Studenten ondanks
verbod de straat op
Palestijnen Israël houden hart vast bij rellen Jordanië
icHiagri
NAVO komt met vaag slotcommuniqué
Gespannen rust bij Hitiers
honderdste geboortedag
Leger Suriname in staat
van paraatheid gebracht
VN veroordelen optreden Israël
VRIJDAG 21 APRIL 1989
BUITENLAND
PAGINA 5
Autoriteiten China dreigen met hard optreden
PEKING Opnieuw zijn vandaag honderden Chinese studenten de straat opgegaan om
voor democratie te betogen, ondanks een demonstratieverbod en fikse straffen die de au
toriteiten overtreders in het vooruitzicht hebben gesteld. Gisteren verzamelden in een
druilerige regen de studenten op het Tainanmen plein, het plein van de Hemelse Vrede,
dat sinds afgelopen zaterdag een ontmoetingsplaats is van de studenten. Zij herhaalden de
eis voor democratie, eerherstel van de overleden ex-partijleider Hu Yaobang, en einde aan
de dictatuur.
ook kritiek geleverd op sterke partij, waar de leiders wonenen stratieverl
n die werken. gen een m
tot de De studenten eisten ook van de ganiseerd.
i van communistische leiders, dat zij hun
n. Hu inkomen openbaar maken, een eind
door maken aan de corruptie
BRAUNAU - Braunau, de in een
vesting herschapen geboortestad
van Adolf Hitler, heeft gisteren de
'bruine' toeloop vrijwel probleem
loos weerstaan. De gevreesde op
mars van Europese (neo-)nazi's
bleef uit. De enkele honderden ou-
nationaal-socialisten
die door de uiterst scherpe contro- voerd. Jonge Italiaanse fascisten
dat ze met grof geweld werden afge- marck-Duitsers'"Öf Anne Frank
les kwamen, konden het geboorte
huis van hun idool maximaal tot op beIc,ke,n
150 meter naderen.
door
Hans Hoogendijk
Is dat democratie?"
In het postkantoor lieten oud en
De tactiek van de Oostenrijkse poli- jong honderden ansichtkaarten af-
tie om door middel van een enorme stempelen. Braunau met het
politiemacht potentiële geweldda- dagstempel 20^ april, bij gebrek
dige Hitier-vereerders af te schrik
kleine groepjes achter de
en minuut stilte in acht.
Op het commando 'salute' legden ze
hun hand op het hart. Franse rechts- dagboek wordt de ergste propagan
extremisten reageerden woedend distische vervalsing van na de oor
toen. ze tegen werden gehouden, log genoemd. In het pamflet wordt
"Waarom mogen we geen foto vai
het huis van ons voorbeeld maken
Vooral veel jongeren, die gezien
de massale politiemacht terug
schrokken voor een mars op het
Hitler-huis, hingen aan hun lippen.
De lucht was vol irontervaringen en
onverholen Hitler-verering. "Als
Adolf nog leefde, betaalde ik nu niet
zulke hoge sociale premies en zat
niet in 1945 gestorven en heeft het "?u|island n'f,tvo1 negera en„stel|g-
manuscript nog in 1951 bijgewerkt, da Turken. Wij van de Waffen-SS.
- - - elite. Zelfs een Amerikaanse
gevangen zat, dat hij respect 1
had".
Jonge neo-nazi's lieten zich uit-
ken, ging volledig op. Er vonden
slechts acht arrestaties pl^ts. De
Cobra's, zoals de
foto voor het Hitler-huis. Maar
er vonden ook zeer onfrisse acties
plaats. Overal lagen plotseling pam
fletten met de kop 'Vervalsingen in
verder het bestaan van gaskamers moerig interviewen. "Hij is
in nazi-Duitsland ontkend. De en- beeld- De jj
kele tientallen exemplaren waren
snel verdwenen.
Op het stadsplein leverdén oude
nazi's felle discussies met tegen
standers. Kernthema's: 'Niet Hitier
ME'ers worden genoemd, hadden Dagboek Anne Fr-ank bewezen'
man Deng Xiaoping. De
tien jaar geleden de aanzet gaf tot de
hervormingen, maar later e
de fervenste aanhangers erv
Yaobang, liet vallen, wordt r
de studenten voor de keuze gesteld heid vertellen over het aftreden
i rustige dag.
Een paar oude nazi's konden e
keer de kreet 'sieg heil' slaken, vo
Doelend op kleine veranderingen
die vader Frank na de oorlog had
aangebracht, beweert de groep 'Bis-
k niet, dat
mag je niet". En: "Ik had verwacht
dat de Oostenrijkse politie meer op
onze hand zou zijn".
Een politieofficier maakte 's
avonds een eerste positieve balans
de wereldoorlog in 1939 begon- °P: ,"0nze tac'iek is, geslaagd. We
nen, maar- Engeland, nadat de Rus- dan geweld voorkomen Dat is
sen en Duitsers een lokaal conflict gelukt doordat we ze middels een
met Polen wilden uitvechten". Ou- 8r°te, politiemacht hebben afge-
de nazi's bekenden zich openlijk tot schrikt Een jonge neo-nazi. Wij
hun SS-verleden en poseerden vol komenJerug en die gedenksteen
trots, met jeugdfoto's in de hand.
Hu Yaobang als secretaris- generaal
van de partij. Zij hadden ook een
audiëntie geëist met premier Li
Peng.
De autoriteiten hebben gewaar
schuwd, dat als de onrust voort
duurt er nog krachtiger maatrege
len zouden worden genomen tegen
de demonstranten. De houding van
de Chinese leiders is verhard nadat
'Weg met de autocratie' en 'Lang de studenten hadden geprobeerd
"waardig of te treden of zich te
derwerpen aan het oordeel van het
volk via de stembus".
door
Bob Mantiri
leve de democratie'
de meest gehoorde leuzen tijdens hun
het volk achter zich te krijgen i
demonstratie voor het hoofd
kwartier van de communistische dat zij
straft
r democratie.
Kremlin: geen
zenuwgas in
Tbilisi gebruikt
MOSKOU (AP) - Bij het neerslaan
van de nationalistische betogingen
op 9 april in de hoofdstad Tbilisi
van de Sovjet-republiek Georgië is
geen op zenuwgas lijkend middel
gebruikt. Dat heeft een woordvoer
der van het Sovjet-ministerie van
buitenlandse zaken gisteren ge
zegd, nadat de Russische media
hadden gemeld dat niet alleen
traangas was ingezet tegen de de
monstranten. Bij botsingen tussen
betogers en soldaten kwamen 20
"Het zou ongegrond zijn om over
zenuwgas te praten", zei woord
voerder Gremitskych tijdens een
persconferentie. Hij verwees naar
persberichten over het gebruik van
traangas door Sovjet-troepen en zei
dat sterk geconcentreerd traangas
letsels kan hebben toegebracht die
door sommige functionarissen wor
den toegeschreven aan andere gifti
ge stoffen.
De officiële media meldden de te
genstrijdige berichten over het ge
bruik van een andere en gevaarlij
kere substantie dan traangas. De re
geringskrant Izvestia citeerde
woensdag de Georgische miijister
van volksgezondheid Menagarish-
vili volgens wie prominente Sovjet
toxicologen geloven dat het tegen
de Georgische demonstranten ge
bruikte gas een 'irriterend en met
atropine vergelijkbaar effect' had.
Atropine is een giftige stof die in
grote doses kan leiden tot zenuw-
verlamming en delirium. Het gif
kan de dood tot gevolg hebben door
een combinatie van een hartaanval
met ademhalingsstoornissen.
Intussen wordt de Sovjet-repu
bliek Georgië geplaagd door
sneeuwlawines, aardverschuivin
gen en overstromingen. Er zijn ze
ker 52 mensen door het noodweer
omgekomen. Om verdere ongeluk
ken te voorkomen is beslo,ten. onge
veer 3000 mensen uit het bergachti
ge gebied te evacueren.
De aardverschuivingen en over
stromingen deden zich voor het in
het autonome gebied Adzjarië. Het
Sovjet-persbureau Tass berichtte
gisteren dat meer dan 500 huizen
verwoest of zwaar beschadigd wa
ren. Meer dan 700 gezinnen waren al
naar veiliger oorden overgebracht.
Buitenland kort
De studenten zijn gewaarschuwd
zouden worden ge-
r zij de begrafenis
plechtigheid van Hu Yaobang, die
morgen plaats vindt, gebruiken om
de wet te overtreden. Afgelopen
nacht zijn tientallen studenten op
gepakt tijdens een demonstratie
voor het hoofdkwartier van de com
munistische partij.
Ooggetuigen zagen dat de politie
tijdens haar actie verscheidene stu
denten heeft geschopt en geslagen.
De officiële media meldde dat ten
minste vier politiemannen gewond
zijn geraakt door bakstenen en fles
sen die de betogers naar hen had
den gesmeten. Volgens het
staatsagentschap Xinhua hebben
de studenten 'reactionaire en anti-
regeringsleuzen' geroepen voor het
hoofdkwartier, waar de Chinese lei
ders slapen en werken.
De stadsautoriteiten van Peking
hebben voor morgen een groot deel
van de stad, inclusief het Plein voor
de Hemelse vrede, afgesloten in ver
band met de begrafenis ceremonie
van Hu Yaobang. Maar de studen
tenleiders hebben aangekondigd,
dat zij lak hebben aan het demon-
PARAMARIBO (ANP) Het leger vervolgens te vernietigen. Niet lang
van Suriname is in verhoogde staat nadat Sital om overdracht van de
van paraatheid gebracht met het buitenlandse gevangenen vroeg,
oog op verwachte acties om vier ge- liet de politie de partij cocaine aan
arresteerde buitenlandse drugs- de pers zien.
smokkelaars te bevrijden en een Volgens politie-inspecteur Hun-
grote hoeveelheid cocaine te be- sel zijn in verband met de affaire 16
machtigen. De acties worden ver- mensen aangehouden. Het gaat om
gen van de verdachten
vast te staan dat de ruwe
Suriname was verwerkt
drugskartel 'Alfa-60'. Dit heeft
mandant Sital gisteren op een pers
conferentie meegedeeld.
Als de bevolking meer activitei- doorverkocht zou worden,
ten van de militairen bemerkt, hoeft Er bestonden plannen om een la-
zij zich niet ongerust te maken, al- boratorium op te zetten, zei Hunsel.
dus Sital. Alfa-60 is een terreurorga- "Dit geeft een nieuwe dimensie aan
nisatie die zijn basis in de Domini- het drugsprobleem in ons land. We
Republiek zou hebben. Het houden rekening met het feit dat
Suriname in het produktieproces
kan worden ingezet",
te dragen aldus de politie-inspecteur.
Hij zei ook dat de politie het ster-
ke vermoeden heeft dat er eerder
Sital doelde op de vier buitenlan- vliegtuigjes met drugs in het Tibiti-
ders die in een Boliviaans vliegtuig- gebied zijn geland. Hunsel wilde
je zaten dat drie weken geleden ille- niet zeggen of er internationale or-
militair gezag heeft de regering
middels voorgesteld de vier buiten
landse arrestanten ove
aan het leger dat beter voor hun
ligheid zou kunnen zorgen,
Gifvaten
Italië laat de politie een onderzoek
instellen bij verdachte bedrijven en
schepen naar aanleiding van een
mededeling over het aanspoelen
van ongeveer 900 lekgeboorde va
ten giftig afval aan de Turkse Zwar
te Zeekust. Volgens Italiaanse en
Turkse milieubeschermers dragen
sommige van deze vaten namen en
etiketten van Italiaanse chemische
of industriële bedrijven.
Doodseskaders
De Colombiaanse president Barco
heeft gisteren gezegd dat hij een
1000 man sterke politiemacht op
richt om de strijd aan te binden te
gen de rechtse doodseskaders die
worden gecontroleerd door
drugsmokkelaars.
Nicaragua
De Nicaraguaanse regering zal de
gevallen bekijken van 39 voormali
ge leden van de Nationale Garde
van de verdreven dictator Somoza,
die niet onder de amnestiemaatre
gel in maart vielen. Met de toezeg
ging komt Managua tegemoet aan
de kritiek van de Interamerikaanse
Commissie voor de Mensenrechten,
ICHR, een orgaan van de Organisa
tie van Amerikaanse landen.
Walesa
Lech Walesa, de leider van de vrije
Poolse vakbond Solidariteit, heeft
gisteren in Rome paus Johannes
Paulus II geprezen als de man die
Solidariteit in leven heeft gehou
den. De vakbondsleider besprak tij
dens een audiëntie met de paus de
politieke akkoorden met de Poolse
regering.
Bedrijven BRD
hielpen Pakistan
aan atoombom
BONN (Rtr) - Twee Westduitse
bedrijven hebben materiaal ver
scheept naar Pakistan waarmee
een atoombom kan worden ge
maakt, zo maakte Bachmaier,
die voorzitter is van een West
duitse parlementaire commis
sie, gisteren bekend.
Twee openbare aanklagers uit
Hanau hebben tegenover de
commissie verklaard dat de uit
rusting voor de verwerking van
tritium, een radioactief isotoop
van waterstof, louter een militai
re toepassing had. De bedrijven
zijn Neue Technologie en Physi-
kalisch Technische Beratung.
"Duitse bedrijven hebben
Pakistan aan de bom geholpen",
aldus Bachmaier, die lid is van
de oppositionele sociaal-demo
cratische SPD. De levering van
de uitrusting, die in een militair
gebied is geplaatst, is volgens
hem strijdig met de Westduitse
exportregels.
Volgens de SPD'er is soortge
lijk materiaal geleverd aan India
en Zuidafrika, die net zo min als
Pakistan het verdrag tegen de
verspreiding van kernwapens
hebben ondertekend. De aan
klagers zeiden verder dat een
vroegere Pakistaanse ambassa
deur in Bonn betrokken is ge
weest bij de levering van nucle
air materiaal aan Pakistan.
DOVER Met een plechtige herdenkingsceremonie heeft de Amerikaanse marine gisteren afscheid genomen
van 47 omgekomen bemanningsleden van het slagschip Iowa. De mannen werden woensdag tijdens een oefening
gedood toen in een van de geschutskoepels zich een explosie voordeed. <roto ap>
NEW YORK (Rtr) De Algemene ke conferentie. De vergadering ver- en dat het een oplossing niet dich- Des.„„ „pnnmpn
Vergadering van de Verenigde Na- zocht ook secretaris-generaal, Perez terbij brengt". De Amerikaanse af-
T Israël»? nnlitipk in rlo fïiollar rocrolmaticr imrclaa ia PPvaarrliaria 1it»t ir» Ho7o)frlü Ko. P laten
gaal landde in het Tibiti-gebied
de vangst van 200 kilo cocaïne. De
verdovende middelen zijn twee we
ken geleden in het Tibiti-gebied ge
vonden nadat zij waren gedropt
door het toestel.
Sital zei van de president een
snelle beslissing te verwachten over
het verzoek de arrestanten in mili
taire cellen onder te mogen bren
gen. Het militair gezag heeft de re
gering gevraagd de door de politie
beslag genomen
deze
de Cuellar, regelmatig verslag te gevaardigde liet zich in dezelfde be-
doen over de ontwikkelingen op de woordingen uit. Volgens hem zal de RRT T umirACPAD
Tnrrloonnmmr Ho rpcnlllfio clochfc oon QimPOfthtcc ..it. n.E,I_,L.ILiN IVLA1JAUAbtAK Drie
personen zijn gedood en ongeveer
zestig gewond geraakt bij een ge-
De Arabische landen hadden de ""ondpr dp lanHpn Hip vnnr Hp tpsg welddadige demonstratie die zich
VN verzocht de situatie in de bezet- lutie stemden bevonden zich onder .™™sd?g heeft v00r«edaan An-
te gebieden te bespreken. Directe andere Nederiand en alle overige een °Pfnbare £«<*>>-
aanleiding was een incident in het Europese staten komst van de oppositie. De bijeen-
dorpje Nahalin op 13 april waarbij komst van de oppositie stond in
vier Palestijnen om het leven kwa- Gisteren werd in de Gaza-strook. rechtstreeks verband met de beëdi-
men en vijftien gewond raakten, opnieuw een Palestijnse jongere êinS Yan president Ratsiraka. De
De Israëlische vertegenwoordi- doodgeschoten door het Israëlische oppositie verdenkt de regeringspar-
ger bij de VN zei dat de resolutie leger en raakten twaalf mensen ge- Uien va" geknoei met de uitslag van
niet op "serieuze en objectieve wij- wond bij onlusten, aldus een leger- de vorige maand gehouden presi-
ze het werkelijke probleem aanpakt woordvoerder. dentsverkiezingen.
ganisaties zijn ingeschakeld, i
zei wel dat het onderzoek in verge
vorderd stadium verkeert.
Verpleegster in
Weens ziekenhuis:
slechts 22 moorden
bevolking te beschermen. De
lutie die opriep tot de veroordeling
werd na twee dagen vergaderen
aangenomen met 129 stemmen voor
en één onthouding. Alleen Israël en
de VS stemden tegen.
De Algemene Vergadering sprak
zich ook uit voor de 'urgente nood
zaak' om spoedig een internationale
vredesconferentie te houden over
het Midden-Oosten. Israël heeft
zich altijd verzet tegen een dergelij-
BRUSSEL De minsters van de
fensie van de NAVO-landen hebben
gisteren ogenschijnlijk eensgezind
ingestemd met een vaag en weinig
zeggend slotcommuniqué. Uit de
verklaring blijkt geen enkele onder
linge verdeeldheid. Er wordt met
name niet ingegaan op de bezwaren
van Duitse en Belgische kant tegen
de voorgenomen modernisering
van de oude 'Lartce-raketten'.
door
Louis Burgers
sentiële rol spelen in de strategie kaanse en Britse zijde, die beide
het bondgenootschap. Alleen voorstander zijn van modernise- verwijzing te aanvaarden. Bolkes-
WENEN (AP) - De 30-jarige assis
tent-verpleegster Waltraud Wagner,
die aanvankelijk had bekend dat ze
in het Weense Lainz-ziekenhuis 39
patiënten had vermoord, zegt nu
dat ze nog maar van 11 moorden ze
ker is, en twijfelt over de naam van
11 andere slachtoffers. Een hoge po-
litie-officier, Edelbacher, heeft dit
gisteren gezegd.
Edelbacher zei dat Wagner vorige
week haar eerdere bekentenis om
trent de 39 moorden had ingetrok
ken. Hij zei dat de politie aan Wag
ner gisteren de foto's van een aantal
mogelijke slachtoffers he^ft ge
toond, in een poging haar geheugen
op te frissen.
Begin april werden Wagner en
beetje in te schikken' door deze haar collega's Irene Leidolf (27), Ma-
a Grüber (26), en Stephanie Mayer
nisters verwijdering van alle kern- gen vergroting van de reikwijdte
Het communiqué herhaalt bijna Bonn voelt er niets
wapens uit Europa afwijzen
Uit de verklaring
ters valt verder op te maken dat be- houden door
sluiten over de kernwapens (het verwijzing
woord 'modernisering' wordt angst
vallig vermeden) zullen worden ge- raai Galvin.
nomen wanneer dat nodig is. Daar- Deze vindt dat
mee komt de NAVO tegemoet aan
de Duitse wens dat voor de komen
de verkiezingen (in 1990) geen be
slissing over de kernwapens wordt
genomen.
de kernwapens (van 100 tot bij-
500 kilometer), is tevreden ge-
weinig zeggende
ïn recente studie
Navo-opperbevelhebber, gene-
tein wilde overigens geen oordeel (49) door de politie gearresteerd. De
uitspreken over berichten in de politie verklaarde aanvankelijk dat
Westduitse pers dat kanselier Kohl de vier vrouwen sinds 1982 49 pa-
bereid zou zijn met de Sovjetu- tiënten hadden gedood. Leidolf
te onderhandelen
de' nuloptie. Tot nu
NAVO zich altijd
gen voorstellen van de kant
Warschaupact om ook te onderhan
en verschui- delen over de korte-afstandswa-
wapens met pens.
In Westduitsland is vooral de libe-
de 'der- heeft gisteren haar bekentenis her
toe heeft de haald dat ze zelf drie patiënten heeft
verzet te- gedood; Grüber wordt verdacht van
het de moord op twee patiënten, voor
Mayer is geen cijfer opgegeven.
Leidolf heeft in de beginfase van
de verhoren verklaard dat Wagner
volgens haar wel 200 patiënten kan
artillerie en de 'oude' Lance, rale minister Genscher (buitenland- hebben gedood. De politie heeft
ïik. se zaken) voorstander van deze on- voor die bewering geen aanwijzin-
mi- derhandelingen. Met hem -zo blijkt gen gevonden, maar geeft tegelij-
dit uit opiniepeilingen- wil een groot kertijd toe dat het waarschijnlijk
dat de nisters geen oordeel uit
wrr»orHoliilr oorHoro MAUfl „orLlo uu uvci un uil uyiiiiCHcmiiscii- wu ccu giuui «.CIIAJU lue uai nel WaarSCnijniljH
woordelijK eerdere NAVU-verkla- verkiezingscampagne wordt belast voorstel. Daardoor kon de Belgi- deel van de Westduitse bevolking onmogelijk zal zijn om het werkelij-
Tinfren. waarin ^ast geteld door een besluit tot modernisering, sche minister van defensie, Koom- de verwijdering van kernwapens ke aantal slachtoffers vast te stellen.
a gerust met een kort bereik. Deze zullen im- De patiënten werden gedood met
vooral op Duitse (oost of west) overdoses kalmeringsmiddelen, in-
nngen
dat de kernwapens voor de korte af- dat door grote delen van de Duitse en, het communiqué met
stand up-to-date moeten worden bevolking wordt afgewezen. Bonds- geweten ondertekenen.
mUlH °Pnieuw kanselier Kohl had daarover al eer
toezegging gekregen van Ameri
Volgens de Nederlandse minister bodem terecht komen
Bolkestein bleek Koomen bereid oorlog.
suline, of door hen water i
gen te gieten.
OOST-JERUZALEM - Palestijnen
op de Westelijke Jordaanoever vol
gen met bezorgdheid de ontwikke
lingen aan de andere kant van de ri
vier, waar in de afgelopen drie da
gen acht doden vielen bij economi
sche onlusten. Veel bewoners van
de Westoever hebben een Jordaans
paspoort en de zakelijke en familie
banden met de inwoners van het
Hashimitisch koninkrijk zijn tal
rijk. Dit komt dagelijks tot uiting in
een druk verkeer over de Jordaan-
bruggen. Spaartegoeden en salaris
sen worden nog altijd uitgedrukt in
'dzjeddies', Jordaanse dinars.
door
Ad Bloemendaal
Pessimisme of optimisme over de
toestand in Jordanië hangt bij de
Palestijnen in Oost-Jeruzalem, het
financiële centrum van de Westoe
ver, nauw samen met hun politieke
voorkeur. Aanhangers van koning
Husayn en zijn familie zijn geneigd
de onlusten in Zuid-Jordanië af te
doen als 'broodrellen'. Ze maken
gretig vergelijkingen met soortgelij
ke manifestaties in de afgelopen ja
ren in landen als Egypte, Tunesië,
Algerije en Sudan.
Conclusie: de regering hoeft maar
een paar populaire maatregelen te
nemen en de problemen zijn achter
de rug. Een kwestie van saamhorig
heid, het hoofd koel houden en zor
gen dat de zaak niet escaleert.
De enig overgebleven pro-
Jordaanse krant in Oost-Jeruzalem,
An-Nahar, hamert op de broeder
schap tussen de bevolking aan
weerszijden van de Jordaan, onder
het motto: 'Wat nu in Jordanië ge
beurt, gebeurt morgen hier'. Vol
gens hoodredacteur/uitgever Hal-
lak, tevens eigenaar van onderne
mingen in Jordanië, zijn de huidige
economische problemen een gevolg
van de Golfoorlog, de lage olieprij
zen en het in gebreke blijven van
een aantal Golfstaten bij het inlos
sen van financiële beloften.
In 1978 was een jaarlijkse steun
van in totaal 1,2 miljard dollar toe
gezegd. Alleen de Saoedi's hebben
aan hun financiële verplichtingen
voldaan, maar aan die reeks betalin
gen is nu een eind gekomen. De
Jordaanse buitenlandse schulden
last van zes miljard dollar kan naar
het oordeel van Hallak slechts wor
den weggewerkt door drastische
bezuinigingen en die zijn alleen mo
gelijk als iedereen zijn loyaliteit aan
de regering toont.
Voor nieuws over gevoelig lig-
Husayn.
gende gebeurtenissen in Jordanië
kan men zich beter verlaten op de
pers in Oost-Jeruzalem dan op de
Jordaanse media. De Jordaanse
staatstelevisie deed woensdag
avond de onlusten in Ma'an af met
een sussend nieuwsitem van een
minuut, gevolgd door een half uur
geruststellende commentaren van
ministers over de ongewijzigd ge
bleven subsidies op eerste levens
behoeften.
Lang niet alle Palestijnen op de
Westoever zijn ervan overtuigd dat
ze zich nu eensgezind om de Hashi-
mitische troon moeten scharen.
Volgens critici van de regering in
Amman is het gebrek aan geloof
waardigheid van de Jordaanse me
dia een van de directe oorzaken van
de rellen van deze week. Die braken
immers niet uit als gevolg van een
vermindering van subsidies op eer
ste levensbehoeften, een belangrijk
verschil met de 'broodrellen' in
Egypte en Algerije, maar na geruch
ten over een ernstig tekort aan le
vensmiddelen.
Een diep pessimistische visie valt
te vernemen van de Palestijnse
econoom Hashem al-Khatib. Hij is
directeur van de Economische Ont-
wikkelings Groep, een instituut dat
beginnende Palestijnse onderne
mers op de Westelijke Jordaanoe
ver adviseert en steunt met onder
meer door de Europese Gemeen
schap beschikbaar gestelde lenin
gen. Khatib is ervan overtuigd dat
de onlusten snel in hevigheid zullen
toenemen, zodat het regime in Am
man "binnen een paar maanden tot
een jaar" ineen zal storten.
De economische problemen zijn
volgens hem in het begin van de ja
ren tachtig begonnen en snel uit de
hand gelopen, omdat in Jordaanse
regeringskringen de politieke wil
ontbrak pm tegenmaatregelen te
nemen. "De oorlog tussen Iraq en
Iran en de gebeurtenissen in Liba
non zorgden in Jordanië voor een
gevoel van economische veiligheid.
Vooral Palestijnen die in het Golf-
gebied werkten, investeerden er
grote bedragen. Maar van het begin
af aan is er geld gestoken in verkeer
de projecten. Er had moeten wor
den geïnvesteerd *in produktie,
maar de dinars verawenen in land
en andere speculatieve objecten".
De ongeremde consumptiedrift in
de eerste helft van de jaren tachtig
is naar het oordeel van Khatib de di
recte oorzaak van de huidige pro
blemen.
Het besluit van koning Husayn,
in de zomer van het vorig jaar, om
de banden met de Westelijke Jor
daanoever te verbreken, was mede
ingegeven door economische mo
tieven. Het had voor Jordanië ver
lichting moeten brengen, maar het
pakte anders uit. Jordaanse Pales
tijnen besloten van de ene dag op de
andere niet langer in het land te in
vesteren of, erger nog, hun geld op
Jordaanse banken terug te trekken
en elders onder te brengen, uit
angst dat uiteindelijk ook hun sta
tus zou worden aangetast.
Omstreeks 1985 begon de rege
ring in Amman in te zien, nog steeds
volgens Khatib, dat het zo niet door
kon gaan. Maar de stappen die in de
loop van de volgende jaren werden
genomen, zoals een importbeper
king op luxegoederen en maatrege
len tegen geldwisselaars die snel
rijk werden door dollar-dinar spe
culaties, waren te beperkt van om
vang en kwamen te laat.
Volgens Khatib ziet de Jordaanse
regering zich nu niet zo zeer ge
plaatst voor een economisch als wel
voor een politiek probleem. Meer fi
nanciële hulp uit Amerikaanse of
Saoediarabische bron zal daarom
niet meer baten. "Er moet drastisch
worden bezuinigd. Het is hoog tijd
dat het mes wordt gezet in de toren
hoge subsidies op rijst, brood en an
dere levensmiddelen. De produktie
moet omhoog en de import dras
tisch omlaag. Een kwestie dus van
het stevig aanhalen van de broek
riem".
