Freddy Heineken: zuinig en nuchter
Miljardair trekt zich terug uit zijn bierimperium
M A RIJLAGE VAN HET LEIDSCH/ALPHENS DAGBLAD
ZATERDAG 6 ME11989 W V |W| A PAGINA 21
EXTRA
door Hans Hoffmann
Prins Claus reikt dinsdag de Prijs
van de Amsterdamse Stichting
voor de Geneeskunde en 250.000
gulden uit aan de Amerikaanse
professor Lauterbur. Voorzitter
van de stichting is Freddy
Heineken, sinds kort ex-president-
directeur van het gelijknamige
concern. Hij betaalde het bedrag
uit eigen zak. Wat bewoog de
bierbrouwer, die bekend staat als
een van de rijkste, maar tegelijk
een van de zuinigste mensen in
Nederland? Een portret van een
miljardair die geen koffie buiten de
deur drinkt, omdat hij 2 gulden 25
voor een bakkie troost een
belachelijke prijs vindt.
Heerlijk, helder, Heineken. Je
hoeft geen liefhebber te zijn om
hem te waarderen. "Van zijn bier
weet ik niets", zegt een vriendin,
"maar Freddy heeft inderdaad
heel heldere ogen".
Alfred Henry Heineken. Een 65-jSrige
reus in bieren, klein van stuk en bij
voorkeur gegoten in ruim vallende
pakken, waarmee een lichte corpu
lentie wordt verbloemd. Géén sport
man, hoogstens een baantjestrekker
in het zwembad bij zijn vesting in
Noordwijk. Veel meer een levensge
nieter, een liefhebber van lichte mu
ziek, van moderne schilderijen, van
praten in hoog tempo met een sigaret
tussen de vingers en een pilsje of een
whisky onder handbereik.
Bezittingen
Freddy H. is miljardair. Hij zou er
even héél goed voor moeten gaan zit
ten om, als hij dat zou willen, al zijn
huizen, jachten, auto's, kunstschatten
en andere bezittingen ook maar glo
baal te inventariseren. Hij is al veertig
jaar met dezelfde vrouw getrouwd, de
gedistingeerde Amerikaanse Lucille
Cummins en heeft een aantrekkelij
ke, in de rechten afgestudeerde doch
ter Charlene. Zij heeft sinds vorig jaar
een toppositie in het Heineken-con-
Er zou niets aan zijn glorie mogen
mankeren. Toch maakt hij op de men
sen die hem goed kennen de indruk
niet écht gelukkig te zijn. Misschien
komt dat omdat hij de dood van zijn
broer Robbie nooit helemaal te boven
is gekomen. De jongen, evenbeeld
van zijn ongewoon mooie moeder,
overleed op 18-jarige leeftijd aan kan
ker, de rest van de familie in diepe el
lende achterlatend.
Misschien komt het door zijn on
rustige natuur, die emoties voortdu
rend verjaagt en verdringt. Niet zeu
ren is zijn instelling, zeggen zijn vrien
den, en vóórt gaat hij weer. Hij is geen
tobber, menen zij. Geen mens die
door diepe dalen gaat, maar ook niet
iemand die de heuvels van de hoogste
gelukzaligheid beklimt.
Lastig voor zichzelf en, vooral vroe
ger. voor anderen. "Hij was niet on
handelbaar als kind, eerder brutaal,"
schrijft Nieuwe Re vu-verslaggeefster
Jossine Modderman, een van de zeer
weinigen die Freddy Heineken te
spreken kreeg. "En zijn ouders von
den het beter als hij bij een leraar ging
wonen van de middelbare school die
hij toen bezocht".
Dat was het befaamde Kennemer
Lyceum in Overveen, dat al decennia
prat gaat op zijn even prominente le-
Freddy Heineken: Architectmusicuschirurg. Dat had ik graag willen worden. Alles behalve biermagnaat".
raren als oud-leerlingen. De jonge
Heineken viel er overigens niet zozeer
op door intellectuele vaardigheden
"ik was al blij dat ik mijn eindexamen
HBS haalde" dan wel door zijn ont
wakende handelsgeest. Zodra de pau
ze was aangebroken, snelde hij naar
de man die voor de poort gereed stond
om roombroodjes aan hongerige
scholieren te slijten. Freddy kocht
haastig de hele handel op en deed die
vervolgens met een kleine winst van
de hand aan zijn tandenknarsende,
maar nog meer watertandende
schoolgenoten.
Musicus
Business aan de basis. Toch was hij
liever iets anders geworden dan een
begaafd ondernemer. "Architect, mu
sicus, chirurg. Medische research, dat
had ik wel willen doen. Ja, alles, be
halve biermagnaat," heeft hij zelf
eens gezegd. Misschien zijn het die
onvervulde verlangens geweest die
hem in diepste wezen nog altijd par
ten spelen. Of anders wellicht de af
persingen van zijn bedrijf, die hem ja
renlang grote zorgen baarden en die
De voormalige brouwerij in Amsterdam. Daar begon het allemaal.
uiteindelijk, als een onontkoombare
kettingreactie, tot zijn ontvoering
leidden.
Het is niet algemeen bekend, maar
Freddy Heineken werd ontvoerd op
dezelfde dag woensdag 9 november
1983 dat hij op zijn brouwerij in
Zoeterwoude met het hele Neder
landse politie- en bewakingswezen
een dronk uitbracht op de goede af
loop van de derde chantagezaak die
zijn concern binnen drie jaar teister
de.
Mannen van de BVD praatten er
met collega's van de Inlichtingen
dienst Buitenland; PTT'ers wisselden
boven een glas van gedachten met re
chercheurs van de Rijkspolitie en
gastheer Alfred Heineken toostte met
minister Korthals Altes op het behaal
de succes in de afpersingszaak rond
een 41-jarige Haagse arts, die had ge
probeerd de brouwerij te chanteren
met vergiftigde blikjes bier. De af
koopsom was niet minder dan 20 mil
joen dollar en een half miljoen gulden
geweest.
Vier weken lang hadden vijftig re
chercheurs en tientallen andere vei
ligheidsmensen achter de dokter aan
gezeten. Toen hij eindelijk in een
Haagse telefooncel met 41 kwartjes
op zak werd aangehouden, was de
spectaculairste jacht op een chanteur,
ooit in Nederland gehouden, ten ein
de. Hij werd tot vijf jaar veroordeeld.
Drie jaar daarvoor had iemand uit
Utrecht anderhalf jaar gekregen voor
een stuntelige poging Heineken een
kwart miljoen af te zetten in ruil voor
de 'adressen' waar zich vergiftige va
ten bier zouden bevinden.
Primeur
Maar de bedenkelijke primeur van
deze truc hadden drie ex-vliegers van
Transavia. In hun vak hadden ze me
nige stunt uitgevoerd; nu eind 1979
schrokken zij er niet voor terug het
Heineken-bedrijf anderhalf miljoen
af te persen. Het drietal creeërde een
Zuidafrikaanse bevrijdingsorganisa
tie, leek aan de winnende hand, maar
ging ten slotte toch aan amateurisme
ten onder. In januari '80 werden de
mannen, elkaar verdringend in een te
lefooncel te Hoorn en zoekend naar
muntjes, door de politie gearresteerd.
Zij gingen 'slechts' acht maanden
achter slot en grendel, hetgeen een
vermoeden van klassejustitie opriep.
Hoe het ook zij, de drie brachten
een spiraal van geld en geweld aan het
draaien, waarvan Freddy Heineken
en zijn chauffeur Ab Doderer ten slot
te persoonlijk het slachtoffer werden.
Heinekens villa in Noordwijk werd
wel scherp bewaakt en ook het direc
tiegebouw in Amsterdam was op alle
mogelijke manieren beveiligd, maar
een tochtje van een paar meter over
het Tweede Weteringplantsoen in de
hoofdstad na terugkeer dus van dat
feestje in Zoeterwoude deed hem
de das om.
Het typeerde Freddy Heineken. Hij
begreep wel dat hij zich een beetje
gedeisd diende té houden, maar in
een legertje lijfwachten zag hij weinig
en zijn bezoeken aan de Heineken
Hoek en Excelsior, het restaurant van
zijn eigen hotel l'Europe mochten
vooral niet in het gedrang komen. En
café Hoppe aan het Spui in hartje Am
sterdam niet te vergeten. Hij placht
daar geregeld een pilsje te pakken en
bood, aldus wil het beroemdste ver
haal in het hoofdstedelijk uitgaanscir
cuit, eigenaar Harry Musterd op zeker
moment vier miljoen voor zijn zaak.
Musterd hapte toe, werd de volgende
morgen als miljonair wakker, maar
liet een halfjaar later helaas het leven.
Nuchter
Freddy Heineken en Ab Doderer wer
den op 30 november 1983 door zeven
tig politiemensen bevrijd, nadat tip
547 enig licht in de duisternis had ge
bracht. Na afloop van zijn 'detentie'
vatte Heineken deze meest traumati
sche ervaring van zijn leven aldus sa
men: "Drie weken op je rug aan de
ketting liggen, slapen, lezen, peinzen,
eten, drinken en eigenlijk voorname
lijk proberen in leven te blijven, lei
den niet tot een erg interessant ver
haal. Het was wel een emotionele tijd,
maar niet erg gevarieerd".
Droger en nuchterder kan het nau
welijks. Niet zeuren. Ook over zijn
geestelijke gezondheid kon hij kort
zijn. "De humor, die eigenlijk nooit is
weggeweest (maar tegen wie kon je
die kwijt) is er weer."
Na de 'bevrijding', zoals Heineken
de goede afloop pleegt te noemen,
nam zijn leven een andere wending.
In het artikel van Jossine Modder
man, dat door Freddy Heineken in or
de werd bevonden, staat: "Hij huurde
bodyguards in (nam er enkelen over
van onze koningin en van het Amster
damse politiekorps), trok zich hele
maal terug uit de publiciteit en
schuwde meer dan ooit openbare
plaatsen. Veel mensen die hem vrij re
gelmatig in Amsterdam zagen, zien
hem na zijn ontvoering nauwelijks
Het relaas dat de journalist Peter de
Vries over de affaire schreef beviel
hem maar matig. Toen hij het ergens
in een winkel zag liggen, zei hy tegen
de juffrouw achter de toonbank: "Ik
zou dat vlugschriftje maar niet te veel
verkopen. Het is namelijk niet zo'n
goed boek". De snelle grap was er
weer. Zijn gevatheid had hem niet
verlaten.
Krenterig
Ook zijn legendarische zuinigheid
zelf spreekt hij koket van 'krenterig
heid" was in volle omvang terugge
keerd. Zo bestelde hij bij een Indone
sisch restaurant, waar hij veel kwam,
een diner voor een groot aantal vrien
den. "Stuur de rekening maar naar de
zaak", zei hij tegen de eigenaar. Die
antwoordde, iets te vlug: "Welnee, ik
ben veel te blij dat je weer terug
bent". Heineken, nog vlugger: "Je
brengt me op een idee. Bedankt!"
Hij vergeet drankjes aan te bieden,
maar koopt desnoods het hele café als
hij daar brood in ziet. Ook bij het aan
schaffen van kunst is hij op de pen
ning, waardoor hij nét niet de beste
werken van Appel en anderen ver
wierf. Een beetje klein in het grote,
misschien ook ingegeven door géne
om poenig te doen. In de oorlog kocht
vader Heineken ook nooit op de zwar
te markt om aan eten te komen, hoe
wel hij daar het geld voor had. "Ande
re mensen kunnen dat óók niet", zei
hij dan.
Het is niet helemaal hetzelfde, maar
dit soort gevoel voor beschaving en
sociale verhoudingen heeft zoon Alf
red Henry van vader Henri Pierre
geërfd, alsook een warme belangstel
ling voor schone kunsten en interes
sante vrouwen. Freddy produceerde
de film 'Als twee druppels water' om
een goede vriendin de kans te geven
daarin als actrice te schitteren en
Een pilsje binnen handbereik.
combineerde aldus op hoofse wijze
het aangename met het nuttige.
Heineken sr. was doctor in de che
mie; een hartstochtelijk lezer; een
verdienstelijk klassiek pianist en een
zegen voor het Concertgebouw. Hij
gaf de zaal ooit nieuwe stoelen omdat
hij de oude zo ongemakkelijk vond
zitten. Heineken jr. heeft van de fami
lienaam een bierig begrip in de hele
wereld gemaakt; was de enige indus
trieel die ooit een reclameprijs kreeg;
schreef verschillende populaire lied
jes en heeft "weliswaar een kleine
boekenkast, maar een groot hart,"
zoals een trouwe vriendin het
kernachtig uitdrukt. "Hij komt wat
ongevoelig, wat gereserveerd over,
maar dat is hij beslist niet. Freddy is
een goed mens".
Toen hem vele jaren geleden werd
gevraagd of hij op zyn vader leek, zei
Freddy Heineken: "Dat weet ik niet.
Ik weet wél dat we elkaar heel graag
mogen. En ik betrap me er op dat ik
doe zoals hij. Bijvoorbeeld: ik hou
mijn sigaret vast zoals hij dat doet. Ik
strijk over mijn voorhoofd zoals ik het
hem duizenden keren heb zien doen".
Gul
En nu is er dan, naast de H.P. Heine-
kenprijs van 250.000 gulden voor bio
chemie, ook een Prijs van de Amster
damse Stichting voor de Geneeskun
de, waarvoor A.H. Heineken persoon
lijk en gul eveneens een kwart mil
joen beschikbaar heeft gesteld. Het
bedrag gaat naar een Amerikaan voor
diens baanbrekend onderzoek op het
gebied van weefsels en tumoren.
In dit geval moet Freddy Heineken
niet alleen aan zijn vader, maar ook
aan zijn broer hebben gedacht.
