Meerderheid lijkt
voor euthanasiewet
Brein achter terreurdaden of slachtoffer?
Zachte dood voor D66-voorstel
Verdeelde reacties op
nota voll^shuisvesting
Bejaarde durft tehuis
niet te bekritiseren
Akkoord over Nederlandstalig
commercieel televisiestation
Eis van vijftien jaar tegen oud-directeur Toetanchamon
V KI J DAG 28 APRIL 1989
BINNENLAND
PAGINA 3
DEN HAAG (ANP) - Het wetsontwerp euthanasie van de regering lijkt een goede kans te
maken te worden aangenomen door een meerderheid in de Tweede Kamer. Het initiatief
voorstel van D66 daarentegen dreigt een zachte dood te sterven na een lijdensweg sinds
1984. Tijdens de eerste schermutselingen in het kamerdebat gisteren kwam de WD, die
tot nog toe de onzekere factor in het geheel was, weliswaar nog niet tot een definitieve
standpuntbepaling, maar klonk tussen de regels door de acceptatie van het regeringsvoor
stel.
ker dat de rechter dit zal honoreren, maar eens duidelijkheid in komen,
In de Wet uitvoering geneeskunde vonden de socialisten. Op dit mo-
komt te staan wanneer geen sprake ment
actieve euthanasie
Het CDA kiest voor een verbod op
actieve euthanasie en ziet dat beli
chaamd in het regeringswetsont
werp. Passieve euthanasie (een be
handeling staken, pijnbestrijding
die het intreden van de dood onge
wild kan bespoedigen) mag ook van
het CDA als het medisch handelen
maar getoetst wordt aan zorgvul
digheidseisen. PvdA, PPR, PSP en
uiteraard D66 kiezen voor het D66-
voorstel, de kleine rechtse partijen
SGP, RPF en GPV verwerpen uit
religieuze overwegingen beide
wetsontwerpen.
Het regeringsvoorstel bevestigt
de bestaande praktijk dat actieve
de lijn van de jurisprudentie
aan niet getornd mag worden. Im
mers: de Hoge Raad honoreerde in
1986 een beroep op overmacht
wordt v
feit dat het huidige vervolgingsbe-
dit geval overmacht op leid moet worden voortgezet,
noodsituatie. Dat
Ook de PvdA kwam met die ver
volging aanzetten: er moest ni
roep doen op een strafuitsluitings
grond,
grond
sluit aan bij de jurisprudentie
de Hoge Raad. Het is echter niet
DEN HAAG (GPD/ANP) - De re
geringsfracties CDA en WD heb
ben mild maar verdeeld gereageerd
op de definitieve nota 'Volkshuis
vesting in de jaren negentig' van
staatssecretaris Heerma. De WD
constateert 'met genoegen' dat een
verhoging van het huurwaarde
forfait nog lang niet zeker is, omdat
de nota slechts rept over een studie
naar de effecten daarvan. Het huur
waardeforfait is het deel van de ei
gen woning waarover belasting
moet worden betaald. Een verho
ging daarvan leidt tot een verzwa
ring van de woonlasten voor ei
genaar/bewoners.
Het CDA daarentegen hoopt dat
een verhoging van het forfait dich
terbij is gekomen. "Wij zijn voor
stander van een evenwichtige be
handeling van de koop- en huursec
tor", aldus CDA-kamerlid Wolters.
De forse huurverhogingen die
Heerma in het vooruitzicht stelt,
zijn voor het CDA alleen acceptabel
als ook de woonlasten voor woning
bezitters omhoog gaan.
De PvdA vindt dat Heerma alle
kritiek op zijn nota naast zich heeft
neergelegd. Bovendien vreest het
PvdA-kamerlid Schaefer een on
aanvaardbare verzwaring van de
woonlasten voor huurders die daar
door "een koopwoning worden in
gejaagd", terwijl "de veronderstel
ling dat de laagste inkomensgroe-
Pincode
Minister Ruding van financiën ziet
geen reden extra maatregelen te
treffen om ouden van dagen tege
moet te komen die problemen heb
ben met de pincode in het elektro
nisch betalingsverkeer. Voor de
vergeetachtigen in die categorie
zijn volgens de bewindsman af
doende uitwijkmogelijkheden voor
handen. Ruding zei dit gisteren in
een overleg over het elektronisch
betalingsverkeer.
Marihuana
De politie in Amsterdam heeft vier
duizend kilogram marihuana uit
Colombia in beslag genomen. Het
spul werd gevonden in een contai
ner bij een Amsterdams metaalbe
drijf. De marihuana had een straat
waarde van tien miljoen gulden en
was bestemd voor een bedrijf in
Dordrecht. Zes mensen, eigenaren
en werknemers van het metaalbe
drijf, werden gearresteerd.
Misdrijven
De arrondissementsrechtbanken
kregen vorig jaar te maken met
218.000 misdrijven. Dat is vier pro
cent minder dan in 1987. Dit blijkt
uit gisteren gepubliceerde gege
vens van het Centraal Bureau voor
de Statistiek. De werkdruk bij de
rechtbanken is echter toegenomen.
Op 31 december moesten nog
125.000 strafzaken worden afgehan
deld. Een jaar eerder waren dat er
123.000. Gemiddeld duurt het ne
gen maanden voor een zaak volle
dig is behandeld. In 1981 was dat
nog zes maanHon.
Kinderbijslag
Duizenden gezinnen in Noord-Hol
land blijken nog steeds niet de kin
derbijslag te hebben ontvangen
waarop ze recht hebben. De laatste
twee weken staat bij de Sociale Ver
zekeringsbank in Alkmaar - die de
uitkering van de kinderbijslag ver
zorgt - de telefoon roodgloeiend.
Veel mensen komen door 'het uit
blijven van de betaling in moeilijk
heden. Oorzaak van de vertraging:
de invoering van een nieuw beta
lingssysteem.
pen
delen, tot op heden niet
heid", aldus Schaefer.
Ook het CDA is beducht
inkomensgevolgen voor de laagst- tiënt weinig of niets terecht zal ko-
betaalden. Bij haar definitieve
deel zal de CDA-fractie dit aspect
zwaar laten wegen.
De liberalen constateren opge
lucht dat als er ooit een verhoging
van het huurwaardeforfait komt, de
opbrengst hiervan weer ten goede
komt aan de woningbezitters door
een verlaging van de overdrachts
belasting bij aankoop van een huis.
Net als de PvdA vindt de liberale
fractie het een zegen dat Heerma
voorlopig afziet van dwangmaatre
gelen om huurders die te goedkoop
wonen, te laten doorstromen naar
een duurder huis.
Teleurstellend
De twee grote koepelorganisaties
van corporaties, de Nationale Wo
ningraad (NWR) en de NCIV, noe
men beide de definitieve nota van
Heerma "teleurstellend". Zij vin
den dat niet tegemoet gekomen is
aan de kritiek die van diverse zijden
op de ontwerp-nota is gespuid.
De voornaamste conclusie van de
NWR is dat het voorgenomen beleid
van de staatssecretaris slecht uit
pakt voor de laagste inkomens. De
keuze voor meer markt en minder
overheid is volgens de NWR een
keuze voor de sterksten. De raad
wijst er verder op dat de individuele
huursubsidie weliswaar overeind
blijft, maar dat de betekenis van dit
instrument afneemt door de hoge
huurtrend.
De federatie van huurdersorgani
saties LOBH, LOS en NVH vindt
dat door Heerma's beleid de sociale
huursector wordt ontmanteld. "Een
huurexplosie ligt in het verschiet",
aldus de federatie. Deze treft vol
gens haar niet alleen de laagste,
maar ook de middeninkomens.
Bloedbank heeft
behoefte aan
tienduizend
donoren extra
ROTTERDAM (GPD) - Om te
kunnen voldoen aan de gestaag
toenemende vraag naar bloed,
heeft de Rode Kruis Bloedbank
in Rotterdam ongeveer tiendui
zend nieuwe donoren nodig. In
samenwerking met de Rotter
damse Kamer van Koophandel
is daarom onder het motto
'Worden zij uw bloedverwan
ten?' een wervingscampagne
begonnen die het aantal bloed
donoren in het werkgebied van
de bloedbank zo spoedig moge
lijk op tenminste vijftigduizend
zal moeten brengen.
Hiertoe worden dezer dagen
ongeveer negenduizend instel
lingen (gemeenten, scholen,
postkantoren, bibliotheken, zie
kenhuizen, apotheken, drogis
ten en artsen) met informatie- en
wervingsmateriaal bestookt.
Directe aanleidingen voor de
Rotterdamse bloedbank om met
enig tamtam 'de noodklok te lui
den' zijn de gestage terugloop
van het aantal donoren met en
kele honderden en de toegeno
men vraag naar bloed en bloed-
produkten.
UTRECHT (ANP) - Bewoners van
bejaardenhuizen maken nauwelijks
gebruik van hun recht op inspraak.
De huidige generatie ouderen is in
de eerste plaats dankbaar voor de
geboden hulp. Een flink deel van
hen is zonder meer bang dat kritiek
op het tehuis leidt tot verminderde
hulp. Dit stelt V.
vandaag
promoveert op haar proefschrift den geuit. Een bejaarde kun je niet
teit
"Meer greep op eigen leven".
zomaar uit een tehuis zetten, maar
Dat bejaarden in hun tehuizen velen weten dat niet en de angst die
vrijwel niet voor hun rechten opko
men, heeft volgens de onderzoek
ster vooral te maken met de volledig
afhankelijke positie waarin zij ver- wijs
keren. "Het tehuis bepaalt hun hele
leven en ze kunnen meestal niet
r verhuizen. Ze zijn volledig af- te zijn".
dat dreigement uitgaat is onge
looflijk. Vaak treedt het psychologi
sche effect op dat bewoners zichzelf
wijs maken dat het allemaal wel
meevalt met misstanden en dat ze
best wel reden hebben om tevreden
Uit haar onderzoek ontwikkelde
Van Geen een procedure voor be
jaarden om hun stem te doen gel
den. Op een vragenlijst met uitspra
ken over het leven in een tehuis
kunnen bewoners hun meningen
aangeven. In de procedure worden
de meningen van de bewoners ge
bundeld tot een gezamenlijk oor
deel. Dit geeft naar de directies toe
een duidelijk beeld var
"Als een individuele bejaarde bij
denoorden. Ieder tehuis moet be- voorbeeld klaagt t
sluiten moet worden gehoord. Bij de bejaarden worden al snel be-
hankelijk van hulp van anderen
dat maakt je positie kwetsbaar", al- procent
dus Van Geen.
De promovenda benadrukt dat 99
het personeel in de te
huizen hard werkt voor relatief wei
nig geld en met veel geduld en
Het komt volgens de onderzoek- warmte de ouderen verzorgt. "Maar
bejaar- als je mensen in een situatie brengt
dat ze veel macht hebben
"Meestal zijn er geen getuigen bij ander krijg je als vanzelfsprekend
sommige voorstellen is zelfs
drukkelijk de instemming van be
woners vereist. Het formeel vastleg
gen van inspraak in wettelijke re-
volgens Van Geen echter ab-
schuldigd dat ze ondankbaar zijn e
dat ze de vuile was van het tehuis
buiten hangen. Of er wordt gezegd
dat ze te hoge eisen stellen: 'vroeger
bij u thuis het eten toch ook
soluut onvoldoende. "De houding weieens aangebrand'. Met de door
van de directie en het personeel is mij ontwikkelde procedure komen
echte inspraak de bewoners met eenduidige stand-
de praktijk dat de vergade
n procureurs-generaal be-
welke zorgvuldigheidseisen het slist over al dan niet vervolgen. Vol-
handelen van de arts getoetst moet gens gegevens uit onderzoeken
wordt jaarlijks zes- tot tienduizend
de regering maal euthanasie gepleegd, wordt
1 in feite twee heren dienen: WD slechts een gering aantal gemeld bij
CDA. Beide lezen erin wat ze wil- het Openbaar Ministerie en nog veel
lezen: het CDA een vastlegging minder vervolgd: het grootste deel
n principes, een verscherping wordt door de officier van justitie
het vervolgingsbeleid, de WD geseponeerd.
Ongewis
De artsenorganisatie KNMG be
treurt het dat de "ongewisheid"
euthanasie strafbaar is. Een arts kan die redenering is precies die van het rond euthanasie waarschijnlijk zal
echter - zoals iedereen die verdacht regeringsvoorstel. De WD-woord- blijven bestaan nu het er naar uit-
strafbaar feit - een be- voerder hamerde bovendien op het zjet dat een meerderheid van de
Tweede Kamer het kabinetsvoor
stel steunt. Het KNMG-bestuur
heeft zich steeds uitgesproken voor
het voorstel van D66.
KNMG-voorzitter W.H. Cense zei
dat de artsen bereid waren om hun
handelen te laten toetsen en de eu
thanasiepraktijk in kaart te bren
gen. Maar aan de basisvoorwaarde
daarvoor, namelijk dat dit zonder
"criminaliserend effect" moet ge
beuren, wordt -gezien het door het
kabinet voorgestelde vervolgings
beleid- niet voldaan.
Artsen zullen bij euthanasie toch
"natuurlijke dood" op de overlij-
de economische groei zullen densverklaring blijven invullen,
bewaar- vreest Cense. Hij voorziet eveneens
dat er van de openheid die juist no
de dig is ter bescherming van de pa-
APPELSCHA - De Friese commissaris der koningin Wiegel gaf gisteren, tijdens de opening van het Miniatuur
park Noord Nederland in Appelscha, gekscherend aan dat hij het station van buurprovincie Groningen maar
klein vindt. In het park in Appelscha zijn bezienswaardigheden uit de drie provincies te zien. «oto anp).
LUXEMBURG (ANP) - Nederland
se en Luxemburgse investeerders
hebben samen met de Luxemburg
se audio-visuele groep CLT/RTL
een joint venture opgericht met de
bedoeling nog voor het eind van het
jaar commerciële Nederlandstalige
radio- en televisieprogramma's uit
te zenden. Het
in principe overeenstemming be
reikt tussen de investeerders er
CLT/RTL, maar pas gisteren zijn al- nachts.
Ie puntjes op de i gezet. Onder de
Nederlandse investeerders bevin
den zich banken en grote multina-
station, Radio-Télé-Véronique, zal
vanuit Luxemburg worden geleid
door de huidige directeur radio van
Veronica, Lex Harding, zo is giste
ren vanuit Luxemburg bekend ge
maakt.
De radio- en televisieprogram
ma's zullen via een satelliet worden
verspreid over Europa, maar zijn in
het bijzonder bestemd voor de Ne
derlandstalige markt. De bedoeling
is in de nabije toekomst in de nieu
we Europese televisiestandaard D2-
Mac te gaan uitzenden.
commerciële tionals, zoals Philips. De
Programma's
De personeelssterkte zal uiteinde
lijk op rond 200 man komen te lig-
alle betrokkenen wilde hij echter gen, onder wie 50 free-lancers. Het
niet vrijgeven. Dit wordt door de be
drijven zelf gedaan.
Het station moet nog een defini
tieve keus maken tussen twee satel
lieten; de Astra van een Luxem
burgse combinatie van banken of
de ECS-communicatiesatelliet van
Eutelsat, het samenwerkingsor-
station start met 150 man. Op het
ogenblik vinden nog onderhande
lingen plaats met Nederlandse pro-
duktiebedrijven over het maken
van programma's voor RTV. Details
van de programmering zullen door
de twee kantoren van RTV, een in
Nederland en een in Luxemburg,
gaan van Europese PTT's. Volgens bekend worden gemaakt.
Roemer kan de beslissing hierover
binnen twee weken verwacht
den.
Het programma dat RTV zal uit-
Hoewel Veronica elke betrokken
heid van de eigen omroepvereni
ging bij het Luxemburgse project
ontkent, is bekend dat direkteur
Rob Out al geruime tijd achter de
Veronica bevestigde gisteren dat zenden zal in ieder geval voldoen schermen bezig is geweest een al-
in de huidige Belgische (Vlaamse) tematief voor het inmiddels zielto-
i Nederlandse wetgeving. Dat be- gende ATV/EPTV initiatief te vin-
Ruud Hendriks, per 1 juni hun ont- tekent onder meer geen reclame op den. Ook de TROS is hard bezig met
slag zullen nemen om naar Luxem
burg te vertrekken. De Veronica-
woordvoerder ontkende verder
dere betrokkenheid
vereniging met de
zondag
gramma
Hij kon nog niet zeggen
de omroep- het station daadwerkelijk
zender. lucht komt. De bedoeling is te be-
geen reclame in de pro- alternatieven, zegt directeur C. Wol-
bevestigde Roemer, zak. "Er vinden momenteel serieu-
besprekingen plaats over samen-
de werking met commerciële sta
tions".
Zeventig tips
over diefstal
Van Gogh's na
tv-uitzending
EDE, OTTERLO (GPD) - Onge
veer zeventig tips zijn gisteravonc'
bij de politie binnengekomen over
de schilderijendiefstal uit het Krol-
ler-Müllermuseum in Otterlo. Het
rechercheteam dat zich met de
kunstroof bezighoudt, hoopt dat via
deze informatie nieuwe aankno
pingspunten worden verkregen m
het zo goed als vastgelopen onder
zoek. In een eerste reaotie zei
woordvoerder T.J. Reus gister
avond dat een aantal tips wellicht
bruikbaar is.
In een extra uitzending van het te
levisieprogramma Opsporing Ver
zocht, riep de politie het publiek
gisteravond op om mogelijk waar
devolle informatie door te spelen.
Onder meer liet men bandopnamen
horen van twee telefoongesprekken
tussen de daderts) en museumdi
recteur R. Oxenaar. Volgens des
kundigen zou de contactpersoon
een Nijmeegs dan wel Gelders ac
cent hebben. Het geruime tijd gele
den gerezen vermoeden dat de
kunstgijzelaars uit de omgeving ko
men, is daarmee nog eens beves
tigd.
Overigens is er met name de
laatste weken veel verwarring ont
staan rond de Van-Goghzaak. De in
formatieverstrekking door politie
en Justitie verliep bepaald niet
meer zoals die had moeten verlo
pen. Gerichte vragen die bevesti
gend beantwoord hadden moeten
worden, werden de laatste tijd soms
simpelweg met "neen" afgedaan.
Verrassend is trouwens dat elke
hoop op een hernieuwd contact met
de daders blijkbaar is opgegeven.
Op verzoek van de kunstrovers is
tot twee maal toe vier avonden ach
tereen een geldrijder beschikbaar
geweest bij het Kroller-Müller. De
eerste keer lieten de daders niets
meer van zich horen; de tweede
maal werden na een urenlange rit
over en rond de A50 uiteindelijk
geen nieuwe instructies meer gege
ven. Daarop hebben politie en Jus
titie besloten alsi.og te vertellen hoe
de vork in de steel zat.
Er werd daarom gisteren geen ge
heim meer van gemaakt dat zelfs
niet is overwogen om aan de eisen
van de kunstrovers tegemoet te ko
men. Met andere woorden: het be
schikbare geld diende slechts als
lokmiddel om de daders te kunnen
arresteren. Met die mededeling ris
keren politie en Justitie dat de twee
Van Goghs die nog niet boven water
zijn een versie van De Aardap
peleters en het werk Uitgebloeide
Zonnebloemen, beide met een ge
schatte waarde van tachtig a hon
derd miljoen gulden worden ver
nietigd.
DEN HAAG (GPD) - Is de oud-di
recteur van het Scheveningse be
veiligingsbedrijf Toetanchamon
werkelijk het brein achter de po
ging tot moord op de Haagse wet
houder Duivesteijn en de serie
bomaanslagen op gebouwen van
Sijthoff Pers en de gemeentelijke
sociale dienst? Of is hij het slachtof
fer van valse verklaringen van zijn
medeverdachten? De officier van
justitie, mr. Van Ek, twijfelde giste
ren geen moment aan de schuld van
de directeur en eiste voor de Haagse
rechtbank een onvoorwaardelijke
gevangenisstraf van 15 jaar.
"Hij is uitlokker, opdrachtgever
en mededader van 26 ernstige mis
drijven", betoogde de officier. Om
dat het bewijs voor de meeste delic
ten niet hard genoeg te krijgen is,
beperkte mr. Van Ek zich in de dag
vaarding tot zes terreurdaden: de
poging tot moord op wethouder
Duivesteijn, de brandstichting in
het hoofdkantoor en de stadsvesti-
ging van Sijthoff, de bomaanslag op
het gebouw van de Goudsche Cou
rant, de autobom voor het hoofd
kantoor van Sijthoff en twee brand
stichtingen bij de gemeentelijke so
ciale dienst en het politiebureau in
de Haagse Archimedesstraat.
Maar er zijn veel meer aanslagen
gepleegd waarvan de directeur
wordt verdacht maar waarvoor hij
gisteren niet terecht stond. Toch
somde de officier die daden op. "In
Hamburg is een bedrijf door werk
nemers van Toetanchamon kort en
klein geslagen en in Parijs liet hij
een bom ontploffen. Ook is hij van
plan geweest om met een anti-tank
wapen het gebouw van de CRI
(Centrale Recherche Informatie
dienst) te bestoken. Dat is niet door
gegaan, omdat het wapen niet op
tijd geleverd werd". Volgens Van
Ek gaat het hier niet meer om inci
denten, maar om een 'waar terreur-
plan, bedacht door een boosaardig
persoon'.
De serie aanslagen werd eind vorig
jaar gepleegd door werknemers van
het inmiddels opgeheven beveili
gingsbedrijf. De daders, die alle
aanslagen hebben bekend en van
wie er onlangs drie zijn veroordeeld
tot gevangenisstraffen van twee tot
zes jaar. hebben verklaard dat de
opdracht door de directeur werd ge
geven. Maar de hoofdverdachte
blijft elke betrokkenheid tegen
spreken. In een ruim een uur du
rend pleidooi noemde hij zichzelf
het slachtoffer van valse getuigen
verklaringen van zijn voormalige
medewerkers.
De aanslagen begonnen na een
publikatie in de Haagsche Courant,
waarin melding werd gemaakt van
het justitieel verleden van werkne
mers van Toetanchamon. Alle ge
tuigen hebben verklaard dat de di
recteur woedend was en zijn men
sen meteen bijeen riep om aansla
gen te beramen tegen Sijthoff Pers,
uitgeefster van de Haagsche Cou
rant. Nog diezelfde nacht vlogen de
eerste brandbommen door de ra
men. "s Avonds zijn ze de gebou
wen gaan observeren en enkele
uren later volgde de brandstich
ting", aldus de officier.
Volgens de getuigen werd tot de
aanslagen besloten na een uitzen
ding van het NOS-journaal, waarin
het krantebericht werd voorgele
zen. Maar de raadsman van de ver
dachte, de Haagse advocaat mr.
Westendorp, kon aan de hand van
een brief van Journaal-hoofdredac
teur Gerard van der Wulp bewijzen
dat de NOS die dag niets over de
zaak Toetanchamon had gemeld.
Dat gebeurde pas twee dagen later.
"Het kan natuurlijk zijn dat een ge
tuige zich vergist. Maar als alle ge
tuigen precies hetzelfde verklaren
en dat blijkt feitelijk onjuist te zijn,
dan is er opzettelijk gelogen", stelde
Westendorp vast.
De advocaat betoogde dat de getui
gen de aanslagen hebben gepleegd
zonder medeweten van de direc
teur. "Ze hebben tijdens de verho
ren verklaard dat de directeur een
vaderfiguur voor ze was, voor wie ze
door het vuur gingen. Het ligt veel
meer voor de hand, dat de getuigen
de aanslagen hebben gepleegd om
dat de directeur in hun ogen on
recht was aangedaan. Er is geen en
kel bewijs voor de medeplichtig
heid van de directeur. Er zijn alleen
getuigenverklaringen en die blijken
dus vals te zijn".
Westendorp beschuldigde de
pers, en dan met name de Haagse
dagbladen, van het kweken van een
sfeertje waardoor de directeur al
veroordeeld is. "Door al die publi-
katies heeft de officier van justitie
zich voor het karretje laten span
nen. Onder druk van de publieke
opinie is een gerechtelijk vooron
derzoek tegen mijn cliënt gestart.
Maar men is vergeten mijn cliënt
daarvan tijdig in kennis te stellen.
Alleen al door die onzorgvuldigheid
dient de officier niet ontvankelijk te
worden verklaard in zijn eis".
De 42-jarige Toetanchamon-baas in de rechtszaal: brein of slachtoffer'.