Tijd van de rock 'n roll herleeft
Oomo: veilig
open vuur
Keuken kan mee verhuizen
Uitelkaar gevallen, dierbaar boek opkalefateren
eitteetje
milieu
EN TOEN WAS ER
GEEN POEN
Russische
wintermode
in Parijs
Er zit handel in de jaren vijftig
Als het geen vrolijke zomer wordt ligt dat niet aan Lau
rent David. Voor dit seizoen ontwierp hij weer een hele se
rie zonnige tassen- van weekenders tot toilettasjes. De se
rie kreeg de naam de naam Chili Pepper en die staan dan
ook afgebeeld op de tassen die er zijn in zonnig geel met
een wit-groen streep.
i open haard waar je veilig
rondom kunt zitten is de Co-
mo. Het is een achtkantige
'haard', die standaard is voor
zien van een Giveg-gekeurd
gasblok. Dit wordt geplaatst
in een betegeld plateau en
smaakvol bekroond met een
glazen kap.
De Como heeft een door
snede van 100 centimeter en is
heel geschikt voor ruime ka
mers of lounges/recepties van
restaurants of hotels, waar
niet constant toezicht op het
vuur mogelijk is. Informatie:
Handelmaatschappij Markad
BV tel. 04977-1851.
De roestvrijstalen keuken is
niet langer het werkterrein
van de beroepskok. Jan des
Bouvries heeft voor fabrikant
Franke in Helmond, gespecia
liseerd in aanrechtbladen en
grootkeukens, een nieuw keu
kenconcept bedacht, waarbij
roestvrij staal de boventoon
voert.
Het model bestaat uit twee
losse elementen zonder appa
ratuur. De units zijn zodanig
geconstrueerd dat ze kunnen
meeverhuizen.
De units, die zijn gecombi
neerd met beukenhout, heb
ben standaard maten. Alle in-
bouwapparaten passen erin.
Het prototype heeft geen bo
venkasten, maar een pannen-
rek dat aan de afzuigkap met
halogeenverlichting is beves
tigd.
Aan het eind van de jaren der
tig-begin veertig kwam ie
mand er achter dat het heel
mooi zou zijn om het publiek
te tonen hoe het systeem
werkte. Dat was het begin van
de open kasten, waarin je - na
inworp van een muntje - het
wonder met eigen ogen kon
aanschouwen. Hoe het appa
raat de door jouw gekozen
plaat uitzocht, hoe dat plaatje
op een plateau viel en hoe de
naald de groef opzocht. En
daar denderde de muziek uit
de geluidskast.
door
Annemiek Ruygrok
Behalve fascinerend om te ho
ren, waren de juke-boxen ook
wonderschoon om te zien:
met prachtige kleuren, borre
lende 'bubbles', aan- en uitflit-
sende lampjes. De 'golden age
of the juke-box', zo mogen de
jaren veertig wel worden ge
noemd. Maar ook in de jaren
vijftig gingen de muziek-kas-
ten niet alleen in Amerika,
maar ook in Europa grif van
de hand. Iedere café- of snack
bareigenaar wilde wel zo'n
ding hebben. Immers het ver
diende zichzelf terug. Sommi
ge slimmerikken maakten ge
bruik van een 'tafel-juke-box':
op elk tafeltje in de horecage
legenheid stond een klein
kastje met een aantal keuzen
ummers. Jouw verzoekje kon,
tegen betaling vanzelfspre
kend, bij de bar worden inge
diend. En dan zorgde de bar
keeper voor en luidspreker op
je tafeltje. Waren drie dezelfde
verzoekjes van verschillende
tafeltjes aan de bar gericht,
dan was het natuurlijk drie
keer verdienen in één klap.
Nog worden juke-boxen ge
maakt, maar tegenwoordig
getuigen ze var
kelijkheid. No-nonsense, ook
in de muziekwereld. Is het
vreemd, dat de apparaten uit
de jaren veertig en vijftig met
enige weemoed worden geob
serveerd? De kleurrijke getui
gen uit die tijd gaan tegen
woordig weer grif van de
hand.
Showroom
Ben Franse in Scheveningen
heeft er zelfs een grootscheep
se handel van gemaakt. In zijn
showroom aan de Gevers
Deijnootweg staan de glan
zend gerestaureeerde Wurlit-
zers, Seeburgs, AMI's en
Rock-Ola's te wachten op een
nieuwe eigenaar of huurder.
Een tweede leven is hun be
schoren. Want waar de een
grif duizenden guldens neer
telt voor een antiek dressoir,
wil een ander wel enkele dui
zenden guldens uit de knip
trekken voor deze 'neo-antie-
ke' pronkstukken.
Franse, van huis uit ver
huurder van antieke trouw-
auto-'s en antiquair en als zo
danig een vaste forens in de
VS, zag wel wat in die oude
kasten. Wat begon als een
hobby, liep al gauw uit de
hand. "Om zes van die dingen
naar Nederland te versche
pen, was een dure kwestie.
Vandaar dat ik ze nu per con
tainer laat overkomen".
Zwaar gehavend zijn ze soms,
maar Franse zegt gemakkelijk
aan onderdelen te kunnen ko
men. Die zijn er nog zat in
Amerika en als ze er niet zijn
worden ze gewoon opnieuw
gemaakt.
Het zijn trouwens niet al
leen particulieren die een der
gelijk nostalgisch object aan
schaffen. Behalve de horeca
zijn ook de omroepen best
voor het huren van zo'n kast
te porren. Een vertegenwoor
diger van Joop van den Ende
Boekbinder zet cursus voor amateur op
Boeken worden tot pulp ver
malen omdat het te veel geld
kost om ze te repareren. Boek
binder Denninger uit Heuke-
lum vindt het doodzonde.
Geen bibliotheek die het in
haar hoofd haalt om twee tien
tjes uit te trekken voor het op
knappen van een pocket die
uw in de winkel 15 gulden
kost. Zo'n boek belandt op de
stapel nogwel zeer leesbaar,
ar helaas kapot om vervol
gens in de papierversnippe-
r terecht te komen.
door
Margot Klompmaker
Dit is J.C Denninger een
doorn in het oog. "Ik vind dat
je pas iets moet weggooien
wanneer er geen belangstel
ling meer voor is. Zo'n boek
wordt alleen maar vermalen
omdat er geen geld is voor re
paratie, niet omdat niemand
het meer zou willen lezen".
Denninger begrijpt wel wat
er achter steekt: restaurateurs
zijn gewoon te duur. Biblio
theken met hun krappe bud
get steken het schaarse geld
liever in het opknappen van
kostbare boeken in plaats van
een verfomfaaide Agatha
Christie. Zelf krijgt Dennin
ger herhaaldelijk verzoeken
van particulieren om een poc
ket met loszittende bladzijden
of een beduimeld sprookjes
boek op te kalefateren. Boe
ken die op zichzelf geen cent
meer waard zijn, maar voor de
bezitter te dierbaar om weg te
gooien.
voorkomen lanceerde Den
ninger het idee vrijwilligers in
te schakelen. Over enkele
maanden begint hij met een
sterk versimpelde cursus
boekreparatie. Voorlopig al
leen in de grafische school in
Utrecht, maar initiatieven el
ders in het land juicht hij al
leen maar toe.
Iedereen die tijd heeft, van
boeken houdt en het geen pro
bleem vindt er niets mee te
verdienen kan op de cursus
intekenen. Denninger richt
zich vooral op mensen die
geen baan (meer) hebben: ar
beidsongeschikten, mensen
in de vut of met pensioen.
Voor een minimaal bedrag
(hoeveel is nog niet bekend)
wil Denninger deze mensen in
enkele maanden de meest ele
mentaire beginselen van het
repareren van boeken bij
brengen. Hoe herstel ik een
kapotte rug, een los katern,
een los schutblad, verscheur
de bladzijden of omslag.
Denninger stelt nadrukke
lijk dat hij met deze cursus
niet onder de duiven van de
professionele boekbinders en
restaurateurs wil schieten.
Het gaat hem om de goedkope
boeken, waar nu niets mee ge
beurt omdat reparatie veel te
duur zou worden.
De NBLC - de overkoepe
lende organisatie van biblio
theken - staat positief tegen
over zijn plan: Bibliotheken
zelf houden de boot wat af,
meldt Denninger. Hij kan het
zich ook wel voorstellen. "Er
komt iemand de bibliotheek
binnen, neemt zijn hoed af, zet
zijn tas op de balie en vertelt
dat hij kapotte boeken wil re
pareren. Voor niks. Dat wekt
natuurlijk wantrouwen. Som
mige bibliotheken willen lie
ver zelf repareren. Maar ande
re reageren wél enthousiast".
Zijn collega-restaurateurs
zijn niet zo gelukkig met het
initiatief, bang dat Denninger
.zich met zijn vrijwilligers op
hun terrein zal begeven. "Dat
is beslist niet de bedoeling,
het gaat mij juist om die boe
ken die voor hen niet interes
sant zijn", benadrukt de boek
binder uit Heukelum.
Met
eenvou
dige
midde
len is het
moge
lijk
dierba
re boe
ken zelf
te repa
reren.
(Foto Wim
Ilijkmonl
Denninger wil in de toe
komst plaatselijke werkgroe
pen opzetten van opgeleide
vrijwilligers en contacten leg
gen met bibliotheken, scho
len of bejaardentehuizen in de
regio. Hij is nog druk bezig
om subsidie te krijgen voor
zijn initiatief en vindt het pri
ma als collega's elders zijn
idee willen overnemen en hun
eigen cursus boekreparatie
opzetten. "Ik heb een steen in
de vijver gegooid en wacht nu
de rimpelingen af'.
Contactadres: Stichting
Boekbehoud, Voorstraat 11,
Heukelum
De jaren vijftig herleven
genmnit
is nog niet de deur uit, of een
jongen van Veronica staat al
op de stoep om een show met
al dat kleurrijke moois te kun
nen aankleden.
Want Franse verhuurt niet
alleen juke-boxen, maar vrij
wel alles wat aan de jaren
veertig-vijftig herinnert: roze
Cadillacs (waarin je ook kunt
trouwen), petticoats, (trouw
jurken, neon-reclames,
kauwgomballen-, popcorn- en
Coca Cola-automaten.
Elvis
Wie in zijn showroom binnen
stapt, zou niet verbaasd staan
als James Dean of Marilyn
Monroe ook tot de clientèle
zouden behoren. Trouwens
Elvis Presley zou er ook aan
zijn trekken kunnen komen,
want de etalage wordt even
eens opgesierd met een spier
witte Cadillac (ook te huur
voor trouwpartijen). Boven
dien heeft Franse vorig jaar in
Memphis beslag weten te leg
gen op een zalmkleurige Ca
dillac die ooit 'The King' heeft
toebehoord: "De tijd van de
rock 'n roll herleeft. Er wor
den hele feestavonden in die
sfeer gehouden. Het was in
die tijd wat kleurrijker dan
nu. Geen wonder dat die jaren
herleven".
"Veel mensen kopen die
juke-boxen ook om oude sin
geltjes in te kunnen draaien.
Trouwens die singeltjes wor
den weer opnieuw geperst. Ik
kan, op verzoek, een juke-box
met desnoods alleen plaatjes
van Elvis leveren. Zo makke
lijk is dat. En ik denk dat die
dingen een goede geldbeleg
ging zijn. Over een paar jaar
komen die Amerikanen ze
hier weer terughalen. Want
was er een paar jaar geleden
nog makkelijk aan te komen
in de VS, nu merk ik dat het
steeds moeilijker wordt".
Mafia
Franse kan het allang niet
meer alleen af. Hij heeft dan
ook zijn 'mannetjes' in de VS
die voor hem uitkijken naar
de vurig begeerde voorwer
pen. En die stuiten met een
beetje geluk op zeldzame
exemplaren. Zoals een in
groen uitgebrachte 'Filber
Maestro', het merk waarmee
de Mafia, nooit vies van een
extra verdienste, indertijd de
juke-box-markt trachtte te
veroveren. Wat overigens niet
is gelukt. Franse zélf is de ge
lukkige bezitter van zo'n helse
machine en in de showroom
staat er nog een. Weliswaar in
rood, maar niettemin een 'col
lectors-item'.
'Bennies Fifties' in Schevenin-
De 'Bumper' is er ook te
zien. Een juke-box, uitge
voerd met een autobumper.
"In de jaren vijftig werden
veel 'auto-onderdelen' op die
dingen aangebracht. Zoals
hier een met zijlichten. Dat
was toen in". Vanzelfspre
kend ontbreekt ook de meest
verkochte juke-box (56.000
stuks vervaardigd) de 'Bubble
Tubes' van Wurlitzer niet in
showroom 'Bennies Fifties'.
Die wordt trouwens opnieuw
gemaakt, al halen de kleuren
het niet bij de originele. En
verder zijn er de 'Peacock'
met de pauwen, de 'Mother of
Plastic, de Mills Empress en
de Packard Manhatten te be
wonderen (en te kopen).
Zelfs brengt Wurlitzer bin
nenkort een juke-box op de
markt waarin cd's kunnen
worden gespeeld. Een ana
chronisme van jewelste, maar
een kniesoor die daar op let.
De showroom van 'Bennies
Fifties' is in de zomermaan
den ook op zondagmiddag ge
opend. Adres: Gevers Deij
nootweg 1134, hoek Zeekant
Scheveningen.
Sommige vaders hier op aarde worden om
minder uit de ouderlijke macht ontzet.
Maar nee, niet hij is de schuld. Het is mijn
eigen hoogmoed die hier voor de val komt.
Het is trouwens wel erg gemakkelijk om
als iets niet lukt God daarvan de schuld te
geven en als het allemaal prima gaat niet in
zijn bestaan te geloven.
Lekkere gedachten op zo'n mooie zondag.
Een ander ligt met een glimlach op zijn
gezicht onder de zon en ik zit hier een
beetje te mokken. Ergens boven in het
huis hoor ik een deur hard dichtslaan.
Kom binnen, wind, wij zijn uiteindelijk
familie, denk ik, en ik kijk naar wat ik tot
nu toe uit mijn typemachine heb geramd.
De letters lijken op mieren die in slagorde
staan opgesteld, mieren die zich niet dood
laten slaan. Hoeveel bataljons staan mij en
u nog te wachten?
Ik heb behoefte aan vrolijkheid. Ik denk
dat ik maar eens naar het strand ga, waar
nu vast en zeker begravenen lachend het
zand van zich af slaan.
ANGELA PINNEBERG
Hebt u ook in de krant gelezen
over de enorme milieuvervuiling
die wij, voorstanders van crema
tie, na onze dood nog veroorza
ken? Ongeweten? Bent u daar
ook zo van geschrokken? Ik wel.
Kubieke meters schadelijke Stof
fen worden er samen met ons de
lucht ingeblazen, omdat wij zo
nodig in kisten van kunststof,
met kunstoffen capitonering en
gekleed in kunststof, getooid
met kunststoffen sieraden en
bril, opgebaard willen liggen. Of
schoon, willen we dat echt? Of is
het gewoon over ons gekomen?
En kunnen we iets anders wil
len?
Ik nam me in elk geval voor mee
te werken aan géén milieuver
vuiling na mijn dood, want door
had ik al genoeg aan meege
werkt. aan dat slechte milieu.
Want ik behoor tot de generatie
die daar niets van wist en onbe
kommerd batterijen in de vuilnis
bak gooide, terpentine in de wc
liet lopen, onkruidbestrijdings
middelen in de tuin strooide en
ddt achter de plinten. En als mijn
kwiktherometer brak, wat nogal
eens voorkwam als mijn kroost
tegelijk de mazelen of de rode
hond had, dan speelden we
even echt gezellig met het kwik.
We duwden de kleine bolletjes
heen en weer tot die ineens met
z'n allen een grote bol vormden
en hadden dolle pret. Met die
zelfde handen pakten we dan
een koekje of een snoepje. Zor
gelijk bedenk ik mij weieens dat
het m'n verjaardag vergeten dus
eigenlijk mijn eigen schuld, dikke
bult is.
En wegens al dat onbekommerd
vervuilen wil ik na mijn dood keu
rig in de pas lopen. Ik schreef
derhalve een notitie dat ik in een
vurenhouten kist, zonder kunst
stof, gekleed in katoen en zon
der sieraden ter begrafenis wil.
Ter crematie. Maar toen ik die
notitie wilde opbergen in de en
veloppe met de polissen en de
adressenlijst, begreep ik dat tus
sen droom en daad nog steeds
praktische bezwaren in de weg
staan. Want als m'n nazaten dat
lezen, hebben ze nog nauwelijks
drie dagen tijd om dat allemaal te
verwezenlijken. En vooral, waar
halen ze zo gauw een katoenen
jurk vandaan. Zelf maken dan
maar? Zodat de cirkel van de tijd
weer rond is, want in voeger eeu
wen lag in de meest huishou
dens het doodshemd al klaar ii
de kast. Stof uitzoeken? Geen
wit, dat maakt zo oud, rozegrijs
dan maar? En meteen een rolle
tje stikzij er bij zoeken. Laat ik de
naden in rafels of werk ik die
netjes af? Kijk ik in de spiegel of
de mouwen goed zitten? Ah ba.,
wat is dat allemaal veel te dicht
op mijn verbeelding....ik vind het
een beetje.... nou ja....
Nee, laat de facultatieve dat
maar doen, katoenen kleding le
veren. En kisten zonder kunst
stof, met alleen een kussentje
van gerstedoppen. Een beetje
hard maar wel milieuvriendelijk.
Dat zou ik willen. Dat de beslis
sing me uit handen werd geno
men. Maar meewerken wil ik
wel.
INA DE RUYTER
Mijn huisgenoten zijn vertrokken naar het
strand. Er ligt een lange, stille zondag voor
me, een dag die ik zal gebruiken om te
schrijven. Maar het wil nog niet erg
lukken. Die krijtwitte onderwijzer schreef
het vroeger al op mijn rapport: 'kan zich
niet concentreren, zit vaak naar buiten te
kijken'. Ook nu, nu de tijd van mezelf is,
leidt alles me af. De gordijnen die lichtjes
bewegen op de wind, het gefluit van de
vogels, iemand die ergens ver weg uit
ongeduld op een claxon drukt, de mooie
rotzooi van de bloesem op het tuinpad.
Ik kijk naar mijn schoenen. Ze krijgen
bezoek van mieren. Geen 'hoog' bezoek is
het. Nog niet. Dat zal het pas later zijn, als
ik niet meer van deze wereld ben. Dan
zullen deze nietige diertjes boven mij
staan. Nu kruipt er eentje langs mijn
dijbeen omhoog. Weet zo'n mier veel. Die
kijkt niet naar mooi of lelijk.
Wat zal ik schrijven? Die vraag maalt maar
door mijn hoofd. Zoveel boeken gelezen
en nog weet ik niks. Het is nog hetzelfde
als vroeger. Zat je 's middags in dat
benauwde klaslokaal boven je schriftje te
bijten op je pen. Wat moest je in godsnaam
schrijven over die vakantie die je thuis had
doorgebracht? Hoe leeg de straten waren
op een zondag in augustus, hoe de modder
in de goten verdroogde en barstte? Of
moest je een opstel maken over je vader,
die elke zondag boven het totoformulier
zat te dromen dat hij rijk was? O, als hij
toch eens rijk was. Dan zou hij de
volgende dag een grote drol draaien op het
buro van zijn baas of tegen de directeur
zeggen: 'Kijk eens meneer, daar ligt een
rijksdaalder op de grond'. En als die
directeur dan bukte, dan zou hij hem een
enorme schop onder zijn kont verkopen.
Nee, zoiets kon je niet schrijven in een
schoolopstel.
Om je heen zaten je klasgenootjes ijverig
te pennen. Het was om jaloers van te
worden. 'En toen gingen we naar de
dierentuin, en toen zee mijn vader tegen
die neushoorn'. En toen, en toen, en toen.
Met die twee woorden regen ze hun
rijkdom aan ervaringen aan elkaar. Maar
ze zijn niet doorgegaan met schrijven. Ik
wel. Als uit een soort masochisme, lijkt het
wel. Ik zou dat meisje dat ik vroeger was
nu te hulp willen snellen en willen zeggen:
schrijf op: 'En toen was er geen poen'.
Schrijven. Het is elke keer weer water uit
de rotsen proberen te slaan. Ga daar maar
eens aan staan als gewoon mens. W.F.
Hermans heeft eens gezegd dat iedereen
een roman kan schrijven. Maar dan moet
je hem wel een week in een cel opsluiten
en met de dood bedreigen als dat boek
binnen die week niet af is. Misschien moet
ik die methode maar eens proberen bij het
schrijven van deze column. Er is vast wel
ergens een lezer te vinden die genegen is
om de revolver op mij te richten.
We bazelen maar wat, we zwetsen maar
door, wij, columnisten. Vooral omdat we
hopeloos ijdel zijn. Ach gut, moeten wij de
vinger leggen op de zere plekken in de
samenleving? Wat maakt ons ineens zo
nobel? Waarom ineens die
zendelingendrift? Bestaat niet het gevaar
dat wij met onze bezoedelde vingers die
zere plekken nog rotter maken dan ze al
zijn? Ach, het is gewoon dat plekje in de
krant dat wij willen, elke keer weer, ons
eigen territoriumpje waarop wij onze
kunstjes kunnen laten zien. Een normaal
mens wacht gewoon af tot zijn naam per
doodsbericht in de krant komt, wij willen
die naam van ons er elke week in zien
staan. Waarom ons niet als gewone
mensen beperken tot 'Melkboer, niks
nodig vandaag?' Beseffen we dan niet dat
alles wat wij schrijven vervliegt als een
scheet in een storm?
Buiten klinkt klokgelui. Ik denk aan God,
aan 'God, de vader', zoals hij vroeger in de
katechismus werd genoemd. Heb ik dat
hopeloos lege hoofd aan hem te danken?
Denninger: "Als ik hen een
eerlijke prijs noem om het
boek weer toonbaar te maken,
slaan mensen steil achterover.
Soms maak ik wel eens een
uitzondering als iemand het
echt niet kan betalen. En er
zullen wel meer collega's zijn
die soms een zacht prijsje re
kenen. Maar doorgaans'gaan
de kosten van het repareren
van een goedkoop boek de
kostprijs ver te boven".
Kortom: een braakliggend
terrein en een gat in de markt.
Om het 'doordraaien' van ka
potte, goedkope boeken te
Het moet een fascinerend gehoor zijn geweest die
eerste juke-boxen in de Verenigde Staten: je gooide
een muntje (nickle) in zo'n wonderdoos en er kwam
echte muziek uit. In de jaren twintig waren ze er al,
maar pas in de jaren dertig kon je in bijna elk café in
de 'States' een juke-box tegenkomen. Gesloten
waren ze toen nog. En van hout. Kolossale
wonderkasten.
Parijs is nog altijd de stad
waar jonge mode-ontwerpers
vayi dromen. Wie de gunst van
'Parijs' weet te verwerven, is
geslaagd in de modewereld.
Vandaar dat de Russische
couturier Slava Z aitsevjr zijn
wintercollectie in het Parijse
hotel Prince de Galles
presenteerde. (foto anp>
