Touwtrekkerij om het kunstgebit
Tandprothetici in de clinch met tandartsen over erkenning van hun beroep
Eerste Kamer beslist dinsdag over wetsvoorstel
ZATERDAG 20 ME11989 V IÜK W tfc A PAGINA 23
F XT RA
M A BIJLAGE VAN HET LEIDSCH/ALPHENS DAGBLAD
Zo'n tweehonderd tandprothetici
wachten in spanning op de 23e
mei. Dan wordt in de Eerste Kamer
het wetsvoorstel behandeld om
hun beroep officieel te erkennen,
waardoor zij de mogelijkheid
krijgen patiënten kunstgebitten
aan te meten. Tandartsen zijn zeer
beducht voor deze concurrentie.
Al jarenlang proberen zij de nu nog
illegaal opererende tandprothetici
te dwarsbomen. 'Uit medisch
oogpunt', zeggen de tandartsen.
'Omdat het hen geld kost', zeggen
de tandprothetici.
door Margot Klompmaker
De Leidse tandprotheticus Pieter
Brouwer (62) maakt van zijn hart
geen moordkuil. Als oud-voorzit
ter van de Organisatie van Neder
landse Tandprothetici is hij ge
wend te pleiten voor de erken
ning van zijn beroep, dus de
woorden komen hem gemakke
lijk over de lippen.
Dagelijks zegt hij wanhopige tele
foontjes te krijgen van mannen en
vrouwen die via de tandarts voor veel
geld een kunstgebit hebben gekre
gen, maar daarmee niet tevreden zijn.
Of Brouwer een nieuw gebit voor hen
wil maken. "Meneer, het kan me niet
schelen dat ik niets vergoed krijg, als
ik maar niet meer voor gek loop",
wordt de protheticus verteld. Brou
wer: "Het is toch te gek dat mensen zo
wanhopig worden gemaakt".
Met kunstgebitten wordt flink wat
afgerotzooid is zijn ervaring. "Ik zou u
vreselijke verhalen kunnen vertel
len". Hij schat dat voor meer dan
800.000 mensen het dragen van een
kunstgebit een kwelling is. De woor
den "daar moet je maar mee leren le
ven" vindt hij onzin. Niks ermee leren
leven, je moet er wat aan doen, is zijn
standpunt. Daarbij kan de tandpro
theticus uitkomst bieden. "Advise
ren, aanmeten, vervaardiging en na
zorg van een kunstgebit door één en
dezelfde persoon blijkt een succes te
zijn", stelt Brouwer.
Werkbriefje
De meeste kunstgebitten in ons land
worden geleverd via de tandarts. Al
leen hij mag volgens de huidige wet
gebitten aanmeten. De tandarts stelt
een werkbriefje op voor het laborato
rium. waar het gebit (de prothese)
door een aantal tandtechnici wordt
vervaardigd. Vervolgens gaat het ge
bit terug naar de tandarts die kijkt of
het model past in de mond van de pa
tiënt.
Zolang dit systeem bestaat is er al
ontevredenheid over de resultaten.
Prothesedragers vonden dat hun ge
bit niet goed paste, ook niet na talloze
correcties. Vandaar dat mensén in
toenemende mate buiten de tandarts
om aanklopten bij tandtechnici met
het verzoek om een gebit te maken.
Voor eigen rekening wel te verstaan,
want alleen een gebit via de tandarts
komt voor vergoeding in aanmerking
(enkele particuliere ziektekostenver
zekeringsmaatschappijen uitgezon
derd). Deze beunhazerij leidde hier en
daar tot wantoestanden met 'trekfa-
brieken' waar mensen slechte gebit
ten kregen aangesmeerd voor veel te
veel geld.
Tandtechnici beseften dat zij hun
opleidingsniveau dienden aan te pas
sen, als zij op gebittengebied werke
lijk wilden concurreren met tandart
sen. Een tandtechnicus verdiept zich
weliswaar vijf jaar lang in het maken
van kronen, bruggen en frames, maar
krijgt in tegenstelling tot een tandarts
geen medische opleiding. In 1970
werd een particuliere opleiding tot
tandprotheticus opgericht. Daar krij
gen tandtechnici een uitgebreide me-
disch-biologische opleiding van drie
jaar, waarna zij zich tandprotheticus
mogen noemen. Aldus voorbereid
vinden tandprothetici dat zij inmid
dels bekwaam genoeg zijn om men
sen zelfstandig gebitten te kunnen
aanmeten, ook al is dat volgens de
huidige wet verboden.
Processen
Tandartsen beducht voor de con
current hebben in de loop der jaren
niet nagelaten de prothetici flink
dwars te zitten. Tandprotheticus
Brouwer: "Collega's hebben ver
schrikkelijke toestanden meege
maakt tot en met processen aan toe.
Zelf heb ik ook een proces aan mijn
broek gekregen. Ik ken collega's die
Er moet nu maar eens rekening
worden gehouden met het belang van
de gebitsdragers zélf, vindt Brouwer.
"Het publiek doet een beroep op ons.
Ik vind het prima dat tandartsen zich
verzetten tegen beunhazerij, maar ik
snap niet dat zij zich ook keren tegen
mensen die verantwoord bezig zijn".
Brouwer benadrukt dat de tandpro
thetici alleen maar willen samenwer
ken met de tandartsen. "Wij zijn ge
specialiseerd in het kunstgebit, de
tandartsen in het natuurlijk gebit. Wij
willen geen ruzie. Wij zitten niemand
gebitten aan te smeren en verwijzen
mensen door als we problemen con
stateren. Bij ons bestaat geen rancune
tegen de tandarts. Sterker nog, wij
kunnen niet zonder tandarts".
Niet vlekkeloos
Tandarts Hans Masius (36) heeft zo'n
tien jaar een praktijk in Rotterdam.
Masius is tijdens zijn opleiding een
gebittenfreak' geworden. Menig stu
dieuurtje bracht hij door met het sleu
telen aan en perfectioneren van aller
lei proefgebitten. Of een gebit goed
wordt gemaakt of niet is volgens hem
simpelweg een kwestie van 'er sjoege
van hebben'.
Hij vergelijkt het maken van een
goed gebit met het maken van een
wiel. "Elk wiel hoort rond te zijn,
maar de ene wielmaker heeft het be
ter in z'n vingers dan de andere". De
Rotterdamse tandarts zegt lang niet
altijd kapot te zijn van het werk van
zijn collega's. "Van de tien kunstge
bitten die ik hier zie, is er gemiddeld
één vlekkeloos. Twee gebitten verto
nen kleinigheidjes en de rest is margi
naal werk. Ik heb niet het idee dat de
tandarts het per definitie slechter
doet dan de tandprotheticus. De kwa
liteit van een gebit valt of staat met de
kundigheid van degene die het
maakt. Prutsers heb je overal: onder
tandartsen, tandtechnici of protheti-
De gebitten van tandprothetici zijn
vaak mooier gemaakt, esthetischer,
maar niet per se mechanisch beter,
constateert Masius. De tandarts
noemt dat ook logisch. "Wat is het be
langrijkste voor iemand met een
kunstgebit? Dat het er goed uitziet. Of
je er goed mee kunt kauwen en praten
vinden mensen minder interessant.
Ik denk dat tandprothetici meer reke
ning houden met de wensen van de
mensen. Tandartsen letten eerder op
zaken als de kauwfunctie van een ge
bit".
Hoe staat tandarts Masius tegen
over erkenning voor tandprothetici?
"Om economische redenen ben ik na
tuurlijk tegen. Dat is simpel, want het
gaat me geld kosten. Mensen hebben
nog steeds drempelvrees om bij een
tandarts binnen te stappen. Dat zie je
overal. Ze lopen gemakkelijker naar
iemand die geen arts is voor zaken die
ook medisch kunnen zijn. Dat heeft
gewoon met angst te maken".
"Ik denk dat als je alleen maar naar
de prothese kijkt puur tandtech
nisch gezien er geen bezwaar is dat
een tandprotheticus een kunstgebit
vervaardigt. Maar gebeurt er iets tus
sendoor op medisch gebied, dan kan -
zo'n man goed de mist ingaan. Ik be
twijfel of een tandprotheticus vol
doende medisch is geschoold. Goed,
hij oefent op een aantal patiënten tij
dens zijn opleiding. Maar wordt hij
ook geconfronteerd met allerlei mo
gelijke infecties, ontstekingen en ge
zwellen in de mond, zoals wij?"
Medisch
De Nederlandse Maatschappij tot Be
vordering der Tandheelkunde (NMT)
stelt zich op het standpunt dat tand
prothetici niet in staat zijn om men
sen met een kunstgebit medisch ver
antwoord te kunnen begeleiden. "In
derdaad wenden mensen zich recht
streeks tot tandprothetici voor een
kunstgebit", aldus voorlichtster Net
tie van Doorn. "Daarbij nemen ze aan
dat dat kan. Ze vergeten dat eerst
moet worden nagegaan of hun kaak
wel geschikt is om een prothese op te
maken, of dat implantatie misschien
beter is dan een prothese. Dan praten
we over de medische kant van de zaak
en die moet bij tandartsen blijven be
rusten".
Dat er door de NMT druk zou wor
den gelobbyd om de erkenning van
tandprothetici te torpederen, wijst
mevrouw Van Doorn van de hand.
"We hebben wel gesprekken met ka
merleden gehad op hun eigen ver
zoek". De woordvoerster stelt dat de
NMT niet tegen het werk van tand
prothetici is, als het maar in teamver
band gebeurt. "Tandprothetici weten
alles van technisch werk. Maar de
tandarts moet de eerstverantwoorde
lijke blijven voor de medische kant
van de zaak. Er komt behoorlijk wat
voor kijken om te beoordelen of ie
mand geschikt is voor een kunstgebit.
Dat kun je niet alleen in handen van
tandprothetici geven".
Tandprotheticus Pieter Brouwer overlegt met een patiënt.
hun mond niet durven open te doen
uit angst voor represailles".
Maar het eind van de strijd is in
zicht: aanstaande dinsdag stemt de
Eerste Kamer over een wetsvoorstel
van staatssecretaris Dees (volksge
zondheid) om tandprothetici officieel
te erkennen zodat zij legaal gebitten
mogen aanmeten. De Tweede Kamer
heeft vorig jaar al ingestemd met dit
voorstel.
Volgens Pieter Brouwer zijn tand
artsen enorm aan het lobbyen om het
voorstel alsnog te torpederen. "Re
cent doken er over het voorstel op
eens allerlei vragen op van Senaatsle
den die dermate kundig en ingewik
keld in elkaar staken dat alleen de Ne
derlandse Maatschappij tot bevorde
ring der Tandheelkunde (de belan
genorganisatie van tandartsen, red.)
daarachter kan zitten. Maar de geop
perde bezwaren slaan nergens op".
Volgens Brouwer stapt zo'n 30 pro
cent van de gebitsdragers momenteel
rechtstreeks naar de tandprotheticus.
Zeventig procent bestelt het gebit via
de tandarts. Brouwer voorspelt dat
die verhouding zich radicaal zal wijzi
gen als prothetici worden erkend en
de door hen vervaardigde gebitten
ook door het fonds worden vergoed.
"Het publiek is blij met ons. Wij wer
ken sneller, efficiënter en goedkoper
dan tandartsen. De drempelvrees is
minder: mensen stappen gemakke
lijk bij ons binnen. Wij doen dingen
die de tandarts niet doet, houden
meer rekening met persoonlijke wen
sen".
Brouwer noemt als groot voordeel
dat bij een tandprotheticus alles in
één hand is: het aanmeten, maken en
corrigeren van het gebit. "Nu stuurt
de tandarts een werkbriefje op naar
een laboratorium. Daar zit een aantal
mensen die allemaal een stukje van
het gebit vervaardigen. Ze weten niet
hoe de drager eruit ziet.- Een tandpro
theticus begeleidt de mensen van be
gin tot eind. Het is nogal een verschil
of je een jurk bij een postorderbedrijf
koopt of hem speciaal laat maken".
Omdat minder mensen bij het ma
ken van het gebit betrokken zijn, kun
nen tandprothetici ook goedkoper
werken, meent Brouwer. "Bovendien
zijn wij sneller. Reparaties doen we
die geen eigen gebit meer hebben en
gezond zijn. Als ik constateer dat een
patiënt in de mond iets mankeert, een
infectie heeft of iets dergelijks, dan
verwijs ik hem onmiddellijk door
naar de tandarts. Wij verrichten be
slist geen heelkundige ingrepen".
Dankzij zijn opleiding weet een
tandprotheticus veel meer van gebit
ten dan de tandarts, stelt Brouwer.
"Tijdens onze studie doen we vijf jaar
lang niets anders dan gebitten maken,
daar kan een tandarts met die paar ge
bitten die hij tijdens zijn studie maakt
niet tegenop. En dan zouden zij alles
weten van gebitten?". Brouwer lacht
schamper.
"Ik durf te stellen dat wij meer
praktijkervaring opdoen tijdens onze
opleiding dan tandartsen. Ze maken
een boel stennis, maar hun bewerin
gen slaan nergens op. Dat we een drie
jarige medisch-biologische opleiding
hebben gehad die volgens docenten
gelijk staat aan die van tandartsen,
wordt gemakshalve vergeten".
"Evenals tandartsen doen ook wij
tijdens de opleiding praktijkervaring
op door mensen te behandelen. We
kunnen wel degelijk infecties en an
dere ziektes in de mond constateren.
We doen er echter niets mee, want dat
is ons vak niet. Maar dat neemt niet
weg dat we voldoende zijn opgeleid
om ook medisch verantwoord bezig
te zijn".
Het is hoofdzakelijk een financiële
kwestie, weet Brouwer. "Een tandarts
verdient zo'n 300 tot 500 gulden op
een kunstgebit. Je hoort ook prijzen
van mensen die tienduizend gulden
of meer kwijt zijn. Belachelijk. Geen
wonder dat tandartsen bang zijn voor
ons. Wat wij willen is, ordinair gezegd,
een vorm van broodroof. Van de dik
belegde boterham met veel plakken
kaas van de tandarts willen wij ook
een plakje".
Brouwer bekent 'met samengekne
pen billen' af te wachten of het wets
voorstel tot erkenning van prothetici
wordt aangenomen. "We hopen dat
de Eerste Kamer het belang van de
patiënt voorop stelt. Als wij niet offi
cieel worden erkend, lopen zo'n 200
tandprothetici weer de kans om door
tandartsen voor de rechter te worden
gesleept. Ik weet zeker, dat we dan
onnederlandge praktijken krijgen".
binnen een uur. Een tandarts moet thetici er niet op uit zijn om de tand
een gebit eerst weer opsturen". arts onderuit te halen. "We zijn uit-
Brouwer benadrukt dat de tandpro- sluitend geïnteresseerd in de mensen
Bij een patiënt wordt de kleur van een tand bepaald.
