EEN LANGWEEKEND NAAR
AMERICA?
'Noriega rommelt
met stembusuitslag'
Doek valt voor ex-partijleider 'Kadar de zwijgzame'
Carter perplex over verkiezingen Panama
Vliegdekschip VS verloor
H-bom voor kust Japan
Israël grendelt bezette
gebieden af na onlusten
Rode Khmer wijst voorstel Phnom
Penh voor staakt-het-vuren af
DINSDAG 9 MEI 1989
BUITENLAND
PAGINA 5
PANAMA-STAD (GPD) - De omstreden verkiezingen in Panama hebben gisteren de no- pXy^lud^u^ezfiï'^doof v«.
dige rellen veroorzaakt. Politie en leger traden met een overmaat aan geweld op tegen ma- de milieuorganisatie Greenpeace gebied volledig verboden
TOKYO (AP/DPA) - Het Ameri
kaanse vliegdekschip 'Ticanderoga'
heeft in 1965 voor de kust van Japan
een waterstofbom met een kracht
van één megaton verloren. Dat
heeft het Amerikaanse weekblad
Newsweek gisteren gemeld. Het
blad baseert zich op gegevens van
het Amerikaanse Institute of Policy
Studies.
Een gevechtsvliegtuig van het ty
pe A-4ESkyhawk met de H-bom H-bom
aan boord rolde van het dek van de kust
Ticanderoga en zonk op een diepte ken
van 5000 meter. De piloot kwam
gehad op "750 kilometer verwijderd ties voor de burgerrechten en oppo-
de kust". In werkelijkheid is de sitiepartijen in Japan hebben giste-
105 kilometer voor de ren uiting
het eiland Okinawa gezon- ging. Het artikel
de de opening
Volgens Newsweek zou de affaire
het leven. Details van het wellicht gevolgen kunnen hebben ten
vist het Amerikaanse insti-
hun verontwaardi-
Newsweek haal
de avondedities
de meeste grote Japanse kran-
het tv-nieuwsjournaal. Een
r de relatie tussen Japan en de Amerikaanse militaire woordvo
tuut met behulp van het logboek VS. Japan, het enige land ter wereld der in Tokyo bevestigde desge-
mfestanten van de oppositie. Vrijwel tegelijkertijd verklaarden internationale waarne
mers met ex-president Jimmy Carter voorop, 'perplex' te staan over de wijze waarop gene
raal Noriega de uitslagen probeert te manipuleren.
rellen ernstig gewond. Volgens een heeft behaald. De door generaal No-
vraagd dat in 1965 een kernwapen
in de oceaan was gevallen.
De Japanse regering zou niet op
de hoogte zijn van de huidige loka-
worden gepubliceerd. De Japanse regering staat toe dat tie en toestand van de bom en er
Het voorval aan boord van het Amerikaanse marineschepen in zijn zouden evenmin contacten met de
vliegkampschip werd in 1981 ont- territoriale wateren verkeren, of- Amerikanen zijn geweest over mo-
schoon de VS nooit duidelijkheid gelijke maatregelen, aldus een
de Ticanderoga te reconstru- dat is geteisterd door aanvallen met
Het rapport van het Istitute of atoombommen, heeft stationering
atoombommen op zijn grond-
ed volledig verboden.
De Japanse regering staat toe dat
huid door het Amerikaanse i
Gisteren verklaarde het Ameri
kaanse ministerie van buitenlandse
zaken dat de oppositie had gewon-
rapport verschaft of de schepen atoomwa- woordvoerder van het Japan
schoten door een scherpschutter
hij zijn be- riega gesteunde Carlos Duqu
De Amerikanen baseerden dat burger. Kort daarvoor i
op opiniepeilingen, die hen bereik
ten via de Amerikaanse ambassade
in Panama. Volgens die peilingen
zou de oppositie 68 procent van de
stemmen hebben gekregen en de de stembusslag had eerder al het le-
het Franse dagblad
Le Monde van dichtbij getroffen
door een rubberkogel.
Het heetgebakerde klimaat rond
weert dat hij een voorsprong heeft
l dik 5 procent op Endara.
echter dat het ongeluk had plaast- den van het bericht gaven organis,
kandidaat van generaal Noriega,
Duque, niet meer dan 23 procent.
Officiële uitslagen over de stem
busgang van zondag bleven echter
gekost aan een Nederlandse
pastoor. Nico van Kleef, werd zon
dag in zijn hoofd geschoten, terwijl
hij in één plaatsje nabij de grens
nog steeds uit. De oppositie wist met Costa Rica door veiligheids-
x protestmars hiertegen gis- troepen werd afgevoerd
teren slechts een paar duizend
sen op de been te krijgen. Nadat de
manifestatie met behulp van traan
gas en rubberkogels was verspreid,
kwarh het opnieuw tot de nodige in
cidenten. Daarbij
zijn gedood.
Een cameraman van de lokale te-
levi;
plaatselijke politiebureau.
Officieel heet het, dat het om een
'noodlottig ongeval' is gegaan. Het
geweer van een militair zou 'per on
geluk' zijn afgegaan. Volgens de op-
betoger positie zou Van Kleef echter bezig
zijn geweest met het opsommen
van een waslijst van onregelmatig-
raakte tijdens de chaotische heden bij de verkiezingen.
Inmiddels zou de militair
die het dodelijke schot loste, zijn ge
arresteerd.
De nationale verkiezingsraad ver
klaarde bijna 24 uur na het sluiten
van de stembussen, dat men nog al
tijd geen enkele van de stemakten
had ontvangen van de in totaal 40
districtscomités. Dat ontlokte bij de
uitspraak dat het verkiezingstribu
naal dan maar beter kan opstappen.
"Ze zijn allemaal oneerlijk", aldus
ex-president Carter.
VS vragen steun
Moskou in vrede
Midden-Oosten
HELSINKI (AP) - De Amerikaan
se minister van buitenlandse zaken
Baker heeft gisteren in de Finse
hoofdstad Helsinki verklaard dat
hij graag de steun van de Sovjetunie
wil bij het bereiken
In de wandelgangen heet het sommige steden hard
regeling in het Midden-Oosten.
Baker, die in Helsinki is op door-
de Sovjetunie, zei dat hij
xvredes- desalniettemin dat Carter, die
nisterie van buitenlandse zaken.
Volgens de woordvoerder heeft de
Japanse regering geen plannen om
het ongeluk of mogelijke risico's te
onderzoeken.
In 1965 viel Okinawa onder Ame
rikaans bestuur. Het eiland werd in
1972 aan Japan teruggegeven. Op
Okinawa zijn 35.000 man Ameri
kaanse troepen gelegerd, een feit
dat de plaatselijke bevolking een
doorn in het oog is. Zowel regionale
activisten tegen kernwapens als de
socialistische en de communisti
sche partij protesteerden onmiddel
lijk krachtig tegen het incident en
het beleid dat inzake de kwestie
door de autoriteiten in Tokyo en
Washington is en wordt gevoerd.
De secretaris van de Japanse So
cialistische Partij, Yamaguchi. her
haalde een oude eis van zijn partij
dat de Japanse regering ophelde
ring moet vragen over de nucleaire
status van Amerikaanse oorlogs
schepen die Japan aandoen. Japan
stelt zich formeel op het standpunt
dat schepen of vliegtuigen met
kernwapens aan boord die Japan
aandoen, de autoriteiten daarvan
dienen te verwittigen. De VS weige
ren principieel de gevraagde infor
matie te verstrekken.
TEL AVIV (DPA/AP) - De Israëli- gebieden en de moord op twee Is-
sche autoriteiten hebben
bepaalde tijd
afgekondigd
raëlische soldaten die de anti-Arabi-
uitgaansverbod sche gevoelens onder de Israëlische
de hele Gaza- bevolking flink heeft aangewak-
strook. Verder zijn alle grensposten kerd.
De Israëlische premier, Shamir,
stelde de "leiders van de intifada in
het buitenland" verantwoordelijk
voor het oplaaien van de opstand in
de bezette gebieden. Volgens hem
willen zij de Israëliërs niet alleen uit
de Westelijke Jordaanoever en de
uit
tussen de bezette gebieden en Israël
voor twee dagen gesloten in ver
band met de viering van de onaf
hankelijkheid.
Met de maatregel willen dè Israë
lische autoriteiten voorkomen dat
het tot gewelddadige demonstraties
in de bezette gebieden. De Israëliërs Gaza-strook verdrijven
herdenken vandaag de 16.400 heel Israël
slachtoffers die in de vijf oorlogen
met de Arabische landen vielen.
Morgen viert het land de 41ste onaf
hankelijkheidsdag.
De afkondiging van het uitgaans
verbod, waardoor alleen in de Gaza-
strook al 700.000 mensen worden
getroffen, volgt op een weekeinde
1977 zijn handtekening zette onder
de Panama-kanaal-akkoorden,
heeft geprobeerd te bemiddelen
streeft naar een "actieve, construe" tussen de regering en de oppositie,
tieve, positieve en zich uitbreiden- Gisteren sprak hij in ieder geval een
de relatie' met de Sovjetunie. Voor-" paar uur lang met generaal Noriega,
waarde is volgens Baker dat de Sov- die in de Verenigde Staten van
jetunie blijk geeft van 'een nieuw drugssmokkel wordt beschuldigd,
gedrag op wereldschaal'. Officiële waarnemers van de
Een vooraanstaand lid van de Amerikaanse regering in Panama PHNOM PENH De Rode Khmer bodjaansè verzetscoalitie,
Amerikaanse delegatie verduide- hebben aangedrongen op 'drasti- heeft gisteren het voorstel
lijkte ^ter dat de problemen in het sche sancties', mocht generaal No- bewind in Phnom Penh
Midden-Oosten zo groot zijn dat de riega doorgaan met zijn pogingen staakt-het-\
i de hand gewe-
door
Bob Mantiri
VS blij zijn met alle hulp die ze kun- om de verkiezingen naar zijn hand zen. Khieu Samphan, leider
nen krijgen. Hij zei dat de Sövjetu- te zetten. Daarbij zou zelfs een di-
nie een bijdrage zou kunnen leve- recte interventie van Amerikaanse
ren door de diplomatieke betrek- militairen niet moeten worden uit-
kingen met Israël te herstellen, en gesloten, zo lieten afgevaardigden
door meer druk op Syrië uit te oefe- van zowel de democraten als de re
nen. publikeinen eensgezind horen.
Ook zou de Sovjetunie de militai- De Panamese kerk heeft de mili- guerrilagroep, verklaarde dat
re steun aan Nicaragua, die door tairen opgeroepen om de wil
Washington wordt geraamd op 500 het volk te respecteren. Volgens
miljoen dollar, moeten opschorten, door de kerk in 150 plaatsen geo:
Dezelfde functionaris sloot echter niseerd onderzoek bij de uitgang
uit dat er van Amerikaanse zijde van de stembureau'
concessies zijn te verwachten met verhouding bijna 3 op 1 bedragen
betrekking tot de Amerikaanse het voordeel van de oppositie.
hulp aan het Afghaans verzet, of in- De oppositie zelf claimt dat haar Khieu Samphan
zake de kwestie van de modernise- kandidaat Guillermo Endara
ring
het Rode Khmer deel
persconferentie werd gehouden
guerrillakamp in Thailand, bij
wapenstilstand alleen acceptabel is
mits een 'algehele oplossing' wordt
150 plaatsen georga- gevonden, met volledige onafhan-
uitgang kelijkheid van Cambodja en de sta-
de stem- tionering van een Internationale het resultaat
vredesmacht.
de de Cambodjaanse grens, tijde:
ceremonie waarbij drie ambassa
deurs (van China, Noordkorea en
Senegal) hun geloofsbrieven kwa
men overhandigen aan de verzet
scoalitie, die door de VN wordt er
kend als wettige regering van Cam-
>pn bodja.
Sihanouk distantieerde zich ech
ter van de verklaring van Khieu
Samphan. Hij zei, dat hij wel in
stemt met een wapenstilstand, die
zijn van onderhan
delingen tussen de Thaise premier zijn
de coalitiepartners geen wilsove-
uitmaakt. De reeenstemming over een wapenstil
stand. Maar hij zei bereid te zijn om
in Bangkok met de andere Khmer-
groepen te praten om te testen of
een consensus mogelijk was.
Sihanouk verklaarde, dat bij de
recente besprekingen met Hun Sen
in Jakarta, heel wat meningsver
schillen uit de weg zijn geruimd.
Maar er bestaan nog grote geschil
punten tussen Hun Sen en de ande
re coalitiepartners, zei hij. Hij wees
echter het voorstel van Hun Sen om
de krachten te bundelen tegen de
Rode Khmer van de hand.
De prins zei een voorstander te
de kernraketten voor de dan 70 procent van de stemmen Sihanouk, leider
korte afstand.
Baker komt morgen aan in Mos
kou, waar hij overleg zal voeren met
zijn Sovjet-collega Sjevardnadze;
donderdag volgt weer een onder
houd met Sjevardnadze, gevolgd
door een gesprek van twee uur met
president Gorbatsjov.
Choonhavan en de leider
dit op gezamen- door Hanoi gesteunde regering i
lijke persconferentie met prins Phnom Penh, premier Hun Sen.
i liberaal democratisch
systeem zoals in Frankrijk,
een plaats is voor communistische
partijen, zoals de Rode Khmer
de Cam- Er bestaat volgens de prins onder het huidige regime in Phnom Penh
ADVERTENTIE
Broeikaseffect
Op last van de Amerikaanse rege
ring heeft een ambtenaar wijzigin
gen aangebracht in een rapport,
waarin een deskundige zijn weten
schappelijke bevindingen had neer
gelegd over de gevolgen van het
broeikaseffect. De wetenschapper
werd onder druk gezet om het te
gendeel te beweren van wat hij
meende te hebben aangetoond, na
melijk dat het broeikaseffect meer
dere en langere periodes van aan
houdende droogte in de hand
werkt.
Neo-fascisten
De neo-fascistische Italiaanse Soci
ale Beweging (MSI), die de invloed
van de Duitstaligen in de provincie
Alto Adige probeert te beperken,
heeft bij gemeentelijke verkiezin
gen in de provinciehoofdstad Bol
zano dit afgelopen weekeinde haar
positie als grootste partij versterkt.
De partij kfeeg 27 procent van de
stemmen.
Aanslag
De Griekse terroristische organisa
tie van de 17e november stelt zich
verantwoordelijk voor de bomaan
slag, gisteren, op de socialistische
oud-minister van openbare orde
George Petsos. Daarbij raakten Pet-
sos, zijn chauffeur en de hem door
de politie toegewezen lijfwacht ge
wond.
Atlantis
Het ruimteveer Atlantis met aan
boord vijf astronauten is gisteren na
een vlucht van vier dagen veilig ge
land op de Amerikaanse lucht
machtbasis Edwards in de staat Ca-
lifornië. Het ruimteveer heeft tij
dens zijn vlucht de satelliet Magel
lan gelanceerd die de planeet Venus
in kaart moet brengen.
Milosevic
De meest omstreden politicus van
Joegoslavië, de Servische partijlei
der Milosevic, is gisteren tot presi
dent van de republiek Servië geko
zen. Dit heeft het officiële Joegosla
vische persbureau Tanjug gemeld.
De voorpret begint met de Vendorado folder. Een kleurige kijk-en-leesfolder over luxueuze bungalowparken in
Zandvoort, de Duitse Eifel enons eigen mooie Limburg: Weerter-
bergen, een waterrijk park bij Weert en Loohorst, dat gezellige
familiepark in America (gemeente Horst).
\|Pk M i Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel nooi: i hoek. Het zond geen SOS uit en uunei Doeic apycaicner van voor-
\JHSII JC J 1 Vendorado, Antwoordnummer 10072,4800 VB Breda Er Rat ook een folder voor u klaar verdween zonder een spoor na malig geheim agent Peter Wright, m
bij V&D, ABN Bonk, D-Reizen, Arke, Toerkoop, Rottink en de grote postkontoren te laten. Vijf opvarenden wor- de tijd waarin de Britse regering
Bel voor informatie en reservering: 020- 6656565 AmJ den nog steeds vermist. nog een juridische Strijd voerde om
3 1het boek te verbieden.
BUDAPEST Uiteindelijk viel Vrijwillig afscheid nemen kon brachten, werd Kadar partijleider, kwam dat neer op een socialisme
dan toch de bijl voor een politicus Kadar niet. Dat bleek bij die roem- ^''nniiilii.. Een week later beet hiJ Sovjet-am- dat draaglijk was voor de bevol-
die zijn eigen systeem overleefde. ruchte partijconferentie vorig jaar jËËÊ^W bassadeur Juri Andropov toe: als king. Tien jaar na de Sovjet-invasie
Jancfs Kadar werd gisteren door het mei al. Pas op het laatste moment s jullie tanks komen zal ik ze met blo- was Kadar, eens de verrader van
Jo. stuur mij gratis de gezellige, 36 pagina's dikke Vendorado kleurenfolder
Noom
Israël houdt intussen vast aan de
nederzettingenstrategie. Op de be
zette Westelijke Jordaanoever wor
den morgen twee nieuwe joodse ne
derzettingen geopend. Ondanks
grote bezwaren van vooral de Vere
nigde Staten heeft de regering van
Israël zondag de bouw goedge-
ernstige onlusten in de bezette keurd van de nederzettingen Tsoref
en Ofarim, ten zuidwesten van
Bethlehem en aan de rand van het
gebergte van Judea.
De komende jaren zullen op de
Westelijke Jordaanoever acht ne
derzettingen geopend worden. De
bezette gebieden zullen volgens Is
raël ook als er een oplossing van het
Palestijns-Israëlische conflict be
reikt wordt bij Israël blijven horen.
In totaal leven op de bezette Jor
daanoever zo'n 70.000 meest ortho
doxe joden.
Onderzoek naar
mysterieuze
scheepsrampen
LONDEN (GPD) - Een Britse
parlementaire commissie gaat
18 mysterieuze scheepsrampen
onderzoeken. Achtendertig op
varenden verloren daarbij het
leven. Alle schepen verdwenen
spoorloos in het noorden van de
Ierse Zee.
Vissers rapporteerden in de
afgelopen twintig jaren min
stens vijftig aanvaringen van
onderzeeboten met hun netten.
Door de aanvaringen verkeren
vissers, jachteigenaren en
scheepsverzekeraars in staat
van alarm.
De Britse Labourpartij ge
looft dat het ministerie van de
fensie meer van de scheepsram
pen weet, dan het kwijt wil. De
18 onverklaarde scheepsram
pen zijn in verband gebracht
met druk onderzees verkeer van
duikboten. Duikboten kunnen
vissersschepen onverwacht aan
hun netten naar de diepte sleu-
Dichtbij in Schotland zijn de
bases gevestigd van Britse en
Amerikaanse kernonderzeeërs:
Holyloch en Fasslane. Hun ko
men en gaan wordt voortdurend
bespied door duikboten van het
Warschaupact. Maandelijks
worden voor de monding van de
rivier de Clyde zo'n vijftien Sov
jet-onderzeeërs geteld.
Diverse keren zijn beschadig
de duikboten gesignaleerd na
de mysterieuze verdwijning van
vissersschepen en jachten. Maar
het Britse ministerie van defen
sie ontkent tot dusver directe
betrokkenheid van duikboten.
Het rampgebied tussen
Noord-Ierland, Schotland en
Noord-Engeland wordt druk be
vist wegens de aanwezigheid
van grote scholen tong, garna
len en kreeft. In maart verging
het Belgische vissersschip Tijl
Uylenspiegel in de gevaren drie
hoek. Het zond geen SOS uit
verdween zonder een spoor
te laten. Vijf opvarenden
den nog steeds vermist.
Ontvoerders van
Westduitser eisen
lichte straf kaper
FRANKFURT (AP) - Twee West-
duitse hulpverleners in Libanese
vluchtelingenkampen hebben ge
zegd dat ze vorige week na een kor
te gijzeling in Sidon werden vrijge
laten om de eisen voor de vrijlating
van de derde ontvoerde over te
brengen.
Volgens de twee hulpverleners
van de organisatie ASME-Humani-
tas is de 21-jarige Westduitse Mar
kus Quint nog steeds in handen van
de ontvoerders. Hij zal pas worden
vrijgelaten als de Libanees Moham
med Hamad i, die in Frankfurt op
zijn veroordeling wjjcht, er met een
milde straf van af komt, zo zei een
woordvoerster van ASME-Humani-
tas.
De Libanees Hamadi wordt ervan
beschuldigd in 1985 een vliegtuig
van de Amerikaanse maatschappij
TWA te hebben gekaapt en daarbij
een Amerikaanse passagier te heb
ben gedood.
De rechtbank in de Westduitse
stad Frankfurt zal op 17 mei vonnis
wijzen in de zaak tegen de Libanese
vliegtuigkaper. Rechtbank-presi
dent Muckenberger zei dat hij zich
daarin niet zal laten beïnvloeden
door de ontvoering van een West
duitser in Zuid-Libanon.
BOETE SPYCATCHER - Prie
Britse kranten zijn gisteren tot elk
50.000 pond boete veroordeeld, om
dat zij delen hebben gepubliceerd
uit het boek 'Spycatcher' van voo
malig geheim agent Peter Wright, i
de tijd waarin de Britse regering
nog een juridische strijd voerde c
het boek te verbieden.
BUDAPEST - Uiteindelijk viel
dan toch de bijl vóór een politic
die zijn eigen systeem overleefde.
Jancfs Kadar werd gisteren door het
Centraal Comité van de Hongaarse
Socialistische Arbeiders Partij met
'politiek pensioen' gestuurd. Op de
partijconferentie eind mei vorig
jaar kreeg Kadar als dank voor be
wezen diensten het erebaantje van
partijvoorzitter aangeboden. Er wa
ren toen lovende woorden van zijn
opvolger als eerste secretaris van de
partij, Karoly Grosz.
door
Hans Geleijnse
Voor dit soort blijken van waarde
ring is nu geen ruimte meer. Kadar,
de man die vanaf zijn twintigste de
partij diende, is voor zijn kamera
den een politiek obstakel gewor
den. 'Beste kameraad', staat er on
getwijfeld boven het briefje dat het
Centraal Comité hem gisteren
stuurde. 'Wij zien ons helaas ge
noodzaakt u het partijvoorzitter
schap te ontnemen. Dezelfde maat
regel hebben wij getroffen voor wat
betreft uw lidmaatschap van het
Centraal Comité'.
Vrijwillig afscheid
Kadar niet. Dat bleek bij dii
ruchte partijconferentie vorig jaar
mei al. Pas op het laatste moment
stemde Kadar in met de constructie
partijvoorzitter, een baan die hem
in elk geval nog de mogelijkheid
bood zijn gezag te doen gelden in
dat Centraal Comité.
Op diezelfde partijconferentie, nu
door conservatieven beschreven als
een 'putsch', beet Kadar nog van
zich af. "Wij moeten alle aspiraties
in de richting van bourgeois-demo-
cratie en anarchie afwijzen. De lei
dende rol van de partij is onmisbaar
in de opbouw van het socialisme".
"De principes van het democra
tisch centralisme mogen niet wor
den verloochend, het organiseren
van fracties binnen de partij is on
toelaatbaar", waarschuwde hij in
zijn openingsrede. Een jaar later
heeft de partij het parlementarisme
omarmd, komen er vrije verkiezin
gen met meer dan een partij, zijrf er
zogenaamde platforms van zowel
conservatieven als hervormers bin
nen de partij en is het democratisch
centralisme al bijna afgeschaft.
Grosz zei het al: de fysieke en psy
chische toestand van kameraad Ka
dar wordt zeer beïnvloed door de
politieke veranderingen die zich in
ons land voltrekken. En zijn naaste
Kadar rechts) en Grosz (links).
omgeving weet hoezeer het wegval
len van enkele zekerheden hem
aangrijpt: het schrappen uit de par
tijboekjes van de term contra-revo
lutie voor de opstand van 1956, het
aankomende eerherstel voor Imre
Nagy, destijds lid van het Politbu
reau en regeringsleider en het on
derzoek naar de politieke processen
in 1958 die een eind maakten aan
het leven van Nagy en zijn kompa
nen.
<foto ANP)
1956. Het jaar van de 'contrarevo
lutie' is de open wonde in Kadars le
ven. Nadat hij meer dan twee jaar
had doorgebracht in de cellen van
de stalinistische partijleider Matias
Rakosi, zocht hij contact met Rako-
si-tegenstanders. Veel van hen ble
ken bereid tot het uiterste te gaan.
Op 25 oktober, drie dagen nadat de
studenten met hun massale demon
stratie bij het staatstelevisiebureau,
ontwikkeling op gang
brachten, werd Kadar partijleider.
Een week later beet hij Sovjet-c
bassadeur Juri Andropov toe: als
jullie tanks komen zal ik ze met blo
te handen bevechten.
Op 1 november is Kadar spoor
loos verdwenen, nadat hij eerst zijn
instemming had betuigd met de
jongste besluiten van de Nagy-rege-
ring: "Uit het Warschaupact, nieu
we en vrije verkiezingen". In het
kielzog van de Sovjet-invasiemacht
keert hij een week later terug en
roept hij een nieuwe regering uit.
Nog steeds weet niemand wat Ka
dar en zijn 70-jarige 'knecht' Ferenc
Munnich in die eerste dagen van no
vember '56' precies met de Sovjets
hebben besproken. Nog steeds
weet niemand waarom Kadar plot
seling overliep van opstandelingen
naar Moskou. De onderzoekscom
missie die de partij heeft ingesteld,
kreeg helaas nog niet het voorrecht
om de meest betrokkene te mogen
ondervragen.
'Kadar de zwijgzame', die na 1956
twee jaar terreur toestond om ver
volgens Hongarije langzaam maar
zeker een unieke plaats in Oost
europa te bezorgen. Zijn credo:
dwang helpt niet, mensen moeten
worden overtuigd. In de de praktijk
kwam dat neer op een socialisme
dat draaglijk was voor de bevol
king. Tien jaar na de Sovjet-ir
Kadar, eens de verrader
Nagy, de meest populaire leider i
Oosteuropa.
Kadar was geen intellectueel: een
eenzame man die wellicht zijn com
munistische idealen putte uit een
armoedige jeugd: in 1912 als onwet
tig kind geboren, in zijn jeugd nooit
door vrieden geaccepteerd, altijd
een vreemde gebleven, zoals hy het
zelf eens uidrukte.
Een schaker ook, zowel aan het
bord met de 64 velden als in de poli
tiek. Hij wist hoe beperkt de politie
ke speelruime in het door Moskou
gedomineerde Oosteuropa is en
handelde daarnaar. Nooit een
kwaad woord over de kameraden in
het Kremlin. Een 'echte Hongaar' zo
beschrijven een aantal Westerse
croniqueurs hem: langzaaam spre
kend, veel kleurrijke voorbeelden,
innemende lach.
