Koningin negeert
lijmpoging WD
Lubbers voorkomt grote schoonmaak VVD
Uitstel dreigt voor
invoering OV-kaart
'Generatiewisseling' van
CDA-ministers op komst
Slachtoffers oorlog herdacht
VRIJDAG 5 MEI 1989
Meeste kiezers voor kabinet PvdA en CDA
DEN HAAG (ANP/GPD) - Het besluit van de koningin tot vervroegde verkiezingen stuitte
gisteren niet op bezwaren van de WD. Deze partij stuurde woensdag op een reconstructie
van het kabinet aan. Fractievoorzitter Voorhoeve wees er gisteren op dat vervroegde ver
kiezingen eveneens onderdeel uitmaakten van zijn zijn voorstellen aan de koningin.
Wat de verkiezingen betreft staat de
WD gereed. Het conceptprogram
ma ligt al sinds maart op tafel, in te
genstelling tot dat van de andere
partijen. Met spoed wordt nu ge
werkt aan een definitieve versie, al
dus Voorhoeve.
Voorhoeve bleek niet onder de in
druk van de uitslag van de Inter-
/View-enquête van woensdag, waar
uit bleek dat 27 procent van de kie
zers een coalitie zou verkiezen van
PvdA, CDA en eventueel D66. Hij
wees erop dat in dezelfde peiling 23
procent vóór een CDA/WD-coali-
tie was en noemde het verschil tus
sen 27 en 23 procent erg klein.
Uit dit onderzoek bleek ook dat
zestien procent van de ondervraag
den liever een combinatie ziet van
PvdA, WD en eventueel D66 en
tien procent voorstander is van een
samengaan van CDA, VVD en D66.
Het onderzoek wees ook uit dat 53
procent van de WD-kiezers nieu
we verkiezingen wil en 43 procent
een lijmpoging. Van alle kiezers wil
slechts 28 procent dat nog een lijm
poging wordt ondernomen en 66
procent wil nieuwe verkiezingen.
Voorhoeve wees er op dat de en-
qüete niet weergeeft wat de kiezers
uiteindelijk zullen stemmen. "Wij
wachten liever de echte verkiezin
gen af', aldus Voorhoeve. Hij voeg
de eraan toe dat, als er na de verkie
zingsuitslag moet worden onder
handeld over een regeerakkoord,-
zal blijken dat de verschillen tussen
WD en CDA kleiner zullen zijn dan
die tussen PvdA en CDA.
De PvdA zag gisteren geen reden
iets toe te voegen aan wat fractie
voorzitter Kok woensdag in zijn ad
vies aan de koningin had gezegd.
Kok verklaarde woensdag al-dat lij
men in zijn ogen volstrekt zinloos is
en dat er zo snel mogelijk verkiezin
gen moeten worden gehouden. Hij
werd daarin gesteund door zijn op-
positiegenoot, fractievoorzitter Van
Mierlo van D66. Ook het CDA liet
toen bij monde van fractievoorzitter
De Vries weten geen fiducie te heb
ben in een lijmpoging.
Geld
Intussen is de verwachting gerecht
vaardigd dat de verkiezingsstrijd
een korte, maar heftige krachtme
ting gaat worden. De uitslag van de
Europese verkiezingen in juni
wordt gezien als test-case voor de
nationale verhoudingen. Uit prak
tisch oogpunt is het vQor D66 nogal
sneu dat de verkiezingen vervroegd
worden èn aansluiten op de Europe-
DEN HAAG (ANP/GPD) - De voor
genomen invoering, per 1 septem
ber, van de openbaar vervoerkaart
voor studenten dreigt vertraging op
te lopen. Als gevolg van de ontstane
politieke situatie is het namelijk
zeer onzeker geworden dat de Eer
ste Kamer het voorstel zal behande
len. Een definitieve beslissing daar
over wordt komende dinsdag geno
men door het seniorenconvent, een
overlegorgaan van alle fractievoor
zitters uit de Senaat.
Wel staat al vast dat de voorgeno
men beleidsdebatten over een aan
tal begrotingshoofdstukken van de
agenda van de Eerste Kamer wor
den afgevoerd. Vrijwel zeker be
sluit het seniorenconvent dat de de
batten over de departementen van
binnenlandse zaken, van justitie,
van verkeer en waterstaat, van de
fensie en van buitenlandse zaken
(inclusief ontwikkelingssamenwer
king) geen doorgang zullen vinden.
De Eerste Kamer zal volgende
week dinsdag wel het beleidsdebat
over onderwijs afmaken. Het is de
bedoeling dat minister Deetman in
gaat op de eerder deze week vanuit
de Kamer gemaakte opmerkingen.
Door de kabinetscrisis is politiek
Den Haag trouwens volkomen lam
gelegd. Een groot aantal wetsont
werpen, nota's en beleidsvoorne
mens verdwijnt in de bureauladen.
Eerst in het voorjaar van 1990 kun
nen weer 'zaken worden gedaan', zo
is de verwachting. Op enkele depar
tementen wilde men de bui nog
voor zijn. De ochtend na de crisis
mocht de griffie van de Tweede Ka
mer zich 'verheugen' in zeven wets
voorstellen. Een vloed na maanden
van stilte.
Minister Deetman maakte het het
bontst. Tien centimeter papier sa
mengesteld uit de Wet Studiefinan
ciering deel 2 (verlaging leeftijds
grens basisbeurs van 30 naar 27
jaar), wijzigingen in onderwijswet
ten als gevolg van de belastingher
ziening volgens 'Oort' en het wets
voorstel cursorisch beroepsonder
wijs.
Verder waren er wetsvoorstellen
om de commerciële activiteiten van
sportkantines en clubhuizen aan
banden te leggen, een gemeentelij
ke bevolkingsadministratie moge
PAGINA 3
lijk te maken, het toezicht op beleg
gingsinstellingen te verscherpen en
om het Rijkscomputercentrum in
Heerlen af te stoten.
Voorlopig van de baan is nu on
der meer de, zeer omstreden, nieu
we verdeling van de politiesterkte
tussen rijks- en gemeentepolitie.
Verder hoeft de Hermandad voorlo
pig niet te rekenen op voortgaande
automatisering. Ook onder de rech
ters kan de rust wederkeren. Plan
nen tot de oprichting van 'super-
rechtbanken' gaan terug de bureau
la in.
De euthanasie-wetgeving, die
CDA en WD zo lang verdeelde, valt
helemaal tussen wal en schip. De
Tweede Kamer had vorige week
een begin gemaakt met de behande
ling, maar nu wordt op het ant
woord van de regering geen prijs
meer gesteld. En alle mooie plan
nen van minister Smit-Kroes (ver
keer en waterstaat) om ons land be
ter bereikbaar te maken, halen de
geschiedenisboekjes
WD doet geen
beroep op Wiegel
HILVERSUM (ANP) - De WD
zal de komende verkiezings
campagne geen beroep doen op
stemmentrekker H. Wiegel.
"Wiegel is commissaris der ko
ningin en als zodanig past hem
een terughoudende rol", aldus
WD-voorzitter L. Ginjaar van
daag voor de VARA-camera.
Ginjaar reageerde daarmee op
een onderzoek, waaruit bleek
dat de WD met wiegel als lijst
trekker zou kunnen rekenen op
een 20 tot 25 procent van de uit
gebrachte stemmen. Omgere
kend zou dat voor de liberalen
een stijging van het aantal zetels
betekenen van de huidige 28
naar 38.
se. De Europese verkiezingen kos
ten D66 nogal wat geld en nu moet
opnieuw zo'n 3 ton worden opge
hoest voor de nationale machts
strijd.
De grote drie partijen kampen al
lerminst met geldgebrek. De PvdA
valt terug op een financiële reserve
die speciaal is bestemd voor dit
soort welkome 'calamiteiten'. Bij de
WD wordt gerekend op een voor
deeltje, nu de kiezer gespaard blijft
voor een slepende campagne. De li
beralen denken aan 7,5 ton voldoen
de te hebben, terwijl er anders ruim
één miljoen voor de stembusslag
wordt uitgetrokken. Het CDA
maakt zich al helemaal geen zorgen.
'Een kind kan de was doen' luidt
het laconieke commentaar van de
christendemocraten die het geld
voor de oorspronkelijk in mei ge
plande verkiezingen al klaar had
liggen.
DEN HAAG (GPD) - Talrijke be
windslieden zullen na de kamerver
kiezingen van september zeker, of
zo goed als zeker, niet meer terugke
ren. Vooral binnen het CDA zal er
van een generatiewisseling sprake
zijn.
Vast staat dat minister De Koning
(sociale zaken) niet terugkeert in de
actieve politiek. Hij heeft er genoeg
van na een carrière van 20 jaar als
kamerlid en minister. Ook minister
Ruding (financiën) verdwijnt. Hij
keert terug naar het bankwezen,
waar hij zeven jaar geleden ook van
daan kwam.
De CDA-ministers Brinkman
(WVC) en Deetman (onderwijs) heb
ben beiden te kennen gegeven niet
op hun huidige post te willen terug
keren. Zij zijn wel bereid om in een
volgend kabinet op een andere zetel
te fungeren.
De toekomst van de CDA-minis
ters Van Dijk (binnenlandse zaken),
Braks (landbouw) en Bukman (ont-
wikkelihgssamenweking) ligt open.
Zij kunnen alle drie op hun post
blijven, mits de verkiezingsuitslag
dat mogelijk maakt. Minister Van
den Broek (buitenlandse zaken)
blijft het liefst op zijn post. Premier
Lubbers is, zo wordt uit CDA-kring
bericht, bereid om nog een kabi
netsperiode op die positie vol te ma
ken. Het alternatief is een tijdelijk
leiderschap van de CDA-fractie in
de Kamer.
Voor de WD-ministers is de toe
komst onzekerder. Het lijkt on
waarschijnlijk dat minister De Kor
te (Economische Zaken) nog in de
actieve politiek terugkeert na de
verkiezingen. Nijpels (VROM) en
Smit-Kroes (Verkeer) vormen het
grootste probleem. Voorhoeve wil
wel van ze af, maar hij krijgt dat
waarschijnlijk niet voor elkaar.
Korthals Altes (justitie) zou nog wel
een keer minister willen zijn. Lukt
dat niet, dan trekt hij zich uit de po
litiek terug. Bolkenstein (defensie)
kan terug naar de Kamer.
Auschwitz Comité negeert herdenking uit protest
ALKMAAR - In de gevangenis Schutterswei werd gisteren de eerste van
drie open dagen gehouden om 'het publiek meer inzicht te geven in het ge
vangeniswezen'. De gevangenis wordt binnenkort verbouwd tot instelling
voor ongewenste vreemdelingen. De langgestraften, die hiervoor in de
Schutterswei werden ondergebracht, gaan nu naar de nieuwe gevangenis
in Leeuwarden. (foto anp)
AMSTERDAM (ANP) - Koningin
Beatrix en prins Claus hebben don
derdagavond in Amsterdam de
plechtigheden rond de nationale
herdenking in Amsterdam bijge
woond. Het koninklijk paar was
eerst in de Nieuwe Kerk waar een
herdenkingsbijeenkomst werd ge
houden. Daarna liep het gezelschap
in een 'Stille Tocht' naar de Dam
avonds kransen worden gelegd bij
het Monument op de Dam.
Koningin en prins werden op hun
tocht naar het Monument gevolgd
door onder meer minister-president
Lubbers, de Antilliaanse minister
president Maria Liberia-Peters en
de commissaris van de koningin in
Noord-Holland R. de Wit. Na de
twee minuten stilte volgde een kor
te toespraak van burgemeester Van
Thijn van Amsterdam. Hij riep op
waakzaam te zijn tegen'opkomende
rassenhaat.
De demissionaire staatssecretaris
Ginjaar-Maas van onderwijs en we
tenschappen onthulde gisteren n
het Zuidlimburgse Gulpen een mo
nument ter nagedachtenis van de
leden van de eertijds hier bestaande
bloeiende joodse gemeenschap.
Geen van hen overleefde de Duitse
vernietigingskampen. Burgemees
ter Vossen verklaarde dat het ook 45
jaar na de Tweede Wereldoorlog
Gulpen zinvol is een monument op
te richten om juist in deze tijd, nu
discriminatie, racisme en neo-nazis-
me weer de kop opsteken, te waar
schuwen tot welke afschuwelijke
verschrikkingen zij kunnen leiden.
Woede
Het Nederlands Auschwitz Comité
heeft besloten vandaag niet naar
Wageningen te gaan voor de her
denking van de ondertekening van
de capitulatie-oorkonden in mei
1945 in hotel De Wereld aldaar. Het
voltallige Auschwitz Comité heeft
hiertoe besloten uit woede op de
vice-voorzitter van het Nationaal
Comité Herdenking Capitulatie
1945 Wageningen, C.C. van den
Heuvel.
Als lid van de zogenoemde
"Groep van 19" zette Van den Heu
vel zich in voor de vrijlating van de
Twee van Breda. Later gaf hij daar
over een interview aan het week
blad Vrij Nederland. De opmerkin
gen die hij daarin over de nog leven
de slachtoffers van de Tweede We
reldoorlog maakte, zijn het
Auschwitz Comité in het verkeerde
keelgat geschoten.
"Het was erg denigrerend. Wij
willen daarom met hem niet de be
vrijding vieren. Misschien komen
we de volgende keer wel", aldus
Fels. Ze wilde niet zeggen of het
wegblijven een pressiemiddel is om
Van den Heuvel als vice-voorzitter
weg te krijgen.
ADVERTENTIE
JE EIGEN OGEN NIET GELOVEN.
Volgende week woensdag is het weerzover. Dan begint om 19.46 uur op
Ned. 3 de eerste van 3 trekkingen. Dik 1 miljoen prijzen tegenover 2 miljoen loten
met mim 33 miljoen gulden in kas. Als u snel bent. doet u nog mee.
GEEN MOOIER LOT DAN N STAATSLOT.
Hechtenis
De afspraken over de duur van de
vervangende hechtenis (als iemand
een door de rechter opgelegde geld
boete niet betaald) lopen zover uit
een dat er richtlijnen moeten ko
men. Dit schrijft de werkgroep ma
terieel strafrecht van de Nederland
se Vereniging voor Rechtspraak.
De duur van vervangende hechte
nis moet liggen tussen één dag en
zes maanden met een maximum
van een dag per 25 gulden. De ver
schillen per rechtbank lopen uiteen
van twee tot zes maanden vervan
gende hechtenis bij vergelijkbare
boetes.
Moord
De officier van justitie bij de Maast
richtse rechtbank, mr. R. Philip-
part, heeft zes jaar cel en tbs met
psychiatrische behandeling geëist
tegeneen 19-jarige uit Kerkrade we
gens moord. Volgens de officier
heeft de jongeman de 39-jarige
Westduitse prostituee Helga
Scharnberg op 19 januari van dit
jaar in de Kerkraadse seksxbar de
Queensclub met een slagersmes let
terlijk afgeslacht.
KNSM-eiland
De gemeente Amsterdam gaat nog
voor het eind van dit jaar over tot de
ontruiming van het KNSM-eiland
in het oostelijk havengebied. Op het
terrein moeten 1.150 woningen wor
den gebouwd. Momenteel staat het
KNSM-eiland vol met een groot
aantal woonvyagens, tenten, cara
vans, hutten en andere bouwsels
die vaak illegaal geplaatst zijn. De
gemeente heeft vrij lang geen actie
ondernomen tegen het illegaal ge
bruik van het KNSM-eiland.
DEN HAAG - Het was een rare
vertoning. Vol onbegrip werd
het advies van VVD-leider Joris
Voorhoeve, om een lijmpoging
van het nog geen 24 uur tevoren
gevallen kabinet te wagen, ont
vangen. Dezelfde Voorhoeve
die de vorige avond geen duim
breed meer wilde toegeven, zou
nu mogelijkheden voor een 're
constructie' van het kabinet
zien.
door
Henri Kruithof
Aanvankelijk voelde Voorhoeve er
woensdagavond niets voor aan te
geven welke mogelijkheden hij zag
om de scherven weer te lijmen.
Maar na veel duwen en trekken
kwam het hoge woord eruit. Hij wil
de vrijwel het complete regeerak
koord 'actualiseren', inclusief ui
terst ingewikkelde onderwerpen als
euthanasie, milieubeleid en het fi
nanciële beleid. Een volledige kabi
netsformatie dus en dat alles bin
nen een week of twee.
Iedereen zag dat dat een onmoge
lijke taak zou zijn. Er moest dus
meer achter zitten. De liberale lei
der is bepaald geen groentje meer in
de vaderlandse politiek, moest in
zien dat hij overvroeg. Uiteindelijk
kwam de aap uit de mouw. Ook de
personele bezetting van het kabinet
moest aan de orde komen. Daar
ging de hele crisis om.
Kernprobleem was immers een
interne strijd binnen de WD. Nij
pels en Smit-Kroes, de populaire
ministers van milieu en verkeer,
hadden geweigerd Voorhoeves ei
sen uit te voeren. Hij hoopte zich
door het forceren van een kabinets
crisis van deze twee lastpakken te
kunnen ontdoen. En passant kon
ook CDA-minister Deetman van on
derwijs geofferd worden.
Het was vooraf duidelijk dat pre
mier Lubbers daar niet aan mee zou
werken. Koningin Beatrix zat ech
ter in een lastig parket. De veroorza
ker van de kabinetscrisis, Joris
Voorhoeve, zag een mogelijkheid
tot lijmen, terwijl CDA-fractievoor-
zitter Bert de Vries ook een klein
gaatje had opengelaten voor herstel
van de coalitie. De majesteit kon
niet veel anders dan een poging wa
gen.
Ontboden
Dus werd premier Lubbers, de de
missionaire baas van het te lijmen
kabinet, woensdagavond ten twee
de male op paleis Noordeinde ont
boden. Tenslotte moest hij ook voe
len voor een reconstructie van zijn
kabinet. Anderhalf uur lang spra
ken zij de mogelijkheden door.
De premier liet de koningin, net
als CD A-fractievoorzitter De Vries,
weten alleen iets te zien in een lijm-
Tijdens de WD-fractievergadering keek het kamerlid De Beer de krant
nog even in. Op de achtergrond in het midden: WD-fractievoorzitter Voor
hoeve. (foto ANP)
poging als Voorhoeve vooraf inhou- lijmpoging. Voorhoeve had zich
delijke concessies deed. En daar verkeken op de loyaliteit die Lub-
had Voorhoeve noch bij de konin- bers heeft jegens 'zijn' ministers, of
gin, noch in het openbaar bereid- deze nu vanCDAofWD-huizezijn.
heid toe getoond. Een informateur Dat was eerder gebleken in de pas-
moest volgens hem kijken wat mo- poort-affaire en de woningbouw-en-
gelijk was. quête. Het was Lubbers die zich tot
het uiterste heeft verzet tegen het
Lubbers had uiteindelijk twee re- vertrek van Brokx, Van Eekelen en
denen om zich te verzetten tegen de Van der Linden.
Dat was dan ook de eerste reden
van Lubbers om niet akkoord te
gaan met een lijmpoging. Het kabi
net was het zaterdag na veel moeite
eens geworden over het milieuplan
en hij voelde er dan ook niets voor
nu twee of drie leden van zijn kabi
net te offeren aan de interne WD-
verdeeldheid. Al die jaren heeft
Lubbers zijn minister van onder
wijs de hand boven het hoofd ge
houden. Dan kan niet worden ver
wacht dat deze nu alsnog zou wor
den opgeofferd.
Prettig
Maar de tweede, misschien nog wel
belangrijker reden is dat de premier
en CD A-lijsttrekker er niets voor
voelt een interne machtsstrijd in de
WD op te lossen. Het is voor het
CDA wel prettig een verkiezings
strijd te moeten voeren tegen een
gespleten WD. Voorhoeve moet
zijn eigen problemen maar oplos
sen. De premier zal hem daar niet
bij behulpzaam zijn.
Als Voorhoeve was geslaagd, zou
hij zich definitief van Nijpels en
Smit-Kroes hebben kunnen ont
doen. Misschien had hij zelfs
meteen ook de afgebrande vice-pre-
mier De Korte kunnen vervangen.
Maar Lubbers voorkwam dat de
WD-leider, over de boeg van de ko
ningin, zijn interne problemen kon
oplossen. Begin september mogen
de kiezers de scheidsrechtersrol op
zich nemen.
Geen controle
op medische
hulpmiddelen
DRIEBERGEN (ANP) - De over
heid controleert in Nederland -op
condooms na- geen van de 40.000
medische hulpmiddelen op wette
lijk vastgestelde kwaliteits- en vei
ligheidseisen. Er zijn alleen wat re
gelingen inzake de steriliteit van
hulpmiddelen, die bovendien
slecht worden nageleefd.
Mr. L.M.C. Faro (werkzaam bij de
Gezondheidsraad) constateerde dit
gisteren in Driebergen op het jaar
lijkse congres van de Algemene Ne
derlandse Pharmaceutische Stu
denten Vereniging (ANPSV).
Toch wordt in de gezondheids
zorg waarschijnlijk veel vaker ge
bruik gemaakt van medische hulp
middelen dan van geneesmiddelen
waarvoor wel strenge regels be
staan. Het gaat om allerlei produk-
ten, variërend van injectienaalden,
heupprothesen en hartkleppen tot
verbandgaasjes, operatietafels en
computertomografen.
Er is wel een Wet op de medische
hulpmiddelen, maar die is niet na
der uitgewerkt via uitvoeringsbe
sluiten voor bepaalde categorieën
produkten. Dit ondanks een al in
1963 uitgebracht advies van de Ge
zondheidsraad dat overheidstoe
zicht op de kwaliteit van medische
hulpmiddelen "urgent" noemde.
AJ in 1985 haalde de affaire van de
ondeugdelijke hartkleppen de
kranten. Het antwoord op Kamer
vragen daarover luidde dat "de
kwestie in overweging is geno
men". Maar, zei Faro, daar is het bij
gebleven en er is nog niets gedaan
om dit soort affaires in de toekomst
te voorkomen.
Ze schrijft dat onder meer toe aan
het streven naar "deregulering" en
het leggen van meer verantwoorde
lijkheid bij de beroepsbeoefenaren.
Utrecht-Leiden
ook op zondag
om het half uur
LEIDEN/ALPHEN - Tussen Al
phen aan den Rijn en Utrecht rijden
voortaan op zondag het hele jaar
door om het half uur treinen. Tot
nog toe onderhielden de Neder
landse Spoorwegen op deze lijn een
uursdienst op zondag. Dit hield in
dat reizigers soms een half uur
moest wachten op het traject Lei-
den-Utrecht. Dat blijkt uit de
dienstregeling 1989/90, die op 28
mei ingaat.
Het nieuwe spoorboekje van de
150-jarige Nederlandse Spoorwe
gen staat in het teken van de groei,
omdat NS rekening heeft gehouden
met de duizenden studenten die
mogelijk per 1 september de be
schikking krijgen over een OV-stu-
dentenjaarkaart.
NS wil de groei opvangen door de
inzet van meer en vooral ook lange
re treinen. Met name in de spitsuren
zullen de treinen worden verlengd,
omdat tijdens die uren de baanca-
paciteit te gering is om meer treinen
te laten rijden. Het meest opvallend
is de uitbreiding van de intercity-
dienst tussen de Randstad en het
noorden. Tussen Amsterdam/Rot
terdam/Den Haag en Groningen-
/Leeuwarden/Enschede gaan 60 in
plaats van 20 intercity's per week
rijden.
Op internationaal gebied meldt
NS dat de Loreley Expres uit de
dienstregeling is geschrapt. In zijn
plaats komt de Colonia Expres, die
rijdt van Hoek van Holland naar
Keulen. De Holland-Italië Expres
heeft er in de nieuwe dienstregeling
twee uur minder voor nodig om in
Milaan te komen. Hij rijdt boven
dien door naar Rimini. Door een
wijziging in de vaartijden van de
boot tussen Hoek van Holland en
Harwich vertrekt de D-trein Hoek
van Holland - Berlijn twee uur later.
ADVERTENTIE
ZITCOMFORT
f-OP MAAT
