het voordeel van de twijfel
Bush krijgt na 100 dagen
Couveuse-baby op tv via
'telefonische navelstreng'
Reportage
Amerika wacht op daden van 'redelijke' president
Joden herdenken op Jom Hashoa slachtoffers van holocaust
VRIJDAG 28 APRIL 1989
'H SWAt m (jOWMANIA
honderd dagen van zijn bewind zijn
best gedaan om de scherpste kant
jes van het oer-conservatieve be
wind van Reagan bij te schaven en
de grootste misstanden op te rui
men. Hij is daarbij progressiever en
moderner gebleken dan op grond
van zijn verkiezingsrethoriek
mocht worden aangenomen.
Bush is tenslotte veel toegankelij
ker voor de media gebleken dan
Reagan ooit was. Dat geeft zijn be
wind een opener en zelfs democrati
scher karakter. Bush geeft zelfs zo
veel impromptu persconferenties
dat er al weer Witte Huis-verslagge
vers zijn die openlijk terugverlan
gen naar de tijd van Reagan.
WASHINGTON Elke Amerikaanse president krijgt over nister Erad>' (financiën) gewaar-
lenrarlenr? uftaeerëik.ieThij "soort'b—^enmS
een rapport uitgereikt. Journalisten, commentatoren, poli- krachtigen, niet zou redden,
tici, iedereen laat dan weten wat hij van de nieuwe man Het kostte Bush erg veel tijd om
vindt. Die traditie gaat terug tot Franklin Delano Roosevelt, te «ageren op de ramp in Zuidaias-
hiwfnH93ihrmk?pr 0Vernam; en de f1rfr dagen van zijn pls^ttwtk^ntda^ dTankefop
bewind gebruikte om met een stortvloed aan plannen, een rifwas gelopen, beloofde hij mi-
maatregelen en wetsvoorstellen de Grote Depressie te lijf te litaire hulp. Maar toen had de olie
gaan. zich al over een niet meer te contro
leren groot gebied verspreid.
door
Henk Dam
De evaluatie na 100 dagen is meer
dan een banaliteit. Het beeld dat
dan wordt gegeven, kan lang blij
ven hangen. Dat bepaalt het imago
van de nieuwe president, en dat
beeld kan weer beslissend zijn voor
het respect dat hij in het buitenland
afdwingt, of de ruimte die hij van
het Congres krijgt.
Morgen is George Bush honderd
dagen president. Het is niet voor
niets dat hij juist deze week een
druk programma in en buiten Was
hington heeft. Het is niet voor niets
dat hij juist deze week heeft ge
bruikt om te zeggen hoe hij het gro
te probleem van de bezuinigingen
op defensie wil aanpakken.
Bush en de mannen om hem heen
willen nog gauw, nu alle politieke
journalisten achter hun computer
zijn gaan zitten om eens fijn over de
president uit te halen, even wat
puntjes scoren. In sommige geval
len is dat te laat. USA Today, een
krant met een van de hoogste opla
gecijfers in Amerika, bracht vorige
week al een rapport over Bush uit.
Dat ging aan de hand van een en
quête, waarbij letterlijk werd ge
vraagd de nieuwe president een cij
fer te geven.
Het Amerikaanse volk geeft Bush
een ruime 6,5. De Amerikanen vin
den dat hij weet waarover hij het
heeft, aardig is, een redelijk leider,
maar wat dynamischer zou mogen
zijn. Vooral op de terreinen milieu
en economie zou hij er harder aan
moeten trekken.
Andere enquêtes laten zien dat 53
tot 61 procent van de Amerikanen
(afhankelijk van welke peiling je ge
looft) tevreden is over de manier
waarop Bush het land leidt. Dat zijn
wat lagere cijfers dan Reagan haal
de, maar toch nog zeer acceptabel.
Kortom: Bush is, in de ogen van
zijn landgenoten, niet echt dende
rend van start gegaan, maar hij is
ook niet tegengevallen. Hij zou wat
meer initiatieven mogen tonen, dat
is de voornaamste kritiek.
ongeloofwaardig hebben gemaakt.
Bovendien: internationaal gezien
is het geen tijd van grote conflicten
of crises. Vooral dankzij de Russi
sche leider Gorbatsjov zijn de mees
te brandhaarden in de wereld nu
wel geblust. Bush mag varen onder
een blauwe lucht, in een kalme zee,
en met een vriendelijk windje in de
rug. Zo kun je jezelf moeilijk bewij
zen.
Het is dus zeer wel te begrijpen
waarom het Witte Huis, sinds Geor
ge Bush er de hoofdbewoner van
werd, niet een zinderende geboorte
plaats van creatieve èri meeslepen
de ideeën is gebleken.
Niet handig
Maar zelfs als alle verzachtende om
standigheden in acht worden geno
men, dan nog had er de afgelopen
honderd dagen meer uit Bush's
handen kunnen komen. Het is
vreemd, dat nog steeds een aantal
belangrijke top-posities, onder
meer op het ministerie van buiten
landse zaken, niet is opgevuld.
Het geeft te denken, dat de rege-
ring-Bush officieel nog steeds "aan
het nadenken is" over een samen
hangend beleid ten aanzien van de
Sovjetunie, en in afwachting daar
van domweg niet of met onbegrijpe
lijk grote scepsis heeft gereageerd
op gebeurtenissen in de Sovjetunie
en Oost-Europa.
Het was niet handig om zoveel
tijd en energie verloren te laten
gaan aan de tot mislukken gedoem
de benoeming van John Tower tot
minister van defensie. Al eind vorig
jaar werd Bush door onder meer mi-
Bush durfde het tenslotte niet aan
om mét werkelijk hout snijdende
voorstellen te komen ter verminde
ring van het begrotingstekort. Hij
kwam met een begroting die een
minder groot gat dan het jaar daar
voor liet zien, maar liet daarbij de
harde besluiten (belastingverho
ging, inkrimpen op populaire pro
gramma's) over aan het Congres.
Contra's
Maar aan de pluskant staat toch
toch ook wel het een en ander. Al
snel kwam Bush met een voorstel
om de doodzieke S&L banken, de
spaarbanken, te redden. Dat voor
stel was zéker riiet in alle opzichten
bevredigend, maar hij deed tenmin
ste iets. Reagan liet de S&L crisis ja
renlang dooretteren.
Bush gooide het met het Congres
op een akkoordje over de Contra's
en bracht de VS daarmee af van het
pad dat vroeger of later tot een mili
taire confrontatie met de Sandinis-
tische regering van Nicaragua zou
hebben geleid. Reagan was, zoals
bekend, bereid zijn relatie met het
Congres op het spel te zetten om de
Contra's militair te ondersteunen
en de Sandinisten weg te krijgen.
De Bush-regering kwam met het
voorstel, een deel van de enorme
schuld van de Derde Wereldlanden
op een indirecte manier kwijt te
schelden, het zogenaamde plan-
Brady. Reagan heeft zichzelf nooit
daartoe kunnen zetten. Bush maak
te een harde en zeer noodzakelijke
keus door op defensie te bezuini
gen. Onder Reagan kreeg het minis
terie alleen maar elk jaar meer.
Kortom, Bush heeft in de eerste
Pech
Die kritiek is wel terecht, maar er
zijn toch ook omstandigheden die
het begrijpelijk maken dat Bush tot
nu toe niet als een daadkrachtig en
visionair leider is overgekomen. Al
lereerst had hij in twee opzichten de
pech Reagan op te volgen. Reagan
gebruikte zijn eerste 100 dagen om
met een uitgebreid wetgevend pro
gramma te komen. Maar hij had van
de kiezers moe van de malaise on
der Carter ook het mandaat ge
kregen om flink te keer te gaan.
Bush kreeg dat mandaat niet. Hij
ging niet, zoals Reagan, met een he
melbestormend programma de ver
kiezingen in. De kiezers maakten
hem zelfs duidelijk dat hij kalmaan
moest doen, door hem met vergrote
Democratische meerderheden in
het Congres op te zadelen.
Bush begon dus anders dan
Reagan. Hij behoort bovendien tot
dezelfde partij als Reagan, maakte
deel uit van de regering van Reagan,
dus kon zich gewoon niet veroorlo
ven om al te radicaal met de perio-
de-Reagan te breken. Dat zou hem Een gematigde, praktische, maar ook weinig inspirerende president.
Van Buren
Alle plussen en minnen op een rijtje
zettend, is de conclusie dat Bush in
de eerste honderd dagen van zijn
bewind zich heeft doen kennen als
een gematigde, praktische, maar
ook weinig inspirerende president.
Hij legt zijn traject in een wandel
tempo af, onderweg de rommel op
ruimend die hij tegenkomt. 'Get
things done' (er voor zorgen dat er
iets gebeurt) is niet voor niets zijn
standaardantwoord als hem wordt
gevfaagd wat hij de essentie van
zijn presidentschap vindt.
Vorige week gaf hij een iets afwij
kend antwoord op de vraag, hoe hij
zelf vindt zijn eerste honderd dagen
als president te hebben gedraaid.
"Zo'n beetje hetzelfde als Van Bu
ren", was het antwoord. Dat sloeg
op Martin van Buren, die in 1837
president werd, en de laatste vice-
president vóór Bush was die tot pre
sident werd gekozen. Bush heeft
zich altijd graag met Van Buren mo
gen vereenzelvigen, dus dat ant
woord was niet zo vreemd.
Maar het getuigde ook niet van
veel historische zin. Van Buren
werd aan het eind van zijn eerste
honderd dagen getroffen door een
grote economische depressie. Hij
was de volgende vier jaar niet bij
machte iets aan de malaise te doen
en verloor in 1841, toen er weer pre
sidentsverkiezingen werden gehou
den, met grote cijfers...
ROTTERDAM De machte
loosheid is nog het ergste. Ou
ders die hun te vroeg geboren
kind op een couveuse-afdeling
moeten achterlaten, hebben
geen andere keuze dan van eni
ge afstand en in volstrekte onze
kerheid toekijken en afwach
ten. Het kind mag niet worden
aangeraakt, laat staan geknuf
feld. Voor opa's, oma's en ande
re belangstellende familieleden
was al helemaal geen plaats op
de afgeschermde afdeling.
door
Joop Spanjersberg
Maar het tij lijkt te keren. Ouders
moeten zich nagenoeg vrij op een
couveuse-afdeling kunnen bewe
gen, zeggen tal van deskundigen in
koor en in diverse Nederlandse zie
kenhuizen wordt de daad geestdrif
tig bij het woord gevoegd. De deu
ren van sommige couveuse-afdelin
gen zijn uitnodigend open gezet.
Vertrouwde verschijnselen als slui
zen en de daarbij behorende isola
tie-maatregelen hebben het veld ge
ruimd ten gunste van een goede al
gemene hygiëne. Hier en daar zijn
grootouders, broertjes en zusjes al
van harte welkom, want hoe inniger
het contact tussen familie en cou
veusekind, hoe beter het is voor het
kind.
"Ouders moetje zo open mogelijk
voorlichten en aanmoedigen hun
kind aan te raken," zegt de 42-jarige
kinderarts Robert Rodrigues Perei-
ra. Hij is verbonden aan het St. Cla-
ra-ziekenhuis in Rotterdam, en in
troduceerde een jaar geleden de 'te
lefonische navelstreng', officieel ni-
cumbifoon geheten. Met dit appa
raat kunnen ouders hun kind thuis
op de televisie zien. Het door hem
bedachte systeem, dat via de tele
foon een zwart-wit beeld produ
ceert dat elke dertig seconden
wordt 'verfrist', blijkt alom enthou
siasme te wekken.
te moeten afstaan. Op de televisie
zien ze nu hoe hun kind het eerste
flesje krijgt of een schone luier. Dat
zijn vertederende momenten en ou
ders krijgen zo mede het gevoel ook
enige controle te hebben".
Kleur
Aan vrijwel elke vinding kleven be
zwaren, zo ook aan de nicumbifoon.
Het apparaat - de ouders mogen het
gratis lenen - oogt tamelijk fors en
laat zich bij vervoer niet gemakke
lijk tillen. Ideaal was, bepeinst Pe-
reira, als de opvolger van het huidi
ge prototype zeker de helft kleiner
zou zijn, niet meer in zwart-wit,
zoals thans, maar in kleur kon ont
vangen en bovendien bewegende
beelden zou presenteren.
Bij de ontwikkeling van een
nieuw type rekent- Pereira op de fi
nanciële steun van bedrijven en
particulieren. Later, wat behoed
zaam, zegt hij: "Als straks door heel
het land de glasvezelkabel is gelegd,
is een doorbraak mogelijk voor tv-
ontvangst via de 'navelstreng'. Maar
ja, dan zijn we wel zo'n tien tot twin
tig jaar verder".
De kinderarts, door vakgenoten
gekenschetst als een trendsetter op
nationaal en mogelijk internatio
naal niveau, wijst met genoegen op
een aanvullende mogelijkheid om
de ouder-kindrelatie te versterken.
Hij wijst daarbij op het zogeheten
'kangoeroeën' - een vrij revolutio- I
naire methode die enkele jaren gele
den van de couveuse-afdeling van
een ziekenhuis in Bogota (Colom-
bia) overwaaide naar de westerse
wereld.
Contact
Pereira: "In veel ontwikkelingslan
den die bijna of geen couveuse ken
nen, wordt deze natuurlijke metho
de gebruikt. Het gaat erom dat het
kind, als het in een stabiele conditie
verkeert, op de borst van vader of
moeder wordt gelegd en met een j
schort of iets dergelijks goed wordt
toegedekt. Door het huidcontact
blijven de babies goed op tempera
tuur en halen rustig adem. Het is
voor ons een middel om het contact
tussen ouders en kind inniger te
maken. Nee, er zijn, zover ik weet,
geen nadelen aan verbonden. Veel
ouders ervaren het kangoeroeën als
de eerste keer waarop ze echt con
tact hebben met hun kind".
Ook op dit terrein blijft de kraam
zorg echter voor verbeteringen vat
baar. Pereira hoeft niet lang te pein
zen over het verzoek wat suggesties
te doen. Wenselijk is bij voorbeeld
een betere psycho-sociale begelei
ding van couveuse-ouders waarbij
hij denkt aan meer privacy op de af
deling en uitbreiding van de moge
lijkheden voor ouders om de nacht
bij de baby door te brengen.
De verpleging die zich aanvanke
lijk wat huiverig betoonde om via
de vaste camera van de nicumbi
foon op de vingers te worden geke
ken ('Big Brother is watching you'),
heeft die bezwaren overboord ge
zet; de ouders zijn vol lof. De be
hoefte aan contact is dan ook erg
groot. "Want," licht Pereira toe,
"voor de meesten is het toch een an
ti-climax om hun kind na de zwan-
(foto AP) êerschap voor körte of langere tijd
Baby in de couveuse. Voor de ouders is de machteloosheid nog het ergste.
(foto ANP)
Met het voorlezen van de na
men op Jom Hasjoa, de dag der
verdelging, worden dinsdag in
en buiten Israël de zes miljoen
joden herdacht die tijdens de
holocaust werden vermoord.
Deze vorm van herdenken ge
beurt in navolging van een pro
test van oud-Nederlanders in
Israël tegen de vrijlating van de
Twee van Breda. Daarbij wer
den voor de Nederlandse am
bassade in Tel Aviv de namen
van de 100.000 vermoorde Ne
derlandse joden voorgelezen.
Het Israëlische parlement is op
de Jom Hasjoa (2 mei) open zodat
een ieder bij de eeuwige vlam de
namen van bekenden of anderen
kan zeggen. Als eerste zal Dov
Shilansky, voorzitter van het Is
raëlische parlement, dit doen, ge
volgd door ministers, parle
mentsleden en individuele bur
gers. Het initiatief van de oud-Ne
derlanders is overgenomen door
vijftien joodse gemeenschappen,
in Groot-Brittannië, Oostenrijk,
de Verenigde Staten, Midden- en
Zuid-Amerika, Zuidafrika en
zelfs de Sovjetunie.
De joodse gemeenschap in Ne
derland doet niet mee aan het ini
tiatief, hoewel daarom wel is ge
vraagd. Jom Hasjoa wordt hier
herdacht met de jaarlijkse plech
tigheid op de binnenplaats van de
vroegere Hollandsche Schouw
burg te Amsterdam. Daar werden
de joden bijeengebracht alvorens
ze werden gedeporteerd.
Voorzitter J. Moëd van de Ne
derlandse Zionistenbond, een
van de organisatoren van de her
denking, zegt in het Nieuw Israë
litisch Weekblad de herdenking
met het lezen van namen niet te
zullen introduceren. "We hebben
besloten het niet te doen uit angst
voor emoties. Wij durven het risi
co niet te nemen".
Kerken Polen
Het ziet er naar uit dat de al vele
jaren bestaande strijd tussen kerk
en staat in Polen spoedig achter
de rug zal zijn. De Poolse premier
Mieczyslaw Rakowski heeft het'
parlement drie wetten voorge
legd die de rooms-katholieke
kerk na 45 jaar strijd haar autono
mie moeten teruggeven.
Als de wetten worden aangeno
men, hetgeen naar verwachting
volgende maand zal gebeuren,
komt daarmee de weg vrij voor
het herstel van de diplomatieke
betrekkingen met het Vaticaan,
dat steeds heeft geweigerd zich
met Polen in te laten zolang de
kwestie van de religieuze rechten
niet was opgelost.
De drie wetten bevestigen voor
een groot deel een al bestaande
praktijk. De eerste wet bestem
pelt de kerk tot een zelfstandige
organisatie die opereert binnen
de grondwet, maar in vrijheid
haar eigen zaken regelt. De twee
de geeft alle gezindten dezelfde
rechten, verbiedt discriminatie
op grond van geloof en garan
deert vrijheid van godsdienstuit
oefening. De derde wet geeft de
geestelijkheid recht op ouder
domspensioen.
Professor Stanislaw Stomma,
een rooms-katholieke jurist en
vroegere parlementariër die in
het verleden bij heel wat twisten
tussen kerk en staat betrokken is
geweest, sprak van een "wijze
stap" en een "grote historische
gebeurtenis".
Rakowski zei dat de geschied
kundigen maar moesten uitma
ken wie van beide partijen de
meeste verantwoordelijkheid
droeg voor de "historische strijd
over de plaats van de kerk in de
socialistische maatschappij".
"Vandaag hebben we die ruzies
achter ons. We leven in een ande
re tijd", zei de Poolse premier. Hij
liet evenwel doorschemeren dat
de staat de handen zeker niet in
onschuld kon wassen. "In het al
gemeen laten revoluties geen dia
loog toe", zei hij.
In de Stalin-tijd werd de kerk
beroofd van veel van haar bezit
tingen, parochies werden zwaar
belast, seminaristen werden op
geroepen voor militaire dienst, te
gen bisschoppen werden show
processen gevoerd, en in 1953
werd de Poolse primaat, kardi
naal Stefan Wyszynski van War
schau, onder zwaar arrest ge
plaatst. Hij kwam vrij bij het aan
treden van Wladyslaw Gomulka,
die in 1956 de stalinist Boleslaw
Bierut opvolgde.
In de jaren zeventig begon de
Poolse kerk zich op te werpen als
verdediger van de mensenrech
ten en schild voor de groeiende
democratische oppositie in Po
len. De kerk kreeg een enorme
opkikker toen Wyszynski's twee
de man, kardinaal Karol Wojtyla
van Krakow, in 1978 tot paus
werd benoemd.
Bar en Acht Mei
Bisschop Bar van Rotterdam is
de tweede bisschop die zegt naar
de manifestatie van de Acht Mei
Beweging te zullen gaan als deze
in zijn bisdom zou worden gehou
den. Vorig jaar maakte Wies
Stael-Merkx, voorzitter van de
beweging, bekend dat zij van bis
schop Ernst van Breda een derge
lijke toezegging had.
Bisschop Bar zei deze week op
de priesterraad van Rotterdam
dat hij de uitnodiging zou hebben
aangenomen indien het een bij
eenkomst in het eigen bisdom
zou zijn geweest. De manifestatie
is echter in Den Bosch, dus bui
ten het bisdom en is derhalve on
derworpen aan afspraken en re
gels tussen de bisschoppen on
derling. Een bisschop gaat niet
naar een bijeenkomst in een an
der bisdom als de bisschop ter
plaatse daar bezwaren tegen
heeft.
Bisschop Ter Schure van Den
Bosch heeft afgelopen zondag de
Acht Mei Beweging per brief la
ten weten dat zijn aanwezigheid
op de manifestatie "de verwar
ring onder de gelovigen zou ver
groten, terwijl de grootst mogelij
ke duidelijkheid omtrent het
standpunt en en het oordeel van
de bisschoppen nodig is".
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen te
Bleiswijk M.J.G. Smith Alblas-
serdam, te Rossum (Gelderland)
(part-time) mevr. drs. A.C. Kor-
bijn kand. Wijchen, te Zwam-
merdam W.M.M. Moonen Geer-
truidenberg.
Geref. Kerken vrijgemaakt: be
roepen te Ferwerd-Hallum drs.
J.W. Boerma kand. Kampen, te 't
Harde G. Zomer Vlissingen.
Geref. Gemeenten: beroepen te
Goudswaard J. Mijnders Veenen-
daal.
Geen Werk. Het project 'Wer
ken niet Werken af van de werk
groep Kerk en Samenleving van
de Pancratiusparochie in Sassen-
heim, wordt maandagavond 1
mei (acht uur) afgesloten met een
bijeenkomst over 'geen werk is
geen werk, samen verder zoeken'.
Jaap Tuk, verbonden aan hét
Kerk- en Industriepastoraat, zal
de avond in de Kastanjehof (St.
Antoniuslaan) inleiden.
Bijbelmarathon. Het Rain
bow Bijbelinstituut van drs. Bert
Dorenbos organiseert op zater
dag 6 mei op de boulevard in
Scheveningen een bijbelmara
thon. Van tien uur 's ochtends tot
negen uur 's avonds zal non-stop
uit de bijbel worden gelezen on
der het motto 'De bijbel onder de
mensen'. Eerder organiseerde
Rainbow een soortgelijke mara
thon op de Dam in Amsterdam.
Auschwitz. De bezwaren van
joodse zijde tegen het Karmelie
tessenklooster in Auschwitz be
rusten op "een misverstand".
Weliswaar is Auschwitz voor de
joden het symbool van de Holo
caust, "maar het concentratie
kamp bestond uit Auschwitz én
Birkenau. En de gaskamers,
waarin de joden omkwamen, be
vonden zich in Birkenau". Met
deze redenering verdedigt de
Poolse pater Anastazy Gegotek,
namens de Poolse provinciaal
overste van de orde der Onge
schoeide Karmelieten speciaal
belast met de zaak van het kloos
ter, de aanwezigheid van de Kar
melietessen in Auschwitz.
