Mafia-oorlog verscheurt Napels
De moderne 'godfather' is een manager, maar de Camorra moordt ouderwets
_m^a bijlage van het leidsch/alphens dagblad
ZATERDAG 13 MEI 1989 W V V U <1 A PAGINA 23
EXTRA
De Italiaanse financiële wereld is in
grote beroering. Vorige week werd
een schokkend rapport gepubliceerd,
waarin de financiële politie van Italië
(de 'Guardia di Finanza')
waarschuwde dat de infiltratie van de
mafia "in vrijwel alle vitale sectoren"
van de Italiaanse economie
alarmerende vormen heeft
aangenomen.
In het rapport werd de
indrukwekkende vervlechting
beschreven tussen de mafia, met haar
illegaal op de internationale heroïne-
en wapenmarkt verdiende kapitalen,
de officiële beurs in Milaan, de grote
Italiaanse bankinstellingen, en de
financieringsmaatschappijen. Het
rapport meldt dat er op dit moment
astromische hoeveelheden zwart geld
in de officiële Italiaanse economie
circuleren.
Volgens de 'Guardia di Finanza' is de
mafia hierdoor in staat om grote delen
van de economie van het land te
manipuleren. De mafia controleert
aandeelhouders,
financieringsmaatschappijen die op
de beurs genoteerd staan, en ze
domineert een aantal van de
belangrijkste banken. De
consequentie hiervan is, volgens het
rapport, een zorgwekkende
instabiliteit van de hele financiële
sector.
Men voorziet over-reacties op de
beurs, een ontwrichting van het
systeem van vrije concurrentie, en een
ondermijning van de autonomie van
de gevestigde ondernemingen. De
'Guardia di Finanza' dringt daarom
aan op snelle maatregelen van de
Italiaanse regering en op ingrijpen van
de Nationale Bank. Ook pleit zij voor
internationale afspraken, omdat de
financiële experts voorzien dat met het
wegvallen van de grenzen in '92, de
infiltraties van de mafia zich zullen
uitbreiden over heel Europa.
Dat is dus de mafia van vandaag. De
oude familiehoofden, en clanleiders
zijn managers geworden, die hun
imperium met de telex en de computer
besturen. Maar hoe vreemd het ook
klinkt, toch is het voor de mafiaboss
anno 1989 nog steeds van vitaal
belang dat hij het bijna middeleeuwse
beheer heeft over een eigen
territorium. Dat vormt de basis voor
zijn macht.
Elke mafia-clan is geworteld in een
bepaalde wijk, een bepaald dorp, of
een bepaald deel van de stad
waarover hij de volledige controle
heeft. Op Sicilië wordt, door de inzet
van een aantal moedige rechters en
politici, deze mafia-controle langzaam
teruggedrongen. Maar in Napels,
waar de mafia Camorra heet, is het
omgekeerde het geval. "In Napels is
een oorlog tegen de staat aan de
gang", zegt de Hoge Commissaris
voor de bestrijding van de mafia,
Domenico Sica.
"De overheid heeft hier haar macht
verloren. En het zal de grootste
inspanning vergen om in dit gebied de
wetten van de staat te herstellen". Een
kijkje in de thuishaven van de
Napolitaanse Camorra.
De mobilofoon kraakt. Inspec
teur Ditella springt op. "OK, snel
door de donkere stegen".
Vier, vijf blauwe politie-auto's
achter elkaar. Een steeg, de hoek
om, dwars door een berg afval,
nog een steeg. De portieren vlie
gen open. Het gaat bliksemsnel.
De agenten vallen de slechtver-
lichte gokhal binnen.
door Marjon van Royen
Machinegeweren in de aanslag.
Jongens worden achter de speelkas
ten weggerukt. In een rij staan ze te
gen de muur. Handen omhoog, fouil
leren. Er heerst een doodse stilte. Bui
ten op straat, in het blauwe schijnsel
van de zwaailichten verzamelt zich
een dreigende menigte.
Dan begint een van de jongens
zachtjes te fluiten. Hij fluit een
deuntje tussen zijn tanden. De ande
ren grijnzen. De jongen fluit harder.
Hij daagt uit. Totdat Ditella de klein
ste van het stel een klinkende draai
om zijn oren verkoopt.
De jongens ondergaan de inval ge
laten. Ze hangen tegen de muur. De
ogen dicht. Ze grijnzen nog steeds.
Het gaat ze niet aan, en dat laten ze
merken. Deze jongens erkennen an
dere bazen. Voor hen bestaat er een
andere 'macht'. Een macht die niet bij
de politie ligt.
Oorlog
Er is in het gebied van Napels een
bloedige mafia-oorlog uitgebroken.
Verschillende clans van de Camorra
betwisten elkaar de heerschappij. De
strijd gaat onder meer om de controle
over drugs en wapen, die vanuit Na
pels worden verspreid over het noor
den van het land. Maar het gaat ook
om de controle op het gebied zelf.
"Nog geen drie jaar geleden telden
we achttien belangrijke 'families' die
elk hun eigen invloedssfeer hadden",
zegt prof. Lamberti van het instituut
dat onderzoek doet naar de Camorra.
"Nu zijn er meer dan 90 clans die el
kaar allemaal bevechten". Met ge
kleurde speldjes geeft Lamberti de lij
nen aan op een grote landkaart tegen
de muur. In elke wijk en in ieder dorp
zijn minstens twee clans met elkaar in
oorlog.
Eén van de oorzaken van deze strijd
is, volgens Lamberti, de gigantische
stroom overheidsgeld die op dit mo
ment naar het gebied toevloeit, voor
de wederopbouw na de aardbeving
die Napels in 1980 trof. "De controle
van een clan op een bepaald gebied
betekent de controle op elke lire die er
in dat gebied omgaat", zegt Lamberti.
"Maar door de plotselinge stroom van
de miljarden voor de wederopbouw
zijn de oude machtsevenwichten tus
sen de traditionele Camorra-families
uit elkaar geslagen, en dienen nieuwe
clans zich aan in de genadeloze run op
het goud".
Dagelijks liggen nu in de omgeving
van Napels de lijken op het asfalt.
Meer dan honderd doden zijn er al ge
vallen sinds het begin van dit jaar.
Twintig alleen al in de afgelopen twee
weken. Een verkreukelde motor te
gen de muur. Beelden van mensen
doorweekt met bloed. Mannen voor
overhangend op het stuur van hun au
to, gaatjes in hun hoofd, in hun hart,
in hun nek. Ook is een gemartelde tie
ner gevonden. Op een stille binnen
plaats werd hij achtergelaten met
brandwonden over zijn hele lichaam
en een gaatje in zijn slaap.
Oproer
"Met je kop naar de muur", brult Di
tella. Buiten de gokhal is een klein op
roer ontstaan. De agenten die de inval
dekken hebben de grootste moeite
om de woedende buurtbewoners op
een afstand te houden. "Gianni!",
roept een moeder, terwijl ze zich van
de agenten losrukt. Net als de meeste
van de kinderen is haar zoon nog geen
16 jaar.
Het is krankzinnig te bedenken, dat
enkelen van hen al 'killers' zijn. Drie
honderd gulden voor een moord.
"Dat is het tarief dat er nu voor staat",
vertelt Ditella. Anderen werken als
drugkoeriers, en weer anderen zorgen
dat handelaren, winkeliers en markt
kraamhouders hun wekelijkse af
dracht betalen aan de clan die in dat
gebied de controle heeft.
Er is geen werk in deze buurten van
Napels, er is ook geen bijstand. Grote
gezinnen kijken je aan, vanuit een
soort hokken, half weggestopt onder
het straatoppervlak. "De enige die in
deze armoede iets te bieden heeft is de
Camorra", zegt Lamberti. "Heroïne
en pistolen. Voor die kinderen is het
de enige mogelijkheid op een carriè
re. Soldaat of koerier worden van de
Camorra, dat is de manier waarop een
kind hier de kans krijgt om 'iemand'
te worden".
Aanslag
Het is elf uur in de ochtend. De zon
schijnt, maar de straten zijn vreemd
verlaten. De rolluiken voor de win
kels zitten dicht. Er hangt een doffe
sfeer van onheil. Bij de deur van een
scheefgezakt huis spelen een paar
kinderen bij een uitgebrande auto.
Verder is het alsof een onzichtbare
hand de staat van beleg heeft afge
kondigd.
"Zie je die twee daar op de crossmo
tor?", wijst Carmine. De jongens op
de motor dragen spiegelbrillen, en
gouden kruisjes tussen hun borst
haar. "Dat zijn killers van de clan van
Gionta".
Carmine is een jonge verslaggever
van de regionale krant II Giomale di
Napoli. Samen rijden we het stadje
Torre Anunziata binnen. We zijn op
weg naar de plaatselijke kazerne van
de Carabinieri. "Het enige politieap
paraat in de wijde omtrek, dat de
moed heeft om iets tegen de Camorra
te doen", aldus Carmine. "En dat wil
ik je laten zien. Want zoiets hoort in
het plakboek thuis".
Carmine vertelt over de doden in de
stad. En over de strijd tussen de clans.
"Het begon toen de jonge clan van Li-
melli, de oude boss Gionta de over
heidsgelden voor de bouw van een
rioleringssysteem door zijn neus wil
de boren. Dat moet je de oude Gionta
niet flikken". Veertien doden en acht
gewonden heeft de strijd in Torre
Anunziata tot nu toe gekost.
Carmine vertelt ook over zijn werk.
Twee jaar geleden werd in deze stad
zijn collega Giancarlo Siani ver
moord. "Alles wat je weet moet je
meteen publiceren", vertelt Carmine,
"dat is je enige veiligheid". Giancarlo
Siani had dat niet gedaan. '"Ija, en
dan wordt je de mond gesnoerd".
Plotseling breekt hij zijn verhaal af.
Hij kijkt wild om. De crossmotor die
we even tevoren passeerden, komt
recht op ons afgestormd. Vlak voor de
auto maakt de motor een zwenk, en
schiet een donkere zijsteeg in. Carmi
ne hijgt, en begint te lachen. "Ze kwa
men ons even vert.ellen dat we hier
ongewenste gasten zijn".
Carmine lacht, hij maakt grappen.
Maar onder een stapel zakdoeken in
zijn handschoenenkastje ligt voor de
veiligheid een pistool.
Bijzonder
"Waarom kunnen jullie Gionta en zijn
clan niet gewoon arresteren?", vraag
ik aan een jonge Baretta, die in de ka
zerne van de caribinieri in Torre
Anunziata een rapport probeert te
schrijven op een oeroude typemachi
ne. Het is inderdaad een bijzonder
korps, dat van Torre Anunziata. Grote
brede jongens in spijkerbroek en op
gymschoenen. Ze praten met het
vuur van mensen die een 'zaak' die-
"Het grote probleem", vertellen ze,
"is de hechte manier waarop de Ca
morra hier met de politiek is verwe
ven. Wij leven hier als vissen in een
gepantserd aquarium. Alles om ons
heen is Camorra. We moeten heel be
hoedzaam te werk gaan. Want anders
klapt alles om ons heen dicht".
Zo vertellen de jonge caribinieri
over de ex-burgemeester van Torre
Anunziata. Jarenlang hebben ze in
het geheim bewijsmateriaal tegen
hem verzameld. "Hij was een zetbaas
van de clan Gionta". Na zeventig juri
dische bevelen tegen de burgemees
ter te hebben voorbereid, onder meer
wegens corruptie, fraude, en afper
sing, konden de caribinieri de burge
meester nog niet arresteren, omdat
het openbaar ministerie van Torre
Anunziata weigerde de arrestatiebe
velen te tekenen.
Pas toen ze konden bewijzen dat
ook het openbaar ministerie door de
clan van Gionta werd gechanteerd,
konden ze eindelijk zoals ze het uit-
Het lijk van een lijfwacht die tu
van een andere clan liep.
drukken 'het zalige moment bele
ven' waarop ze de armbandjes om de
polsen van de politicus konden leg
gen. "Er zijn maar weinig andere
korpsen in de buurt die bereid zijn
zo'n leven aan te durven".
"Maar waarom kun je Gionta niet
gewoon arresteren?", dring ik aan. Nu
merk ik dat het de domste vraag is die
ze ooit hebben gehoord. "Om te be
ginnen woont Gionta verborgen",
zegt de Baretta die me toch behulp
zaam wil zijn. "Hij wordt bewaakt
door zijn halve leger. De clan van Li-
melli wil hem vermoorden. Dacht je
dan dat wij met een paar man in staat
zijn om de boss uit zijn tent te lok
ken?".
De caribinieri vertellen ook over de
laatste moord, van een paar dagen ge
leden, op een inktvishandelaar in het
centrum van de stad. "Ze hebben hem
hier op het kruispunt, op klaarlichte
dag, meer dan 100 kogels in zijn borst
geschoten. Maar niemand heeft iets
gezien, begrijp je? De vrouwen die lie
pen te winkelen niet, de mensen bij de
bushalte niet. En ook de verkeers
agent niet, die bijna struikelde over
het lijk toen wij er aan kwamen. Nie
mand heeft iets gezien. Snap je? Dat
heet nou Omerta, de mafiose zwijg
plicht. Hoe kun je iemand arresteren,
als niemand kan getuigen?".
weken geleden in een hinderlaag
Foto's GPD)
"De Camorra? Die bestaat niet. Dat is
een uitvinding van de pers, en van
praatjesmakers zoals jij", sist de siga-
rettenverkoper, terwijl hij dreigend
op me afkomt. We hielden met hem
een ontspannen praatje, over voetbal
en over Gullit, op een hoekje van de
kist waarop hij zijn gesmokkelde si
garetten verkocht. Totdat het woord
Camorra viel. "En maak nu maar dat
je hier weg komt, Holland".
Nog geen paar passen verderop
wordt in de kerk van de wijk een bij
eenkomst gehouden: "Tegen de Ca
morra, de drugs en het geweld", staat
er op het spandoek dat boven de in
gang van het vervallen gebouw is be
vestigd. Om zes uur zou de bijeen
komst beginnen, maar om zeven uur
is er nog niemand. Alleen een gepant
serde blauwe wagen van de politie
staat tussen de hopen afval.
Lijmlucht
Over de balkons hangen mannen en
vrouwen, die nauwlettend in de gaten
houden wie er door de stegen richting
kerk loopt. Er wappert wasgoed bo
ven de straat, jongens op brommer
tjes scheuren langs. Er hangt ook de
doordringende lijmlucht van een
clandestien fabriekje, waar vrouwen
in het donker, voor een loon van tien
gulden per dag, dure Italiaanse schoe
nen plakken.
Dan komt er eindelijk iemand voor
de bijeenkomst. Een oudere vrouw
met een gepoederd gezicht, haar
handtas in haar armen geklemd. Ze is
onderwijzeres hier op de lagere
school, vertelt ze. Ze is bezorgd en
ook een beetje wanhopig.
"Het is hier geweld, geweld, ge
weld", zegt ze. De meeste van haar
leerlingen komen nooit naar school.
"Soms ga ik hun ouders opzoeken om
hen er op te wijzen dat ze strafbaar
zijn als ze hun kinderen niet naar
school sturen". Dan schudt de vrouw
haar hoofd. "Maar het helpt niet. Het
helpt allemaal niet".
Soms werd de onderwijzeres be
dreigd. Haar auto werd in brand ge
stoken, om haar te dwingen de aangif
te in te trekken. "Meestal word ik niet
eens binnengelaten. Maar wat wil je?
Die piensen wonen soms met z'n
tienen of twaalven in dezelfde ruimte.
Ze zijn arm. En vaak zijn het alleen de
kinderen die het geld inbrengen".
Feest
Een paar maanden geleden vierde de
boss van deze wijk de bruiloft van zijn
broer. Over een lang tapijt dat door de
stegen was gelegd, liep het bruids
paar naar de kerk. De boss reed in een
antieke Rolls Royce. Elke andere auto
was in opdracht van de clan, uit de
wijk verwijderd. Er waren vlaggen,
ballonnen, er was luid applaus. Het
was feest in de hele wijk.
Op het bruidsmaal kreeg iedere da
me een massief gouden ketting. Er
waren oesters, kreeften, en een be
roemde zanger. De bruidstaart be
stond uit een enorme afbeelding van
de wijk van de broer van de brui
degom. In suikergoed en slagroom
waren de nauwe stegen en de verval
len huizen opgetrokken van het 'terri
torium' van een Camorra-boss. Bui
ten de feestzaal wachtten 20 jongens
op snelle motoren om hun boss na het
feest weer veilig naar zijn schuilplaats
te brengen.
Bijeenkomst in de kerk van een volkswijk in Napels: tegen de Ca
morra, drug en geweld. Er komt welgeteld één bezoeker.
