Soldaten weg bij
grens met China'
Lagere wapenuitgaven deren handel niet
Baalbergen's Meubelpromenade
voormensen die aktiefzijn en
sportief willen wonen.
Gorbatsjov belooft terugtrekken leger
Eerste optreden Guardian
Angels eindigt in chaos
Shamir dreigt
af te treden om
verkiezingsplan
Activiste Suzman verlaat
politieke toneel Kaapstad
Sunni-moefti
bij aanslag in
Bayrut gedood
Staking voert
spanning hoog
op in Panama
WOENSDAG 17 MEI 1989
PAGINA 5
PEKING (GPD/AFP/Rtr) Sovjetleider Gorbatsjov heeft vanmorgen op de derde dag
van zijn bezoek aan China voorgesteld om de grens tussen beide landen te demilitariseren.
De grens tussen China en de Sovjet-Unie moet er een van vrede zijn, aldus Gorbatsjov in
een rede tegenover academici en diplomaten. Hij wil alleen grenswachten handhaven voor
routinetaken, zo zei hij.
LONDEN Het zit de London Gu
ardian Angels niet mee in de verwe
zenlijking van hun doel: het terug
dringen van de criminaliteit in de
ondergrondse. De voorgenomen
start ging eerder verloren in de mas
sale staking bij de Londense onder
grondse. En de tweede introductie
poging liep gisteren stuk op de mas
sale belangstelling van televisie
ploegen en fotografen.
door
Haye Thomas
Weliswaar staan er nu zo'n 30 jon
gens en meisjes klaar om naar New
Yorks voorbeeld in wit T-shirt en
rode baret te patrouilleren op de
perrons en in de treinen van de Lon
dense ondergrondse, maar op de
eerste dag van dit grote avontuur
kwamen er slechts 15 opdraven. Die
trokken zóveel publiciteit dat de
Britse transportpolitie genoeg
kreeg van de ontstane chaos en zo
wel de Angels als de belangstellen
den wegstuurde.
De Amerikaanse oprichter van de
Londense Guardian Angels. Curtis
Sliwa, liet zich er niet door ontmoe
digen. "Dat was destijds ook zo in
New York. Maar daar zijn we nu na
tien jaar een begrip geworden. Dat
kan hier ook. We hebben de eerste
30 recruten afgeleverd. Na 120 uur
trainen. De tweede groep is bijna
klaar. Al onze ervaringen en tactie
ken hebben we overgedragen. We
blijven nog even om een oogje in
het zeil te houden en de eerste kin
derziekten op te vangen".
In grote meerderheid, zoals is ge
bleken, heeft het publiek zich voor
de activiteiten van de London Gu
ardian Angels uitgesproken. Al was
het maar onder het motto van: 'Alle
beetjes helpen in de strijd tegen de
groeiende onveiligheid in de Lon
dense ondergrondse'. De autoritei
ten denken daar anders over. De
British Transport Police heeft al
herhaaldelijk laten blijken dat zij
niets voelt voor een organisatie die
in sommige gevallen eigen rechter
kan spelen en zich plaatst in een rol
waarvoor de politie is.
Gezien de publieke sympathie
voor de London Guardian Angels
en de inderdaad opmerkelijke mis
daadcijfers in het ondergrondse
vervoer van de Britse hoofdstad
houden de autoriteiten hun verzet
tegen en afkeer van de London Gu
ardian Angels duidelijk binnen de
perken. Zelfs hebben zij nu een ei
gen initiatief genomen en bestaan
er sinds kort de 'Blauwe Engelen',
Scotland Yards versie van de
London Guardian Angels, om toch
maar vooral de goede bedoelingen
van de politie duidelijk te maken.
Het handjevol speciale agenten in
keurige blauwe uniformen, om in
het uitgebreide en altijd tjokvolle
ondergrondse net te waken tegen
zakkenrollers, dieven, aanranders
en vandalen, ziet iedereen als een
voorzichtige afleidingsmanoeuvre.
Niet voor niets heeft de voorzitter
van de British Police Federation,
Eastwood, verklaard dat het werke
lijke probleem in de openbare orde
van Groot-Brittannië het toenemen
de tekort is aan goed opgeleide be
roepsagenten bij de politie.
De Sovjetunie neemt eenzijdige
stappen om de spanning te vermin
deren, aldus Gorbatsjov. Afgelopen
maandag begon Moskou met de te
rugtrekking van 50.000 soldaten uit
Mongolië. De Russische leider her
haalde zijn belofte van afgelopen
december dat dit en komend jaar
200.000 soldaten worden wegge
haald uit Azië.
Hij richtte zich tot de protesteren
de studenten door het Chinese volk
te prijzen voor de resultaten van de
economische hervormingen onder
leiding van de Chinese leiders en de
Communistische Partij, maar wees
elke eis om een voorbeeld voor an
dere landen te zijn af. Sociale en
economische hervormingen kun-
JERUZALEM (Rtr) - De Israëlische
premier Shamir zal aftreden als de
regerende Likud-partij zijn plan
voor verkiezingen in de bezette ge
bieden afwijst. Dit heeft een func
tionaris vandaag meegedeeld.
"Shamir kan zijn initiatief niet
voortzetten als de partij hem niet
steunt", zei Shamirs stafchef Jossi
Amiheir. "Dat zal hetzelfde effect
hebben als een motie van wantrou
wen. Dan zal de premier zijn ontslag
aan de president aanbieden."
Het centraal comité van de Li
kud-partij, dat 2.600 leden telt, zal
medio juni over Shamirs voorstel
len stemmen. Shamir vertrouwt er
op dat het comité hem zal steunen,
aldus Amiheir. Op de wekelijkse ka
binetszitting afgelopen zondag wa
ren acht Likud-ministers vóór ver
kiezingen en drie tegen.
De premier kan evenwel op veel
verzet van de rechtervleugel reke
nen. Gisteren riep minister Moda'i
van economische zaken Shamir op
af te treden. Het 'Groot-Israël
Front', een groep rechtse parlemen
tariërs, bespreekt ondertussen mo
gelijke acties tegen het verkiezings
plan met handelsminister- Ariel
Sharon.
Shamirs plan voorziet in verkie
zingen op de westelijke Jordaanoe-
ver en de Gazastrook van Palestijn
se afgevaardigden, die een tijdelijke
regeling met Israël moeten sluiten.
Binnen drie jaar zullen er dan on
derhandelingen plaatsvinden over
de definitieve status van de bezette
gebieden.
Buitenland kort
nen niet in galop worden doorge
voerd, zei hij.
Gorbatsjov, geprezen door de
Chinese studenten, zei dat perestro
jka 'ons binnenlandse proces' is en
dat de Sovjetunie dat niet aan ande
ren wil opleggen. Dat streven heeft
in het verleden juist tot veel proble
men in de ontwikkeling van het we-
reld-socialisme geleid, aldus Gor
batsjov. „Wij hebben onze les ge
leerd. Wij werken aan onze betrek
kingen met de andere socialistische
landen op basis van respect voor
hun onafhankelijkheid en hun soe
vereine recht zelfs hun eigen vor
men en methoden van maatschap
pelijke ontwikkeling te kiezen", al
dus Gorbatsjov.
Met die opmerkingen nam Gor
batsjov, die enkele uren eerder sa
men met China's sterke man Deng
Xiaoping de normalisering van de
betrekkingen had bezegeld, nog
eens krachtig afstand van het de
vroegere gewoonte van Moskou de
andere socialistische landen de wet
voor te schrijven. Gorbatsjov, die
aan het begin van zijn staatsbezoek
tegenover president Yang Shang-
kun erkende dat Moskou ook
schuld droeg aan het 30 jaar oude
conflict tussen China en Moskou,
zei-te hopen dat beide zijden van
hun fouten hebben geleerd.
Over de hereniging van de beide
Korea's zei de Sovjetpresident dat
de terugtrekking van de Ameri
kaanse troepen in Zuid-Korea zal
bijdragen aan de ontspanning op
Ret Koreaanse schiereiland. Vol
gens diplomatieke waarnemers zijn
de Chinese leiders weinig ingeno
men met het Sovjet-streven om dui
delijk aanwezig te zijn in Zuidoost-
Azie en het Stille-Zuidzeegebied.
Bij de voorbereiding van de topont
moeting zijn de Russische en de
Chinese onderhandelaars het over
deze kwestie niet eens geworden.
Gorbatsjov moest door een achte
ringang de Grote Hal van het Volk
worden binnengeloodst om de be
togers en de 3000 hongerstakende
studenten op het nabijgelegen
Tiananmen-plein te ontlopen. Veel
betogers zien in Gorbatsjov een
held vanwege het glasnost-beleid
(het streven naar meer openheid)
van de Sovjetautoriteiten. De Sov
jetleider heeft tot nog toe echter
zorgvuldig iedere ontmoeting met
de betogende studenten vermeden.
Grote paniek in het door Syrië gecontroleerde westelijke deel van Bayrut nadat een autobom ee
leven maakte de geestelijke leider van de Libanese sunnieten, groot-moefti Hassan Khaled. Een i
fers wordt op een brancard weggedragen. Zo'n 75 mensen raakten gewond.
einde aan het
in de slachtof-
(foto ANP)
BAYRUT (AP) De geestelijk lei
der van de Libanese sunni-moslim-
gemeenschap, groot-moefti Hassan
Khaled, en 21 andere mensen zijn
gisteren om het leven gekomen bij
de ontploffing van een zware auto
bom in het door Syrië gecontroleer
de westelijke deel van Bayrut. Vijf
enzeventig mensen raakten ge
wond, zei de politie.
De bom ontplofte vroeg in de
middag in de drukke woonwijk Ais-
he Bakkar, toen Khaled van zijn
hoofdkwartier voor dé lunch naar
huis reed. De groot-moefti, zijn
chauffeur, zijn zwager en een vierde
inzittende van zijn auto werden ge
dood, evenals vier politieagenten in
een jeep die voor de auto uit reed.
Reddingswerkers moesten de
deuren van Khaleds zwaar bescha
digde zwarte Cadillac openbreken
om de stoffelijke resten van de inzit-
tenden eruit te halen. De vier gedo
de politieagenten waren zozeer ver
brand dat ze onherkenbaar waren.
Tot nog toe heeft niemand de ver
antwoordelijkheid voor de aanslag
opgeëist. De met Syrië geallieerde
moslimmilities in Libanon beschul
digden de christelijke legergeneraal
Aoun van de moord op Khaled.
Aoun legde de verantwoordelijk
heid voor de aanslag bij Syrië, hoe
wel hij dat land niet bij naam noem
de.
De 68-jarige gematigde leider van
de 900.000 leden tellende sunni-
moslimgemeenschap had zich
steeds een voorstander getoond van
een vreedzaam samenleven van
christenen en moslims in Libanon.
De moord werd zowel door christe
nen als door moslims veroordeeld.
"We zullen nooit afwijken van de
gematigde koers die onze betreurde
groot-moefti heeft uitgezet," ver
klaarde waarnemend premier Sa-
lim Hoss van de moslimregering in
Libanon.
De aanslag komt op een moment
dat de Arabische Liga zich extra in
spanningen getroostte om het zes
dagen oude bestand in de Libanese
burgeroorlog te consolideren. Daar
toe reisde secretaris-generaal van
de Arabische Liga Chedli Klibi
maandag van zijn hoofdkwartier in
Tunis naar Damascus voor bespre
kingen met de Syrische leiders.
Schuldencrisis leidt tot militarisering arme landen
JOHANNESBURG (GPD/AP) - De
grand old lady van het Zuidafri-
kaanse liberalisme gaat de actieve
politiek verlaten. De 71-jarige men
senrechten-activiste Helen Suzman
stelt zich niet kandidaat voor een ze
tel in het parlement. Zesendertig
jaar lang heeft zij de progressieve
kleuren in Kaapstad verdedigd. Op
6 september worden nieuwe alge
mene verkiezingen gehouden voor
de drie kamers van blanken, Azia
ten en kleurlingen.
Als reden voor haar besluit gaf
Suzman gisteren dat zij de pas opge
richte Democratische Partij (DP)
niet voor de voeten wil lopen. Zij
was lid van de Progressief Federale
Partij die in de DP is opgegaan. Het
is een publiek geheim dat zij weinig
gelukkig is met deze fusie.
"Mijn belangrijkste taak, het ver
dwijnen van de apartheid, is niet
voltooid", zo verklaarde Suzman te
gen de verzamelde pers buiten het
parlementsgebouw. "Maar een aan
tal ingrijpende wetten, waartegen
ik mij bij de invoering keerde, is in
getrokken en dat is een bron van
grote vreugde voor mij", stelde zij
vast.
Helen Suzman was jarenlang let
terlijk de enige stem van het Zuid-
afrikaanse liberalisme in het parle
ment. Dertien jaar lang, van 1961 tot
1974, bond zij in haar eentje de strijd
aan tegen het apartheidsregiem. Zij
vocht vooral tegen de stelselmatige
ondermijning van de rechtsstaat.
Vermaard werd haar campagne
tegen de anti-terrorismewet van
1967, waarbij een verdachte voor
onbepaalde tijd, zonder vorm van
proces in eenzame opsluiting kon
worden gehouden. Voor rechts
werd zij toen een 'verraadster en
communiste'; links noemde haar
'het geweten van de natie'.
Suzman heeft tijdens haar loop
baan nooit geschroomd tegen-
draadsé opvattingen te verkondi
gen. Zij heeft altijd ontkend dat eco
nomische sancties door het buiten
land het regiem in Pretoria de gena
deslag kunnen toebrengen. De
Premier Taiwan
De premier van Taiwan, de 76-jarige
Yu Kuo-hwa, heeft vandaag zijn
ontslag aangeboden aan president
Lee Teng-hui. Daarmee wil hij de
eenheid in de regerende nationalis
tische Kwomingtangpartij bevorde
ren. Yu verklaarde dat president
Lee dankzij zijn ontslag een nieuw
kabinet kan vormen. Hij zei voorts
dat het tijdstip om zich terug te
trekken gunstig is: de Taiwanese
maatschappij is stabiel en de popu
lariteit van Lee neemt toe, zowel op
het eiland zelf als in het buitenland.
Ontvoerd
In de buurt van de Libanese haven
stad Sidon zijn gisteren drie West
duitsers ontvoerd. Een van de ont
voerden, de 26-jarige Petra Sch-
nitzler, werd later bevrijd door een
Libanese militie die meende een
paar dieven te hebben aangehou
den. Schnitzler werd twee weken
geleden ook al ontvoerd, evenals de
weer ontvoerde 48-jarige admini
strateur ■Heinrich Struebig. De
identiteit van de derde ontvoerde is
nog niet bekend.
Sigaretten
Vanaf 1 januari 1992 moet op elk
pakje sigaretten, sigaren of tabak
dat in de EG wordt verkocht wor
den vermeld dat roken zeer schade
lijk is voor de gezondheid. Dat heb
ben de EG-ministers van volksge
zondheid besloten. De op 1 januari
1992 bestaande voorraden mogen
nog tot 31 december 1993 zonder
waarschuwing verkocht worden.
Volgens de Wereldgezondheidsor
ganisatie sterven er dagelijks meer
dan duizend mensen in de EG aan
een ziekte die met tabaksgebruik te
maken heeft.
Raketten
De verspreiding van technisch gea
vanceerde strategische kernraket
systemen bedreigt gaandeweg de
veiligheid van buurlanden die tot
nu toe machtiger waren. Het Britse
jaarboek 'Jane's Stratëgic Weapon
Systems' meldt dat de laatste jaren
steeds meer landen raketten tot hun
beschikking hebben. Minstens 35
landen bezitten of ontwikkelen vol
gens Jane's ballistische raketten
voor de korte afstand.
STOCKHOLM/DEN HAAG (AF-
P/ANP) - De militaire uitgaven en
het aantal gewapende conflicten
zijn in 1988 afgenomen, de wapen
handel wist zich daarentegen op
hetzelfde hoge niveau te handhaven
als de voorgaande jaren. In de Der
de Wereld heeft de vermindering
van de militaire uitgaven over het
algemeen niet geleid tot een ver
mindering van de militarisering. De
schuldencrisis vertraagt niet alleen
de economische ontwikkeling,
maar veroorzaakt ook verhoogde
militarisering en interne onrust.
Dit staat in het nieuwe jaarrap
port van het Sipri (Stockholmse In
ternationale Instituut voor Vredes
onderzoek) dat vandaag in Stock
holm is gepubliceerd. De verminde
ring van de militaire uitgaven is al
gemeen. Voor een deel kan de ver
mindering worden teruggevoerd op
de verbetering van de betrekkingen
tussen de supermogendheden, ter
wijl ook de begrotingsproblemen in
het westen en de' economische pro
blemen in het Oostblok als reden
aangevoerd kunnen worden. Dat in
de Derde Wereld minder is uitgege
ven, kan deels worden toegeschre
ven aan het beëindigen van de oor
log tussen Iran en Iraq en, met na
me in Latijns Amerika, aan een
"golf van democratisering".
De Verenigde Staten blijven ove
rigens van alle landen het meeste
uitgeven aan defensie, bijna 300
miljard dollar in 1988. De uitgaven
van de Sovjetunie schatte het Sipri
voor 1988 op 250 miljard.
Niet alleen de defensie-uitgaven
zijn afgenomen, ook het aantal ge
wapende conflicten is verminderd.
Telde het Sipri in het begin van 1988
nog 33 gewapende conflicten, aan
het eind van het jaar waren er vijf
beëindigd of bijna beëindigd (Ira
n/Iraq, Etiopië/Somalië, Tchad-
/Libië, Angola en Namibia).
De wapenhandel leed niet onder
de vermindering van de staatsuitga
ven voor defensie en wist zich te
handhaven op dezelfde omzet als
voorgaande jaren van rond de 34
miljard dollar. Evenals voorgaande
jaren waren de Verenigde Staten en
de Sovjetunie de grootste wapenex
porteurs, die respectievelijk 29 en
36 procent van de wereldhandel
voor hun rekening namen. Angola,
Cuba, India, Iraq en Syrië nemen
ruim driekwart van de hele Sovjet-
export voor hun rekening en Egyp
te, Israël, Pakistan, Saudiarabië en
Zuidkorea zijn goed voor bijna 65
procent van de Amerikaanse ex
port.
Op een goede derde plaats komt
Frankrijk, dat met name wapens le
verde aan Iraq. Nederland is ver
dwenen uit de top-tien van wapen-
exporteurs en staat op de wereld
ranglijst nu op de elfde plaats. Chi
na is op de ranglijst gestegen en
heeft de Bondsrepubliek Duitsland
van de vijfde plaats verdrongen.
NAVO-lasten
Het Sipri-rapport levert een interes
sante bijdrage aan de discussie over
de lastenverdeling binnen de
NAVO. De berekeningen van het
onafhankelijke instituut tonen aan
dat de Amerikaanse bijdrage aan de
Europese NAVO in Europa lager is
dan de bijdrage van ieder van de
Europese NAVO-leden. Het heeft
bij het vaststellen van de defensie
uitgaven voor het eerst de kosten
van dienstplicht meegerekend.
Helen Suzman: onomstreden
ADVERTENTIE
4ENnN op Je bent jong, je leeft aktiefen je wilt sportief wonen. Je kiest je meubels bij
w*01 Baalbergen's Meubelpromenade. Op niet minder dan 7500 vierkante
r/o#0 meters wordt het totale wonen gepresenteerd. De meest uiteenlopende
WË18 coRNer woonstijlen krijgen royaal de mimte. Van )ong tot klassiek Van modem
tot romantisch. Van rustiek totavantgarde. En alle grote merken tonen
hun unieke gezicht in hun eigen studio's.
Ben je jongen aktiefdan kies je bij Baalbergen voor
het sportieve wonen.
Baalbergen heeft nu nóg
meer hart voor uw huis.
oprdÓN04
KATWIJK AMBACHTSWEG11 -13
TELEFOON 01718 - 28 151
■wwgfimimil'mbbblwiiiLMr iJid—«IiiLH—IJi I iWmJ
MEUBELPROMENADE KATWIJK
Zuidafrikanen zijn de enigen die
een einde aan de apartheid kunnen
maken, aldus Suzman. Daarom
moet met name de macht van de
zwarte vakbeweging en de zwarte
consument versterkt worden. Eco
nomische strafmaatregelen zouden
uitsluitend de koppigheid van het
regiem versterken en de bereidheid
tot hervormingen drastisch reduce-
Suzman belichaamde de continu-
iteit van het door versplintering ge
plaagde Zuidafrikaanse liberalis
me. Hoe de partijen in de loop der
jaren ook mochten heten, van Vere
nigde Partij via Progressieve Partij
tot Progressief Federale Partij, Suz
man was er bij. Alleen de laatste
verschijningsvorm, de Democrati
sche Partij, zal het dus zonder haar
moeten stellen.
Hoe onomstreden haar persoon
is, blijkt uit de opmerkelijke lofzang
van de extreem-rechtse conserva
tieve leider Treurnicht. Treurnicht
roemde haar vechtlust voor haar
overtuigingen en noemde haar een
"kleurrijke persoonlijkheid met wie
hij het nooit eens was, maar die al
tijd respect afdwong". Voorlichter
Con Botha van de regerende Natio
nale Partij noemde haar een "moe
dig strijdster die haar tijd vooruit
was".
PANAMA (GPD) In Panama
heeft de oppositie opgeroepen tot
een algemene proteststaking tegen
het annuleren van de verkiezingen
van vorige week zondag. Het Ame
rikaanse leger is intussen begonnen
met evacuatie van familieleden van
in Panama gestationeerde militai
ren. Gisteren stapten er naar schat
ting 200 mensen in een vliegtuig op
de basis Howard van de Amerikaan
se luchtmacht in de kanaalzone.
De Panamese volksmilities, de
beruchte Batallones Dignidad (ba
taljons van de waardigheid) zijn in
staat van alarm. Benjamin Colamar-
co, de woordvoerder van de mili
ties, legde uit dat de staking de
Amerikanen wellicht het laatste
zetje geeft om tot een direct militair
optreden in Panama.
Colamarco verklaarde dat twee
Amerikaanse vliegdekschepen
koers hebben gezet in de richting
van de nauwe landengte tussen
Midden- en Zuid-Amerika. Volgens
hem naderen de oorlogsbodems
America en Norfolk in de loop van
vandaag de territoriale wateren van
Panama, één aan de Atlantische
kust en de andere via de Stille Zuid
zee. "Maar wij, meer dan 10.000 pa
triottische Panamezen, staan klaar
om onze soevereiniteit te verdedi
gen", waarschuwde de militielei
der.
Aan de vooravond van de protest
staking was de spanning in Panama
te snijden. Tal van winkeliers beslo
ten hun etalageruiten met houten
planken af te timmeren. Slechts
weinig mensen durfden zich op
straat te begeven. De normaal over
volle markten waren bijna uitge
storven.
"De vraag is hoeveel mensen de
moed hebben om mee te doen aan
de staking", verzuchten veel Pana
mezen. Volgens het bewind van ge
neraal Manuel Antonio Noriega
gaat het om een "illegaal" protest.
Er zijn "noodmaatregelen" aange
kondigd om de staking het hoofd te
kunnen bieden, maar wat die maat
regelen inhouden is niet gezegd.
Oppositieleider Guillermo En
dara heeft zijn volgelingen opgeroe
pen om zich niet te laten intimide
ren. Endara, die zichzelf "gekozen
president" blijft noemen, wordt nog
steeds in het ziekenhuis verpleegd.
Vorige week woensdag werd hij sa
men met een van zijn vice-presiden-
ten afgetuigd door een groep van de
volksmilities. Vanaf zijn ziekbed
verklaarde Endara vertrouwen te
hebben dat de OAS "het Panamese
volk niet alleen zal laten staan bij de
strijd tegen de dictatuur". Endara
haalde volgens eigen tellingen drie
maal zo veel stemmen dan Norie
ga's kandidaat Duque.
In Washington, waar de Organisa
tie van Amerikaanse Staten (OAS)
zich buigt over de Panamese crisis,
verwacht men in iedere geval een
scherpe resolutie tegen het bewind
van generaal Noriega. Plannen om
nieuwe verkiezingen te eisen of de
erkenning van de beweerde over
winning van oppositieleider Endara
zijn op verzet gestuit van met name
Mexico, dat eerder deze week ech
ter wel een scherpe veroordeling
uitsprak tegen het optreden van No
riega.
