North Sea Festival heeft 'milieuplan'
'Ik wil me concentreren op meer belangstelling uit buitenland'
Bezoekers worden in watten gelegd
Schrijvers als
interviewers
Prachtig programma van Introdans
Fotografieprijs voor Hans van der Meer
DONDERDAG 18 MEI 1989
KUNST
Johan Schulmaijer, nieuwe directeur van de Nederlandse Filmdagen
CANNES "Tot dusver heb ik be
trekkelijk weinig met de filmwereld
te maken gehad. Het lag niet echt
voor de hand dat juist ik benoemd
zou worden als de nieuwe directeur
van de Nederlandse Filmdagen".
Johan Schulmaijer aarzelt niet het
toe te geven. Hij studeerde rechten
in Utrecht en schreef een doctoraal
scriptie over filmauteursrecht,
maar al woonde hij nog zo dicht bij
het 'vuur', alleen vorig jaar heeft
Schulmaijer even aan de Filmdagen
geroken.
Door
Pieter van Lierop
Het Filmfestival Rotterdam werd
nimmer door hem bezocht. Eigen
lijk is 'Cannes' op dit moment de
eerste filmmanifestatie waar de 29-
jarige jurist echt kennis van neemt.
Schulmaijer is momenteel in Am
sterdam gevestigd als advocaat,
werkzaam voor een kantoor dat ge
specialiseerd is in juridische bege
leiding van kunstenaars die de rech
ten op hun boeken, schilderijen en
ook films beschermd wensen te
zien. Een stage in 1986 bij de juridi
sche afdeling van de NOS had al
enige ontmoetingen opgeleverd
met regisseur Wim Verstappen en
producent Matthijs van Heijningen.
"Ik was betrokken bij besprekin
gen over financieringscontracten in
verband met het Co-Productie
Fonds. Toen ik het nieuws oppikte
dat er een vacature bestond bij de
Filmdagen, heb ik onmiddellijk la
ten weten dat ik daar belangstelling
voor had. Ik heb diverse gesprek
ken gehad met het bestuur. 28 april
was er een uitputtende sessie waar
ik mijn ambitie had toe te lichten te
genover Matthijs van Heijningen,
Ryclef Rienstra, Henk Camping en
Rudie Bakker. Daar heb ik het wel
even voor mijn kiezen gekregen.
Een uur na afloop van de sessie,
werd ik gebeld met de mededeling
dat ik de functie zou krijgen. En
daar was ik zeer verheugd over. Ik
heb altijd al iets willen doen wat
met de media te maken had. En
meer dan via pure advocatuur mo
gelijk is. Ik heb bijzondere interesse
voor film, hoewel het niet zo is dat
ik iemand ben die elke week vijf
keer in een bioscoop te vinden is".
"Ik ben slechts een gemiddelde
bioscoopbezoeker geweest, denk
ik. Maar de interesse is verhevigd
toen ik enige tijd geleden film heb
leren zien als een medium met een
veel breder belang dan als enkel
verstrooiing. Ik maakte een reis van
enige maanden door Nepal en In
dia. In de buurt van Madras kwam
ik in contact met iemand die de
baas was over een gigantisch bio
chemisch industriecomplex. De
mensen die daar werkten, hadden
een bijna '1984'-achtig leven. Ze
woonden in gigantische woonka
zernes bij elkaar en als ze niet hoef
den te werken, konden ze eigenlijk
alleen maar naar de bioscopen die
voor hun ter beschikking werden
gehouden. Daar heb ik leren zien
hoe film een verademing kon geven
voor het lijden van die mensen. Een
mogelijkheid tot ontsnapping uit de
sleur".
Spoorloos
'Ik hou van films zoals Rituelen,
van Herbert Curiël en Spoorloos,
van George Sluizer. Prachtig werk
dat ik dolgraag wil helpen promo
ten. Spoorloos is meer dan vol
maakt. Omdat die film niet alleen
vertier biedt, maar ook nog eens tot
denken aanspoort. Zodat op ver
schillende niveaus een publiek kan
worden aangesproken. Eigenlijk
gaat Spoorloos over het verschil
tussen voorbestemming en vrije
wil. Met Sluizer heb ik gisteren uren
zitten praten, dat is het mooie van
zo'n festival, dat je er ineens ieder
een te spreken kunt krijgen. Alle be
langhebbenden vind je ineens bij el
kaar. Dat is ook de voornaamste re
den dat het Filmdagen-bestuur me
hier onmiddellijk naartoe gestuurd
heeft".
"Ik denk dat mijn invloed op de
Filmdagen die straks in september
worden gehouden nog niet erg
groot zal kunnen zijn. Ik moet zelf
eerst nog een paar weken nemen
om mijn huidige functie in Amster
dam over te dragen. En intussen
staat het komende festival al zo on
geveer op de rails. Er zal veel aan
dacht worden geschonken aan de
kunst van scenario's schrijven. En
er komt een Louis van Gasteren-re-
trospectief. Dat is al geregeld door
Hans de Wolf, mijn voorganger, sa
men met Alex de Ronde en Victori-
ne Koningsbergen. Mijn hoofdtaak
zal voorlopig neerkomen op het be
naderen van sponsors".
"In 1990 zullen de Nederlandse
Filmdagen tien jaar bestaan. Dan
zal mijn inbreng merkbaar moeten
worden. Ik denk dat het festival ver
der moet uitgroeien en zich nadruk
kelijker ook op buitenlandse be
langstelling dient te richten. Waar
schijnlijk zal dan wel het budget
verruimd moeten worden. Maar het
is met film als met elk ander pro-
dukt: Je kijgt pas afzet als je eerst
gezorgd hebt dat de public relations
voor elkaar zijn. Ik wil niet bewe
ren, dat ik daarmee iets nieuws naar
voren breng, want die dingen ge
beuren ook nu al. Maar het kan ge
concentreerder en ik ben van plan
daar een bijzondere priotriteit aan
te geven".
Italiaan Müller
nieuwe directeur
van Filmfestival
ROTTERDAM De Italiaan
Marco Müller volgt de vorig jaar
juli overleden Huub Bals op als
directeur van het Rotterdamse
Filmfestival. Müller is op dit
moment leider van het Filmfes
tival te Pesaro.
De Italiaan, die zijn nieuwe
functie met ingang van 1 juli
1989 zal gaan bekleden, is overi
gens geen onbekende in Rotter
dam, want hij was al enkele ja
ren als adviseur betrokken bij
het Festival in de Maasstad.
Müller is een kenner van de
Aziatische cinema, vooral lan
den als China, Korea, Thailand
en Hongkong hebben zijn be
langstelling.
Het bestuur van het festival is
intussen bezig met een onder
zoek naar de vraag of het tien
daagse film spektakel, dat zich
de afgelopen jaren in februari af
speelde, moet worden ver
plaatst naar het najaar.
Johan Schulmaijer: 'Ik ben slechts een gemiddeld bioscoopbezoeker ge
weest'. <foto GPD)
DEN HAAG - Een Rotter
dams onderzoeksbureau
heeft de economische effec
ten die het North Sea Jazz
Festival jaarlijks sorteert,
becijfert op meer dan 10 mil
joen gulden. Dat getal viel
gisteren veelbetekenend tij
dens de presentatie van het
zo goed als definitieve pro
gramma van de veertiende
editie van 's werelds groot
ste jazzfestival.
Tussen vrijdagmiddag 14 juli en de
zondagnacht van 16 op 17 juli kan
het driedaagse evenement in het
Haags Congrescentrum rekenen op
meer dan 150 verschillende groe
pen. Op liefst veertien podia in en
om het zich nog steeds uitbreidende
complex zal het puikje van de le
vende jazz weer tienduizenden be
zoekers uit binnen- en buitenland
(vorig jaar: 52.000) trekken.
Door
John Oomkes
Maar het accent ligt dit jaar niet zo
zeer op de gedegen en van oudsher
weer veelbelovende programme
ring. Zelfs van terugkerende namen
als Miles Davis, Herbie Hancock,
Stan Getz, Sarah Vaughan, Oscar
Peterson en The Manhattan Trans
fer kun je op den duur wel wat blasé
raken.
Het festival, waarvoor Paul Acket
de programmering verzorgt, is er al
les aan gelegen om de bezoeker zo
veel mogelijk in de watten te leg
gen. De hoogste 'prioriteit' is toege
zegd voor het creëren van meer
loopruimte, meer zitplaatsen en het
zo stipt mogelijk hanteren van het
afgesproken tijdschema. Daarbij
komt een actieve bestrijding van de
zwarte handel in kaarten. De klant
wordt weer wat meer
Het blazoen van het van oudsher
vriendelijke festival was vorig jaar
wat besmet geraakt door capaci
teitsproblemen in het Congrescen
trum. Bij een optreden van het in
middels in Amerika opgesloten
soulfenomeen James Brown dreig
de filevorming tussen de nieuwe,
zeer grote Statenhal en de overige
ruimten. Vele honderden mensen
konden toen minuten lang geen
kant op.
Een uiterst gevaarlijke situatie, zo
vindt ook Acket. "Let wel, er is vo
rig jaar geen pink gebroken, maar
de veiligheid van het publiek heb
ben we hoog in het vaandel staan.
Vrijwillig houden we de capaciteit
van de Statenhal nu beperkt op
maximaal 7500 mensen per con
cert". Eén bestuurslid sprak in dit
verband schertsend van een eigen
North Sea Milieu Plan.
Het North Sea Jazz Festival wil er
dus alles aan doen om het imago te
verbeteren en niet op de lauweren
te rusten. Het Tuinpaviljoen achter
het complex zal opnieuw worden
opgezet, al wordt het een minder
grote tent. Veel buitenzitjes worden
gegarandeerd. En de programme
ring is dit jaar zelfs toegesneden op
kinderen tusen 6 en 12.
Op zondagmiddag krijgen ze een
eigen festivalletje, Gigs for Kids ge
heten. Presentator Edwin Rutten
vertelt er het melodramatische le
vensverhaal van het jongetje Be
bop en illustreert diens historie aan
de hand van optredens van het acht
jarig jazzfenomeentje Emily Hadda
uit Chicago, 's werelds eerste jazz-
doedelzakspeler Rufus Harley en
nog het een en ander.
Schrikbarend
De goede reputatie die het festival
geniet in aanmerking genomen,
verbaast het festival zich over het
gebrek aan erkenning van de zijde
van de politiek. Terwijl de kosten
van een dergelijk evenement de
laatste jaren schrikbarend zijn ge
stegen, zijn de subsidies van de ge
meente Den Haag en het Rijk in de
jaren tachtig nooit aangepast. Van-
Miles Davis rond het veertiende North Sea Jazzfestival 's nachts af
daar het eigen initiatief om het eco- De sponsors staan voor het evene-
nomisch effect te laten berekenen, ment overigens in de rij. Een nood-
Pikant in dit verband is de bereid- zakelijkheid om de enorme over-
willigheid om al vanaf 8 juli te voor- head van het festival te kunnen op
zien in een opwarm-festivalletje brengen. In dit verband noemt
verspreid over de hele Residentie. Acket de samenwerking tussen de vals geleid worden door solisten".
zeven a acht grotere Europese jazz
festivals "beneden alle peil". Alleen
met het Finse Pori en Wenen be
staat er enig overleg. Acket: "Ik ben
tot de conclusie gekomen dat festi-
De programmering die Acket
heeft verzorgd, steekt nog altijd in
gunstige zin af tegenover de andere
grote Europese jazzfestivals. North
Sea heeft altijd de grote namen,
maar ook daarnaast grotere en klei
nere smaakmakers, gepaard aan
een lovenswaardige bereidheid zo
veel mogelijk stijlen aan bod te la
ten komen.
Op vrijdag 14 juli noemen we
Stan Getz, Sarah Vaughan, George
Benson (met McCoy Tyner en dus
alleen als jazzgitarist), Joe Williams,
het debuut van de opwindende Co-
lumbiaanse formatie Ane Zwing,
een formatie van voormalige side-
men van Charles Mingus, Herbie
Hancock, Etta James, Youssou
N'Dour, een adembenemend aan
bod van gitaristen (van James
Blood Ulmer tot Larry Carlton en
John Scofield), Art van Damme en
een tenor battle.
Op zaterdag 15 juli kiezen we al
vast voor Michael Franks, Chick
Corea, Art Blakey, Ray Barretto, het
debuut van de Leningrad Dixieland
Jazz Band uit Rusland, een origine
le Cotton Club Revue van Cab Cal
loway, Albert King, Yellow Jackets,
Andy Summers, Misha Mengelberg
en zijn collega Bird-winnaar John
Surman.
Op zondag 16 juli zijn onder ande
ren present Oscar Peterson, Monty
Alexander, Al Green (eindelijk)
Lou Rawls, de Skymasters Big
Band Show, de schitterende Dirty
Dozen Brass Band uit New Orleans,
Chaka Khan, de Blues Brothers
Band (met Steve Cropper, Duck
Dunn e.a.), Chico Hamilton, Billy
Bang en de 36 Master Drummers of
Burundi. Naast opnieuw aandacht
voor bigbands en jazz uit Engeland
is er dan tenslotte nog niemand
minder dan Miles Davis hij rondt
het veertiende festival 's nachts af.
Selectie
Hoewel dit slechts bij een selectie
kan blijven, vertoont het festival al
leen een hiaat waar het bepaalde
(vooruitstrevende èn bloeiende)
sectoren van de Nederlandse jazz
aangaat. Acket wil dat na afloop van
de persconferentie slechts na ver
der aandringen toegeven. "Het zij
zo dit jaar. Normaal maken Neder
landse artiesten zo'n 20 procent van
het aanbod uit. Nu is dat wat min
der het geval".
T oonkunstkoor
brengt verloren
werk Puccini
Het Toonkunstkoor Leiden onder
leiding van Hans van der Toorn en
het Randstedelijk Begeleidingsor
kest geven morgen een concert in
de Stadsgehoorzaal. Twee korte
werken van Handel en Haydn gaan
vooraf aan wat een Leidse, mis
schien zelfs wel een Nederlandse
première zal zijn: de uitvoering van
de Messa di Gloria van Giacomo
Puccini (1858-1924).
Bij toeval werd het manuscript
van dit werk, dat verloren en verge
ten was, in 1951 ontdekt tussen al
lerlei paperassen van Puccini. Het
werd uitgegeven en beleefde in 1952
in Chicago zijn eerste (her)uitvoe-
ring. Dat Puccini, die als operacom
ponist met werken als La Bohème
en Madame Butterfly beroemd en
geliefd zou worden, ook kerkmu
ziek componeerde is misschien
minder bekend maar niet zo ver
wonderlijk. Giacomo werd in 1858
geboren in een muzikantengeslacht
dat al vijf generaties lang de post be
kleedde van organist en kapelmees
ter van de Dom in het Toscaanse
stadje Lucca.
In 1880 schreef Puccini ter ere
van de patroonheilige van de stad
de Missa a quattre voci, zoals de titel
oorspronkelijk luidde. De uitvoe
ring had in hetzelfde jaar plaats, en
hoewel het werk daarna in het ver
geetboek raakte, heeft het in de ver
dere loopbaan van de componist
een beslissende rol gespeeld: de lo
vende kritieken 'tt\ de pers bezorg
den Puccini een beurs - volgens
sommige bronnen afkomstig van
koningin Margherita - waardoor hij
zich als leerling aan het conservato
rium te Milaan kon inschrijven.
Daar leerde Puccini de muziek van
Franse en Italiaanse tijdgenoten
kennen, en hij raakte er na het ho
ren van Aïda van Verdi zozeer in de
ban van de opera, dat hij zich vanaf
dat moment uitsluitend en met
groot succes op dat genre toelegde.
Zijn mis was hij echter niet geheel
vergeten; gedeelten er uit werden
bewerkt en gebruikt in verschillen
de van zijn opera's.
De mis van de 22-jarige bevat al
die elementen die Puccini later tot
een groot operacomponist zouden
maken: gevoel voor het dramati
sche en lyrische, een welluidende
en expressieve melodische schrijf
wijze, gedragen door soms geraffi
neerde accoorden in een rijke or
kestrale zetting. De scheidslijn tus
sen muziek voor de kerk en muziek
voor het theater is zoals bij vele van
zijn landgenoten in deze tijd ver-
LEIDEN Peter vSn Zonpeveld en
F.L. Bastet ondervragen elkaar
morgenavond in de Burcht over
hun nieuwste pennevruchten. Bas
tet, woonachtig in Oegstgeest, gaat
het hebben over zijn boek 'Stop
trein en andere verhalen', terwijl
Zonneveld, wetenschappelijk me
dewerker aan de Leidse universi
teit, zijn werk 'Behouden huizen in
literatuur, wetenschap en kunst'
onder de aandacht probeert te bren
gen.
Het pleidooi voor een gedenk
steen zal zeker aan de orde komen.
Over Piet Paaltjens en Francois Ha-
verschmidt schrijft Van Zonneveld:
"Beiden hebben te Leiden gestu
deerd, beiden hebben op de Hoge-
woerd gewoond, boven een dood
bidder. Maar alleen Piet Paaltjens
heeft op de Hogewoerd 63 een ge
denksteen gekregen, alleen Piet
Paaltjens kreeg in Leiden een
standbeeld. Van Haverschmidt ont
breekt elk spoor".
Wie meer wil horen: morgen
avond (20.15 uur) in de Burcht,
Burgsteeg, Leiden.
Weduwe van Gerrit
Achterberg overleden
LEUSDEN (GPD) - De weduwe van
de dichter Gerrit Achterberg, Jo
hanna Catharina Achterberg-Van
Baak, is Eerste Pinksterdag op 81-
jarige leeftijd overleden in haar
woonplaats Leusden. Al geruime
tijd was zij ziek.
Na de dood van haar man spande
Cathrien Achterberg zich in voor de
verspreiding en begeleiding van
zijn werk. Zij deed dat met name in
DEN HAAG-Kunstenaar Ger van Elk kreeg van de Raad van State opdracht een portret te maken van koningin de Achterberg-kroniek, een regel-
Beatrix. Uitgangspunt was dat het schilderij gelijkend moest zijn en dat het tevens een artistiek document zou matig verschijnend tijdschrift dat
zijn. Het resultaat is hierboven te zien. Tot 28 mei is het portret te bezichtigen in het Mauritshuis in Den Haag. (foto inging op de achtergronden van
pr> Achterbergs gedichten.
Introdans met vier choreografieën van Nor-
bert Taatgen, Ton Wiggers en Ed Wubbe.
Gezien in de Leidse schouwburg op 17 mei.
De choreografen bij het Arnhem
se gezelschap Introdans gaan niet
gebukt onder zwaarmoedigheid.
Althans die indruk krijg je na het
zien van de nieuwste balletten
van de groep. De jonge choreo
graaf Norbert Taatgen maakte
Forbidden Fruit, een dans die be
staat uit droombeelden en is op
gebouwd uit vier delen. De
droom van Taatgen is uitermate
vrolijk, kinderlijk bijna. Dieren
spelen er de hoofdrol in. In kos
tuums die ontleend lijken te zijn
aan de 'one-legger' van de atlete
Florence Griffith, dan weer aan
de Fabeltjeskrant, voeren de dan
sers in steeds wisselende combi
naties hun droomspel uit. Grap
pig is de term die hier het meest
toepasselijk is.
Niet zo grappig is 'Variations',
en choreografie van Ton Wiggers,
artistiek en educatief directeur
van Introdans. Zijn personages
hebben allemaal iets triests, maar
zijn ook zo karikaturaal, dat het
weer komisch wordt. Een hoog
zwangere vrouw, een blinde dan
seres of iemand die letterlijk haar
ei kwijt is; Wiggers lacht erom en
je lacht van harte met hem mee.
Dat dans ook een serieuze aan
gelegenheid is, bewijzen de twee
overige choreografieën. Ter gele
genheid van het 175-jarig bestaan
van de Arnhemse Courant maak
te Wiggers in opdracht van die
krant 'Uhuru'. Op muziek van de
Afrikaanse groep Ladysmith
Black Mombazo en de opera-diva
Maria Callas zette hij een melo
drama neer waar je koud van
werd. De spanning, die met name
de twee dansers Roel Voorintholt
en Marcel Wolfkamp weten op te
roepen is prachtig. Lof ook voor
het feit dat alles wat gelijk moet
gaan ook gelijk gaat.
Over de technische beheersing
van de dansers valt geen kwaad
wordt te zeggen. Vooral in het
laatste stuk 'Messiah' van
huischoreograaf Ed Wubbe, kon
den zij hun kunnen tonen. Of de
gekwelde gezichten nu te wijten
waren aan de muziek of aan de
moeilijkheidsgraad van de dans,
feit was dat je door beiden werd
meegesleept. Wubbe heeft geko
zen voor een niet verhalend bal
let, maar de stemmingsbeelden
die hij creëert spreken voor zich.
Met dit programma en deze
dansers verdiende Introdans een
vollere schouwburg. De thuisblij
vers hadden dit keer echt onge
lijk.
MEYKE HOUBEN
Voor bijdragen aan 'De verbeelding van Leiden'
AMSTERDAM (ANP)- De foto
graaf Hans van der Meer heeft giste
ren de aanmoedigingsprijs fotogra
fie 1989 toegekend gekregen voor
onder meer zijn bijdragen aan het
project 'De verbeelding van Lei
den'. Het bestuur van de stichting
Amsterdams Fonds voor de Kunst,
dat de prijs van vijfduizend gulden
toekent, zal de prijs morgen uitrei
ken.
'De verbeelding van Leiden'
sprak de jury erg aan. "Daarin laat
hij zien een eigen open oog te heb
ben voor kleine, subtiele gebeurte
nissen. Zijn foto's zijn tijdloos en
bezitten een milde humor. Hij heeft
het geduld ons gebeurtenissen te la
ten zien waar wij aan voorbij lopen.
Of hij legt verbanden die wij niet ge
zien hebben". In de jury zaten Hans
van Blommestein, Toon Michiels en
Catrien Ariëns.
Van der Meer krijgt de prijs mor
gen uitgereikt in het Amsterdamse
Museum Fodor tijdens de opening
van de expositie 'Foto's voor de
stad' die tot en met 25 juni duurt.
Deze expositie bestaat uit docu
mentaire foto's die een aantal jonge
re fotografen in opdracht van het
Fonds heeft gemaakt. Zij zijn be
stemd voor de collectie van het ge
meentearchief.
Beeld van Simon Carmiggelt en echtgenote
DE STEEG (ANP)— In het Gelderse dorp De Steeg komt een bronzen
beeld van Simon Carmiggelt en zijn echtgenote. Volgens de voorzitter van
de stichting Carmiggelt op Steeg, R. ten Dam, wordt het beeld naar ver
wachting voor het einde van het jaar onthuld.
Het initiatief voor het plaatsen van het beeld op de plaats waar vroeger
hotel De Steeg stond.
