Blankespoor
De Oka, het autootje voor de Rus
Jaguar XJS 3.6: klassieke schoonheid
JAGUAR
Export batterijen stopt
Begroting Canada 'gestolen'
Van Kalmthout
en Van Niel
in nieuwbouw
AUTO-ALLERLEI
Chrysler
Voyager
HAT
Regionaal Jaguar Dealer
Meeste schoolverlaters
vinden binnen jaar werk
T DONDERDAG 27 APRIL 1989
De produktie van de Oka, die erop is gericht meer Russen in een auto te
laten rijden. (foto gpdj
TOGLIATTI (GPD) - Togliatti, ge
legen ten noorden van het Kau-
kasus-gebergte, is een 29 jaar oude
uit de steppe gestampte stad, die is
vernoemd naar de in 1964 overleden
oprichter van de Italiaanse Commu
nistische partij. Palmiro Togliatti.
Uit de 645.000 inwoners tellende
stad wordt al langer het exportpro-
dukt Lada-personenauto gemaakt,
ofwel de Russische versie van de Fi
at 124. Sinds kort wordt hier ook ge
werkt aan een kleine, betaalbare au
to voor het volk, de Oka.
De eerste zeventig 'mini's' van het
merk Oka rijden sinds begin deze
maand in Togliatti rond. Ze worden
bestuurd door medewerkers van de
fabriek, die de naam VAZ (Volga
Autofabriek) heeft. De grootste pro
duktie moet straks komen uit een
nieuwe fabriek in Elabuga: 900.000
stuks per jaar.
Vice-president Sergei Boris van
de VAZ-fabriek benadrukt dat de
Oka de auto voor de Sovjet-burger
wordt. Het hele idee van de pe
restrojka ofwel vernieuwing is, dat
de burger in dit enorme land het be
ter moet krijgen. Daarbij hoort het
eigen autootje. Om nu al meteen
met de export van dit leuke wagen
tje te beginnen, en dus minder op de
binnenlandse markt af te zetten,
zou het vertrouwen van de Sovjet
burgers in de perestrojka danig
kunnen schaden, zegt hij.
Symbool
Dat betoog wordt later bevestigd
door de vice-minister van het minis
terie van auto-industrie en land
bouwmechanisatie, Valentin Mo-
zorov. Volgens hem zijn er nu 50
personenauto's per 1000 Sovjetbur
gers. De planning is 140 auto's per
1000 Russen. Sergei Boris: „Je zou
kunnen zeggen dat de Oka het sym
bool is van onze perestrojka. Niet
meer dan dat, want er moet nog veel
meer aan het welzijn van onze vol
keren gebeuren". Een vergelijking
met het ontstaan van de Volkswa
gen valt bij hem, om begrijpelijke
redenen, niet in goede aarde.
De Oka is oorspronkelijk ontwor
pen als vervoermiddel voor invali
den. Later kwam men op het idee
om de doelgroep uit te breiden tot
jonge, kleine gezinnen. Er zit nu nog
een 650 cc tweecilinder motor in,
die in feite een gehalveerde Samara-
motor is. Men werkt echter aan een
drie-cilinderversie, waardoor de
Oka straks nog meer zal lijken op de
Japanse Daihatsu Cuore. De prijs
zal voor de Sovjet-burger ongeveer
3500 roebel gaan bedragen. Ter ver
gelijking: de bij ons bekende Lada
kost in Rusland 6500 roebel. De offi
ciële koers is 3,45 per roebel.
Kansen
Toch zal de Oka binnen enkele jaren
onvermijdelijk op de buitenlandse
markt terecht komen. Nu de wester
se autofabrikanten in feite geen
kleine auto's meer tegen een lage
prijs kunnen produceren, zijn de
kansen voor de Russische Oka te
aanlokkelijk om te laten liggen. Dit
wagentje zal ongetwijfeld onder de
tien mille op de Europese markt ge
bracht kunnen worden.
Boris haalt er zijn schouders over
op. „Misschien, maar voorlopig ga
ik er van uit dat de Oka voor de Sov
jetburgers is. Tenslotte brengen we
genoeg andere varianten, zoals de
bekende Lada op basis van de oude
Fiat 124, de nieuwe Lada Samara en
straks ook de Tavria. Er is al een se
dan-versie van de Samara. Daarbij
komt dan nog de grotere Aleko, die
in de Moskouse Moskvich-fabriek
wordt gemaakt".
Onafhankelijk
Voor functionarissen als Boris is
het belangrijkste effect van de pe
restrojka dat voortaan zaken wor
den gedaan tussen fabrikant en af
nemers. Economisch directeur
Kroepinkov legt uit dat voorheen
de staat de winsten opstreek of zo
nodig de verliezen dekte. Nu is er
een verdeling waarbij 75 procent
van de winst in de fabriek blijft en
25 procent naar de staat vloeit.
De fabrikanten mogen tegen
woordig dan zelf de prijs van hun te
exporteren artikelen bepalen, maar
zijn natuurlijk afhankelijk van hun
klandizie. Dat betekent dat de afne
mer moet onderhandelen over de
prijs. Wat dat betreft worden de
contacten tussen bijvoorbeeld de
Nederlandse Lada-importeur Gre-
mi in Groningen en de fabrikant nu
een stuk inniger dan met het officië
le handelskantoor Auto Export.
Het oude systeem was niet be
paald erg motiverend. „Hoe meer
we verdienden, des te meer nam de
staat. We hebben nu een boekhoud
kundige onafhankelijkheid. Door
de perestrojka is er ook een soort
ondernemingsraad gekomen, die
mee beslist. De werkers kunnen nu
zelfs het management de laan uit
sturen. We boeken betere resultaten
dan voorheen. Dat komt ook in de
lonen tot uiting. Gemiddeld is het
maandloon 250 roebel. Vorig jaar
was dat nog 215 roebel. Daarbij kun
nen dan nog bonussen komen. Wij
betalen hier de hoogste lonen van
de hele Sovjet auto-industrie".
Onderhandelen
Volgens de eerste plaatsvervan
gend algemeen directeur van Auto
Export, Igor Axenov, is er wel wat
veranderd in de oorspronkelijke
taak van zijn kantoor, maar valt er
nog heel wat werk te verzetten. De
fabrikanten hebben namelijk totaal
geen ervaring met prijsonderhande-
lingen. Rusland betrekt onderdelen
als autoruiten, rubbercomponen
ten, elektromotoren uit het buiten
land. Die verantwoordelijkheid ligt
voortaan bij het management van
de fabrieken.
„Decentralisatie was hard nodig.
Het is jammer dat we zoveel tijd
hebben verloren en we zijn er nog
lang niet. De bedrijven hebben nu
ineens wel allerlei rechten, maar ze
missen vaak de mogelijkheden om
van die rechten goed gebruik te ma
ken. Ervaring is heel belangrijk en
die kunnen wij aanbieden. Auto Ex
port functioneert al sinds 1956. On
ze rol zal dus voornamelijk liggen in
de hulpverlening aan bedrijven, die
door hun gebrek aan ervaring fou
ten zouden kunnen maken", aldus
Axenov.
LISSE Op het bedrijventer
rein 'Meer en Duin' in Lisse
opent Ford-dealer Van Kalmt
hout en Van Niel morgen offi
cieel de nieuwbouw. De 3000
vierkante meter biedt ruimte
voor een showgedeelte, een
werkplaats en een onderdelen-
shop/magazijn. De lokatie aan
de Raadhuisstraat in Hillegom
voldeed niet meer aan de heden
daagse eisen en bood ook geen
uitbreidingsmogelijkheden.
FORD heeft met de Ghia Via een
sportauto voor het jaar 2000 gepre
senteerd. Met vierwielaandrijving,
een dwarsgeplaatste V8 motor en
een 6-versnellingsbak en tal van
nieuwe snufjes wil Ford de nieuwe
eeuw inrijden. Meest opmerkelijke
aan deze 126 cm hoge auto is de uit
gebreide toepassing van vezelop
tiek. Daardoor zijn de koplampen
slechts 1 cm diep. toch hebben ze
net zoveel lichtopbrengst als halo
geen. Diezelfde vezeloptiek zorgt
voor 'zwevende' meters in het trans
parante huis van het dashboard.
CHRYSLER heeft na enige tijd in
gezien dat de prijs van een Jeep
Wrangier voor de terrein-freak best
wel wat omlaag kon. Door de ach
terzijkanten te blinderen kan deze
krachtige jeep voor 10 mille minder
in de aanbieding. Deze zogeheten
Commercial uitvoering kost met
softtop 33.795 gulden en met hard
top 39.995 gulden. Beide hebben de
4 cylinder motor van 103 pk, de bre
de Good-Years van 215/75 R15 en
stuurbekrachtiging.
Luxueus reizen in een zee van
ruimte.
De Ckrysler Voyager is een
nieuwe visie op
Met
tke A
voor 7 personen in alle luxe en comfort.
En prestaties op ket alJerkoogstc niveau.
Maak nu een proefrit in dit toppunt van
functioneel rijplezier.
(vanaf f. <2.<95,-inkl. BTW).
Jaguar XJS 3.6 heeft fraaie lijn en moderne motor.
Er zijn maar weinig automobielen
die najaren nog even fraai van voor
komen zijn als de Jaguar XJS. We
doelen dan duidelijk niet op de cos
metische verzorging die de auto
kreeg, maar specifiek op de lijn, de
gratie die het model vanaf z'n eerste
introductie meekreeg. Bepaalde
merken hebben dit nu eenmaal. Bij
de Italianen betreft dat de meeste
modellen van Ferrari, Maserati en
deels Lamborghini. Enkele Alfa's
kun je daar ook onder rekenen.
Bij de Engelse merken gaat dit
zeer nadrukkelijk op voor Aston
Martin en Jaguar. Jaguar is in deze
sfeer van fraaie en ingetogen koets-
werklijnen het merk dat flinke aan
tallen in produktie heeft. Na de
klassiekers in de XK- en E-type mo
dellen, was er niet direct een opvol
ger. De twee genoemde modellen
waren er zowel in coupé als open
versie. De XJS jaren alleen als cou
pé, maar nu ook als cabriolet. De
mogelijkheid was er een XJS aan te
schaffen met een open dak, waarbij
een stevige dakbeugel blijft staan.
De XJS werd in 1976 geïntrodu
ceerd, uitsluitend met V12-motor
leverbaar en een GM 400 automati
sche bak. Perfect rijdend, maar een
aardig benzineverbruik. Jaguar
zocht naar een mogelijkheid de nu
al min of meer klassiek gelijnde
coupé te voorzien van een moderne
6-cilinder. De nieuwe XJ-sedan mo
dellen worden geleverd met onder
andere de 3.6 liter motor. Met deze
motorische uitvoering reden we om
deze meer exclusieve impressie te
kunnen schrijven. Daarbij is een an
der technisch detail in het oog
springend. Jaguars worden voor
het merendeel met automaat gele
verd. De filosofie is dat bij een mo
tor met heel veel capaciteiten een
automatische bak zeker niet mis
staat. Zelfs geprefereerd wordt door
het merendeel van de kopers. Toch
is met de perfecte Getrag 5-bak
van Duits fabrikaat een plezier
om te schakelen.
Vanaf ruim 1000 toeren neemt de
motor heel mooi over. Of dat nu in
de 4e of de 5e versnelling is, maakt
niet uit. Onder de 1000 toeren kan er
even naar 'adem' gevraagd worden
om goed weg te komen. Bij 120 km
snelheid draait de motor 2600 toe
ren, bij 130 zijn dat er 300 meer.
Daarbij blijft de motor een 2500 toe
ren onder het maximum, dus ge
bruikt ongeveer de helft van z'n po
tentieel aan paardekrachten. En die
zijn er in overvloed. Het plezierige
daarbij is dat bij 120 km snelheid de
verbruiksmeter cijfers aangeeft van
11 a 12 liter per 100 km. Dat is één op
8,5 a 9.
De wegligging van de XJS is heel
goed. Niet boven alle lof verheven,
want onder andere de bekrachti
ging om het sturen te helpen, werd
als iets te effectief ervaren. Door de
grootte van de auto en het gewicht
is het geen auto om hoeken om te
scheuren of bochten op hoge snel
heid te ronden. De auto verwacht
van de berijder een zekere matiging
van z'n driften, anders moet hij een
keus maken uit bolides die deze
aanduiding verdienen. De remmen
zijn goed op hun taak berekend. De
heel fijne bekrachtiging wordt in
noodsituaties geassisteerd door het
antiblokkeersysteem.
Het model is van een klassieke
schoonheid. Lange motorkap, lage
bovenbouw, uitmondend in een
naar binnen gebogen achterruit.
Dat maakt het stilistisch mogelijk
de daklijn geraffineerd te laten ein
digen bij de grote maar fraai ge
vormde achterlichten. Na 14 jaar
nog steeds één van de allermooiste
coupés en de benaming 'klassieker'
waardig. Van binnen een en al voor
naamheid. Fijne stoelen, een rede
lijk goed uitzicht met belemmering
naar achteren. Alles afgewerkt in de
fraaiste soorten leer of stof. Het
dashboard mist iets dat de 'oude'
XJ-6 en 12 sedans wel hebben. Alle
maal ronde meters.
Dat doet echter geen enkele af
breuk aan de meest fijne facetten
van deze automobiel. Achterin kan
hooguit eén persoon voor korte tijd
zitten. Het is een pure tweezitter
met een bankje achterin. Twee
kleintjes vertoeven er plezierig zo
lang hun lichaamslengte bij de leef
tijd van een kleuter past. De koffer
bak is ruim genoeg voor bagage die
meegaat op langere reizen. Een
klasse-auto met heel veel plezierige,
bijna perfecte eigenschappen. Een
auto die ook over tientallen jaren
nog bewondering krijgt, wanneer in
de volgende eeuw andere merken al
hun proposities tonen.
Klassiek model, sinds 1976 on
veranderd. Voor waarde in prijs van
positieve betekenis. Uitstekende
modern geconstrueerde 6-cilinder
motor. Benzineverbruik gerela
teerd aan gewicht zuinig, dit bij niet
te snelle acceleratie en hoge snel
heid. Perfecte 5-bak. Schakelen di
rect. Remmen goed, bekrachtiging
uitstekend en ABS standaard. Af
werking zonder kritiek. Stijlvol in
terieur in leer of stof. Veel accessoi
res standaard, zoals elektrisch be-
dienbare spiegels.
Bekrachtiging iets te direct wer
kend. Zitruimte achterin niet toe
reikend voor volwassenen. Zicht
naar achteren niet optimaal. Prijzen
(incl. btw) XJS 6 cilinder 147.829;
XJS 12 cilinder 162.938; XJS 12
cabriolet f 186.638.
JAN ADOLFS
Oostdorperweg 29a-31 - Wassenaar - tel. 01751-19359
Verwerldng voortaan in eigen land
WIERDEN (ANP) - Nederland gaat
zelf zijn gebruikte batterijen ver
werken. Hierdoor komt een einde
aan de fel bekritiseerde uitvoer van
batterijen naar vooral de DDR.
TNO, de Universiteit Twente (UT),
een Brits laboratorium en het be
drijf LETO in Wierden hebben hier
voor een project ontwikkeld. TNO
en LETO hebben dit gisteren in
Wierden bekendgemaakt.
Aaruïj dingen
NIJMEGEN (ANP) - Door gladheid
en mist hebben zich vanochtend op
de A50 en de A73 een groot aantal
aanrijdingen voorgedaan. Daarbij
zijn volgens een woordvoerder van
de rijkspolitie in Nijmegen drie
licht gewonden gevallen. Bij de aan
rijdingen waren zo'n vijftig auto's
betrokken. De materiële schade
was groot.
Rond negen uur was de politie
nog steeds bezig met het wegslepen
van auto's. Op de A73 stond op dat
tijdstip ter hoogte van het verkeers
plein Ewijk nog een file van zes ki
lometer in de richting Druten.
Het ministerie van milieu heeft te
kennen gegeven dat de export van
batterijen naar de DDR eind dit jaar
zal worden gestopt. Aan de export
van ander afval naar de DDR wil het
departement van Nijpels eind vol
gend jaar een einde hebben ge
maakt. Nijpels zei dit gisteren tij
dens een tweedaags bezoek aan zijn
Oostduitse collega, Reichert.
Het project van TNO en LETO
voorziet in eerste instantie in de op
slag van batterijen. Daarnaast gaat
de firma LETO de batterijen naar
soort selecteren en vanaf eind 1990
uit de oplaadbare nikkel-cadmium
batterijen de metalen terugwinnen.
Jaarlijks worden zo'n tien miljoen
van dit soort batterijen in Neder
land verkocht. Dat is 10 procent van
het totale aantal batterijen in ons
land.
De zogenoemde knoopcellen en
de overige batterijen worden opge
slagen tot een geschikte methode is
gevonden voor de verwerking er
van. Het gaat vooral om kwikbatte-
rijen, waarvan jaarlijks in Neder
land circa tachtig miljoen stuks in
omloop worden gebracht. Om een
methode te vinden het kwik uit de
batterijen terug te winnen is vol
gens ir. C. van Deelen van TNO
onderzoek en dus meer geld
nodig.
Het is volgens Van Deelen de
vraag of de politiek die nadere stu
die wil steunen. Hij maakte deze op
merking, omdat de producenten
van batterijen zich hebben ver
plicht het percentage kwik in 1990
tot 0,015 procent en in 1992 tot
0,0025 procent terug te hebben ge
bracht.
"Men zou kunnen zeggen dat het
percentage zo laag wordt, dat ver
werking niet meer nodig is en het
storten uit een oogpunt van milieu
verantwoord is", aldus Van Deelen.
Zelf geeft hij de voorkeur aan ver
werking van deze batterijen, omdat
ze nog een fors percentage zink be
vatten.
Het project vormt het resultaat
van onderzoek dat met geld van de
Europese Gemeenschap is verricht.
Binnen drie maanden wordt het
plan officieel aan het ministerie van
VROM aangeboden.
In mei ondertekenen de bedrijfs
sectoren die bij het gebruik van bat
terijen zijn betrokken een contract
waarmee zij zich verplichten tach
tig procent van de verkochte batte
rijen vanaf medio 1991 terug te ha
len. Dit gebeurt op initiatief van de
Stichting Batterijen.
BINNENLAND BUITENLAND
ROTTERDAM (GPD) Verreweg
het grootste deel van de schoolver
laters van het lager, middelbaar of
hoger beroepsonderwijs vindt een
baan, al dan niet in combinatie met
leren, of volgt een vervolgopleiding.
Minder dan vijf procent van de
schoolverlaters heeft na een jaar
zoeken nog geen werk gevonden.
Hoe hoger de afgeronde opleiding,
hoe eerder ze werk vinden.
Dat blijkt uit een enquête van het
Contactcentrum Onderwijs Arbeid
(COA) Rijndelta onder vierduizend
schoolverlaters. Het onderzoek on
der ex-leerlingen van het beroeps
onderwijs, waarvan de resultaten
gisteren werden gepresenteerd, is
een regionaal proefproject. Volgend
jaar zullen landelijke cijfers bekend
worden waarbij ook de schoolverla
ters van het algemeen voortgezet
onderwijs zijn betrokken. Doel van
de onderzoeken is inzicht te krijgen
waarop schoolverla
ters een weg vinden op de arbeids
markt.
Volgens de enquête vindt twee
derde van de schoolverlaters bin
nen een jaar een baan, soms in com
binatie met leren. Een vijfde deel
volgt een full-time opleiding. Tien
procent doet iets anders. Zij vervul
len bijvoorbeeld de militaire dienst
plicht. Van de ex-heao-leerlingen
heeft 71 procent een baan, of werkt
en leert gelijktijdig. Voor de school
verlaters van het lbo ligt dat percen
tage veel lager: 45 procent.
Van degenen die momenteel wer
ken, heeft de helft direct na school
werk gevonden. Dit lukte vooral
door op advertenties te schrijven of
direct een bedrijf te benaderen.
Vijftien procent vond via een uit
zendbureau een baan. Opvallend is
dat dertig tot veertig procent van de
schoolverlaters het lager beroeps
onderwijs als eindonderwijs be
schouwt.
OTTAWA (Rtr/DPA) - Binnen de
Canadese regering is gisteren pa
niek uitgebroken nadat ontdekt
was dat de begrotingsvoorstellen
door een onbekende waren gesto
len en doorgegeven aan een televi
siestation. Nadat de oppositie niet
bereid bleek te zijn om een spoed
debat over de begroting te beleg
gen, besloot de minister van finan
ciën, Michael Wilson, de pers op de
hoogte te brengen van de door hem
voorgestelde maatregelen om het
overheidstekort terug te dringen.
In het voorstel van Wilson wordt
onder meer bezuinigd op de defen
sie-uitgaven en op ontwikkelings
hulp. Het spectaculairst is het voor
stel om de voorgenomen aankoop
van onderzeeërs op atoomenergie
ter waarde van veertien miljard gul
den niet door te laten gaan.
Verder wil de Canadese regering
haar aandeel in de vliegtuigmaat
schappij Air Canada verkopen. Zij
wil zich eveneens terugtrekken uit
het Canadese werkloosheidsfonds.
Het regeringsvoorstel voorziet bo
vendien in een verhoging van de ac
cijnzen en de belastingen voor de
hoogste inkomens. Dit alles om het
financieringstekort met 8,5 miljard
gulden terug te brengen tot een to
taalbedrag van 52 miljard gulden.
De vroegere president en huidige
oppositieleider, de liberaal John
Turner, heeft vernietigend gerea
geerd op het uitlekken van de over
heidsbegroting. De oppositie kon
digde aan de minister te vragen op
te stappen wanneer hij vandaag in
het parlement zijn stukken verder
zou toelichten. Het kamerdebat van
vandaag over het regeringsvoorstel
werd met spanning tegemoet ge
zien.
Onder de industrielanden heeft
Canada met 4,7 procent van het bru
to nationaal produkt (bnp), een van
de hoogste overheidstekorten per
inwoner. Als percentage van het
bnp is dat zelfs hoger dan het tekort
in de VS.
Mercedes Benz
voor rechter
GRONINGEN (GPD) - Justitie
in Groningen gaat Mercedes
Benz Nederland vervolgen we
gens valsheid in geschrifte in de
periode 1980-1985 in wat toen
nog haar filiaal Groningen was.
De Nederlandse importeur
moet zich binnenkort voor de
rechtbank in Groningen verant
woorden voor het creëren van
schijnconstructies, waarmee de
fiscus om de tuin kon worden
geleid. De truc kwam aan het
licht na een nauwgezette contro
le van de boekhouding, die in ju
li 1987 in beslag was genomen.
