Prijs van olie stijgt enorm na explosie Hoogovens wil 'schoon' staal VAN DOOL ZONWERING yanr/ Ahrendzit niet in 'zi kooitje. Wij vliegen Olieveld Brent uit bedrijf Bewegingen olieprijs nauwelijks te doorzien voor de consument Vliegen wordt duurder Deeltijd-vut voor ambtenaren DONDERDAG 20 APRIL 1989 ECONOMIE PAGINA 7 LONDEN (AP/Rtr) De olieprijzen zijn gisteren drastisch gestegen nadat zich een explosie had voorgedaan op een olieplatform van de Shell-groep. Door de explosie, die werd veroorzaakt door een gaslek, moest het olieveld Brent, met een dagelijkse produktie van 472.000 vaten, uit bedrijf wor den genomen. Brent is normaliter goed voor een kwart van de olie die door de Britse sector op de Noordzee wordt ge produceerd. DEN HAAG Oliemaatschappijen en pomphouders hebben de laatste weken vele redenen genoemd voor de prijsstijgingen van benzine, die sel en lpg. De ene keer was het de zachte winter, dan weer de ramp met de mammoettanker Exxon Valdez in Alaska, dan weer de toe nemende vraag naar loodvrije ben zine en nu de brand op het boorplat- form. Hoe vanzelfsprekend voor oliehandel en grote maatschappij en, voor de consument is het steeds een ondoorzichtig en oncontroleer baar verhaal. door Marien van den Bos Was het tot voor enkele jaren de Or ganisatie van Olie-producerende en -exporterende landen (OPEC) die de markt bepaalde, sinds de helft van de jaren tachtig is het een wis pelturige markt met vele facetten (waaronder nog steeds de OPEC) die de uiteindelijke prijzen aan de pomp bepalen. Dr. Gerald Samuels, topman van de Amerikaanse firma Shearson Lehman Hutton, heeft een helder beeld van de factoren die de oliemarkt domineren. Samuels onderscheidt vier be langrijke soorten informatie die werking van de oliemarkt beïnvloe den. De algemene gegevens over vraag en aanbod op de wereldmarkt spelen daarbij uiteraard een belang rijke rol. De produktiecijfers van OPEC natuurlijk en van de landen buiten OPEC (waaronder de VS, Engeland en Noorwegen), maar ook de vraag naar olie en olieprodukten zoals die onder meer worden gepu bliceerd door het Internationaal Energie Agentschap (IEA) van de OESO in Parijs, het Amerikaanse ministerie van energie en het Ame rikaanse Petroleum Instituut (API). Daarnaast publiceren ook 'make laars' in de oliehandel, onafhanke lijke instituten en gespecialiseerde persorganen getallen en analyses die van invloed kunnen zijn op de marktpsychologie. Peuleschil Als voorbeeld geeft Samuels een wekelijkse publicatie van het API op 7 maart jongstleden, waaruit bleek dat de voorraden ruwe olie in de VS licht gestegen waren, met 500.000 vaten. Een peuleschil op de 3,4 miljard vaten die eind 1988 door de geïndustrialiseerde wereld (OE SO) in voorraad werden gehouden, maar wel een mededeling die goed was voor een stijging van de prijs van de Amerikaanse olie (West Texas Intermediate, WTI) met 30 dollarcent. Doordat de volgende dag ook de raffinaderijen zich zeker wilden stellen van een constante toevoer van ruwe olie, werd die prijsstijging al snel een halve dollar. Ook de invloed van het klimaat is volgens Samuels fundamenteel. Een storm op de Noordzee kan de produktie beïnvloeden, vorst in de zuidelijke Amerikaanse staten kan raffinaderijen stilleggen, een laag waterpeil op de Rijn kan het tanker- vervoer hinderen of een strenge kou in noordoost-Amerika kan de vraag naar stookolie doen toenemen. Een tweede belangrijke soort in formatie in de oliehandel noemt Sa muels de politieke, militaire en overheids-acties. Toen bijvoorbeeld het Amerikaanse oorlogsschip Bridgeton in juli 1987 op een Iraan- se mijn liep, met Amerikaanse wraakoefening als gevolg, stegen de prijzen daarentegen tot ongekende hoogte. Ook de koers van de dollar speelt een rol bij de politieke invloeden die Samuels van belang acht voor de oliehandel. Olie wordt, ondanks pogingen van de OPEC een 'mand je' te maken van diverse valuta voor hun grondstof, voornamelijk be taald in Amerikaanse dollars. Dus als de ministers van financiën van de vijf of zeven belangrijkste indus trielanden besluiten de koers van de dollar op een bepaald niveau te steunen, betekent dat hogere olie prijzen voor de importerende lan den. Een zwakke dollar mogelijk ook, want het betekent voor impor terende landen een mogelijkheid om op grote schaal voorraden aan te leggen, de vraag stijgt èn de prijs. De omvang van de bestaande voor raden gaat dan een rol spelen. Als derde belangrijke factor noemt de Amerikaanse specialist de tech nische analyses, die met behulp van computer-programma's hun intre de in de oliemarkt hebben gedaan. Wanneer die programma's het eens zijn en bij diverse handelaren aan geven 'kopen' of 'verkopen' na het laatste nieuws heeft dat ogenblik kelijk invloed op de wereldmarkt. Het is een factor die bij voorbeeld ook bij. de laatste beurskrach in New York een belangrijke factor speelde op het gebied van de handel in aandelen. De vierde bron is de termijn- markt zelf, zoals die ook eind van het jaar in Rotterdam gestalte moet krijgen. De organisaties van deze termijnmarkten informeren hun handelaren en cliënten over kwali teit en activiteit op de 'beursvloer'. Het is volgens Samuels van groot belang te onderscheiden welke han delaar welke transactie op welk mo ment onderneemt. Is het een grote oliemaatschappij, een raffinaderij, of is het een handelshuis dat vooral speculanten vertegenwoordigd of is het een lokale handelaar met lokale belangen. Allemaal kennis van ess- sentieel belang vindt Samuels, want de prijs alleen vertelt bij lange na niet het hele verhaal. Bij de explosie zijn geen slachtof fers gevallen, aldus een woordvoer ster van Shell U.K. Exploration and Production in Aberdeen. Wel moes ten ongeveer 170 Werknemers wor den geëvacueerd. De olieprijzen stegen onmiddellijk. Brent Blend, de internationaal meest verhandel de kwaliteit olie, deed gistermorgen in Londen 21,50 dollar per vat, een stijging van 1,45 dollar vergeleken met een dag eerder. Marktdeskundigen achtten het waarschijnlijk dat het tijdstip van de storing, kort na de olielozing voor de kust van Alaska, een factor vormt in het effect ervan op de prij- De problemen op het platform, dat ongeveer 160 kilometer ten noordoosten van Lerwick in Schot land is gelegen, ontstonden bij de installatie van een nood-afsluitklep. Het Cormorant Alpha-platform dient als overlaadstation voor olie die van andere platforms op het Brent-veld naar een terminal voor de Schotse kust wordt getranspor teerd. Cormorant Alpha zelf produ ceert ongeveer 40.000 barrel per dag. De totale dagproduktie van de Britse sector bedraagt ruwweg 2 miljoen barrel. Een woordvoerder van Shell zei niet te weten hoe lang Cormorant Makelaars bang voor hogere prijs koophuizen NIEUWEGEIN (ANP) - De Neder landse Vereniging van Makelaars NVM heeft woensdag afstand geno men van de procentuele prijsstij gingen die zijn af te leiden van de door haarzelf bekendgemaakte prijsontwikkelingen van bestaande koopwoningen, regionaal en lande lijk. Zij is bang dat publiciteit daar over huiseigenaren kan bewegen bij verkoop hun vraagprijs op te schroeven. De NVM publiceert om de twee weken een overzicht van de prijs ontwikkelingen in geheel Neder land en per regio. Dat jongste over zicht geeft een beeld van het eerste kwartaal van 1989 ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 1988. Vorig jaar kostte een woning gemiddeld 153.700 gulden, nu is dat 164.300 gulden, een verschil van 6,9 pro cent. De vereniging Eigen Huis heeft vorige maand al gesignaleerd dat de prijzen in 1988 landelijk met gemiddeld 4,9 procent gestegen zijn. Alpha buiten bedrijf blijft. Hij ver klaarde dat wordt onderzocht of het mogelijk is de olie van de overige zes platforms van Brent langs een andere weg naar de terminal te transporteren. Het Britse ministerie van energie zond inspecteurs naar het olieveld en kondigde aan dat binnenkort na dere informatie over de duur van de sluiting kan worden verwacht. Een woordvoerder van het ministerie wees erop dat de explosie, gezien de aard van de storing, ernstige gevol gen had kunnen hebben. Een explo sie op het olieplatform Piper Alpha, dat wordt geëxploiteerd door Occi dental Petroleum Corp., kostte vo rig jaar aan 167 mensen het leven. Nieuw vliegticket tegen vervalsing en bomaanslag SCHIPHOL (GPD) - De inter nationale luchtvaartmaatschap pijen zijn op zoek naar een doel matiger ticket dat niet is te ver valsen en het voor terroristen moeilijker maakt een bom aan boord van een vliegtuig te bren gen. Op Schiphol liet gistermid dag het Schotse bedrijf Don- print zien hoe een dergelijke tic ket eruit moet gaan zien. Donprint heeft het afgelopen jaar gewerkt aan een ticket dat beveiligd is door middel van een streepjescode en een hologram. Het hologram, een driedimen sionaal plaatje dat bijvoorbeeld ook prijkt op de jongste genera tie creditcards, moet het onmo gelijk maken een ticket te ver valsen. De streepjescode moet er voor zorgen dat de luchtreizi ger, zodra hij is aangekomen op de plaats van bestemming, ze ker is dat ook zijn koffers er is. Door het systeem van Don- print kan een computer voort durend controleren waar de pas sagier en zijn bagage zich bevin den, doordat zijn ticket, instap- kaart en de labels op zijn koffers zijn voorzien van dezelfde streepjescode. De jaarlijkse ver liezen van miljoenen guldens door al dan niet voorgoed kwijt geraakte bagage van klanten zijn daarmee verleden tijd. Kof fers zonder code worden eruit gelicht: het ongemerkt aan boord smokkelen van een koffer met bond is niet meer mogelijk. LERARENPROTEST MEXICO Meer dan 100.000 onderwijzers verzamelden zich gisteren in de Mexicaanse hoofdstad voor de rege ringsgebouwen om te demonstreren voor hogere lonen. De leerkrachten hebben een staking van drie dagen aange kondigd. (foto AFP) SCHIPHOL (ANP) - Vliegen wordt volgend jaar duurder. Lucht vaartbedrijven zullen dan moeten gaan betalen voor vergunningen voor vluchtuitvoering, voor 'erken ningen' van de Rijksluchtvaart dienst en voor certificatie-activitei- ten. Minister Smit-Kroes wil boven dien de tarieven volgend jaar verho gen. De minister zei dit gisteren tij dens de opening van het nieuwe ge bouw van de Luchtvaartinspectie van de Rijksluchtvaartdienst in Hoofddorp, onder de rook van Schiphol. De minister wil met deze maatre gel de tarieven binnen enkelë jaren brengen op het niveau in de ons om ringende landen. De toespraak van de minister werd uitgesproken door directeur-generaal Raben van de Rijksluchtvaartdienst. De minister had het nieuwe onderkomen van de Luchtvaartinspectie zelf willen ope nen, maar ze moest aanwezig zijn bij de lunch die de ministerraad de Griekse president aanbood. Burge meester Van Duist van de gemeente Haarlemmermeer verrichtte de ope ningshandeling. Minister Smit memoreerde aan de totstandkoming van een Europe se instantie voor de luchtwaardig heidsbepalingen voor vliegtuigen. "Ik zeg niet dat in 1992 deze autori teit voltooid is, maar ik heb er wel alle vertrouwen in dat we dan zover op weg zullen zijn dat aan de be langrijkste behoeften van de Eu ropese luchtvaart kan worden vol daan", aldus de bewindsvrouwe. De Nëderlandse RLD speelt binnen de ze autoriteit een belangrijke rol. Minister Smit stelde verder dat de geluidhinder, een ander terrein waarop de Luchtvaartinspectie ac tief is, nog verder zal moeten wor den teruggedrongen om een onge stoorde groei van Schiphol moge lijk te maken. Zij zag mogelijkhe den hiertoe in nieuwe technische ontwikkelingen. Om hier zo goed mogelijk van gebruik te kunnen maken is het volgens minister Smit van groot belang dat ook in de toe komst het geluidshinderbeleid ge ïntegreerd blijft in het totale lucht vaartbeleid. ADVERTENTIE AMSTERDAM/IJMUIDEN (GPD) Hoogovens wil dat er maatrege- len worden genomen tegen staalbe drijven buiten de Europese Ge meenschap, die niet aan de strenge EG-milieunormen voldoen. Het staalbedrijf vindt dat deze bedrij ven concurrentie-vèrvalsend wer ken omdat ze geen hoge milieu-in vesteringen hoeven te doen. Daar om zou een extra milieu-heffing op de invoer van deze produkten in de EG volgens voorzitter Van Royen van de raad van bestuur van de Hoogovens Groep een goede oplos sing zijn. Het staalbedrijf heeft dit pro bleem inmiddels samen met andere bedrijven aangekaart bij het minis terie van economische zaken, zo liet Van Royen gisteren in een toelich ting op de jaarcijfers over 1988 we ten. Hoogovens ondervindt volgens de bestuurder op dit moment vooral hinder van staalconcerns uit Joego slavië, waar de overheid geen milieumaatregelen van deze zwaar vervuilende industrie eist. Ook de Britse en Italiaanse overheid lopen ver achter met het stellen van milieu-eisen voor hun staalindus trie. Ondanks de angst voor concur-4 rentie in het buitenland, heeft Hoogovens vorig jaar zeer goede re sultaten geboekt. De vraag naar staal in de EG nam vorig jaar met 13 procent en van aluminium met 6 procent toe ten opzichte van 1987. De totale omzet van steeg met 35 procent, procent voor rekening van de twee jaar geleden overgenomen alumini- umdivisie uit Duitsland kwam. Daarmee is Hoogovens ook een toonaangevend aluminiumbedrijf geworden. Vorig jaar zag Hoog ovens de omzet toenemen van 5848 miljoen gulden naar 7868 miljoen. De nettowinst kwam uit op 301 mil joen tegen een verlies van 76 mil joen in 1987. DEN HAAG (GPD) Minister Van Dijk (binnenlandse zaken) heeft met de ambtenarencentrales.een akkoord bereikt over een experiment met deeltijd-vut. Als dit akkoord door de achterban van de centrales wordt goedgekeurd kunnen ambtenaren op 59-jarige leeftijd de helft van hun werktijd (ten minste 16 uur per week) met vut, tegen 80 procent van het laatste loon. De vut-leeftijd is 60 jaar. Het experiment duurt één jaar. Deze maatregel kost 28 miljoen gulden. Dit bedrag wordt geput uit de 125 miljoen gulden die door het kabinet beschikbaar is gesteld voor werk- gelegenheidsmaatregelen bij de overheid. Bovendien is overeenstemming bereikt over een regeling voor ouder schapsverlof. Ambtenaren kunnen volgens een half jaar ouderschapsver lof tegen 75 procent loon opnemen voor de helft van hun werktijd. Met \6n Dool zonwering houdt u het zonnetje uit huis en haalt u kwaliteit in huis. Want met Van Dool zonwering mag u hier allemaal op rekenen: garantie, perfekt maatwerk, vakkundige plaatsing, top-kwaliteit materialen, deskundig advies en 'n vrijblijvende offerte. Van Dool zonwering... Vakwerk iShowroom: Lierweg 65. De Uer. Tel 01745-14145' (Zaterdags v Zonwering, aluminium ramen en deuren, rolluiken, balie-afsluitingen, dubbele beglazing, isolatie. Swarttouw De vakbonden en de directie van het Rotterdamse havenbedrijf Frans Swarttouw hebben vannacht een akkoord bereikt over een nieu we cao. Het bedrijf werd deze week geplaagd door wilde acties van werknemers. Makro De Makro mag tabaksartikelen te gen groothandelsprijzen aan parti culieren blijven verkopen, zo heeft staatssecretaris Evenhuis (econo mische zaken) de Tweede Kamer la ten weten. De bewindsman schrijft niet tegen de Makro op te kunnen treden, omdat het bedrijf zowel een groothandel als een detailhandel is. Swarttouw Frans Swarttouw, de aftredende voorzitter van de raad van bestuur van Fokker, treedt zo goed als zeker per 1 mei in dienst van het express- bedrijf TNT. Swarttouw wordt 'exe cutive chairman' voor alle activitei ten van het bedrijf in Europa. Tho mas Nationwide Transport (TNT) is een international transportbedrijf. Pensioenen De pensioenfondsen van onderne mingen hadden eind vorig jaar bij na 95 miljard gulden aan beleggin gen in portefeuille, 7,8 procent meer dan eind 1987, zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. De ondernemingspen sioenfondsen bezitten 27 procent van de beleggingen van alle pen sioenfondsen, de bedrijfspensioen fondsen 26 procent en de grote fondsen zoals het ABP 47 pro cent. Kantoorparken Er dreigt een teveel aan hoogwaar dige kantoorgebouwen, nu op veel plaatsen in de randstad plannen hiervoor worden ontwikkeld. Deze waarschuwing heeft mr: J. Witsen, directeur generaal voor de Ruimte lijke Ordening van het ministerie van vrom, vanmiddag geuit op de jaarvergadering van de Nederland se Raad van Winkelcentra. Directeur Koenders vreest overnamepoging Bührman niet AMSTERDAM "Er wordt wel ge schreven dat Ahrend in een kooitje zit, dat de arend gevangen is. Maar dat is absoluut niet waar. We zitten niet in een kooitje, we vliegen". Di recteur J.C. Koenders van de be laagde kantoormeubelenfirma Ahrend Groep nv is buitengewoon zelfverzekerd in een situatie waarin het veel grotere Bührmann-Tettero- de een meerderheid van (certifica ten van) aandelen in zijn firma in handen heeft gekregen. door Marien van den Bos De aandacht voor Ahrend heeft zelfs voordelen vindt Koenders: "We zitten in een positie dat ieder een het prachtig vindt wat we doen. Tafels en stoelen verkopen we al leen maar extra, dank-u-wel" zegt hij in de richting van zijn vroegere werkgever, waar hij tot 1968 zijn ta lenten etaleerde. Koenders is een man die gemak kelijk en graag praat. Hij is de enj^e kapitein op het schip met 1767 me dewerkers, die gezamenlijk in 1988 een o/nzet behaalden van 450 mil joen gulden en een nettowinst van 25,4 miljoen. Van een zwakke finan ciële of marktpositie, zoals veel be drijven die door groteren worden opgeslokt, is bij Ahrend in het ge heel geen sprake. "We zitten hele maal niet op Bührmann-Tetterode te wachten. Zij hebben ons meer no dig". Om zich te wapenen tegen het grotere concern gingen de aandeel houders van Ahrend vrijdag ak koord met de mogelijkheid om, als de nood aan de man komt, even veel preferente aandelen uit te geven als er nu gewone aandelen zijn en die te plaatsen bij een bevriende stich ting. De al bestaande bescher mingsconstructie van certificatie van de uitstaande aandelen weer houdt Bührmann-Tetterode (BT) er vooralsnog van daadwerkelijk in vloed uit te oefenen via de meerder heid van 51 procent. Een eerste gesprek tussen Koen ders en BT-topman Overwater, op 10 maart van dit jaar, vond nog plaats op het moment dat BT over 30 procent van de certificaten be schikte. Tijdens de bijzondere aan deelhoudersvergadering over de preferente aandelen, afgelopen vrij dag, werd echter bekend dat bij wat losse aankopen op effecten beurzen ook een familielid van oprichter Ahrend zijn belang van 9 procent aan BT had verkocht. "Het tijdstip waarop dat bekend werd gemaakt, in de vergadering, was op z'n minst genomen wat ver velend", aldus Koenders. "Dat was een stukje psychologische oorlogs voering. Maar het feit dat ze nu meer dan de helft van de certifica ten hebben, doet er niet zo ver schrikkelijk veel toe. Er is nog maar een kwartier gespeeld in de eerste helft en de partijen blijken aan el kaar te zijn gewaagd". Smoesje Het argument van BT om de aande len Ahrend op te kopen, was de bij zondere belangstelling van een bui tenlandse firma voor de Nederland se kantoormeubelenfabrikant. Dat is volgens Koenders echter een smoesje. "We weten van niks. Je kunt toch niet volhouden datje een zo groot pakket aandelen opbouwt omdat er een buitenlander is, zon der het management van de betrok ken onderneming daarover in te lichten. Het is allemaal geoorloofd hoor, het hoort bij het spel, maar dat is een smoesje". De vijandige overname-poging Directeur Koenders van Ahrend: maar extra, dank-u-wel. van BT heeft er waarschijnlijk wel toe geleid dat Ahrend met grotere spoed is gaan zoeken naar partners in Europa of bedrijven om over te nemen. "Ik geef toe dat door deze hele zaak er meer potten op het vuur staan en enkele daarvan wat sneller gaan koken. Maar op hele korte termijn? Nee, dat is waarom je beschermende maatregelen neemt, om in ieder geval tijd te creëren en daar nog harder aan kunt werken dan je normaal al doet". 'Tafels en stoelen verkopen wij alleen (foto GPD) Samenwerking met een bedrijf als Bührmann-Tetterode zou Koen ders zeker niet zelf hebben uitge zocht. "Die zitten helemaal niet op onze markt. Vijftig procent van on ze omzet bestaat uit kantoormeube len en daar heeft Bührmann-Tette rode helemaal geen verstand van". Bij kantoorgoederen in west-Euro pa gaat het om een markt van zo'n 35 miljard gulden per jaar. Alleen al in potloden, pennen, ordners enzo voorts zijn er ongeveer 2000 leve ranciers. Op het gebied van de kan toormeubelen zijn er een paar hele grote in landen als Duitsland en En geland. In Nederland zijn Ahrend en Samas van ongeveer dezelfde grootte, Gispen is kleiner. Koenders: "De kleinere bedrijven kunnen heel goed mee in Europa. Ik kan me voorstellen dat je aanslui ting vindt bij andere bedrijven, door deel te nemen in eikaars aan delenkapitaal, of door gemeen schappelijk in te kopen, zoals in de levensmiddelenbranche. Maar zon der dat daarmee de onafhankelijk heid van de onderneming in het ge ding is". "Het argument dat BT de finan ciële positie zou kunnen versterken voor het overnemen van bedrijven zien wij niet. We zijn een prima lo pend bedrijf en het bedrag dat werd genoemd voor acquisities in de al lereerste gesprekken met Overwa ter, dat kunnen we zelf ook wel bij elkaar krijgen. Desnoods, bij een ac quisitie van enige omvang, door een emissie van nieuwe aandelen". "Maar ook met kleine overnames, zonder dat we naar de aandelen markt hoeven, kunnen we groeien tot een omzet van 750 miljoen gul den in 1993, waarbij een winst kan worden gehaald van zo'n 60 mil joen. Dat is 40 gulden per aandeel. We hebben onze aandeelhouders dan ook geadviseerd te blijven zit ten waar ze zitten, want Ahrend laat nog het één en ander zien". Koenders heeft weinig goeds te zeggen over de benadering van BT. "Als je het zakelijk bekijkt, vinden we die manier waarop ze het doen ook stom. Zij hebben ons meer no dig dan wij hen. Wij zitten in een groeimarkt en zij niet". Over zeven jaar hoopt Ahrend het 100-jarig be staan te vieren. Koenders: "Maar dan wel zelfstandig". 'Basisinkomen aan atv koppelen' UTRECHT (ANP) - De Voedings bond FNV wil de invoering van een basisinkomen voor alle volwasse nen koppelen aan een drastische ar beidstijdverkorting (atv) tot een 25- urige werkweek, te bereiken in drie grote stappen, aldus de voorzitter van de Voedingsbond FNV, G. Lub- bi, gisteren bij de presentatie van een brochure over basisinkomen. Lubbi vindt dat de vakbeweging niet opnieuw in de fout moet verval len om voor bescheiden stappen te kiezen. De Voedingsbond heeft de koppeling tussen basisinkomen en atv dan ook ingebracht in de stuur groep van FNV en bonden, die zich momenteel buigt over de rol die atv in het arbeidsvoorwaardenbeleid moet spelen. FNV-voorzitter Steke lenburg heeft voor 1990 een 'mas saal atv-offensief aangekondigd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 7