'Henry Moore is
een voorbeeld'
Leidse
beeldhouwer
Frank Borst
richt zich
op New York
'Deel Nederland op in tien
knooppunten voor kunst'
Kunstkopers maken gebruik van regeling WVC
Dansfestival voor amateurs
Thuiswedstrijd voor LEST
Latijnse mis als televisiefilm
Holland Festival Oude Muziek in beweging
PAGINA 40
KUNST
ZATERDAG 20 MEI 1989
LEIDEN - Een jaar geleden
betrok de Leidse
beeldhouwer Frank Borst
zijn atelier aan de Oude Rijn
waar vroeger een
kolenhandel gevestigd was.
In die grote, hoge
werkruimte is plaats genoeg
om ook het ruwe,
onbewerkte materiaal op te
slaan, zoals gedeeltelijk
verzaagd hout en een dikke
boomstam. Helemaal
achterin bevindt zich een
soort podiunTvoor een
surrealistisch aandoend
schouwspel dat wordt
gevormd door
geheimzinnige gedaanten
die bij nader inzien reeds
voltooide beelden blijken
die door een plastic
omhulsel tegen het stof
worden beschermd.
Eenmaal van hun hoes
ontdaan komen een met geel
en groen beschilderde
mannenfiguur en met een
vogel of een vis bekroonde
beelden tevoorschijn. Met
Satie op de achtergrond een
gesprek met de kunstenaar
over zijn werk en zijn
toekomstplannen, die
ondermeer gericht zijn op de
New Yorkse kunstwereld.
door
Nancy Stoop
"Ik hou ervan om nieuwe dingen te
beginnen, zowel in mijn werk als in
mijn leven", stelt Borst vast. On
danks zijn tevredenheid over het
vinden van een rustige plek, waar
hij zich na vele verhuizingen op zijn
werk kan concentreren, zoekt hij
nieuwe wegen en het avontuur, obk
men maakten grote indruk op hem.
Bij haar bezoek toonde de beeld
houwster veel belangstelling voor
het werk van Borst, met name voor
het monumentale beeld dat geïnspi
reerd is op de 'Sabijnse Maagden
roof van de Italiaan Giambologna
(1524-1608), zij het dat in de 20ste
eeuwse bewerking de rollen zijn
omgedraaid en nu een man het
slachtoffer is.
Traditie
Een kunstenaar als Rob Scholte ge
bruikt ook thema's uit de kunstge
schiedenis waarop hij een eigentijd
se visie geeft. Het is dan ook niet
toevallig dat uit het contact tussen
Borst en de succesvolle Scholte een
nauwe samenwerking op artistiek
gebied voortkwam.
Frank Borst in zijn atelier aan de Oude Rijn.
Traditie is een steeds terugke
rend thema in het gesprek over het
werk van Borst. "Ik wil mij zo volle
dig mogelijk in mijn beelden uit
drukken. Daarbij zijn de oude
meesters een belangrijke inspiratie
ver van huis. Na enkele oriënteren- bron. Soms ontleen ik aan het klas-
de bezoeken aan New York heeft sieke stilleven motieven zoals vis-
Borst contacten gelegd met de in sen en vogels, die ik op mijn manier
sculptuur gespecialiseerde galerie verwerk en verbindt met een torso,
van Samuel Dorsky die zich niet ver waardoor het beeld een eigen bete
van de befaamde kunsthandel van kenis krijgt. Henry Moore is een be-
Leo Castelli bevindt. langrijk voorbeeld voor mij. ïk kijk
Over het aanbod dat hij via de naar andere beeldhouwers, naar
'grande dame' van de Nederlandse hun ideeën en waarom zij iets juist
beeldhouwkunst Charlotte van Pal- op die manier verbeeld hebben. Dat
landt kreeg om in het atelier van werkt in mij door en ik geef daar
Wessel Couzijn in Amsterdam te nieuwe vorm aan. Ik voel mij ver
gaan werken, vertelt hij: "Deze kans bonden met de grote meesters,
heb ik uiteindelijk niet aangepakt, zoals Moore en tegelijk houd ik mij
omdat de stap naar Amsterdam te bezig met het absurde, met de Als zeventien-jarige hield Borst
groot was voor mij. Bij mijn plan- waanzinnige twintigste e
New York ligt dat heel an- Frank Borst gebruikt voor zijn
geven.
hier ben ik er goed
Deuren openen
zich al met tekenen bezig,
ode periode na een ongeluk in 1973
ders, omdat ik daar niet hoef te wo- sculptuur materialen zoals hout, kwam hij via bevriende kunste
nen. Om in plaatsen als Keulen of brons en messing, maar ook plastic,
New York naam te maken is het verf en delen van poppen. De toe
vooral belangrijk om goede docu- passing van poppenarmen en be-
mentatie van je werk te sturen. Het nen heeft naar zijn mening geen ma-
maakt niet uit waar je woont, maar cabere betekenis: "Het is vaak een
wat je doet". poëtisch idee dat ik in mijn beelden
Charlotte van Pallandt bezocht leg, maar ik wil ook wel grappige treden, maar wat zijn sculptuur be-
het atelier van Borst vorig jaar en bij beelden maken". Hij laat een beeld treft wil hij graag zijn werk en idee
deze gelegenheid gaf zij hem als zien met een gelede vis dat hij voor en met anderen delen, zowel met
aanmoediging een bronzen beeldje de actrice Renée Soutendijk maak- collega's als met het geïnteresseer-
van een vrouwentorso, waar hij mij te en vraagt: "Zie je hoe die vis de publiek. Om deze belangstellen-
trots op wijst. Het gesprek over lacht? Het lukt niet altijd om een den bij dit alles te betrekken, heeft
beelden kunst en mondiale proble- dier een bepaalde uitdrukking te Frank Borst het plan opgevat
het beeldhouwvak terecht.
Hij benadrukt dat hij veel tijd in zijn
werk investeert en de inspanningen
die hij zich troost beginnen vruch
ten af te werpen. Als persoon wil
Borst niet teveel op de voorgrond
dere eerste zondag van de maand
zijn atelier aan de Oude Rijn 89 tus
sen twaalf uur en zes uur open te
stellen.
"Ik wil me niet afsluiten, maar de
deuren van het atelier openen om
met mensen te praten. Ik wil graag
weten of mijn werk goed over komt.
Zelf zie ik mijn beelden als altaren
of als zondagskinderen, die een ei
gen plaats innemen in mijn denken
en in mijn dagelijks leven". Naast
de openstelling van zijn atelier wil
Borst zowel binnen als buiten de
landsgrenzen zijn werk voortzetten.
Zo koestert hij het plan om in Bel
gië zijn studie te vervolgen en wil
hij in New York verder zijn geluk
beproeven met nieuw werk, dat uit
bronzen beelden bestaat. Voor
Frank Borst ligt de wereld open.
Congres van schouwburgdirecties
tien, of hooguit vijftien 'kunst- overeenkomsten van het rijk met de
knooppunten', zo bepleit de Rotter
damse wethouder voor kunstzaken,
dr. J. Linthorst. Voor meer is geen
gemeentelijke overheden worden
ingevuld.
De spreiding van podiumkunsten
plaats. Dat betekent dat de grote door het rijk is volgens Linthorst
steden de centrale rol moeten gaan niet gerealiseerd. Als pikant voor-
vervullen bij het landelijk cultuur- beeld noemde hij Utrecht dat 'niet
beleid, omdat daar het 'bij elkaar of nauwelijks nog een verantwoor-
brengen van kunstprodukties en
publiek het gemakkelijkst is'.
Zonodig zouden enkele wat klei
nere steden, zoals Hengelo en En
schede of Heerlen en Maastricht
diezelfde rol kunnen vervullen door
duo-steden te vormen. Volgens de
Rotterdamse wethouder zou kun
nen worden gedacht aan een Arts
Council (Kunstraad) zoals Groot-
Brittannië die kent. Voor het minis
terie van WVC zou dan alleen een
beperkte rol overblijven, zoals het
beleid dat zorgt voor de spreiding
van de verschillende kunstvormen.
Linthorst hield dit pleidooi giste
ren tijdens de tweede en laatste dag
van het jaarlijkse congres van de
Vereniging van Schouwburg- en
Concertgebouwdirecties (VSCD) in
de Rotterdamse Schouwburg. Ook
hekelde hij, in het bijzijn van direc
teur-generaal drs. J. Riezenkamp
van het ministerie van WVC, de
'centralistische sturing van het
kunstbeleid' en de weinig stimule-
delijkheid heeft ten
ontwikkeling van eigen gezelschap
pen, piaar wel over een eigen bud
get beschikt'.
Actrice Cox Habbema, directrice
van de Amsterdamse Schouwburg,
hield als derde spreker onder meer
een pleidooi voor het min of meer
openbaar maken van repetities van
gezelschappen zodat tijdig en open
kan worden gediscussieerd over de
kwaliteit en de bedoelingen van
theatervoorstellingen. Nu wordt er
volgens haar vrijwel uitsluitend
binnen de eigen, vaste kring ge
praat ("inteelt"). Van een kritische
discussie en onderzoek naar de oor
zaken van het teruglopende theater
bezoek kan op deze manier geen
sprake zijn, sprak Habbema. Ook
stelde zij vast dat te weinig van de
huidige generatie acteurs en actri-
zijn opgeleid of getraind
LEIDEN - Amusante avond. Twee schrijvers die elkaar interviewden in
De Burcht. F.L. Bastet (rechts) en Peter van Zonneveld. Van Zonneveld was
in zijn boek 'Behouden huizen' huizen gaan opzoeken van schrijVers, musi
ci en wetenschappers van de negentiende eeuw. Maar het waren allemaal
van die figuren die een zekere nostalgie opriepen. "Waarom was hij niet in
het huis van Karl Marx geweest?", vroeg Bastet. Dat wist Van Zonneveld
niet.
Van Zonneveld vond dat de vrouwen er in Bastets verhalenbundel 'De
het 'grote toneel'. Al wordt daar de stoptrein en andere verhalen' niet goed vanaf kwamen. Hij kreeg een ge-
laatste tijd weer aan gewerkt, meen- dicht van zichzelf voorgeschoteld waarin hij een groot deel van de Leidse
de Habbema. bevolking afschilderde als 'klassieke imbecielen'. (foto Henk Bouman)
AMSTERDAM GPD) - Tot nu toe contracten. Daarvoor heeft men op doeld voor kunst tussen de 1000 en
hebben vijfduizend mensen met fi- jaarbasis een budget, van een mil- 10.000 gulden, de komende maand
nanciele hulp van het ministerie joen gulden beschikbaar. De kunst- geldt de regeling voor kunstwerken
van WVC een kunstwerk aange- aankoopregeling bestaat sinds 1984 Van 500 tot 25.000 gulden. De rege-
kocht van een nog levende Neder- en geldt voor 158 galerieën. ling is vooral interessant voor be-
landse kunstenaar. Het gemiddelde Hoewel daar geen harde gege- zoekers van de Kunst RAI, die dit
bestedingsbedrag schommelt rond vens over zijn, vermoedt men dat de jaar van 23 tot en met 28 mei in Am-
de 3500 gulden. Volgens een woord- mensen die nu van de regeling ge- sterdam wordt gehouden. Wanneer
voerster van het ministerie worden bruik maken anders ook wel kunst het experiment slaagt, overweegt
maandelijks circa negentig nieuwe kopen. Door een tijdelijke verrui- men de regeling structureel te ver
contracten afgesloten met de Lage ming van de regeling van 24 mei tot ruimen.
Landen, een dochter van de RABO- en met 30 juni wil het ministerie
bank. Het ministerie van WVC be- proberen een nieuwe markt aan te
taalt de rente over de afgesloten boren. Is de regeling normaal be-
DEN HAAG - Voor de tweede keer wordt er door de Culturele Raad Zuid-
Holland en het Dansdocentenoverleg Zuid-Holland een Amateur Dansfes
tival gehouden. Deelnemers zijn leerlingengroepen van particuliere dans
en balletscholen en kreativiteitscentra en dansgroepen die op niet- profes
sionele basis optreden.
De voorronden voor het festival worden op 28 mei om 14.00 uur gehou
den in Sociaal Cultureel Centrum 'De Stoep' in Spijkernisse. En op 4 juni
in het Hofpleintheater in Rotterdam om dezelfde tijd. De eindpresentatie
wordt gehouden op 18 juni in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag
waar het festival tevens wordt afgesloten.
LITERATUUR (ANP) - De vijfde Geertjan Lubberhuizenprijs wordt op 1
juni in Amsterdam uitgereikt aan Gijs I Jlander. Hu krijgt de prijs voor zijn
boek 'De kapper' (uitgeverij Van Veen). De prijs die door Marten Toonder
wórdt overhandigd, is ingesteld door de Marten Toonder Stichting.
Fikse korting
Wie via de regeling
kunstwerk
over het initiatief van de overheid.
"Alle beetjes helpen, zo simpel is
dat. Door die verlaging naar 500 gul
den is de kans groot dat er nu einde
lijk ook eens grafiek verkocht,
wordt. Dat is echt een ondergescho
ven kindje. Maar of dit nu de manier
is om kunstenaars aan meer inko
men te helpen? De inkomenspositie
van de gemiddelde kunstenaar is
momenteel weinig rooskleurig.
Door de decentralisatie van het be
leid, word je steeds meer van het
kastje naar de muur gestuurd. Wat
dat betreft voert de overheid
Theo Thijssen-
prijs hoger
DEN HAAG (ANP) - De Theo
Thijssen-prijs voor Kinder- en
Jeugdliteratuur is opgewaar
deerd van 12.500 tot 25.000 gul
den. Daarmee is hij op het ni
veau gebracht van de P.C.
Hooft-prijs. De stichting P.C.
Hooft-prijs voor Letterkunde,
die beide prijzen beheert, heeft
hiertoe besloten.
De stichting is tot het opwaar
deren van de Thijssenprijs in
staat gesteld door het ministerie
van welzijn, volksgezondheid
en cultuur. Het bestuur vindt
dat met de opwaardering van
driejaarlijkse Theo Thijssen
prijs recht wordt gedaan aan het
grote belang van kinder- en
jeugdliteratuur.
'A woman of no importance' van Oscar Wil
de door LEST. Met Lisette van Hulst, Marjo-
ke Krom, Katinka van den Broek, Greet
Hooymans, Jenny Mijnhijmer, Cécile So-
mers, Ad Boeren, Jaap Metzlar en anderen.
Regie: Kees Epskamp. Gezien op 19 mei in
de Leidse schouwburg. Aldaar nog van
avond te zien.
LEIDEN Het is die unieke En
gelse conversatie in high society-
kringen, die menig Engelse tele
visieserie bij velen zo geliefd
heeft gemaakt. En als die conver
satie dan ook nog eens doorspekt
is met de bon mots van een Oscar
Wilde, kan er eigenlijk al niets
meer misgaan. LEST, The Leiden
English Speaking Theatre kan
met dit minder bekende stuk van
Óscar Wilde derhalve bij voorbaat
al rekenen op succes bij het pu
bliek.
Het verhaaltje van het stuk is hier
min of meer bijzaak, het gaat in
eerste instantie om de conversa
tie waarmee indirect op licht
spottende wijze een bepaalde so
ciale klasse wordt geportretteerd.
Alle aandacht is dan ook besteed
aan de tekstbehandeling. Gesti
leerd taalgebruik wordt immers
op hoge prijs gesteld. Dat is een
vereiste voor het stuk, het geldt
eveneens voor de spelers van
LEST die zo mooi mogelijk het
Engels willen uitspreken, en voor
de eigen toeschouwers die dat ho
gelijk weten te waarderen.
Toch heeft regisseur Kees Eps
kamp zich niet tot dienstbaarheid
aan de tekst willen beperken. Zo
houdt hij zich bijvoorbeeld verre
van de oorspronkelijke regie-aan-
wijzigingen en voegt hij de nodi
ge licht-absurde grapjes toe. Er
lijkt flink geschrapt te zijn, en de
butlers krijgen enkele theater-
overpeinzingen in de mond ge
legd. Daardoor wordt de voorstel
ling van het stuk wat minder rea
listisch en een beetje toneelmati
ger. De spelers nemen zichzelf en
hun personages net niet helemaal
serieus - waarschijnlijk om te
voorkomen dat het stuk een onge
nietbare draak zou worden. Soms
werkt dat goed, al gaat het eerlijk
gezegd ook wel eens ten koste
van de vaart van het stuk.
Met deze voorstelling is LEST -
zoals reeds eerder gemeld - op een
internationaal theaterfestival in
de prijzen gevallen. Zoiets werkt
natuurlijk inspirerend, wat gis
teravond duidelijk te merken
was. Na internationale erkenning
speelde LEST een zelfverzekerde
thuiswedstrijd.
WIJNAND ZEILSTRA
Concert door het Toonkunstkoor Leiden met
werken van Haydn, Handel en Puccini. Me
dewerking verleenden Marjan Kuiper en
Guyette Delgorge: sopraan. Paul Enden
dijk: tenor. Peter Dijkstra: bas. Petra Veens-
wijk: clavecimbel en het Randstedelijk Be
geleidingsorkest. Muzikale leiding: Hans
- de
Een Latijnse Mis die aan een tele
visiefilm doet denken! Wie heeft
daar ooit van gehoord? Gister
avond konden we dit fenomeen
beleven in de Stadsgehoorzaal,
waar het Toonkunstkoor en het
Randstedelijk begeleidingsor
kest de Leidse (en misschien wel
de Nederlandse) première brach
ten van Puccini's Messa di Gloria
uit 1880. Deze mis van de 22-jarige
componist bevat reeds allerlei
elementen die later in zijn opera's
terug te vinden zyn. Zeer Wellui
dende melodieën die eens mens
zouden aanzetten tot heerlijk
meegalmen. Trompetten die fier
gestoken worden bij de "Verrijze
nis der doden". Een bloedstol
lend mooi "Crucifixus etiam..."
heel ingetogen gezongen door de
bas Peter Dijkstra. Jammer dat
de baspartijen in het orkest met
hun veel sterker volume de solist
bijna uit het zadel wipten. De mu
ziek die bij de daaropvolgende
"Hemelvaart" hoort, werd zó dy
namisch en vol spanning uitge
voerd dat het wel filmmuziek
leek. Weer andere thema's riepen
eerder een glimlach op zoals het
opgewekte "Gloria" dat bij de
TV-reclame niet zou misstaan.
Het koor had in de pauze zijn
krachten opnieuw gebundeld om
vol vuur deze mis te lijf te gaan.
Werkelijke hoogstandjes slaag
den nu beter dan voor de pauze,
zoals het chromatisch stijgende
"Amen" in het Gloria. Ook tenor
Paul Endendijk kon zich revan
cheren in een paar - met dramati
sche kracht gezongen - aria's.
In Handels psalm 109 "Dixit
Dominus" was het de vraag of het
tempo zo hoog moest liggen. In
tegenwoordige 'authentieke' uit
voeringen verleent het hoge tem
po vaak een lichtvoetigheid aan
de muziek die haar goed past.
Mits... de spelers en zangers vol
doende getraind zijn in die snel
heid. De bedoeling van de diri
gent was in de uitvoering wel te
bespeuren, maar de inspannin
gen van zowel koor als orkest
maakten dat je je als luisteraar als
snel vermoeid voelde. Zo werd
het werk op den duur toch wat
zwaar, hoezeer de koorleden zich
ook inzetten om de snel opeenvol
gende Latijnse lettergrepen zo
wel ritmisch als melodisch te arti
culeren. In "Der Sturm" van
Haydn werden de stemmen opge
warmd en geslepen in beeldende
passages die aan het 'Donner und
Blitze' uit Bachs Matthaus passie
deden denken. Al met al een heel
goed concert waar met voldoe
ning op teruggekeken mag wor
den.
MONICA SCHIKS
wil aanschaffen, moet tijdens de keihard ontmoedigingsbeleid. Vo-
aankoop twintig procent van het be- rig jaar bleek uit een onderzoek dat
drag in een keer voldoen. Voor som- twintig procent van de kunstenaars
mige mensen is dat een barrière, door de bezuinigingen heeft afge- UTRECHT (ANP) - Voor de achtste hebben de organisatoren dit jaar ge- werk
staan nergens maal gaat op 25 augustus in Utrecht kozen ~T j| J T
Mon-
meer als kunstenaar geregistreerd." het Holland Festival Oude Muziek
r in bij voorbeeld Den Haag kan
men daarvoor een subsidie krijgen.
"Die regelingen .bijten elkaar niet",
aldus de woordvoerster van WVC.
"Wie er handig gebruik van maakt, SPi
kan dus met fikse kortingen kunst welke niet. "Dat verschilt per ge- van recent ontdekte Gregoriaanse «breidelde fansasie begiftigde, bijna completen. Een bijzonder onder-
i toelichting over hun keuze
Volgens de BBK heerst er nog beginnen. Tijdens het tiendaagse den zij dat er achter
steeds grote onduidelijkheid welke festival zal de oude muziek volop in ge pruikendrager
Cavalli, Gabrieli
Frans Joseph Haydn. In teverdi zijn te beluisteren.
a keuze zei- Op het festival zijn er ook muzika-
wat gezapi- le reconstructies van officies. Deze
flitsende, kerkmuziek werd gezongen tijdens
beroepskosten aftrekbaar zijn en beweging zijn. Er zijn uitvoeringen sterk dramatische en met een onge- onder andere metten, vespers
kopen." Hoeveel geld de overheid
de komende maand moet bijleggen,
valt niet te voorspellen. "Maar we
kunnen moeilijk halverwege zeg
gen: jammer jongens, het geld is op.
We houden rekening met een verho
ging van het budget."
De vakbond van beeldende kun
stenaars BBK is niet ontevreden
meente. In de ene stad gaat men uit muziek van Guillaume Dufay. Ook eeuwige jonge componist blijkt deel binnen dit thema is de i
de kale atelierhuur, elders x
werken van Gastoldi worden ten ge- schuil te gaan
den ook gas en licht als beroepskos- hore gebracht. Zij zijn sinds het be
ten gezien. Wij pleiten
sisvoorziening voor iedereen,
dat mag je eigenlijk niet hardop zeg- zestien nieuwe solisten
i het afschaffen van de BKR.
net zo iets als vloeken op z
Staphorst."
structie van het officie van Bartho-
lomeus. Binnen de instrumentale
Een ander thema is de muziek muziek van de Barok is de hoofd
plaats ingeruimd voor de viool. Een
i- Italië tussen 1550 en 1650, het tijd- belangrijk deel van het festival
de 17de eeuw niet
gevoerd. Uit het buitenland komen zoals deze klonk in het noorden
bles. Uit Nederland zijn zeven nieu- perk dat muziek uit de Renaissance speelt zich af in de vele historische
groepen aanwezig.
de vroege Barok met elkaar ver- locaties van Utrecht: kerken, musea
het festival bond. Vocaal en instrumentaal en huizen.
