Bij een flinke storm spoelt - r 2 je strandtent zo in de 9 Mannen en vrouwen vroeger strikt gescheiden s. 'Verbreding A4 helemaal niet nodig' /genda Katwijkse en Noordwijkse paviljoens niet het hele jaar door open WOENSDAG 17 MEI 1989 KATWIJK/NOORDWIJK - Strandtenthouders in Katwijk en Noordwijk voelen er niets voor om hun paviljoen het he le jaar op het strand te laten staan, zoals de Nederlandse Vereniging van Strandexploitanten Noordzee-strand on langs heeft geopperd. De exploitanten zijn bang dat met de herfst- en winterstormen de paviljoens bij Katwijk en Noordwijk in zee spoelen of anders grote schade oplopen. Bovendien verbiedt het Hoogheemraadschap Rijnland dat. ter stond tijdens een voorjaars- meente Katwijk verplicht de 15 ex ploitanten dat ze een week voor Pa sen open moeten zijn en pas na de tweede zondag in september mogen afbreken". Bij de gemeente Katwijk zijn vol gens Visser nooit verzoeken binnen gekomen om een paviljoen het hele jaar te mogen exploiteren. "Er zijn wel twee exploitanten die eerder dan 1 maart beginnen, maar dat doen ze op eigen risico. Rijnland storm bijna binnen. Het is dan ook heeft nog nooit paviljoens die i onmogelijk om dit paviljoen het he- bruari al waren neergezet, laten af- "Als strandtenthouders willen we ons bedrijf graag het hele jaar door exploiteren. Dat zou enorm schelen w r- in de kosten. Je hoeft het geld dan le jaar op het strand te laten staan, breken. Dat wil niet zeggen dat niet meer in vijf of zes maanden te Dat overleef je niet", schat Lange de Rijnland een jaarexploitatie zal toe- verdienen en bovendien heb je in de winter geen opslagkosten", meent P. Zonneveld voorzitter van de NVSN, de Nederlandse Vereniging overheid toestemming geeft van Strandexploitanten Noordzee strand, en zelf exploitant in Zand- voort. situatie Maar het plan hij niet helemaal af. "Wanneer de staan. Wanneer op het strand ge- de NVSN wijst bouwen blijven staan, zullen die andere stroming zorgen het waardoor elders de duinen worden hele jaar open te zijn, dan bouw je ondermijnd. Nu al merken we dat een heel ander paviljoen. Een met het strand wegspoelt bij De Zwaan, door Frans van den Berg r degelijke fundering of op omdat daar een telefoonkabel naar palen. Maar of ik dat zelf graag wil, Engeland in zee ligt", weet ik niet. Het avontuurlijke is er ■\Trvrvtvq,X7.:4U vanaf wanneer je het jaar rond moet iNJ OOraWlJK werken", meent Lange. Volgens J. Visser bestuurlijke zaken worden gebouwd is een zaak rijkswaterstaat en het hoogheem- Bijna de helft van de 278 strandtent houders aan de Nederlandse kust is lid van de NVSN. Een jaar geleden werd de vereniging opgericht toen duidelijk werd dat individuele meente. Wat klachten van strandtenthouders niet werden gehoord. Zonneveld is ervan overtuigd dat raadschap Rijnland, omdat die er ook in de wintermaanden genoeg te verdienen valt. "Ga maar eens kij ken hoe druk het is op het strand op een zonnige zondag in de winter, ber paviljoens mogen staan. De ge- Omdat de paviljoens zijn verbeterd, kunnen ze het hele jaar blijven staan. Bij een behoorlijke storm of hoog water ontstond er vroeger veel schade, waar de gemeenschap voor moest opdraaien en daar heeft de overheid geen zin meer in. Maar de situatie is nu anders. We hebben een goede collectieve verzekering, zo dat de gemeenschap niet voor ons hoeft te betalen". "Een utopische gedachte", noemt de afdeling directeur D. Kuyt van de stichting de gemeente Zeebaden Noordwijk het plan Katwijk is het uitgesloten dat pavil- de NVSN. "Bij een flinke herfst- of joens het hele jaar blijven staan, winterstorm spoelt je paviljoen i "Het strand is eigendom van het Noordwijk weg. Mocht het toevallig rijk, die het verhuurt aan de ge- wel blijven staan, dan heeft de op het strand mag storm zoveel schade aangericht dat je veel extra kosten moeten maken het opknappen van het pavil joen. Die kosten zijn veel hoger dan antwoordelijk zijn voor de kustbe- wat je. uitspaart aan opslagkosten", scherming. Zij hebben bepaald dat Bij de stichting Zeebaden, die ei- alleen tussen 1 maart en l_okto- genares is van alle tien de paviljoens Noordwijk, is nooit Weinig slachtoffers botulisme in 1988 Strandafslag Het pleidooi 1 jaarexploita- DEN HAAG - Relatief weinig watervogels zijn vorige zomer het slachtoffer geworden van botulisme. De provincie Zuid-Hol land heeft dat jaar 'slechts' 311 meldin gen gekregen deel van de medlingen betrof eenden. De meeste meldingen ontving de provincie in augustus. tie heeft de Katwijker Theo Lange gelijke botulisme- slachtoffers. Van de 15 al eerder gehoord. Zelf zet hij jaar als eerste zijn paviljoen 'Willy- op botulisme onder- Zuid'in Katwijk op. "Dit jaar stond zochte kadavers ble- ik er al vroeg in februari, maar da ons bijna fataal geworden. Het i ken er inderdaad 10 besmet. Het grootste In mei vorig jaar is in Leerdam ook de uitzonderlijke mel ding gedaan van de dood van acht runde ren aan botulisme, zeer waarschijnlijk veroorzaakt via met botulisme besmette kippemest. Het geringe aantal dode watervogels dat aan botulisme be zweek komt door de koele zomer van 1988. Daarvan was in 1987 sprake. 1986 leverde 4200 botulisme-slachtof- fers op. dacht het hele jaar open te blijven. Volgens Kuyt leent het toerisme in Noordwijk zich daar ook niet toe. Van de wandelaars kunnen de Noordwijkse exploitanten niet le ven. Het zijn nog altijd'de Duitsers en de zon-aanbidders uit de streek die op zomerse stranddagen het geld in het laadje moeten brengen. Jaarlijks komen zo'n 30 miljoen mensen naar de Nederlandse kust. "We zijn van een vrij groot econo misch belang", stelt Zonneveld de NVSN vast. Volgens hem willen veel strandtenthouders hun pavil joen verbeteren, maar dat betekent dat ze moeten investeren. En dat is moeilijk, want de financiële midde len daarvoor ontbreken. De reser ves die in de laatste mooie zomers van 1975 en 1976 konden worden opgebouwd, zijn inmiddels op. "Die pot is nu leeg", zegt Zonneveld. Geld De meeste strandtenthouders zijn vooral gebaat bij een mooi voorjaar, omdat de toeristen in die periode meer geld besteden. "De drang om naar het strand te gaan, is dan veel groter. In juli, augustus en septem ber is dat minder. Bovendien is het geld dan vaak op". Over dit voorjaar is Zonneveld te vreden, al moet dat volgens hem niet worden overtrokken. "We ko men alleen in het nieuws als het goed weer is. Dan zie je op tv en in kranten overvolle terrassen. Te recht vraagt het publiek zich dan af wat wij te klagen hebben. Iedereen herinnert zich het prachtige weer met Pasen, Hemelvaartsdag en Pinkstermaandag. Maar iedereen vergeet dat het in de weken daartus sen vaak heel slecht is geweest". De vereniging wil vooral de beeldvorming en de service aan het publiek verbeteren. Staatsssecreta- ris Evenhuis van economische za ken had de strandtenthouders ge adviseerd hun klachten te inventa riseren en in een zwartboek vast te leggen. Dat zwartboek is inmiddels gereed en zal de demissionaire be windsman binnenkort worden overhandigd. „Jammer dat het ka binet is gevallen. Aan onze klachten zal voorlopig wel niets worden ge daan. Maar de actie is in elk geval begonnen". Een Noordwijks strandpaviljoen dit weekeinde. Dick Hogewoning) STREEK - Wanneer de spoorlijn tussen Leiden en Woerden wordt ver dubbeld, moet het station Hazerswoude-Rijndijk worden heropend. De in- troduktie van de hoge snelheidstrein naar Am sterdam zal samen met de verdubbeling van het baanvak Den Haag-Lei den voor een zodanige vermindering van het personenautoverkeer zor gen, dat een verbreding van de snelweg A4 tussen Den Haag en Schiphol niet nodig is. Dat schrijft de stichting Het Zuidhollands Land schap in een reactie op het tweede structuur schema verkeer en ver voer. De stichting is te vreden met het besluit om de hoge snelheids trein over het bestaande spoorwegnet tussen Rot terdam en Amsterdam te laten rijden. Een apart baanvak zou teveel scha de aan de natuur beteke nen. Tevreden is men ook met de plannen voor ver dubbeling van de spoor lijn Leiden-Woerden. "Wij willen daarbij plei ten voor heropening van het station Hazerswoude- Rijndijk. In de opsom ming missen wij wel de heropening van stations in de bollenstreek", schrijft de stichting. Het Zuidhollands Landschap spreekt zich fel uit tegen de aanleg van de Rijksweg 11 door Voorschoten. "Er zijn grote nadelige milieu-ef fecten te verwachten voor het recreatiegebied Vliet- land, de Vlietoevers, het landgoed Berbice en de nabijgelegen woonwij ken van Voorschoten en leiden. Verder twijfelen wij aan de stelling dat de weg het stedelijk wegen net van Leiden zal ontlas ten. Wij vrezen juist het tegendeel". Tot slot spreek de stich ting zich uit tegen de vol ledige aanleg van de Ver lengde Landscheidings- weg tussen Schevenin- gen en Leidschendam. Zuiveringsslib na verbranding naar Alkemade DEN HAAG - Het Zuidhollandse zuiveringsslib zal zoveel mogelijk worden verbrand. Die verbranding heeft plaats bij de GeVuDo in Dordrecht. In Alkemade zal gecon troleerd worden gestort. Dat blijkt uit het zojuist verschenen ontwerp plan voor Het verwijderen van zui veringsslib. Het slib dat kan worden verbrand is het slib dat overblijft na de zuive ring van rioolwater, afkomstig van huishoudens en industrie. De overi ge vormen van slib en de reststoffen die overblijven na verbranding wor den gestort. Bij de 'overige slibsoor- ten' gaat het om slib dat achterblijft in riolen, gemalen en kolken. Leiden is eveneens onderzocht als locatie waar slib zou kunnen worden gedeponeerd. De plaats is weliswaar geschikt bevonden, maar verdient in vergelijking met Alke made niet de voorkeur. Het is echter niet uitgesloten dat de Leidse Oost- vlietpolder wel in aanmerking komt voor het storten van andere afval stoffen. Met name wordt aan bag- gerberging gedacht. Twee Australiërs op benzinejacht KATWIJK Twee Australiërs zijn vanacht op het parkeerterrein aan de Zuidduinen in Katwijk op heter daad door de politie betrapt bij het stelen van benzine uit geparkeerde auto's. De mannen waren al eerder door de politie gesignaleerd toen zij met gedoofde lichten door Katwijk reden. De twee zijn sinds begin mei in ons land en worden door de Kat wijkse politie aan de tand gevoeld of zij eventueel nog meer op hun kerfstok hebben. Noorchvijkers stellen jubileumboekje samen over wel en wee Huize St. Jeroen NOORDWIJK "Het was hard werken, maar naar ons idee mag het resultaat er best zijn", zeggen J.F.A. Sent- veld en G. Slats uit Noordwijk. Het tweetal heeft in een betrekkelijk korte tijd een boek geschreven over de 75- jarige geschiedenis van het rooms-katholieke bejaarden centrum Huize Jeroen in Noordwijk. Sentveld is directeur van het cen trum in de kustplaats en Slats is oud-politieman en tevens kenner van de geschiedenis van Noord wijk. Het boek verschijnt in een oplage van 1500 exemplaren en is vorige week tijdens een reünie in Jeroen officieel gepresenteerd. Het idee om een boek over Hui ze Jeroen te schrijven ontstond vorig jaar september. Sentveld had kort daarvoor een boek ge schreven over zijn oom, de Hille- Alva ide Reep. Zijn 'collega' Slats houdt zich vooral bezig met de geschie denis van Noordwijk in de Twee de Wereldoorlog. door Kees van Kuilenburg "Ik had de smaak te pakken van het schrijven en wilde meer. De aanstaande jubileumviering van ons huis vond ik een prima aan leiding om ermee door te gaan", schetst Sentveld de ontstaansge schiedenis van het boek. "Daarna heb ik contact gezocht met Slats en zijn we rond de eerste novem ber vorig jaar pas echt aan de slag Het is overigens niet de eerste keer dat er een boekje over de ge schiedenis van Huize Jeroen ver schijnt. Bij de viering van het gouden jubileum in 1964 ver scheen van de hand van deken J.P.A. Brinkman een eenvoudig werkje. "Dat besloeg feitelijk meer de verre kerkgeschiedenis van Noordwijk dan een verhaal over het bejaardenhuis", legt de in de kustplaats geboren en geto gen Slats uit. Archieven Bij het samenstellen van het jubi leumboek heeft Slats de voorge schiedenis en de tijd tot en met de Tweede Wereldoorlog voor zijn rekening genomen. De Noordwij- ker is door zijn eerdere boeken geen onbekende bij het gemeen telijk- en kerkelijk archief in de kustplaats. Hij heeft daar vooral veel documenten, reglementen en bescheiden over de bouw van het eerste bejaardencentrum be keken. Van een aanvankelijk plan om de namen van de eerste bewoners te pakken te krijgen kwam be trekkelijk weinig terecht. Op een kiezerslijst voor gemeenteraads verkiezingen uit 1920 kwamen maar 16 van de 65 bewoners van Huize Jeroen voor. "De andere bewoners waren te armlastig en hadden in die tijd ook geen recht om te kiezen", zo schetst Slats de situatie in die tijd. "Het waren vooral de welgestelde rooms-ka tholieke boeren van vooral buiten Noordwijk die zich, als zij 65 wa ren, inkochten in het Noordwijk se bejaardenhuis. Ook de arme Noord wij kers vonden een plaats je, maar die kregen heel wat min der ruimte toebedeeld". Het was vooral de toenmalige pastoor Th. Sarten die zich 75 jaar geleden sterk maakte voor de bouw van het bejaardentehuis. Voor die tijd was er overigens al enige zorg voor de ouderen uit de kustplaats, maar op een zeer be perkte schaal. "In een pand in het dorp was ruimte voor twaalf be jaarden, zes uit Noordwijk-Bin- Sentveld (links) en Slats met het jubileumboek. "We kunnen terugzien op een plezierige samenwerking, ook al hebben we elkaar niet gespaard in de kritiek op het werk.(foto Dick Hogewoning) nen en zes uit het kustgedeelte. De rest moest door de familie worden onderhouden", vertelt Sentveld. De bouw van het oude 'Jeroen' verliep niet bepaald op een demo cratische wijze. "Pastoor Sarten kwam bij het parochiebestuur met zijn idee en zo moest het ook worden uitgevoerd. Hij had het totale plan bij wijze van spreken al in zijn zak, toen hij met het kerkbestuur ging overleggen", merkt Sentveld op. Uiteindelijk kwam er van het eerste plan maar betrekkelijk weinig terecht. Door geldgebrek kwam er een bejaar dencentrum dat meer dan de helft kleiner was dan Sarten aanvanke lijk voor ogen had. Na de oplevering van het gebouw langs de Zeeweg in 1914 wachtte de Noordwijkse ouderen een te leurstelling. Kort daarvoor was de Eerste Wereldoorlog uitgebro ken en werd het pand eerst ge bruik voor de opvang van Belgi sche vluchtelingen, die als gevolg van de oorlogshandelingen de wijk namen naar het neutrale Ne derland en hier in diverse op vangcentra een plaatsje vonden. "Een door de Belgen geschonken schilderij herinnert nog aan die tijd, alleen weten we niet wie uit eindelijk het kunstwerk aan het centrum heeft geschonken", zegt Slats. Ook werden er in die perio de zieke landmachtmilitairen ver pleegd. Pas daarna kon het gebouw voor de eigenlijke taak worden gebruikt. "De zorg voor de oude ren kwam in handen van de zus ters Franciskanessen uit Breda. "Een kopie van het contract met de congregatie waarin zij.de zorg voor de ouderen in Noordwijk voor hun rekening nemen, is in het boek afgedrukt", vertelt Slats. "Overigens hebben de zusters tot aan het begin van de jaren zestig een rol gespeeld in de ouderen zorg in Noordwijk. Een periode waar we in ons dorp met dank baarheid aan terug denken", zegt Sentveld. Toch hebben beide schrijvers ook de minder prettige kanten van het verblijf in een bejaarden centrum of gesticht zoals het in die jaren werd genoemd be licht. Slats: "Mannen en vrouwen werden in die beginjaren strikt gescheiden. Ook al kwam je als echtpaar het huis binnen, dan kwam je op aparte zalen terecht. Door dit te vermelden, veroorde len wij niet, maar wij signaleren het wel. Uiteindelijk moet je dat in het kader van die tijd zien. En dat was vooral voor de minder-be- deelden niet zo plezierig. Daar kunnen we niet om heen". Esbeek De periode tot aan de Tweede We reldoorlog verliep in Huize Jeroen erg rustig. Sentveld: "We hebben vooral veel foto-materiaal gevonden en gekregen uit de be ginjaren van het huis, maar later werd het allemaal veel minder. Vooral als gevolg van de crisisja ren en uiteindelijke de Tweede Wereldoorlog". Bijzonder tragisch voor de be woners van 'Jeroen' wordt het als in januari 1943 het bejaardente huis moet worden ontruimd en de totale 'bevolking' van het huis moet worden overgebracht naar een gebouw op het landgoed Utrecht in het Brabantse Esbeek. In Huize Jeroen worden militai ren van de Duitse Wehrmacht on dergebracht. "Triest is het als je bedenkt dat het gebouw moest worden ont ruimd omdat de Duitsers ver wachten dat er zou worden ge vochten in de kuststreek. In Bra bant kwamen de Noordwijkse ou deren midden in de oorlog terecht en hebben vaak de wijk moeten nemen naar de schuilkelders", vertelt Slats. Pas in 1947 kwamen de bejaar den en de zusters weer naar de kustplaats terug. "Ook de Duitse Arbeidsdienst werd in 1943 in Huize Jeroen ondergebracht en dat was niet geheel naar de zin van de Noordwijkers. Bram van der Loo spuwde op de grond als hij de wachtpost van de Duitsers passeerde. Daar is hij nog voor ge vangen gezet". De contacten met Esbeek zijn gebleven. Zo is mevrouw Braat, die indertijd het landgoed be heerde, de.gast van Huize Jeroen geweest bij de opening van het feestjaar. Ook drie zusters die in dertijd de ouderen verzorgden, wonen nog in het Noordwijkse bejaardencentrum. Sentveld: "Een deel van het verhaal over de periode-Esbeek hebben we uit het jaarverslag van de congrega tie. Dat verslag is geschreven door een van de zusters en geeft 4 een ontroerend beeld van de moeilijke tijd die de bewoners hebben gekend". Veranderd Uit het boek blijkt ook dat er veel is veranderd in de bejaardenzorg. Zo komt er een jaarrekening uit 1920 in voor. Sentveld: "In dat jaar draaide het tehuis op een kleine 42.500 gulden. Nu zouden we na drie dagen in het rood staan". Een andere vergelijking leert dat in 1963 een verblijf in Jeroen 275 gulden per maand kostte, terwijl dat nu is gestegen tot niet minder dan 2.700 gulden. Behalve aan de geschiedenis van Huize Jeroen, heeft Sentveld ook zijn toekomstvisie in het boekje verwoord. De directeur merkt wel op dat het geen visie is met een garantie. "Daarvoor zijn er te veel onzekere factoren". WOENSDAG 17 MEI Leiden informatiepunt gemeenschap pelijk wonen, van 20.00 tot 21.00 uur bij Vereniging Centraal Wo nen, Gerestraat 20, tel: 121554. eigentijdse balletten van 'Intro- dans 2', aanvang 20.15 uur in de Leidse Schouwburg. voorstelling: 'Alexander', door de Trust, aanvang 20.30 uur in het Lak-Theater, Cleveringaplaats. Wassenaar algemene ledenvergadering Vereniging van Vrienden van Wassenaar, aanvang 20.00 uur in Cultureel Centrum Warenar, Kerkstraat. DONDERDAG 18 MEI Leiden lunchconcert Nieuw Rotter dams Hobo-Trio, van 12.45 tot 13.30 uur in de Kapelzaal van K &0. Oude Vest. bingo-avond in buurthuis Groenoord, Pasteurstraat, aan vang 20.00 uur, zaal open om 19.30 uur. voorstelling: 'Zomer in Rimini', door Rik Hoogendoorn en Bruun Kuyt, aanvang 20.15 uur in de Leidse Schouwburg. dansprogramma: 'Post Post dansen vier duetten', door Karin Post en Dries van der Post, aan vang 20.30 uur in het Lak-Thea ter, Cleveringaplaats. voorstelling: The Family', door Theatergroep Imperium. 20.30 uur Micro-Theater. Oude Vest. Leiderdorp bewegingsgym voor dames olv een Mensendieck therapeut, van 13.30 tot 14.15 uur in Sjelter. Heemraadlaan. klaverjassen en rummikub bij de Buitengewonen, aanvang 20.00 uur in Frerikshof, Winkelhof. film: 'National Lampoon's Euro pean Vacation', aanvang 20.30 uur in de Muzerthof, Cor Gordijn singel. Usse Orchideeën Parade en Lelie Parade, van 8.00 tot 18.00 uur in het kassencomplex van de Keu- A CARA olv een fysiotherapeut, 13.30-14.15 uur en van 14.15 tot 15.00 uur in zwembad Poelmeer. Voorschoten rondleidingen in Kasteel Dui venvoorde, Veurseweg, om 14.00 en 15.30 uur. Wassenaar lezing Transcendente Medita tie. aanvang 20.00 uur in Cultureel Centrum Warenar, Kerkstraat. VRIJDAG 19 MEI Leiden concert Toonkunstkoor Leiden mmv Randstedelijk Begeleidings orkest olv Hans van der Toorn, aanvang 20.15 uur in de Stadsge hoorzaal. voorstelling: 'A Women of no Importance', van Oscar Wilde, door English Speaking Theatre, aanvang 20.15 uur in de Leidse Schouwburg. voorstelling: The Family', door Toneelgroep Imperium, aanvang 20.30 uur in het Micro-Theater, Oude Vest. volksdansgroep, aanvang 20.15 uur in de Muzenhof, Cor Gordijn singel. Usse Orchideeën Parade en Lelie Parade in het kassencomplex van de Keukenhof, van 8.00 tot 18.30 Oegstgeest concert door het 'Variant En semble'. aanvang 20.15 ijur in de Groene kerk, Haarlemmerstraat- Voorschoten rondleidingen in Kasteel Dui venvoorde, Veurseweg, om 14.00 Warmond jazzconcert met 'Revival Jazz band' en 'Jaap Dekker Boogie ZATERDAG 20 MEI Hazerawoude optreden Big Band Voorscho ten mmv Soesja Citroen, 21.00 uur in 'Het Anker', Chopinlaan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 16