sum
voor dwaze moeders
'Plichten zijn teveel bij
de buitenlander gelegd'
Idealen van Maagdenhuis na
20 jaar vermalen in no-nonsense
Klachten van gedetineerden
bbjven in bureaulade liggen
Weer financiële steun
minister voor Fokker
EG verspilt miljoenen bij
'feest in interventieland'
Auto van de zaak in trek
Hilarische 'Leonce en Lena'
VRIJDAG 12 MEI 1989
RESTEN
PAGINA
Reactie op advies minderhedenbeleid
UTRECHT (ANP) - Het Nederlands
Centrum Buitenlanders (NCB)
vindt het teleurstellend dat het ad
vies van de Wetenschappelijke
Raad voor het Regeringsbeleid
(WRR) over het minderhedenbeleid
"zo liberaal" is. De werkgever
wordt niet verplicht mensen uit
minderheidsgroepen in dienst te
nemen en dat zal de nu zwakke po
sitie van buitenlanders op de ar
beidsmarkt niet verbeteren, zo
vreest de organisatie.
Het voorlopige advies van de
WRR geeft wel een goede analyse
van de huidige en toekomstige situ
atie. Bovendien zijn de prioriteiten
terecht gelegd bij arbeid en scho
ling, vindt ook het Landelijk Bu
reau Racismebestrijding. Adjunct-
directeur W. Jansen van het NCB
prijst dus de kritische WRR-analy-
se, maar ziet een grote tegenstrijdig
heid in de tegelijkertijd aanbevolen
maatregelen om het beleid te verbe
teren.
den. "Er waren problemen tussen
de griffie van de rechtbank en de
commissie over het secretariaat.
Daar is inmiddels echter een oplos
sing voor, aldus Heijne Makkreel.
"Er was een stuwmeer ontstaan,
maar daar wordt nu aan gewerkt."
Agente van
doodslag verdacht
ROERMOND (GPD) - Een agente
van de rijkspolitie in Horst wordt
verdacht van doodslag op de 29-jari-
ge Wil Janssen uit Roermond. Het
drama speelde zich op 11 maart af
voor het ouderlijk huis van Janssen
omstreeks twee 's nachts. De politie
wilde de man aanhouden, maar die
verzette zich op zeer agressieve wij
ze.-Na een scheld-, duw- en vecht
partij vond de agente het nodig en
kele waarschuwingsschoten te los
sen. Toen de Horstenaar haar daar
na te lijf ging met een hek, schoot de
agente vervolgens gericht op de be
lager. De man werd dodelijk in de
borst getroffen en overleed op weg
naar het ziekenhuis in Venray.
HAARLEM (GPD) - Binnen het
Haarlemse huis van bewaring 'De
Koepel' zijn problemen ontstaan
rond de zogeheten beklagcommis-
sie. Gedetineerden die de afgelopen
vijf maanden een klacht indienden,
kregen een ontvangstbevestiging
en hoorden vervolgens niets meer.
Door personeelsproblemen bleven
de klachten in een la liggen.
Rechtshulpverleners spreken
over een 'schandalige' gang van za
ken. De beginselenwet gevangenis
wezen eist dat een klacht binnen
drie weken wordt behandeld.
De oudste klacht die is blijven lig
gen, kwam van de Amsterdamse ad
vocaat mr. C. Korvinus en dateert
van november vorig jaar. "Dit is na
tuurlijk ongehoord," aldus de advo
caat die inmiddels een schriftelijke
klacht heeft ingediend bij de centra
le raad van advies voor het gevange
niswezen. "Het is in feite rechtswei
gering."
De beklagcommissie is een on-,
derdeel van de commissie van toe
zicht in het huis van bewaring. De
voorzitter van deze commissie, de
Haarlemse rechter mr.ir. H. Heijne
Makkreel, bevestigt de moeilijkhe-
DEN HAAG (GPD) - Fokker kan
opnieuw financiële steun krijgen.
Minister De Korte (economische za
ken) heeft dit gisteren in de Kamer
gezegd. De hernieuwde steun aan
het vliegtuigconcern kan op twee
manieren vorm krijgen. Ten eerste
is steun mogelijk via het Nationaal
Instituut voor Vliegtuigbouw en
Ruimtevaart (NIVR). Fokker kan
dan, nadat men eerdere NIVR-kre-
dieten volgens gestelde termijnen
van de Staat
zien. Een nieuwe opzet
eenkomst kan echter alleen
i, te her- den. Daai^an bestaat 433 miljoen
er- gulden uit NIVR-kredieten. Dit
de geld moet Fokker inclusief rente ge-
heeft terugbetaald, het teruggestor- definitief is geworden. Beide partij-
orde komen als het akkoord uit 1987 spreid over de jaren terugbetalen.
De WRR vindt dat werkgevers
niet verplicht moeten worden om
buitenlanders in dienst te nemen.
"Zonder verplichting komen min
derheden niet aan de slag, dat blijkt
uit alle onderzoeken", zo meent
echter Jansen.
Het NCB vindt dat de WRR het
onderwijs in eigen taal en cultuur
(OETC) bagatelliseert en opzij zet,
zonder goede argumenten aan te
dragen. "De minderhedenorganisa
ties hebben steeds gezegd dat
OETC belangrijk is. Het blijkt, bij
voorbeeld in Zweden, dat kinderen
makkelijker een vreemde taal leren
als zij eerst hun eigen taal goed ken-
Het voorstel van de raad om op-
vangklassen en taallessen te vor
men, en een buitenlands kind pas
naar het gewone onderwijs door te
laten gaan na een test, vindt geen
genade bij het NCB. „Dat werkt af
zondering in de hand".
et NCB is het eens met het voor
stel meer geld te geven aan de grote
gemeenten, waar in verhouding
meer buitenlanders wonen.
Het Landelijk Bureau Racisme
bestrijding (LBR) vindt het terecht
dat de WRR prioriteiten legt bij ar
beid en scholing. Ook LBR-direc-
teur A. Kruyt vindt dat buitenlan
ders de Nederlandse taal moeten
kunnen spreken. "Maar dan moeten
er wel goede cursussen komen. En
wij moeten af van het idee dat bui
tenlanders zelf niet willen, want dat
is onterecht".
Kruyt vindt het bezwaarlijk dat
vluchtelingen ook worden bekeken
op hun vermogen in de Nederland
se samenleving te functioneren,
zoals de WRR bepleit. "Dat is in
strijd met elk recht. Het enige crite
rium mag zijn: de vrees voor het le
ven in het thuisland". Ook een alge
mene legitimatieplicht wijst het
LBR af. Het bureau vreest dat voor
al gekleurde mensen daarvan de du
pe worden, "terwijl je er geen ille
gaal mee pakt".
te geld opnieuw gebruiken.
Ten tweede is De Korte bereid om
een overeenkomst uit 1987 ter verle
ning van 212 miljoen gulden steun
De Korte liet weten dat het bedrijf
betalingen aan het NIVR als
zienbare termijn" is overeenstem- terend fonds kan gebruiken:
ming te verwachten.
In Fokker zit nu 1,2 miljard gul-
RIJSWIJK (GPD) - De Europese Gemeenschap heeft kortgeleden
minstens 100 miljoen gulden verspild door het onnodig wijzigen van de
interventie van rundvlees. Dat zegt ir. Rob Tazelaar, voorzitter van het
Produktschap van Vee en Vlees. Hij sprak van "veertien dagen feest in
interventieland".
Dat is de 'vriendelijkste omschrijving' van wat er is gebeurd, aldus
Tazelaar. In de genoemde periode is er dag en nacht en tijdens de paas
dagen geslacht om maar zoveel mogelijk vlees in de Europese koelhui
zen te krijgen. "Dat is puur verspilling of verkwisting van gemeen
schapsgeld".
Tot voor kort mochten er alleen maar meer voorvoeten aan de vlees-
voorraden van de EG worden toegevoegd, nadat aanvankelijk hele kar
kassen de koelhuizen ingingen. In januari van dit jaar werd ook het au
tomatisch opslaan van voorvoeten verboden. Dat systeem werd ver
vangen door interventie bij inschrijving. Op die manier kunnen hoe
veelheid en prijs in de hand worden gehouden. Immers, de Europese
Commissie bepaalt wanneer en hoeveel vlees er uit de markt wordt ge
nomen.
Het systeem van inschrijving is op 3 april ingegaan. Echter in begin
maart kwam de Europese Commissie met het voorstel om voor 3 april
nog veertien dagen lang de interventie van complete runderkarkassen
open te stellen. Tazelaar zei dat er voor die maatregel geen steekhou
dende argumenten werden aangedragen. "Er deden slechts geruchten
de ronde dat een en ander in de marge van de landbouwministerraad
zou zijn afgesproken".
De gevolgen waren verbijsterend, aldus Tazelaar. Normaal gaat er in
twee weken 16.000 ton vlees de koelhuizen in, nu was dat 46.000 ton.
Vooral West-Duitsland (25.000 ton) en Ierland (16.000 ton) slachtten er
flink op los.
AMSTERDAM (GPD) Het Rotterdamse belastingadviesbureau Moret,
Gudde en Brinkman verwacht dat er in de bedrijven de komende maan
den een felle strijd zal losbranden over de autokostenvergoeding. Door de
belastingherziening wordt een deel van de kilometervergoeding per 1 ja
nuari 1990 belast, waardoor werknemers er in inkomen op achteruit gaan.
Zij zullen van hun werkgever een hogere kilometerprijs eisen of vragen om
een auto van de zaak. Wat dat laatste betreft, verwacht Leaseplan Neder
land, met 35.000 bedrijfswagens het grootste leaseconcern van ons land,
hausse op de leasemarkt.
gauw het geld terugbetaald is, kan
het weer worden opgenomen ter fi
nanciering van Fokker.
De overige 800 miljoen gulden be
staat voor een groot deel uit lenin
gen van de Staat. Deze moeten wor
den terugbetaald aan de hand van
het aantal verkochte vliegtuigen.
Ambtenaren en Fokker zijn nu in
onderhandeling over de manier
waarop dat zou moeten en in welk
tempo. Voor Fokker is dat ook van
belang in verband met de kostprijs
van een toestel. Nadat een akkoord
is bereikt, kan dit als basis dienen
voor een nieuwe overeenkomst, al
dus De Korte, meer toegesneden op
de behoeften van de onderneming.
Vanuit Fokker is al meerdere ke
ren aangedrongen op een roterend
fonds voor het bedrijf waarbij gel
den die Fokker aan financiers be
taalt, teruggegeven worden voor
het ontwikkelen van nieuwe vlieg
tuigen. In de Kamer gaven de leden
Rempt (WD) en Van Vlijmen
(CDA) te kennen op zich in te kun
nen stemmen met de idee van een
roterend fonds voor Fokker.
'Leonce en Lena'. Deze keuze is
hoogstwaarschijnlijk mede ingege
ven door de tekstuitgave van de
(ook door Orkater gebruikte) verta
ling van de hand van Annemarie
Prins en Konrad Boehmer. In hun
te boek gestelde verslag over de
'Leonce en Lena', produktie van
hen beiden (Amsterdam, Moussault
1969) leggen zij een direct verband
tussen 'Leonce en Lena' en Büch-
ners politieke vlugschrift 'Der den
Hutten! Krieg den Palasten!'. Wat
echter bij Prins/Boehmer puur poli
tiek toneel diende te zijn, is bij
Orkater veel meer blijspel gebleven
- met een speelstijl die het midden
houdt tussen klucht, straattoneel,
commedia dell'arte en vaudeville.
Loes Luca speelt een man, namelijk
Leonce. Niets op tegen natuurlijk,
want deze aanpak van Orkater staat
verre van realisme. Maar wat dit
vrouw-speelt-man aan extra's moet
opleveren, komt niet over. En dat
Leonce's vriend Valerio zelfs wil
gaan zoenen, levert eveneens een
niet nader uitgewerkte implicatie
op. Het decor biedt weliswaar een
prachtige ruimteverdeling, maar
waarom er hersenen op de achter
wand zijn geschilderd, is en blijft
weer zo'n onbeantwoorde vraag.
Dat zijn onmiskenbare minpunten
die gelukkig toch weinig gewicht in
J de schaal leggen. Daarvoor is het ac
teren van Loes Luca en An net Mal-
herbe (als Lena) te aanstekelijk, de
muziek te meeslepend en Kees
Prins (als hij de voorstelling onder
breekt en het verhaal gaat uitleg
gen) te geestig.
WIJNAND ZEILSTRA
'Leonce en Lena' van Georg Büchner door
Orkater. Met: Loes Luca. Aat Ceelen (tevens
script), Annet Malherbe, Marc van Warmder-
dam, Kees Prins en Chris Bolczek. Gezien op
11 mei in het LAK. Aldaar nog vanavond en
morgenavond.
LEIDEN Vrijwel alles wat in de
Orkater-produktie 'Leonce en Le
na' wordt gezegd, krijgt een muzi
kale begeleiding door een paar mu
zikanten die zich op verschillende
plaatsen van het speelvlak poste
ren. In de tekstbehandeling, het
spel en de uitmonstering van de
personages gaat men nogal op de hi
larische toer. Toch wordt dat alles
behalve flauw of vervelend, juist
door toedoen van de muziek die in
sterke mate het ritme van de voor
stelling bepaalt.
De uiteenlopende speelstijlen on
derstrepen het bonte karakter van
deze uitvoering die ruim een uur
lang een amusante theateravond
biedt. Alleen vertier vond men ech
ter toch wat te weinig en voor een
Büchner-tekst toch wel wat onge
past. Vandaar dat ook fragmenten
uit een ander werk van Büchner zijn
verwerkt, teneinde het sterk soci-
aalkritische engagement dat hierin
veel concreter is verwoord, recht te
doen. Aan het eind van de voorstel
ling breekt een geknechte arbeider
uit zijn donkere kerker. Zoals dat
hier gebeurt, heeft dat bijna een
slapstick-effect, waardoor men
enigszins aan zijn doel voorbij lijkt
te schieten.
Daarmee geeft Orkater op de val
reep een politieke interpretatie aan
AMSTERDAM - Voor de meeste
studenten anno 1989 is het Maag
denhuis aan het Amsterdamse Spui
niet meer dan een gebouw. Archi
tectonisch interessant wellicht,
maar ook niet meer dan dat. Voor de
mensen die twintig jaar geleden stu
deerden heeft het pand een heel an
dere betekenis. Het Maagdenhuis -
bestuurlijk en administratief cen
trum van de Universiteit van Am
sterdam - was het sym'bool van het
autoritaire universiteitsbestel waar
tegen in de zestiger jaren studenten
in het hele land in opstand kwamen.
door
Saskia Belleman/ANP
De strijd was fel en culmineerde in
een toen nog ongebruikelijk actie
middel: de bezetting van het Maag
denhuis in mei 1969. Wat is er nu,
precies twintig jaar later, terecht ge
komen van de idealen van de de
monstrerende studenten?
„Heel weinig", denkt Nicky de
Hiep, de huidige voorzitster van de
Landelijke Studenten Vakbond
(LSVB). „Een teleurstellend resul
taat", oordeelt Marianne Henry,
destijds actief in de Algemene Stu
denten Sociëteit AS VA. Volgens
Ton Regtien, een van de bezetters
en mede-oprichter van de Studen
ten Vakbond, 'valt niet te ontken
nen dat veel van de verworvenhe
den in het no nonsense-tijdperk
weer ondergespit zijn geraakt'.
Nicky de Hiep moet tot haar spijt
toegeven dat ze weinig weet over de
spraakmakende actie in het Maag
denhuis. „Een paar grappige anek
dotes over kinderen van bezetters
die hun ouders in het Maagdenhuis
wanhopige briefjes stuurden. Meer
niet". De inzet van de strijd, demo
cratisering binnen de universitei
ten, klinkt haar bekender in de
oren. Tenslotte moet ze daar zelf
noodgedwongen een groot deel van
haar tijd aan besteden. Is de strijd
van twintig jaar geleden dan hele
maal zonder effect gebleven?
Zo ver wil De Hiep niet gaan. „We
hebben in ieder geval aan hen te
danken dat we ons èrgens op kun
nen beroepen; de fundamenten van
de democratisering, ook al werkt
het in de praktijk nog lang niet zoals
het moet".
Conservatief
Zaken waarvoor de studenten van
weleer vochten, staan nu nog steeds
op het verlanglijstje van De Hiep.
Nog steeds of wederom? Ton Reg
tien denkt dat het laatste het geval
is. Hij vindt dat de huidige situatie
in veel opzichten lijkt op die van de
zestiger jaren. Toen hij in Amster
dam zijn studie psychologie begon
heerste er een conservatief klimaat
op de universiteiten. „Men was
blind voor sociaal-economische
kwesties."
De revoltes die overal ontstonden
werden veroorzaakt door een serie
ontwikkelingen waarop de studen
ten voor hun gevoel door gebrek
aan inspraak onvoldoende greep
hadden. De stormloop op de univer
siteiten bijvoorbeeld, die ontstond
door de explosieve groei van het
studiefinancieringssysteem. Ver
der studeren kwam voor het eerst
binnen het bereik van jongeren uit
de arbeidersmilieus. De organisatie
was er volstrekt niet op ingesteld.
Regtien: „Bij de Sorbonne moesten
de mensen zich naar binnen vech
ten. Zo erg was het bij ons niet,
maar het begon wel aardig op een
fabriek te lijken."
Bovendien vreesden de studen
ten voor een te grote invloed van het
bedrijfsleven op de inhoud van de
studies. De betrokkenheid die
Amerikaanse universiteiten door
hun research voor bedrijven indi
rect bleken te hebben bij de Viet-
nam-oorlog, vormde een afschrik
wekkend voorbeeld.
De besturen van de universiteiten
bleven doof voor de argumenten
van de studenten. Na een soortgelij
ke actie in Tilburg werd in Amster
dam op 12 mei het Maagdenhuis
voor de eerste keer - heel kort - be
zet. Op vrijdagavond 16 mei drong
opnieuw een groep studenten via
een raam het gebouw binnen. Deze
bezetting duurde langer.
Klimaat
De keus voor het Maagdenhuis was
bewust door de symbolische waar
de. Regtien: „Het was het bestuur
lijk centrum van de universiteit en
wij waren uit op een andere be
stuursvorm. Medebeslissingsbe
voegdheid voor alle geledingen op
alle niveaus. Onder de omstandig
heden was er moeilijk iets anders,
net zo effectiefs te bedenken ge
weest".
De bezetters hielden vijf dagen
stand. Via een luchtbrug werden ze
voorzien van voedsel en onderhiel
den ze contact met de buitenwereld.
Op 21 mei maakte de politie een ein
de aan de actie. Ruim 600 bezetters
werden uit het gebouw gehaald.
Een deel van hen moest zich later
voor de rechter verantwoorden.
Regtien denkt dat de acties toch
een grote verandering in het univer
sitaire klimaat teweeg hebben ge
bracht. „De wetenschappelijke staf
is de grote winnaar geworden. Ze
hebben meer te vertellen, terwijl
vroeger de professoren de absolute
macht hadden. Voor de studenten
pakte het aanvankelijk ook goed
uit, maar veel van de veranderingen
zijn in het no-nonsense-tijdperk on
dergespit geraakt en met enig dé
dain aan de kant geschoven. Het ka
binet Lubbers is nu echter gevallen,
het liberaal élan van de jaren tachtig
begint op de eigen grenzen te stui
ten. Ik denk dus dat er in de jaren
negentig wat meer ruimte zal ont
staan voor de opvattingen uit de ja
ren zestig".
De groep vrouwen die hier
naast staat vermeld, liep
tien jaar geleden op de
Dam in Amsterdam, in
navolging van de 'Dwaze
Moeders' op het Plaza de
Mayo in Buenos Aires.
Twee van die Moeders
waren in 1979 naar Europa
gekomen om ons te
berichten over de
gruwelijke militaire
dictatuur, waaronder toen
reeds tienduizenden
Argentijnen waren
verdwenen. Zij vertelden
ons over de strijd om
opheldering betreffende het
lot van hun mannen en
kinderen en vroegen onze
hulp.
Zo ontstond SAAM
Steun aan Argentijnse Moeders
Willeke van Ammelrooy
Hedy d'Ancona
Catherine Andriessen
Ria Beckers
Tri* Bethlem
Mies Bouhuys
Daphne Duijvelshoft
Natasha Emanuels
Hanske Evenhuis-van Essen
Annemarie Grewel
len van den Heuvel
Diane van Hulst
Letty Kosterman
Anneke Krijnen
Maya Pepc
Trudy van Pinxteren
Jeanne Roos
MadySaks
Nora Salomons
Agnes Simon
Louise van Santen
Ageetn Scherphuis
Annie M. G. Schmidt
Dore Smit
Hans Snoek
Shireen Strooker
Yvonne Telenga
Liesbeth den Uy)
SteunAanAtgentijnseMoeders
Ze lopen er nog altijd op het Plaza de Mayo in Buenos Aires,
op donderdagmiddag voor het paleis van de president.
Ondanks het feit dat daar nu een burgerregering zetelt, is de
opheldering over wat er gebeurd is met de dertigduizend
verdwenenen, nooit gekomen. De moordenaars lopen nog
altijd ongestraft rond.
Dit onrecht wreekt zich op de Moeders, die zolang de zorg
voor gezinnen van verdwenenen op zich genomen hebben, en
de kinderen helpen die als gevolg van de onderdrukking en
ontvoering, onder psychiatrische behandeling zijn gesteld.
Gesloopt door ziekte en de voortdurende spanning in een
nooit verwerkt rouwproces, zijn er Moeders die met het
verstrijken der jaren aan het einde van hun krachten komen.
De Stichting SAAM zamelt onder meer gelden in voor een
tehuis, waar deze Moeders hun laatste jaren samen kunnen
doorbrengen.
Ook na tien jaar gaat SAAM door de Moeders te helpen,
want zolang de Moeders doorgaan, gaan wij door.
Als u deze maand die taart of bloemen voor moeder koopt,
denk dan ook eens aan die andere Moeders.
Stort uw bijdrage op giro 911400 t.n.v. SAAM, Amsterdam
De bezetters van het Maagdenhuis hielden vijf dagen stand. Tijdens de bezetting werden e
eenkomsten met heftige discussies gehouden.
