'Kroonjagers
moeten weg'
GROTE MUIL
BESMET
ZATERDAG 22 APRIL 1989
PAGINA 33
Het jagen in de duinen tussen Den Haag en Noordwijk leidt tot
onaanvaardbare situaties, zo meldde de Stichting Duinbehoud onlangs in een
rapport. Dieren worden overwegend ter meerdere glorie van de jager
neergeschoten en niet om de natuur in stand te houden. Bovendien zouden
jagers in het gebied zich asociaal gedragen. Kortom: er moet eindelijk eens
paal en perk worden gesteld aan de jachtpraktijk in het Zuidhollandse
duingebied. Struikelblok vormt het feit dat het jachtrecht in het gebied
grotendeels berust bij het Koninkijk Huis. "Het zijn juist de Kroonjagers die
zorgen voor de excessen".
door Margot Klompmaker
Een van de markeringen in het Zuidhollandse duingebied die duidelijk aangeven dat het jachtrecht berust bij het
Koninklijk HuiS. <l„lo Wlm Dijkman)
Natuurbeschermers zijn plezierjacht in duinen beu
Vroeger moeten de verhoudingen
goed zijn geweest. Toen maakten
natuurliefhebbers en jagers in de
Zuidhollandse duinen wel eens een
vriendelijk praatje. Toen hadden de
natuurliefhebbers nog de illusie dat
een gesprekje over het nut van een
bepaalde vogelsoort het afschieten
ervan kon voorkomen.
Totdat men besefte dat een deel van de
jagers dat onderscheid niet wenste te
maken, maar alle dieren als "schadelijk
tuig" beschouwde. Vanaf het moment
dat de natuurliefhebbers, verenigd in de
Stichting Duinbehoud, in het openbaar
hun beklag deden over de jachtpraktijk
in het duingebied tussen Den Haag en
Noordwijk, bekoelde de verhouding met
de jagers aanzienlijk. Voortaan liepen
beide partijen in een wijde boog om el
kaar heen.
De recente publicatie van een uitge
breid rapport, waarin de natuurbescher
mers keihard tegen de toch al gevoelige
jagersschenen aantrappen, heeft het
vuur extra aangewakkerd. Wat Duinbe
houd beweert is niet mis. Het jagen in de
duinen tussen Den Haag en Noordwijk
leidt tot "excessen en onaanvaardbare si
tuaties". Dieren worden "zonder enige
noodzaak afgeschoten, puur voor het
plezier". Niet alleen konijnen, maar ook
"beschermde en zeldzame dieren" ko
men voor de loop. "Er wordt geschoten
op alles wat beweegt en oogjes heeft".
Grutto
Maar er is meer: de jagers zouden zich
asociaal gedragen, over fietspaden rij
den, de rust in het natuurgebied onnodig
verstoren, natuurliefhebbers bedreigen,
niet altijd deskundig zijn. "Tja, het is
geen eend ....en ook geen snip", zo zou
een jager na het afschieten van een grut
to hebben opgemerkt.
Het duinterrein tussen Den Haag en
Noordwijk is zeer uitgestrekt en bestaat
uit de gebieden Meyendel, Berkheide en
de Coepelduinen. Het jachtrecht in het
grootste gedeelte van deze gebieden be
rust bij het Koninklijk Huis. Een recht
dat zelfs in de Grondwet is vastgelegd.
Maar het is lang geleden dat een lid van
het Koninklijk Huis zich ook daadwer
kelijk in het gebied heeft laten zien. Be
richten over een jagende prins Bernhard
deden in 1978 zo veel stof opwaaien dat
de prins het daarna voor gezien heeft ge
houden.
Momenteel is aan twintig mensen het
recht verleend in dit gebied te jagen.
Vrienden of bekenden van de opper-
jachtmeester van het Koninklijk Jacht-
departement, aldus Duinbehoud. Acht
van deze Kroonjagers hebben ook een
zogenaamde 'artikel 53 vergunning'
waarmee op schadelijk wild kan worden
gejaagd. Daarnaast lopen in hetzelfde ge
bied nog negen beroepsjagers met zo'n
vergunning, die in opdracht van instan
ties als Staatsbosbeheer of de duin water
leidingmaatschappijen werken. In totaal
worden de Zuidhollandse duinen be
volkt door zo'n 30 jagers.
Volgens de jachtwet moet elke jager
zich houden aan speciale spelregels. Er
mag geen sprake zijn van in het wilde
weg dieren neerschieten. Een jager moet
jagen met beleid, zorgen voor wildbe-
heer, terreinbeheer en schade voorko
men. Maar de meerderheid van de jagers
in het Zuidhollandse duingebied jaagt
volgens Duinbehoud alleen maar 'voor
het plezier' en bepaald niet voor behoud
van de natuur of beheer van het wild.
Puur plezier
Voorzitter Albert Salman van Duinbe
houd: "Ik heb niets tegen zinvolle jacht
die nodig is om de natuur in stand te hou
den. Maar daarvan is hier geen sprake.
Het feit dat deze herenjagers en hun
vrienden op alle dieren in het gebied mo
gen schieten zonder afspraken of enige
vorm van controle, is in strijd met de be
langen van de natuur en recreatie. Dat is
geen beheersjacht maar jacht puur voor
het plezier".
"Er worden bijvoorbeeld jaarlijks dui
zenden konijnen afgeschoten. Daarbij
wordt gebruik gemaakt van lichtbakken
en fretten. Het is bekend dat de duinen
vergrassen door waterneerslag en verzu
ring. Konijnen houden het gras laag en
vreten jonge boompjes kapot, zodat aan
plant geen kans krijgt. Konijnen zijn mo
menteel dus heel nuttig. Het afschieten
van deze dieren behalve waar ze over
last bezorgen is niet in het belang van
de natuur. Het werkt eerder averechts:
de begroeiing rukt verder op. Bovendien
worden konijnen zo nerveus van het ja
gen dat ze meer jongen krijgen".
"Een ander voorbeeld. Jagers schieten
veel konijnen in het najaar. Dan hebben
ze een lekkere bout voor de kerst. Een
echte beheersjager schiet de dieren niet
in het najaar maar in februari. Dan is de
natuurlijke sterfte toch al groot. Maar ja,
dan zijn de beesten niet zo lekker dik als
in de herfst".
De beweringen van de natuurliefheb
bers worden bevestigd door Staatsbos
beheer, die eigenaar is van een groot deel
van het desbetreffende duingebied. Bos
wachter Edwin Huge uit Wassenaar' "Er
wordt op alle dieren gejaagd: konijnen,
vossen, fazanten, wezels, eenden, vogels.
We kunnen rustig stellen dat het hier om
plezierjacht gaat".
Staatsbosbeheer en Duinbehoud heb
ben de sterke indruk dat de kroonjagers
zonder enig plan te werk gaan. Anders
dan jagers in veel andere jachtgebieden
zijn de Kroonjagers niet verplicht een
schriftelijk wildbeheerplan te overleg
gen. Huge: "Bij beheersjacht hoort een
plan. Dan zeg je: in dat gedeelte is helm
geplant, dus moeten er konijnen worden
afgeschoten. Of we gaan jagen op een vos
die de weg naar een kippenren in de
buurt te goed heeft gevonden. Of we grij
pen in omdat het aantal verwilderde kat
ten te veel toeneemt".
Verantwoord
Huge laat een tekening zien van het ge
bied waar de Haagse Duinwaterleiding
het jachtrecht heeft. Op de tekening staat
aangegeven hoeveel konijnen er in een
jaar worden afgeschoten. "De Haagse
Duinwaterleidingmaatschappij werkt
volgens plan, evenals haar collega in Lei
den. Deze bedrijven hebben beroepsja
gers in dienst die aan de hand van duide
lijke afspraken te werk gaan. Deze jagers
doden alleen dieren die schade toebren
gen. Dat noem ik verantwoord jagen".
De boswachter zet evenals Duinbe
houd vraagtekens bij het massaal neer
leggen van konijnen. "Je ziet dat men in
sommige duingebieden zelfs koeien en
paarden laat grazen om te voorkomen
dat de duinen dichtgroeien. Het is dus
niet bepaald in het belang van de natuur
om op konijnen te jagen".
Hij voegt er aan toe: "Ik heb het niet
over konijnen die bijvoorbeeld net aan
geplante helm op zeeduinen aanvreten.
Die brengen duidelijk schade toe. Maar
in andere gevallen zie ik geen enkele
noodzaak om ze af te schieten".
Boswachter Huge constateert somber
dat Staatsbosbeheer weliswaar eigenaar
is van het duingebied, maar geen enkele
grip heeft op de Kroonjagers. "We kun
nen alleen ingrijpen als ze de jachtwet
overtreden. Het enige dat we kunnen
doen is vergunningen controleren of vra
gen: kieper die zak eens om, om te kijken
wat er afgeschoten is. De jacht verbieden
lijkt me onzin. Maar laat er dan ten min
ste verstandig worden gejaagd. Dat is nu
bepaald niet het geval".
Overigens vraagt Huge zich af of het
MMLPAS
Superjoden, die vind je in Amsterdam.
De jongeren op de f-side, de sta-tribune
achter het oostelijke Ajaxdoel, hebben
zichzelf die titel aangemeten. Schok
kend? Ach, dat krijg je als de 'boeren' uit
de provincie je toeschreeuwen dat 'Ajax
een jodenclub' is. Maak van de scheld
naam een eretitel, zo ontwapen je de te
genstander.
Met antisemitisme heeft het weinig te
maken; het getuigt eerder van humor.
Sommige anti-apartheidsactivisten kun
nen nog een voorbeeld nemen aan zo'n re
lativeringsvermogen, als ze de burge
meester van Amsterdam voor fascist uit
maken omdat hij'niet toestaat dat de
poorten van Shell worden gebarrica
deerd. Arme Van Thijn. En dat, terwijl je
na 45 jaar het oorlogsleed nog van zijn
gezicht kun aflezen.
Voetbal is oorlog. En daarom heeft de
KNVB de Clubkaart bedacht, een mo
dern soort 'Ausweis' voor voetbalfans.
Met wervende kreten als 'voordeel', 'voor
rang' en 'korting' krijgt de clubsupporter
een identiteitskaart in zijn maag ge
splitst die hem degradeert tot rechteloze
speelbal in de voeten van de Zeister
BoBo's. Haal de folder bij postkantoor of
bibliotheek, lees de kleine lettertjes en
huiver.
Een paar van de vele voorwaarden: de
KNVB mag de pas zonder opgave van re
denen weigeren of intrekken 'als daar
naar het oordeel van de KNVB aanlei
ding toe bestaat'. Kaarthouders zijn des
gevraagd verplicht 'op elk moment' en
'op het eerste verzoek' de pas te tonen in
het stadion. En dat alles voor 'slechts'f25
(na juni f35, dus wees snel!) per 12 maan
den.
Alle stroopzoete verkooppraatjes ten
spijt; het is wel duidelijk dat de pas al
leen tot doel heeft de voetbalvandalen in
een ijzeren greep te krijgen. De clubkaart
zal straks verplicht zijn, zeker bij uitwed
strijden van 'nader aan te wijzen' clubs
met als agressief bekend staande suppor
ters.
Of dat lukt? Iedereen weet nu al dat het
systeem zo lek is als een mandje. Ik hgb
een angstig visioen. Daar sta je dan met
je pasje, op een mooie plek helemaal voor
aan tegen het hek, vlak bij Stanley Men
zo, die onder gejuich zijn eerste redding
verricht. Achter je loopt het met de pasjes
controle uit de hand. Onder het kille oog
wel zinvol is dieren af te schieten als ze
schade veroorzaken. "In plaats van lasti
ge konijnen of vossen te doden kun je
ook overwegen een goede afrastering te
maken. Afschieten is geen oplossing.
Laatst hadden we berichten over vossen
die aan de rand van Wassenaar kippen
zouden grijpen. Je kunt zo'n beest wel
neerleggen, maar er komt weer een an
der voor in de plaats".
"Het is effectiever als mensen zorgen
voor een goede afrastering om hun erf,
zodat vossen nergens meer bij kunnen.
Dat zie je ook op de Veluwe, waar ze aan
het bezoek van vossen gewend zijn. Daar
hoor je de boeren ook niet klagen over
overlast van vossen. Daar bouwen ze een
twee meter hoog hek met een paar stuk
ken schrikdraad".
Asociaal
De Koninklijk Huis-jager gedraagt zich
asociaal in het duigebied, staat in het rap
port van Duinbehoud. Is dat niet over
dreven? Albert Salman van Duinbe
houd: "Nee, dat is het niet. In het duinge
bied mag niemand buiten de paden ko
men, behalve de jagers en de vogellief
hebbers die daar een speciale vergun
ning voor hebben. Een vogelaar trekt al
leen de duinen in, jagers opereren
meestal in groepen. Zij trekken in één
lange linie over het terrein. Alles op hun
pad wordt verstoord, geen plekje blijft
rustig".
"Ook constateren wij vaak dat jagers
van de veiligheidscamera's stroomt een
opgewonden menigte de tribune op
You'll never walk alone: boycot de
KNVB-voetbalpas.
W/M FORTUYN
Desi Bouterse mag dan zo'n anderhalj
jaar geleden op een pijnlijk duidelijke
manier door de kiezers in Suriname op
z'n nummer zijn gezet, zijn machtspositie
en zeker zijn grote mond is hij sinds de
verpletterend verloren parlementsver
kiezingen allerminst kwijt. Dat is de af -
gelopen dagen tijdens het conflict tussen
op fietspaden rijden. Vindt Staatsbosbe
heer dat dat wel meevalt? Met alle res
pect voor Staatsbosbeheer, maar onze
medewerkers komen vaker in het duin
gebied dan zij. Onze conclusies zijn geba
seerd op de waarnemingen van zo'n 40
mensen die dagelijks of wekelijks in de
duinen komen".
"Wij maken herhaaldelijk mee dat ja
gers natuurliefhebbers wegsturen die
vogels willen observeren. Voor hun ei
gen veiligheid, wordt er dan bij gezegd.
Maar het is toch een soort recht van de
sterkste. Een natuurliefhebber is alleen,
jagers opereren in een groepje. Dan durf
je ook niet gauw te protesteren".
Ook twijfelt Duinbehoud aan de des
kundigheid van de jager. Salman: "Die
varieert nog wel eens. Een jager moet te
genwoordig theorie-examen doen. Maar
dat gebeurt aan de hand van een boekje
en niet in het veld. Je kunt niet uit een
boekje leren welke vogel boven je in de
lucht vliegt. Zelfs een vogelliefhebber
met verrekijker heeft al moeite om som
mige soorten te herkennen. Laat staan
een jager zonder kijker".
Salman maakt een uitzondering voor
de beroepsjagers in het gebied. "Be
roepsjagers zullen het niet in hun hoofd
halen van alles neer te schieten. Dat kan
hun de kop kosten. Zij gaan met een dui
delijke opdracht het veld in. Plezieija-
gers zijn anders, die komen hun hobby
bedrijven. Die schieten ook in geval van
twijfel, wat een beroepsman nooit zal
politie en militairen in Suriname weer
eens gebleken. Bepaald onthutsend is te
zien hoe angsthazerig de burgerpolitici
zich jegens Bouterse gedragen. President
Shankar spande hélemaal de kroon door
om een half uurtje uitstel te soebatten
toen hem door Bouterse het ultimatum
werd gesteld een door de politie gevan
gen genomen militair vóór een bepaald
tijdstip vrij te laten.
Die militair werd dus zonder enig par
don door een Bouterse-brigade 'bevrijd',
tot luoede van de inmiddels in staking ge-
gane politie. Maar van de kant van de
politici bleef het angstwekkend stil. Bou
terse heeft nu aangekondigd de politieta
ken wel te willen overnemen en de bevol
king uitgenodigd met hun klachten naar
doen. Plezierjagers leggen zichzelf geen
beperkingen op. Wij durven te stellen dat
maar éénderde van de jagers in de Zuid
hollandse duinen fatsoenlijk bezig is".
En wat vindt Staatsbosbeheer van de
deskundigheid van de jager? De twee
mannen van Staatsbosbeheer in Wasse
naar kijken elkaar eens aan. "Nou", zegt
de een, "we hebben die oude man gehad
die trillend met zijn geweer in de hand
stond. Hij wist niet of hij een eend of een
konijn had neergelegd".
"En dat is niet eens zo lang geleden",
vult zijn collega aan.
Oplossing
De plezieijagers verstoren door hun ge
drag het natuurlijk evenwicht in het ge
bied, stellen de natuurbeschermers.
Staatsbosbeheer wil daar geen harde uit
spraak over doen. Boswachter Huge:
"De natuur zit zo ingewikkeld in elkaar.
Iemand die jaagt zal zeggen: het natuur
lijk evenwicht is al verstoord, anders zou
ik hier niet jagen. Natuurliefhebbers be
weren precies het omgekeerde".
Albert Salman van Duinbehoud:
"Staatsbosbeheer mag dan geen versto
ring van het evenwicht constateren, wij
zien het wel degelijk. Kijk maar naar het
konijn en de fazant en hun natuurlijke
vijanden (vossen, bunzings, wezels, en
vroeger de hermelijn). De aanwezigheid
van konijn en fazant bepaalt of er roof
dieren in hetzelfde gebied zitten. In na
tuurlijke toestand kan het aantal konij-
de Memre Boekoe-kazerne te komen. Dat
is echt een geruststellende gedachte voor
de vele Surinamers die zich ongetwijfeld
nog maar al te goed de onderdrukkende
en moorddadige praktijken van het mili
taire regime zullen herinneren. De chaos
wordt nog vergroot door de dreigemen
ten waarmee een zooitje ongeregeld on
der leiding van de gedeserteerde militair
Ronnie Brunswijk vanuit de jungle af en
toe de aandacht op zich vestigt.
Het blijft tobben met Suriname. Dat
zal er met de huidige labbekakkerige re
gering niet minder op worden. Bouterse
noemde zichzelf deze week "een vredelie
vend man die wordt getergd en zich
groen ergert aan de houding van de auto
riteiten". Hij beloofde niet langer "mis-
nen nooit een plaag worden. Roofdieren
zorgen automatisch voor het op peil hou
den van deze diersoort. Het wordt pas
een probleem wanneer het aantal roof
dieren daalt door er op te jagen. Jagen op
de ene soort heeft ook effect op de ande
re soort. Als er maar lukraak wordt ge
schoten, zonder duidelijk plan, kunnen
bepaalde soorten zelfs verdwijnen, zoals
de hermelijn bijvoorbeeld"
Zowel Duinbehoud als Staatsbosbe
heer pleiten ervoor dat het jachtrecht in
de Zuidhollandse duinen in handen
komt van beroepsjagers. Duinbehoud:
"De Kroonjagers moeten uit het gebied.
Alleen beroepsjagers erin, mensen die
volgens afspraken te werk gaan. Liefst
mensen die een overeenkomst hebben
met de beherende instanties, zoals
Staatsbosbeheer of de duinwaterleiding.
Het zijn de herenjagers die zich aan de
excessen schuldig maken, hun manier
van jagen gaat dwars tegen alles regels
in" Staatsbosbeheer sluit zich hierbij aan.
Boswachter Huge: "Het zou beter zijn als
het jachtrecht aan ons werd gegeven.
Dan is er tenminste controle op wat er
gebeurt en kan er verantwoord worden
gejaagd".
Paleis
De jagers zelf. Het is moeilijk om iemand
van hen te pakken te krijgen voor com
mentaar. De Stichting Duinbehoud wil
de namen van de kroonjagers niet prijs
geven. Uiteindelijk komt één naam 'via-
via' boven tafel: de heer Van Zinningck
Bergmann. Maar deze jager weigert alle
medewerking. "Richt u zich maar tot het
paleis. Belt u maar met de particuliere se
cretaris van de koningin om die onzin
van die meneer Salman te weerleggen.
Van mij hoort u niets".
De Koninklijke Nederlandse Jagers
Vereniging is zeer welwillend, maar is
ook niet op de hoogte van de jachtprak
tijk in het bewuste gebied. Na enig
speurwerk van de vereniging wordt de
naam verschaft van een andere jager in
het gebied: C. Lugthart uit Wassenaar.
Deze wil desgevraagd wél praten. Graag
zelfs, want de bewering dat de meeste ja
gers zich bezig houden met plezierjacht
heeft hem flink boos gemaakt.
Lugthart noemt de conclusies in het
rapport van Duinbehoud onzin. "Ik jaag
al jaren in het duingebied bij Noordwijk
en kan u dit verzekeren: iedere jager
schiet met een duidelijk plan dieren af.
Een jager is in wezen een egöist. Een
klein stukje jachtgrond kost kapitalen,
dus je kijkt wel uit om dat in het wilde
weg leeg te schieten. Zo snijd je jezelf im
mers in de vingers? Volgens die Stich
ting Duinbehoud zouden wij schieten op
alles wat beweegt en oogjes heeft. Nou,
daar klopt niets van".
Dus geen plezierjacht? "Ja, natuurlijk
beleef ik ook plezier aan de jacht. Waar
om niet? Duinbehoud noemt jagers aso
ciaal. Dat ben ik beslist niet. Ik ben een
groot liefhebber van de natuur, kom m'n
hele leven al in de duinen. Waarom zou
de mens niet mogen profiteren van de
overvloed van de natuur?".
Meerderheid
De Stichting Duinbehoud heeft inmid
dels een afschrift van haar rapport ge
stuurd aan het ministerie van landbouw
en vissery, de Tweede Kamer en het Ko
ninklijk Huis. Albert Salman: "We heb
ben het idee dat het Koninklijk Huis
geen flauw idee heeft van wat zich alle
maal afspeelt in hun jachtgebied. Ik
hoop dat de koninklijke familie zo
schrikt van onze waarnemingen dat zij
voortaan afziet van jachtverhuur. Om het
jachtrecht te kunnen overdragen aan de
duinbeheerders moet een deel van de
Grondwet worden aangepast Ik denk
dat we in de Kamer wel een meerderheid
voor ons standpunt kunnen krijgen. Ple
zierjacht is niet bepaald populair".
handeling" van militairen te zullen tole
reren. "Deze grap is te ver gegaan".
Het is duidelijk, van die grote muil van
Bouterse zijn we voorlopig nog niet ver
lost.
BERT PAAUW
Slaapt u graag in een bed waarin ie
mand ts gestorven? Ik niet. Woont u
graag in een huis waarin de vorige bewo
ner heeft gebungeld aan de hanebalken,
zijn lippen blauw als na het kersen eten?
Mij niet gezien. Staat u graag te juichen
voor een doelpunt op de plek waar ie
mand is gestikt?
Wat een macabere gedachten. Mis
schien komt dat wel door die twee berich
ten deze week in de krant. Een ervan ging
over 'Mein Kampf van Adolf Hitler. Dat
boek ooit een onverbiddelijke bestseller
schijnt nog steeds grote sommen aan
royalties op te leveren. De neven en nich
ten van Hitier hebben recht op zo'n dertig
miljoen gulden.
Juridisch gezien is daar geen speld tus
sen te krijgen. Hitler was naast zijn an
dere werkzaamheden ook auteur en
daarom geldt voor hem ook het auteurs
recht. Enkele nazaten zitten er dus warm
pjes bij dank zij de pennevruchten van
Onkel Adolf. Waar dat geld dan anders
naartoe zou moeten? Iemand opperde
pijlsnel: naar Simon Wiesenthal. Een
wrange bestemming.
Het tweedebericht betrof het bureau
van Napoleon. Dat ding wordt bij het
Venduhuis der Notarissen te 's-Graven-
hage geveild voor een bedrag tussen de
80.000 en 120.000 gulden. Zou u dat meu
belstuk in uw huis willen hebben, dat bu
reau waaraan misschien wel het bevel is
ondertekend waarmee duizenden solda
ten de bevriezingsdood in zijn gestuurd?
Maar Napoleon kun je toch niet verge
lijken met Hitier, hoor ik al zeggen. Dat
kan wel. Weliswaar heeft Napoleon de jo
den niet vervolgd, hij wilde ze juist meer
rechten geven. Maar de machtswellust
van deze keizer, die met zijn rechterhand
voortdurend zijn eigen binnenzak rolde,
blijft voor mij voorop staan. Velen den
ken daar anders over. Leuke boetiekjes
worden zonder veel protesten van omwo
nenden 'Napoleon' genoemd. Met een ze
kere brandy is het al net zo. Onbegrijpe
lijk
CEES VAN HOORE
