'Cricket gaat tenminste relaxed'
'Kindertoneel heeft hier geen traditie'
'Huiswerk-begeleiding haalt veel
scholieren uit een achterstand'
achtergrond
Toneelleidster Judith Porcelein:
Paul Noordijk houdt voetbal voor gezien
WOENSDAG 17 MEI 1989
PAGINA 9
LEIDEN "Kindertoneel in Ne
derland heeft geen traditie. Op
basisscholen wordt wel aan to
neel gedaan, maar het ziet er niet
uit. De mensen die het begeleiden
hebben vaak helemaal geen erva
ring. Bovendien zijn er altijd kin
deren die noodgedwongen mee
moeten doen. Ook in Nederland
se speelfilms spelen kinderen
vaak erg slecht. Veel te gefor
ceerd", vindt Judith Porcelein uit
Leiden.
door
Moniek Bluyssen
telef. 071 - 161442/161412
Huiswerkbegeleiding op de Anne Frank-mavo in Den Haag.
deren". Daarnaast heeft zij ook
een cursus regie gedaan in het
LAK-theater, en een kinderregie-
cursus bij het Nederlands Cen
trum voor Amateurtoneel in
Amersfoort. Nadat ze de Pabo
had afgemaakt besloot ze een to
neelstuk te schrijven. Judith koos
daarbij voor een stuk waarin kin
deren de rol van kinderen spelen
en niet de rol van een volwassene
zoals zo vaak gebeurt. "Het is de
enige manier waarop kinderen
geloofwaardig kunnen zijn",
meent ze. Sinds september repe
teert ze met acht kinderen voor
het stuk dat in juni te zien is op
verschillende plaatsen in Leiden.
Bij verschillende toneeluitge
verijen vroeg de initiatiefneem
ster toneelstukken voor kinderen
op. De dertig musicals die Judith
kreeg toegestuurd, gingen alle
maal over burgemeesters en defi
tige dames en dat wilde ze juist
niet. Totdat iemand haar op idee
bracht om zelf een stuk te schrij
ven. "Ik ben toen gaan kijken wat
kinderen aanspreekt. Dan kom je
al gauw bij sirenes en sensatie
maar dat is erg moeilijk neer te
zetten op toneel. Ook dacht ik aan
een stuk met als thema 'milieu'.
Maar daarbij krijg je al snel een
verliezer en een winnaar. Kinde
ren weten ook wel dat het zo niet
werkt. Uiteindelijk kwam ik uit
op een sprookje", vertelt Porce
lein. Maar dan wel een sprookje
dart zich afspeelt in deze tijd.
Roodkapje
Judith ging uit van het sprookje
'Roodkapje' dat ze op eigen wijze
bewerkte. "Wat zou er gebeuren
als het meisje in de mensenwe
reld zou belanden?", zo vroeg ze
zich af. Van daaruit heeft Judith
de rest van het verhaal bedacht.
Roodkapje staakt, ze wil niet lan
ger haar rol spelen. En dat alles
komt door een gemene heks die
het leven in sprookjesland in de
war wil sturen. En door het
sprookje van Roodkapje te ont
wrichten, loopt alles in het hon
derd.
Judith ging met het scenario
naar Alex van Milberg van de
Droomfabriek, een cultureel cen
trum in Leiden. Hij zag er wel wat
in en bood Judith de gelegenheid
om in de Droomfabriek te repete
ren. Vervolgens schreef de to
neelleidster een brief naar alle
scholen in de Leidse binnenstad
met de vraag of leerlingen belang
stelling hadden om mee te spelen.
Acht kinderen werden gekozen
na een auditie, waarbij de deelne
mers moesten improviseren aan
de hand van een door Judith ver
teld verhaal. "Sommige kinderen
liepen echt toneel te spelen. Maar
het gaat er juist om dat kinderen
zich thuisvoelen in hun rol en na
tuurlijk overkomen", zegt ze.
Toen er acht kinderen waren ge
selecteerd, was de rolverdeling
snel gemaakt. De kinderen die
meedoen, komen van de Ire-
neschool, Mariënburchschool, de
Marnix van St. Alegardeschool,
Lucas van Leydenschool, De
Korte Vliet en de Haanstraschool.
Behalve de acht toneelspelers
werken ook nog ongeveer zestien
vrijwiligers mee. Zij zorgen onder
meer voor het licht, de kleding, de
muziek en de decors. Het was niet
altijd makkelijk voor Judith om
vrijwilligers te vinden voor de
verschillende taken. Vooral voor
het maken van decors leverde dat
een probleem op. Judith:"Nor-
maal gesproken wordt daarvoor
betaald, maar hier verdienen ze
niets".
Aanpak
Aanvankelijk deed Judith met de
kinderen veel aan beweging,
stemoefeningen en karakterinle-
ving. De kinderen moesten alles
opschrijven over hun rol om een
scheiding aan te brengen tussen
henzelf en de door hen uit te beel
den figuur. Judith vindt achteraf
gezien dat ze te vroeg is begonnen
met de repetitites. "We hadden
langer moeten improviseren. Dan
is de basis beter. Het duurt de kin
deren nu te lang voor ze aan de
voorstelingen kunnen beginnen",
denkt ze. Eigenlijk zouden de eer
ste voorstellingen al in maart wor
den gegeven, maar de première
werd uitgesteld als gevolg van
een aantal technische onvolko
menheden.
Een paar 'toneelspelers' zijn
daarover wel een beetje teleurge
steld. Mischa Souhoka van de Lu
cas van Leidenschool vindt het
oefenen erg veel tijd in beslag ne
men. Ook vindt hij zijn rol niet zo
leuk. Simon Hilgevoort van De
Korte Vliet vindt het jammer dat
er in de loop van de tijd zoveel is
veranderd in het stuk. Hij denkt
dat het stuk daardoor minder
leuk is geworden. "Maar Judith
vindt dat het stuk er alleen maar
duidelijker door is geworden".
Anderen zijn juist erg enthou
siast en willen beslist doorgaan
met toneelspelen volgend jaar
wanneer Judith een nieuw to
neelstuk wil schrijven.
Het toneelstuk zou aanvanke
lijk ondermeer worden uitge
voerd in de Leidse Schouwburg,
maar daarvan is afgezien omdat
de groep er, volgens de initiatief
neemster, nog niet aan toe is. Dat
viel de kinderen erg tegen.
"Maar", zegt Judith, "ze hebben
er geen idee van hoe moeilijk het
is om een zaal te bespelen. Ook
zijn ze niet getraind genoeg in
hun stemgebruik".
De première van het stuk vindt
4 juni om half drie plaats in het
microtheater Imperium. Vervol
gens wordt er op 14 juni om 15.00
uur een voorstelling gegeven in
de Leidse Houtschool, op 18 juni
op het Singelfestival, op 5 juli om
13.30 uur in Het Volkshuis aan de
Apothekersdijk en op 19 juli om
14.00 uur in het Westerkwartier.
De entreeprijs bedraagt een paar
gulden.
Kinderen tot en met 12 jaar die
auditie willen doen voor het to
neelstuk van volgend jaar kun
nen zich opgeven bij de Droomfa
briek, telefoon 071- 133883.
DEN HAAG Het maken van
huiswerk levert talloze leerlingen
in het voortgezet onderwijs pro
blemen op. De een kan zich thuis
niet goed concentreren. De ander
kan het moeilijk opbrengen na
een lange dag school in eigen om
geving nog eens in de boeken te
duiken. En dan zijn er ook nog die
niet weten hoe ze het huiswerk
het best kunnen aanpakken. Er
zijn scholen die dergelijke moei
lijkheden proberen op te lossen
door de leerlingen een groot deel
van hun huiswerk op school te la
ten maken. Dit gebeurt in specia
le 'huiswerk-begeleidingsgroe
pen'.
Op de Anne Frank-mavo in Den
Haag wordt al tien jaar met derge
lijke groepen gewerkt. In alle
klassen. Iets meer dan de helft
van de leerlingen blijft vier dagen
in de week twee uur na om in klei
ne groepen het huiswerk te ma
ken. Ze worden begeleid door een
docent. De leerlingen krijgen eni
ge tijd de gelegenheid hun repeti
ties en lessen te leren. Vervolgens
wordt het werk nagekeken of
overhoord. Wanneer een leerling
de leerstof niet voldoende onder
de knie heeft, moet die nog eens
worden doorgenomen. Degenen
die klaar zijn. mogen aan iets an
ders gaan werken. Of een boek
gaan lezen. "Voorheen was het zo
dat kinderen naar huis konden,
zodra ze klaar waren. Dat werkte
niet. Ze raffelden iets af om maar
snel weg te kunnen", vertelt do
cent Wim Boerhaver.
Niet verplicht
Met uitzondering van het tweede
jaar, zijn de scholieren niet ver
plicht deel te nemen aan de huis
werkklassen. De scholieren kun
nen zich ervoor opgeven. Voordat
de beslissing valt een leerling tot
de huiswerkklas toe te laten,
wordt er eerst gekeken naar diens
studieresultaten en naar de socia
le omstandigheden waarin die
verkeert. Als halverwege het
schooljaar blijkt dat de deelne
mer aan de huiswerkgroep grote
vorderingen maakt, hoeft-ie de
begeleidingsuren niet langer bij
te wonen.
Het tweede schooljaar vormt
binnen de Haagse Anne Frank-
mavo een hoofdstuk apart. Sinds
vorig jaar wordt geprobeerd de
leerlingen door middel van een
experiment gemotiveerd te hou
den. Wim: "In het eerste school
jaar zijn de scholieren erg enthou
siast. Maar in de tweede klas be
speurden we altijd een gebrek
aan motivatie. Huiswerkbegelei
ding alleen bleek niet voldoende
om dat probleem te ondervangen.
Daarom hebben we besloten een
verlengde schooldag in te voeren
die niet alleen voorziet-in de bege
leiding van leerlingen maar waar
in ook een uur beweging past".
De huiswerkbegeleiding is in
het leven geroepen om de kinde
ren uit de achterstandspositie te
halen, waarin ze verkeerden.
"Ook nu nog zitten velen daarin.
Van huis uit wordt er dikwijls
weinig aandacht besteed aan de
studiehouding. Veel kinderen ko
men uit gebroken gezinnen. De
meeste ouders zijn laag opgeleid
en hun sociaal economische posi
tie is slecht. Ook bestaat de
school voor 90 procent uit buiten
landse kinderen, die thuis vaak
geen Nederlands spreken", zegt
de Boerhaver.
Sociaal contact
De huiswerkbegeleiding biedt de
leerlingen nogal wat voordelen.
Ze kunnen in alle rust studeren.
En als iets niet snappen, kunnen
ze de begeleider vragen hoe iets
precies zit. "Daarnaast is het soci
ale contact ook belangrijk", zegt
de begeleider. "Veel kinderen
zouden in het huishouden wor
den ingezet wanneer ze thuisko
men. Nu zijn ze samen met hun
leeftijdsgenoten. Een goede
werksfeer is eveneens essentieel.
Daarom mogen ze chips mee de
klas in nemen. En iets te drin
ken".
Boerhaver is tevreden over het
resultaat van de huiswerkbegelei
ding. "Als we kijken naar het ver
loop van het aantal zittenblijvers
de afgelopen tien jaar, is dat ge
daald. Ook de werksfeer in met
name het tweede jaar is veel be
ter, het is nu veel rustiger. Afge
zien daarvan denk ik dat er veel
leerlingen vroegtijdig van school
zouden gaan als er geen huis
werkbegeleiding zou zijn", zegt
Boerhaver.
Maar er kleven ook nadelen aan
de begeleiding. De begeleider
vindt het een erg lange zit voor de
deelnemers. "Ze zitten soms van
8 tot half vijf op school. En omdat
niet al het huiswerk op school
kan worden geleerd, moeten ze
soms naderhand nog een proef
werk leren. In de schoolraad is
dat ook al ter sprake gebracht. We
zijn nog bezig daarvoor een oplos
sing te vinden. Aan de verhou
ding tussen ontspannen en leren
moet ook het een en ander veran
deren. Het zou al veel schelen als
de begeleiding bijvoorbeeld aan
het begin van de dag wordt ge
houden".
Boerhaver vindt ook dat het kli
maat op school te beschermd
wordt: "Huiswerkbegeleiding is
steeds belangrijker geworden.
Velen zouden het niet meer zon
der kunnen redden, omdat ze er
zo aan gewend zijn geraakt. Dat
kan problemen opleveren als ze
doorstromen."
Andere scholen zouden ook
aan huiswerk-begeleiding moe
ten gaan doen, meent Boerhaver.
"Er zijn veel scholen met leerlin
gen die in een achterstandsposi
tie verkeren. Onder begeleiding
zouden veel leerlingen de school
heel wat makkelijker kunnen
doorlopen. Het is voor het hele
Nederlandse onderwijsstelsel
goed het huiswerk en het maken
ervan eens goed onder de loep te
nemen", zegt de huiswerkbege
leider. Hij ziet evenwel meteen
een probleem opdoemen: het
brengt erg veel kosten met zich
MONIEK BLUYSSEN. Judith Porcelein (midden): "Het gaat erom dat kinderen zo natuurlijk mogelijk overkomen".
Topontmoeting
Moskou-Peking
Ruim duizend hongerstakende
Chinese studenten gooiden roet
in het zo zorgvuldig geplande
programma van president Gor-
batsjov. De Chinese autoriteiten
hadden maandag een welkomst
plechtigheid voor de Russische
leider bedacht op het plein van
de Hemelse Vrede met presi
dent Yang Shangkun. Maar om
dat de Chinese studenten geen
gevolg gaven aan de oproep van
de autoriteiten het plein te verla
ten, werd Gorbatsjov naar de in
ternationale luchthaven van Pe
king gedirigeerd.
Op de driedaagse topontmoe
ting tussen Gorbatsjov en de
Chinese leider Deng Xiaoping is
lang gewacht. Zo'n dertig jaar
stopten beiden communistische
landen hun vriendschappelijke
relaties in de ijskast. Maar toen
de Russische president en de 84-
jarige Deng Xiaoping elkaar gis
teren de hand schudden, kwam
daaraan een historisch einde.
"Laat ons het verleden verge
ten en de blik opslaan naar de
toekomst", zei Deng tegen Gor
batsjov. De kleine Chinese lei
der was behoorlijk zenuwachtig
en stotterde wat tijdens zijn ge
sprek met de Russische partij
leider in de Grote Hal van het
Volk. Gorbatsjov daarentegen
leek ontspannen en uitgerust.
Het moest Deng van het hart
dat zijn land niet langer als het
kleine broertje aan de hand van
de Sovjetunie wenste mee te lo
pen. Gorbatsjov liet de Chinese
leider weten dat Moskou in de
toekomst meer respect voor
China op zou brengen en zich
niet meer met binnenlandse za
ken zou bemoeien.
Wat is er verder besproken in
de Grote Hal van het Volk? Daar
de verhoudingen tussen China
en de Sovjetunie al dertig jaar
op een laag pitje stonden, had
den de beide heren genoeg ge
spreksstof. Zo kwam de kwes-
tie-Cambodja aan de orde. De
Russische steun aan de Vietna
mese aanwezigheid in Cam
bodja is China al jaren een doorn
in het oog. De beide leiders be
reikten echter geen overeen
stemming en zetten hun minis
ters van buitenlandse zaken aan
het werk om daarover verder te
onderhandelen.
Behalve Cambodja speelt nog
een andere zaak een rol in de
verkilde verhouding tussen
Moskou en Peking: de grensge
schillen. Beide landen hebben
een gemeenschappelijke grens
van zo'n 7000 kilometer. Gor
batsjov kondigde vandaag aan
zijn troepen langs die grens te
reduceren en wilde dat de 7000
kilometer voortaan 'een grens
van vrede' zou worden. Peking
wil verder dat de Sovjetunie zijn
troepen uit Mongolië terugtrekt.
Moskou deed vorige week een
stapje in de goede richting door
aan te kondigen dat het zijn mili
tairen uit dat gebied terugtrekt.
Na het gesprek met Deng Xia-
ping gingen Gorbatsjov en zijn
echtgenote Raisa tot ieders ver
bazing met zijn limousine een
tochtje door Peking maken,
waarbij hij zich heel even onder
het Chinese volk mengde.
MARJOLIJN IN 'T HOUT
OEGSTGEEST - Van cricket
weet Paul Noordijk zo'n beetje al
les. Hij speelt het al een jaar .of
vier, heeft er boeken over in huis
en ziet het geregeld op de Engelse
tv. Het is hem thuis met de paple
pel ingegoten, hoewel hij aanvan
kelijk als voetballer bij Ajax
Sportman Combinatie terecht
kwam. Maar dat beviel hem
steeds minder. Toqn Paul bij de
cricketafdeling van ASC beland
de, was het met het voetbal gauw
bekeken. Hoewel hij nog lid is,
maakt Paul dit voetbalseizoen
niet eens meer af.
"Misschien ben ik wel lui",
vindt Paul van zichzelf. „Als voet
baller hol je maar als een idioot
achter een bal aan. Cricket gaat
tenminste relaxed, dat langzame
bevalt me uitstekend. Het is wel
een sport die veel tijd in beslag
neemt, maar dat vind ik geen pro
bleem. Er komt zo veel bij kij
ken".
Aanvankelijk vond hij het maar
een domme sport, cricket. Maar al
snel raakte Paul van het tegen
deel overtuigd. "Het is juist een
ingewikkeld spel", zegt hij nu.
"Nu ik het goed begrijp, vind ik
het ook veel leuker. Ik hoef nu
ook niet meer aan mijn medespe
lers te vragen wat ik precies moet
doen".
Bowlen
Vervolgens vertelt hij een half
uur lang wat er zo leuk is aan zijn
favoriete sport. "Zelf vind ik bow
len (werpen) het leukst. D.at ge
beurt op basis van vrijwilligheid,
niet iedereen hoeft het te doen.
Over een afstand van ruim twin
tig meter moet de bowler de bal
zó naar de batsman (slagman)
werpen, dat die-ie veel moeite
heeft de bal te slaan. Dat kun je
doen door heel hard te gooien, of
door aan een langzame worp juist
veel spin (effect) te geven. Voor
de batsman is het vaak heel ver
leidelijk om op een langzame bal
te slaan, maar vooral dan gaat het
nogal eens mis". 4
Als batsman heeft Paul één na
deel. Vindt hij zelf. Paul is nog te
bang voor de bal. "Zeker nu ik bij
de senioren van Ajax 2 speel, heb
ik steeds te maken met harde bal
len. Toch merk ik dat ik er beter
van word als ik met de senioren
meedoe. Ik heb zelfs al twee keer
in het eerste elftal gestaan".
Paul haast zich te zeggen dat dit
weinig zegt over zijn capaciteiten.
In Den Haag en vooral in Enge
land lopen volgens hem veel bete
re jonge cricketspelers rond. "Tij
dens mijn vakantie heb ik eens
met Engelse jongens gespeeld.
Dat vond ik een leuke ervaring.".
Toch speelt Paul het liefst dicht
bij huis. "Den Haag ligt zo ver
weg, daar ga ik niet heen", stelt de
15-jarige havo-scholier. "Ik heb
liever dat het bij Ajax wat druk
ker wordt. Soms vraag ik mijn
vriend wel eens mee. Hij is wel
eens wezen kijken, maar zelf
speelt hij nog geen cricket".
Broodje kaas
Kijken naar cricket doet Paul
ook. Als er een wedstrijd op tv is,
zit hij op het puntje van zijn stoel.
Schouder aan schouder met zijn
vader. "Ik kan me voorstellen dat
zo'n lange match de mensen gaat
vervelen. Maar mij overkomt dat
nooit. Nee, ook tijdens mijn eigen
wedstrijden niet. Er gebeurt zo
veel om me heen. Hooguit ga ik
tijdens de wedstrijd eens een
broodje kaas eten".
Dat kan bij cricket, de Engelse
sport die zich af en toe in slow mo
tion lijkt te voltrekken. Tussen
tijds wordt het spel ook nog eens
twee keer stilgelegd. Om een uur
voor de lunch en om half vijf voor
de tea (Paul: "Alles gaat altijd in
het Engels. Er is geen trainer die
Nederlands spreekt"). Dat is ook
weer niet helemaal onlogisch, als
je bedenkt dat een wedstrijd van
elf uur 's morgens tot half acht 's
avonds kan duren.
Een cricketmatch heeft
dikwijls een totaal niet te voor
spellen verloop. Uitgerekend op
een moment dat toeschouwers
beginnen in te dutten omdat het
spel saai dreigt te worden, kan
een cricketmatch opeens onge
meen spannend worden. Bijvoor
beeld omdat een fielder (iemand
die in het veld staat) een moeilijke
bal net wel of net niet kan vangen.
En een vangbal betekent, net als
bij honkbal, dat de slagman uit is.
"Dat vangen", zegt Paul, "is min
der pijnlijk dat je denkt, als je je
handen maar in de goede stand
houdt. Toch zou ik liever een
zachtere bal hebben, tenslotte
moet je met je blote handen van
gen. Maar het meeste pijn doet
het als je een bal mist, die je eigen
lijk had kunnen hebben".
TIM BROUWER.DE KONING
