel zeker in de oppositie, of
moet in de onderhandelingen met
Lubbers werkelijk alles slikken.
Nijpels heeft dat dan geheel op zijn
geweten.
Binnen het CDA bestaat weinig
animo om te regeren met een WD
die dusdanig door geruzie wordt
verscheurd. Vanuit de gerieflijke
positie in het centrum van de macht
volgen de christen-democraten de
laatste tijd dan ook met veel belang
stelling de ontwikkelingen binnen
de PvdA. Steekt men daar het CDA
nog steeds naar de kroon, of hebben
de sociaal-democraten uit bijna 12
jaar oppositie de conclusie getrok
ken dat men zich beter tot het com
promis bereid kan tonen?
PvdA-CDA
Het concept-programma dat Wim
Kok zondag ten doop hield, laat zien
dat de PvdA voor een gematigde
koers kiest. De teneur is zo mild, dat
de vorming van een coalitie tussen
PvdA en CDA zeker niet moeilijker
is geworden.
De lonen en uitkeringen moeten
.gekoppeld worden, behalve als het
niet kan door een te grote loonstij
ging in het bedrijfsleven. De defen
sie-uitgaven mogen weliswaar niet
groeien, maar daling (zoals in het
verleden bepleit) hoeft pas als daar
in Europees verband overeenstem
ming kan worden bereikt. Beide on
derwerpen waren in het verleden
blokkades voor regeringsverant
woordelijkheid.
Bepalend voor de regeerkansen
van de PvdA wordt het partijcon
gres, dat zich begin juli over dit pro
gramma moet uitspreken. De ge
woonte getrouw, zal dat congres
waarschijnlijk nog wel enige 'link
se' punten aan het programma wil
len toevoegen. Kok moet zijn leider
schap in de partij dan duidelijk to
nen, want hij kan zich niet veroorlo
ven opnieuw opgezadeld te worden
met ononderhandelbare strijdpun
ten.
De krachtenbundeling die zich
ter linkerzijde van de PvdA afte
kent, heeft dit probleem voor Kok
dit weekeinde extra scherpte gege
ven. Het oude sectarisme en de on
derlinge verkettering lijken einde
lijk overboord gezet te zijn. De aan
hang van de partijtjes was al zoda
nig geslonken, dat de CPN uit de
Kamer verdween. De groen-linkse
lijst van de oude PPR, PSP en CPN
is een laatste kans uit die as te her
rijzen.
De combinatie kan een geduchte
concurrent op de linkerflank van de
PvdA worden. Het gevaar bestaat
dat het PvdA-congres zich daarover
zenuwachtig gaat maken en een
scherpere linkse koers wil varen
dan nu in het PvdA-programma
verwoord. Het zou onverstandig
zijn als dat inderdaad gebeurt. Voor
de algemene krachtsverhouding
maakt het niet zo heel veel uit of de
PvdA enkele zetels aan Groen-
Links verliest. Met een verdere op
schuiving naar links, riskeert de
PvdA echter aan de rechterzijde ze
tels te verliezen en in de formatie
weggespeeld te worden.
Het CDA blijft, zoals altijd, in het
midden van het politieke krachten
veld. Naar verwachting zal het
CDA-programma zich ongeveer
midden tussen het WD- en PvdA-
programma nestelen. Het tweede
echelon achter Lubbers zal in de
campagne hameren op de gevaren
van een PvdA/WD-coalitie, maar
de kans op een dergelijke combina
tie is niet echt aanwezig. De animo
siteit bij PvdA en WD jegens de
christendemocraten is groot, maar
die afkeer is een slechte reden om
andere coalities te beproeven. De
WD is door haar geklungel immers
ook voor de PvdA een weinig aan
trekkelijke partner. Beleidsmatig
zijn de verschillen kleiner gewor
den, maar bij het CDA valt voor bei
de partijen nog altijd het meest te
halen. De christendemocraten zul
len de komende weken behoed
zaam trachten deze positie zoveel
mogelijk te verzilveren.
