'Een welkome, maar
zeer bescheiden stap'
«CHPH
'Halfgod' Menem voor veel Argentijnen laatste hoop
'Geen algemeen kiesrecht'
En wie zorgt ervoor dat
uw salaris tijdens de feestdagen
wordt doorbetaald?
Sjevardnadze vindt
geen gehoor bij Kohl
De Klerk, beoogd president van Zuidafrika:
tempo-team uitzendbureau
ZATERDAG 13 MEI 1989
BUITENLAND
PAGINA 5
NAVO gereserveerd over kemwapenbesluit Sovjetunie
BRUSSEL - De NAVO-landen vinden het besluit van Sovjet-leider Gorbatsjov om 500
kernwapens voor de korte afstand uit Oost-Europa weg te halen "een welkome en positie
ve, maar te bescheiden stap"Zij staan echter veel positiever tegenover de Sovjet-voorstel
len om de niet-nucleaire bewapening te verminderen.
Dat bleek gisteren in- Brussel, waar
de Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken James Baker zijn
NAVO-collega's verslag deed van
zijn besprekingen van eerder deze
week in Moskou. Baker zei blij te
zijn dat de Sovjetunie nu ingaat op
de ontwapeningsvoorstellen die al
eerder door de NAVO zijn gedaan.
Vooral de Sovjet-voorstellen voor
vermindering van de conventionele
bewapening betekenen een grote
stap vooruit. Zij zouden ook vol^
gens de minister Van den Broek mi
nister nu al tot een doorbraak kun
nen leiden in de in Wenen aan de
gang zijnde onderhandelingen over
niet- nucliaire wap'envermindering
in Europa.
Passtoors tart
Belgi
door
Hans de Bruijn
ie over
akkoord vrijlating
BRUSSEL/JOHANNESBURG
(GPD/ANP) - Helene Passtoors zal
de Belgische regering uitdagen
door een Belgisch paspoort aan te
vragen dat haar moet toestaan over
de hele wereld te reizen, inclusief
zuidelijk Afrika. Volgens haar be
staat er geen- enkele wettelijke be
paling op gijond waarvan de Bélgi-
sche regering haar dat paspoort kan
weigeren.
De Belgisch-Nederlandse, die
woensdag na vier jaar gevangen
schap door Zuidafrika werd vrijge
laten, wil zo het akkoord tussen de
Belgische en Zuidafrikaanse rege
ring ondergraven. Als een van de
voorwaarden voor haar vrijlating
eiste Zuidafrika dat België haar
reisbeperkingen zou opleggen.
Passtoors zou niet meer in Zuid
afrika of in een van de aan dat land
grenzende staten mogen komen.
België heeft beloofd daarop te zul
len toezien, maar die belofte is vol
gens Passtoors niet rechtsgeldig.
„Ik wil weten op grond waarvan
België dat gedaan heeft, en daarom
ga ik nu zo snel mogelijk een pas
aanvragen".
Ook het hoofd van de afdeling
paspoorten van het ministerie van
buitenlandse zaken in Brussel zei
gisteren dat er geen enkele regeling
is waarop Passtoors een pas gewei
gerd kan worden of op grond waar
van aan een paspoort een beperkte
geldigheid kan worden gegeven.
Overigens heeft Passtoors ook een
Nederlandse pas en kan zij toch vrij
elijk reizen, omdat Nederland bij
het vrijlatingsakkoord niet betrok
ken is geweest.
De Zuidafrikaanse regering heeft
lakoniek gereageerd op de verkla
ring van Hélène Passtoors dat zij
zich niet gebonden acht aan de
overeenkomst die tot haar vrijlating
leidde. Volgens minister van bui
tenlandse zaken Roelof Botha blijft
de afspraak van kracht omdat het
een overeenkomst -met de Belgi
sche regering betreft. „De Belgi
sche regering heeft ons verzekerd,
dat de overeenkomst met de Zuid
afrikaanse regering ten volle zal
worden nageleefd", aldus Botha.
Strop
Twee guerillastrijders van het ver
boden ANC zijn gisteren tot de
strop veroordeeld. In april 1986 be
raamden de 23-jarige Pumzile
Mayapi en de 28-jarige Zonwabele
Mdzamela een bomaanslag op een
casino in Transkei. Twee mensen
kwamen om. Tientallen medestan
ders van de ANC'ers verstoorden de
zitting door tijdens het proces in de
rechtszaal vrijheidsliederen te zin
gen.
PLO
De Sovjetunie zal tegen de aanvraag
van de PLO om het lidmaatschap
van de Wereldgezondheidsorgani
satie (WHO) stemmen. Dit heeft de
PLO-vertegenwoordiger bij de Ver
enigde Naties in Genève, Nabil
Ramlawi, gisteren gezegd voor de
Franse radio. De Sovjetdelegatie in
Genève heeft hem donderdag ver
teld dat zij van Moskou opdracht
heeft gekregen de directeur-gene
raal van de WHO te steunen, "die de
steun heeft van de Verenigde Sta
ten en Israël". De opstelling zou los
staan van Moskou's politiek jegens
Palestina, maar komt "puur" voort
uit zorg om het voortbestaan van de
WHO. Moskou is namelijk van me
ning dat het lidmaatschap van de
PLO de "humanitaire activiteit van
de organisatie" kan schaden, aldus
Ramlawi.
Jaruzelski
De Poolse president en partijleider,
generaal Wojciech Jaruzelsk, zal
door de communistische partij wor
den voorgedragen voor de functie
van president. Dat heeft Janusz
Reykowski, lid van het Poolse polit
bureau, gisteren bekend gemaakt.
Hittegolf
De regering in Bangladesh heeft
gisteren besloten de. scholen in het
noorden van het land vanwege een
hittegolf te sluiten. Meer dan veer
tig mensen bezweken afgelopen
week aan de hitte.
Vraagtekens
De NAVO-landen zetten vraagte
kens bij Gorbatsjov's aankondiging
om eenzijdig 500 kernkoppen weg
te halen uit Oost-Europa. Ook daar
na zullen de Sovjets nog een groot
overwicht aan kernwapens voor de
korte afstand hebben. "Die 500 zijn
slechts 5.procent van wat zij heb
ben", zei Van den Broek.
Ook Baker sprak van "een zeer
bescheiden stap, maar wel een waar
we blij rnee moeten zijn". Hij stelde
dat de 500 kernkoppen niet worden
vernietigd maar slechts uit Oost-
Europa teruggetrokken. "Terwijl
wij als NAVO de afgelopen jaren
wel 2400 kernkoppen hebben ver
nietigd", aldus Baker.
Minister Van den Broek zei ech
ter te verwachten dat de Sovjet
unie dit voorstel de komende
maanden door nog meer aankondi-
gingen van reducties zal laten vol
gen. "Waarom in een keer alles weg
geven, terwijl je ook vijf keer de pu
blieke opinie op je hand kan krij
gen", zo zei de minis'ter.
Van den Broek noch Baker zien
in de, Sovjet-aankondiging een re
den om nu tóch ineens met de Sov
jets te gaan onderhandelen over
verdere vermindering van de kern
wapens voor de korte afstand. On
derhandelen kan pas als het on
evenwicht aan conventionele wa
pens in Europa is verdwenen, zo
werd gezegd.
Van den Broek verwacht niet dat
het besluit van invloed zal zijn op de
BONN (AP) - De Sovjet-minister
van buitenlandse zaken Eduard
Sjevardnadze heeft van zijn bezoek
aan de Bondsrepubliek gebruik ge
maakt om te pleiten voor de elimi
natie van de nucleaire korte-dracht-
wapens in Europa. Met deze 'derde
nuloptie' ving hij echter bot bij
bondskanselier Helmut Kohl.
Kohl zei dat een derde nuloptie
niet bespreekbaar is zolang het War
schaupact een conventioneel en
tactisch-nucleair overwicht heeft in
Europa. Hij bleef evenwel op het
standpunt dat spoedig besprekin
gen moeten beginnen over de kern
wapens voor de korte afstand.
Over het tijdstip van onderhande
lingen over deze wapens bestaat
binnen de NAVO verdeeldheid. De
Verenigde Staten en Groot-Brittan-
nië vrezen dat dergelijke besprekin
gen zullen leiden tot de denucleari-
sering van Europa.
Sjevardnadze kwam in Bonn aan
een dag nadat Sovjet-president en
partijleider Michail Gorbatsjov tij
dens een gesprek met de Ameri
kaanse minister van buitenlandse
zaken James Baker had aangekon
digd dat de Sovjetunie eenzijdig 500
nucleaire korte-drachtwapens uit
Europa zou terugtrekken. Gor
batsjov stelde ook onderhandelin
gen voor over deze wapens, maar
Baker wilde daar nog niet van we
ten.
Bij zijn aankomst in Bonn ver
wees Sjevardnadze haar de Ameri
kaanse verwerping van het Sovjet-
voorstel. "Ik zou niet direct zeggen
dat ons voorstel bij de Amerikanen
veel enthousiasme heeft gewekt",
aldus de bewindsman.
Na zijn gesprek met Sjevardnad
ze zei Kohl dat van een derde nulop
tie geen sprake kan zijn met het hui
dige Sovjet-overwicht in conventio
nele en nucleaire wapens. "Voor mij
is het niet realistisch om nu te stre
ven naar de denuclearisering van
Europa", verklaarde de kanselier.
Wel noemde Kohl de nieuwe Sov
jet-voorstellen een stap in de goede
richting.
NAVO-top die eind deze maand in
Brussel plaats heeft. "Daar zal onge
twijfeld het belang van de vermin
deringen worden erkend, maar zal
tegelijk aan de Sovjet-Unie een op
roep worden gedaan om verder te
gaan", zei Van den Broek.
Baker sprak gisteren apart met
Van den Broek en de Duitse minis
ter Genscher over de meningsver
schillen in de NAVO over de moder
nisering van de korte-afstandswa-
pens. De Amerikanen en de Duit
sers staan nog steeds tegenover el
kaar. "Er blijven verschillen maar
we blijven naar oplossingen zoe
ken", zei Baker na afloop.
Ramp
Hij waarschuwde dat het "een ramp
zou zijn als wij de politiek op de een
of andere manier de veiligheid van
de NAVO in gevaar zouden laten
brengen. We kunnen ons dat niet
veroorloven". Veel positiever was
merï in Brussel over de voorstellen
van Gorbatsjov over de niet- nucle
aire bewapening in Europa.
Het voorstel van Gorbatsjov om
de strijdkrachten van het Warschau
Pact met 40.000 tanks, 46.000 ka
nonnen en 42.000 pantserwagens te
verminderen komt zeer dicht in de
buurt van wat de NAVO steeds
heeft gevraagd. Op sommige pun
ten gaat Gorbatsjov nu zelfs verder
dan de NAVO-voorstellen.
In ruil voor zijn aanbod wil Gor
batsjov dat de NAVO minstens 2500
gevechtsvliegtuigen wegdoet. Vol
gens de Russen heeft de NAVO in
die sector een overwicht. Maar bei
de partijen verschillen van mening
over de definitie van gevechtsvlieg
tuigen. Het NAVO-overwicht
noemde Van den Broek 'geconstru
eerd'.
BOLZANO- Bij een brand in een tunnel door de Brenner-pas aan de grens tussen Oostenrijk en Italië zijn gisteren
twee Italiaanse wegwerkers om het leven gekomen en elf gewond geraakt. De brand ontstond door een explosie
waarvan de oorzaak nog niet bekend was. Het vuur verspreidde zich snel door de polyurethaan-bekleding van de
tunnel, die zich vulde met dichte, giftige rook. Door het ongeluk ontstonden lange files. Het autoverkeer liep acht
uur vertraging op en werd door de buis in zuidelijke richting geleid. (foto anp>
VAN KLAVERWEIDEWEG 21 HOOGMADE TEL. 01712 2576
JOHANNESBURG (GPD) - De
toekomstige president van
Zuidafrika, F.W. de Klerk, heeft
gisteren het algemeen kiesrecht
voor alle Zuid,afrikanen, van de
hand gewezen. In een redevoe
ring voor het parlement in
Kaapstad, zei De Klerk, dat dit
onherroepelijk zou leiden tot de
overheersing van de zwarte
meerderheid.
„Dat is niet juist tegenover de blan
ke kiezers en andere bevolkings
groepen", aldus de leider van de re
gerende Nationale Partij. Iedereen,
ongeacht zijn huidskleur, moet een
stem in het landsbestuur hebben.
Maar dat moet gebeuren op basis
Einde hongerstaking
BONN (REUTER/DPA) - Veertig
gevangen leden van de Westduitse
linkse Rote Armee Fraktion (RAF)
hebben hun hongerstaking beëin
digd, zonder dat aan hun eis van er
kenning als politieke gevangene is
voldaan. Dit heeft gisteren de mi
nister van justitie van de Westduitse
deelstaat Nordrhein-Westfalen,
Rolf Krumsiek, meegedeeld.
De hongerstakers, van wie enke
len 70 dagen vast voedsel hebben
geweigerd, namen hun beslissing
nadat justitiële autoriteiten een
nieuw compromisvoorstel hadden
verworpen. Volgens een van hun
advocaten, Rainer Koch, wilden de
hongerstakers "escalatie van de si
tuatie voorkomen, vooral omdat
twee gevangenen in kritieke toe
stand verkeren".
De hongerstaking, die begon op 1
februari, werd door enkele gevan
genen 60 a 70 dagen volgehouden.
van algehele overeenstemming tus
sen de verschillende bevolkings
groepen.
De Klerk zei dat de verscheiden
heid van de bevolking ook verschei
denheid van belangen inhield en
dat daar bij het creëren van het poli
tieke bestel tekening mee moest
worden gehouden. De bevolkings
groepen moeten hun eigen zaken
blijven regelen; gezamenlijke be
langen moet via de 'overeenstem
ming' geregeld worden. Conflicten
moeten door een 'eerlijke scheids
rechter' worden opgelost. Wie dat
zal zijn, vermeldde hij niet, maar dat
zou een taak voor de president kun
nen worden.
De Klerk verklaarde dat het mot
to van zijn regering 'gerechtigheid
voor iedereen' zou zijn. In dat ver
band hekelde hij de ultra-rechtse
Konservatie Partij (KP) die de
apartheid-oude-stijl weer wil invoe
ren en de liberale Democratische
Partij (DP), die voor algemeen kies
recht is. Een regering door de KP
zou onrechtvaardig jegens de ge
kleurde .meerderheid zijn en daar
door verwerpelijk.
De plannen van de DP betekenen
een zwart meerderheidsbewind en
dat is onrechtvaardig tegen over de
blanken, kleurlingen en Indiërs, al
dus De Klerk, die niet aan de verkie
zingen van zes september zal deel
nemen. Hij zal na de verkiezingen
het presidentsschap van de huidige
president P.W. Botha
Oproer kraait
in Armenië
en Toerkmenië
MOSKOU (RTR) - Honderddui
zenden betogers hebben in de
Armeense hoofdstad Jerevan
gedemonstreerd voor grenswij
zigingen van de Transkaukasi-
sche republieken in de Sovjetu
nie. Dat berichtte gisteren een
journalist yan het Armeense
persbiireau Armenpress.
In de zuidelijke republiek
Toerkmenië kwam het tot onge
regeldheden tussen politie en
jongeren die nationalistische
leuzen riepen en klaagden over
de hoogte van prijzen van goe
deren en diensten, aldus de Sov
jetmedia.
Volgens de Armeense journa
list hadden zich donderdag in
Jerevan zeker 400.000 mensen
verzameld. Zij eisten opnieuw
aansluiting bij de Sovjetrepu
bliek Armenië van de autonome
enclave Nagorny-Karabach in
de republiek Azerbajdzjan. De
demonstranten eisten een ge
sprek met de Opperste Sovjet in
Armenië en het Congres van
Volksafgevaardigden, aldus de
verslaggever. Dit nieuwe con
gres komt eind deze maand voor
het eerst bijeen.
Ook herhaalden de betogers
de gislating van veertien leden
van het verboden Karabach-co-
mité, dat vorig jaar de demon
straties organiseerde voor aan
sluiting van Nagorny-Karabach
bij Armenië. De veertien organi
satoren werden vorig jaar dë-
cember gearresteerd op het
hoogtepunt van de al acht maan
den oude etnische spanningen
over de autonome provincie,
waarbij in Armenië en Azerba
jdzjan ruim 90 mensen om het
leven kwamen.
De betoging van donderdag in
Jerevan was de tweede binnen
een week. De betogers zijn vol
gens de journalist ook ontevre
den over een comité dat door
Moskou werd ingesteld om Na
gorny-Karabach te besturen. In
de autonome provincie werden
eerder deze week tanks ingezet
om de rust te handhaven nadat
het vorige week tot onlusten
was gekomen. In de meeste fa
brieken wordt sinds mei ge
staakt en voor de nachten geldt
éen avondklok.
Als u lang genoeg bij ons hebt
gewerkt als uitzendkracht,
betaalt Tempo-Team uw salaris
tijdens de feestdagen gewoon Prima geregeld dus.
dóór. Hetzelfde geldt overigens
voor vakantiedagen.
P.S. Zoekt u trouwens werk? Elders in deze krant vindt u onze personeelsadvertèntie.
BUENOS AIRES - Het bonkende
geroffel van de 'bombos', de grote
peronistische trommels, dreunt op
nieuw door Argentinië. Met duizen
den tegelijk dansen de mensen door'
de straten. Het heeft meer weg van
carnaval dan van politiek. Niemand
twijfelt eraan: de nieuwe volksmen
ner van het peronisme, Carlos Saul
Menem, zou het ongetwijfeld uitste
kend doen als evangelisch predi
kant op de Amerikaanse televisie.
door
Rob Sprenkels
'Verandering zonder chaos'. Met de
ze lijfspreuk proberen de radicalen
van president Alfonsin de opmars
van de kleurrijke Menem een halt
toe te roepen. Maar tevergeefs, lijkt
het. De radicale kandidaat bij de
morgen te houden presidentsver
kiezingen, de nogal stugge Angeloz,
is kansloos tegen het fenomeen Me-
De gegoede burgerij houdt z'n
hart vast, is als de dood dat met Me
nem het volk werkelijk aan de
macht komt. Maar voor de honderd
duizenden armen, werklozen, arbei
ders en huisvrouwen betekent de
nieuwe halfgod van het peronisme
hun laatste hoop op verbetering.
De vaak mystieke Menem heeft
het peronisme een nieuw leven in
geblazen. Maar hij is daarbij zonder
twijfel geholpen door het grote fa
len van president Alfonsin. Bij de
verkiezingen van 1983 leek het erop
dat Alfonsin, de grote vernieuwer
binnen het 'radicalismo', de pero
nisten een onherstelbare nederlaag
had weten toe te brengen.
De eerste fout van Alfonsin was
zijn houding ten opzichte van het le
ger, dat Argentinië sinds 1976 op
wrede wijze had geregeerd. Na de
nederlaag tegen de Britten op de
Falkland-eilanden durfden de mili
tairen nog maar amper hun gezicht
te vertonen. Soldaten en politie
agenten werden op straat uitge
scholden door jongeren en studen
ten.
Via televisie en pers leerden de
Argentijnen alle doldrieste praktij
ken kennen uit de 'vuile oorlog',
toen de Argentijnse militairen min
stens 10.000 eigen landgenoten om
het leven brachten. Maar Alfonsin
durfde zijn veiligheidstroepen niet
te zuiveren van alle folteraars en
moordenaars. Hij besloot zich te be
perken tot de leden van de verschil
lende militaire junta's en een paar
van de meest gehate commandan
ten.
Al vrij snel begon het leger zijn
verloren prestige en invloed te her
overen. Langzaam maar zeker be
gon ook de roep om amnestie toe te
nemen. Tijdens Pasen 1987 kwam
het tot een eerste muiterij onder lei-
ding van kolonel Aldo Rico, een Ar
gentijnse 'Rambo'. Hij wist af te
dwingen dat alle nog gaande zijnde
processen inzake het schenden van
de mensenrechten werden ge
schrapt.
Begin 1988 sloeg Rico opnieuw
Carlos Saul Menem, peronistenleider en voor honderdduizenden i
e nieuwe halfgod; hun laatste hoop op verbetering. (t
aan het muiten, nu om een algehele
amnestie af te dwingen. Opnieuw
weigerden de officieel aan Alfonsin
trouw zijnde troepen om op te tre
den. Toen het uiteindelijk toch tot
een gewapend treffen dreigde te ko
men, besloot Rico zich zonder slag
of stoot over te geven.
Maar vorig jaar december was het
opnieuw raak, dit keer onder lei
ding van kolonel Seineldin. Deze
opstand werd beëindigd, nadat er
aan Seineldin de nodige toezeggin
gen waren gedaan. Twee weken ge
leden herinnerde de nu achter de
tralies zittende Seineldin eraan, dat
die beloftes nog altijd niet zijn inge
lost.
Vrijwel tegelijkertijd wees ook
brigadier Ernesto Crespo, de com
mandant van de Argentijnse lucht
macht, op de noodzaak om alsnog
een 'definitieve' oplossing voor de
problematiek te vinden. Algehele
amnestie dus, ook voor de vijf ach
ter de tralies zittende junta-léden.
"Alfonsin is dankzij zijn eigen in
spanningen overgeleverd aan de wil
van het leger", meent Nobelprijs-
Perez Esquivel. Wat wel
licht nog ernstiger is; de repressie-
apparaten van weleer zijn-nog volle
dig intact en beginnen weer steeds
meer actief te worden.
Hebe de Bonafini, de leidster van
de heldhaftige Moeders van de Pla
za de Mayo, is de afgelopen weken
verschillende keren met de dood
bedreigd. Een nieuwe linkse krant
ontvangt bij wijze van waarschu
wing pakketten met nep-bommen.
Twee maanden geleden werd de hal
van het hoofdkwartier van de Com
munistische Partij opgeblazen met
naar schatting 100 kilo springstof.
De ravage was enorm.
Ook het groepje advocaten dat de
jongeren verdedigt die eind januari
een militaire kazerne aanvielen,
ontvangt regelmatig dreigementen.
Het gaat om communiqués, die
worden onderschreven door 'de
helden van La Tablada', de aange
vallen kazerne. De gevangenen die
het avontuur overleefden zijn op
beestachtige wijze gemarteld. Min
stens twee overlevenden zouden na
hun aanhouding in koele bloede
zijn vermoord.
De militairen vormen weer een
onomstotelijke machtsfactor. Maar
wat de meeste Argentijnen Alfonsin
nog kwalijker nemen, is zijn ramp
zalige economische optreden. De
burgerpresident heeft geen kans ge
zien om het nationale produktie-ap-
paraat weer op gang te krijgen. Er
zijn steeds meer armen, steeds meer
werklozen. Tijdens het bewind van
Alfonsin zijn er in verschillende
buitenwijken van Buenos Aires he
le krottenwijken uit de grond gere-
De afgelopen weken is het in
zwang zijnde speculeren zelfs nog
aantrekkelijker geworden dan het
al was. De Amerikaanse dollar en de
inflatie zijn namelijk hand in hand
aan een eindsprint begonnen. Geen
Argentijn die het nog kan bijhou
den.
Een uitgeholde'
springen staande sociale spannin
gen en een leger dat weer een dikke
vinger in de politieke pap heeft ge
kregen. De meest pessimistische
Argentijnen geloven dat het nog
voor de machtsoverdracht van 10
december tot een nieuwe staats
greep zal komen.
Volgens de een is het leger bang
voor de onberekenbare Menem, een
man die zelfs iedereen voorliegt
over zijn werkelijke leeftijd - Me
nem is 59, maar beweert pas 54 te
zijn. Anderen geloven dat Menem
het op een akkoord heeft gegooid
met de meest rechtse groepen bin
nen het leger. Het zou daarbij de be
doeling zijn om in te grijpen, mocht,
tegen alle voorspellingen in, de ra
dicaal Angeloz toch de verkiezin
gen
