'Heel die afvalliandel,
dat is milieu- mafia
Bodemvervuiling nu ook
van invloed op hoogte huur
EXTRA
TRIBUNE
125-
Reportage
Jaarlijks honderdduizend ton chemische troep zoek
RAI PALACEI
5Kerken moeten gesprek met moslims opgang brengen
DONDERDAG 20 APRIL 1989
DELFT/ROTTERDAM - Een paar maanden geleden tufte
de luidruchtige actievoerder-pur-sang Remi Poppe in zijn
autootje door een industriewijk, achter een vrachtwagen
van Zegwaard aan. Om eens met eigen ogen te zien wat er zo
allemaal werd opgehaald. "We gingen langs garages, verffa-
brieken, dat soort bedrijven. Containers legen. Zogenaamd
bedrijfsafval. Maar als je, wat ik deed, later in zo'n container
keek, zag je de chemische troep nog zitten. En dat werd la
ter in Delft in een grote loods regelrecht met gewoon huis
vuil gemengd. Dat laatste hebben chauffeurs van Zegwaard
mij verteld".
door Jan Booister
en Stef van Item
Poppe, tegenwoordig actief voor de
Socialistiese Partij, zit op zijn praat
stoel. "Wist je dat die vrachtwagens
van Zegwaard een mobilofoon heb
ben? Die krijgen, als ze huisvuil op
halen, tijdens een rit een oproep om
even tussendoor bij een bepaald be
drijf langs te gaan, er even een con
tainer leeg te kieperen en dan weer
verder te gaan met huisvuil opha
len. En dat komt vaak voor.
Dat alles wordt dan verbrand,
meestal in Den Haag, midden in een
woonwijk. En er komt wat troep vrij
bij verbranding, zeker weten! Er
zijn ook chauffeurs, die moesten
bakken legen, die werden daar mis
selijk van. Wat ook veel voorkomt,
is dat iemand bij een bedrijf zegt:
Hier heb je 100 gulden en neem dan
dat vaatje mee".
Poppe: "Heel die afvalhandel, dat is
milieu-mafia. Ik heb ook weieens
een telefoontje gehad dat de rem
men het plotseling niet zouden
doen als ik voor hun auto kwam".
Milieu-mafia? De Rotterdamse offi
cier van Justite mr. H. A. C. Smid
hij zat maandag nog begraven on
der het dossier van de Schiedamse
afvalmakelaar Frans B., nuanceert
dat enigszins.
"Maar er is wel sprake van een
vorm van organisatie onder deze af
valmakelaars", zegt hij. "Je mag,
niet spreken over een milieu-mafia.
Dat veronderstelt dat lieden met
gelden die zij hebben verdiend in
het criminele milieu, macht probe
ren te krijgen in de staat, de-overhe
den. En daarvoor zijn geen aanwij
zingen".
Er is jaarlijks honderdduizend
ton chemisch afval zoek. Zomaar.
Weg. Niemand weet waarheen. Of
hoe het verdwijnt. "Een zorgelijk
lek in ons systeem", zo is het al in
politiek Den Haag genoemd. Dat
chemische (bedrijfs)afval verdwijnt
deels in huishoudelijk afval. Vorig
jaar nog probeerde Zegwaard 550
ton huisvuil uit Zoetermeer te slij
ten bij de AVR. Maar daar werd
moeilijk gedaan omdat monsters
hadden aangetoond dat er ook cad
mium en andere chemische troep
tussen zat.
Per ongeluk? Niet volgens Pop
pe. Maar de 68-jarige vuilverwerker
Johan Klip uit Lekkerkerk zegt:
"Kijk, toch is Wim Zegwaard een
eerlijke vent. Ze laten alle contai-
nerbedrijven met de rotzooi zitten,
dat is het punt. Zolang die huisvrou
wen papier, batterijen en flessen
niet uit het vuil houden is er rotzooi.
En als iemand rotzooi in een contai
ner gooit kan je daar niets aan
doen".
te olie, alleen al in Zuid-Holland.
Daar mogen dan nog bij worden op
geteld de 300.000 liter vloeibare,
chemische afvalstoffen, zoals rem
vloeistof, koelvloeistof en ontvetter.
Inderdaad, even slikken. De kille
cijfers: We produceren jaarlijks zo'n
25 miljoen ton aan bedrijfsafval.
Daar komt nog een miljoen ton che
misch afval per jaar bij. Bijna acht
miljoen ton is er aan huishoudelijk
afval.
Dat het mengen van bedrijfsafval
met huishoudelijk afval lucratief is,
kan uit de bijbehorende prijskaart
jes worden afgelezen. Bij de Afval
verwerking Rijnmond (AVR) is de
rekening voor het verbranden van
één ton huisvuil f 40,-. Chemisch af
val (bedrijfsafval) verwerken is
duurder: gemiddeld f350,- per ton,
met uitschieters tot f 1500,- per ton.
De AVR krijgt jaarlijks in totaal
één miljoen ten afval aangeleverd.
Bedrijfsafval moet op het stortbor-
des gedeponeerd worden, waarna
de stortbazen van de AVR bekijken
of er geen luchtje aan het transport
zit. Eventueel wordt het eigen labo
ratorium van de AVR aan het werk
gezet.
Op tilt
Sjoemelen is in theorie mogelijk,
zegt woordvoerder L.A. Chevalier
van de AVR. "Als bedrijfsafval in de
vuilniswagen met huisafval is ge
stort, dan zien wij het niet. Met
meetapparatuur zien we wel wat er
door de schoorsteen naar buiten
gaat. Als er op grote schaal gerot
zooid is, dan slaan de meters op tilt.
We hebben dat overigens in de vijf
tien jaar dat we nu draaien maar
zeer zelden meegemaakt".
Die meters zijn overigens wel zo
afgesteld dat ze niet meteen door
slaan. In het gewone huisafval
wordt immers nog steeds een grote
hoeveelheid chemische troep ge
gooid: batterijen, cosmetica-artike-
len, plastics, medicijnen, etc. Het is
dus best mogelijk dat de meetappa
ratuur het gerommel Van afvalma
kelaars niet opmerkt.
Landsadvocaat mr. B. Wubs
sprak eind november 1985 koene
taal bij de rechtbank in Den Bosch.
Binnen twee tot drie jaar, zei hij
ferm, zal een honderdtal bedrijven
in ons land terecht moeten staan
wegens een milieu-misdrijf. Al was.
het alleen maar om de schoonmaak
kosten te verhalen, honderden mil
joenen guldens. Wubs had Philips
gedagvaard, dat in Stadskanaal
grond zou hebben vervuild. Later
werd ook Duphar aangeklaagd.
Shell volgde ook.
En de kleineren. Ome Gerrit B.
(EMK) was al veroordeeld, ene
Frans B. uit Schiedam stond deze
week terecht. Invallen waren er bij
het Bergschenhoekse bedrijf Ver
boon, bij twee Goudse bedrijven,
bij Simon Kemp, de vriend van Zeg
waard, recent bij Omega Randstad
in de Krimpenerwaard, plus nog
wat Drentse ondernemingen en dan
uiteraard bij Zegwaard in Delft. Om
maar een greep te doen.
Vijf procent
Het net rond de vervuilers en de
vervuilende vuiltransporteurs
wordt langzaam gesloten. Dat is
buiten kijf. Is dat voldoende? Justi
tie in het arrondissement Rotter
dam krijgt jaarlijks, volgens officier
van justitie mr. Smid, met ongeveer
vijf procent van alle milieudelicten
te maken. Het bekende topje van de
ijsberg.
Justitie is volgens hem niet vol
doende uitgerust voor de aanpak
van milieudelicten. "Remi Poppe
blijkt met Zegwaard gelijk te heb
ben gehad. Wij wisten ook dat het in
Delft fout zat, alleen konden we er
nog niets mee. Wij moeten het hard
zien te maken".
Smid vindt het prima
politie negentig miljoen gulden ex
tra zou kunnen lospeuteren voor de
bestrijding van milieudelicten,
zoals het Coördinerend Politiebe
raad vorige week heeft voorgesteld.
Echter: de werkdruk van de recht
banken neemt dan ook toe, en daar
wringt volgens Smid de schoen.
Bovendien, zegt Smid, kunnen er
wel meer milieu-misdadigers wor
den opgepakt, maar voor tal van an
dere criminelen is de afgelopen ja
ren al geen plaats meer in de gevan
genissen.
Hoe controleer je als het ondoen
lijk is om iedere plastic vuilniszak
open te maken? Burgemeester Van
't Laar van Nederlek heeft daar als
voorzitter van de stichting Beheer
sing Overbrenging Afvalstoffen
(BOA) wel denkbeelden over. In
zijn stichting werken transporteurs
en overheid samen aan oplossin
gen. En aan het verbeteren van het
imago van de bedrijfstak. Via-via
zijn Zegwaard en Omega aangeslo
ten. Dat was dus schrikken van die
invallen?
Witte lijst
"Ja, inderdaad. Een aantal maan
den geleden had ik dit niet voor mo
gelijk gehouden. Er was ook de ver
wachting en, ja, toch ook het ver
trouwen dat geknoei tot verleden
behoorde. Beide bedrijven ontken
nen natuurlijk vrij fundamenteel,
dat wil ik wel voorop stellen, dus
wat waar, half waar of onwaar is
moet nog blijken, maar ik ga er
vanuit dat Justitie voldoende ver
moedens heeft voor deze aanpak".
Uit de aanpak van de stichting
BOA is een witte lijst gerold. Wie
een vuiltransporteur nodig heeft
kan zo een bonafide uitkiezen. Op
die lijst, die komende herfst voor
het eerst wordt opgesteld, komen
geballoteerde bedrijven.
Er is animo genoeg. Met de na
men van Fliko, Waco, Jannes Vos,
Verkerk, Wijnstekers, De Klok,
Omega, Arfaz, Reyn Charter, Cord
hebben we er nog maar een paar ge
noemd. Om te zwijgen van Zeg
waard zelf dat tientallen BV's kent,
Olieplas
Druk heeft Zegwaard het in ieder
geval wel gehad. Hij was de groot
ste. Het vuilaanbod was dan ook,
bijna letterlijk, verpletterend. Laten
we maar eens onze eigen auto ne
men. Die helpt mee aan de jaarlijkse
'plas' van 3,6 miljoen liter afgewerk
DE BILT Als huizen gebouwd
zijn op gifgrond is dat minstens zo
erg als het ontbreken van een toilet
met stromend water of gas- en elek
triciteitsleidingen die zo slecht zijn
dat ze moeten worden afgesloten. In
volkshuisvestingsjargon is dan
sprake van 'een absoluut nulpunt'.
Bij een dergelijk ernstig gebrek kan
de rechter besluiten de huur te be-
door
Theo Haerkens
Ambtenaren van justitie nemen monsters uit een container bij Zegwaard. Justitie "wist dat het fout zat in
Delft", maar moet dat nog zien hard te maken. (foto anp>
De rechter heeft deze week, in de
zaak van de Merwedepolder in
Dordrecht, voor het eerst een direk-
te koppeling gelegd tussen bodem
vervuiling en de huurprijs van hui
zen. Voor 1986 kon dat wettelijk niet
omdat toen de lijst van 'absolute
nulpunten' nog niet bestond. De
rechter moest zich in geval van ex
treme hindér behelpen met het af
trekken van maximaal twintig pun
ten op de schaal, waarmee de huur
prijs van een huis wordt bepaald.
Indirect had dat toch gevolgen voor
de huur.
De Nationale Woningraad, de over
koepelend organisatie van woning
corporaties, kan de gevolgen van de
uitspraak van de Dordtse rechter
nog niet overzien. Maar W. van
Leeuwen van het NCIV, de organi
satie van christelijke corporaties,
verwacht niet dat die verstrekkend
zullen zijn. Huurders van huizen in
gifwijken werden toch al overal
door de rechter in het gelijk gesteld.
Binnen de mogelijkheden deden de
rechters wat ze konden om de aan
tasting van het woongenot te ver
goeden.
De corporaties hebben leergeld
betaald. Steeds vaker verlangen zij -
mede op aandringen van hgt minis
terie van volkshuisvesting en
milieu - een 'zuiverheidsverklaring'
van de leverancier van de bouwrij
pe grond. In de meeste gevallen is
dat de 'gemeente.
Overigens betekent het bevriezen*
van de huur niet, dat er helemaal
geen huurverhoging mogelijk is.
Als de huur voor een huis relatief te
laag is, gaat de verhoging die nodig
is om hem op te trekken tot het nor
male peil, wel door. Bevriezing -
voor maximaal drie jaar - betekent
alleen dat de trendmatige verho
ging uitblijft. De laatste jaren be
droeg die steeds twee tot drie pro
cent.
Voor huizen die 450 gulden in de
maand doen, betekent dat over een
periode van drie jaar 450 tot 500 gul
den minder opbrengst. Als een cor
poratie duizend van die huizen be
zit, komt ze over die periode dus
ruim vier ton tekort op haar exploi
tatiebegroting. "Dat zijn geen leuke
dingen", erkent Van Leeuwen.
Maar hij wijst erop dat bewoner
uiteindelijk toch de dupe is. De be
groting wordt in die gevallen im
mers sluitend gemaakt door het
aanspreken van de reserves. En dat
gaat weer ten koste van onder meer
woningverbetering.
Ook .mensen met een eigen huis
kunnen ernstig worden gedupeerd
door de ontdekking dat hun huis op
een gifbelt staat. Als zij het verko
pen, levert het veel minder op dan
de gangbare marktwaarde. Bewo
ners van gifwijken in Maassluis en
Dordrecht hebben in het verleden
al met succes processen gevoerd te
gen de gemeente, de leverancier
van de grond. De rechter stelde toen
vast dat de huizen inderdaad min
der opleverden dan normaal.
Wie in de toekomst een nieuw
bouwhuis koopt in de sociale sec
tor, hoeft niet bang te zijn voor on
aangename verrassingen. Het nieu
we model 'koop-aanneemovereen-
komst' dat is opgesteld in overleg
met makelaars, aannemers en con
sumentenorganisaties, voorziet in
een schaderegeling als de bouw
grond niet deugt.
ADVERTENTIE
27APRIL AMSTERDAM
Kaarten verkrijgbaar in de winkels vai
Free Record Shop en bij alle VVV-
bespreekburo's en telefonisch bij
VVV/TBB, tel. 020 - 20 41 11.
Sponsored by
Moslims, zo blijkt uit al het tu
mult rondom 'De Duivelsver
zen', hebben vaak grote moeite
om door de cultuurschok die ze
in een veelkleurige westerse sa
menleving beleven, de vrijheid
van meningsuiting juist te
waarderen. Tegelijkertijd ont
moeten zij ook weinig begrip
binnen diezelfde samenleving,
wanneer het om de beleving van
hun geloof gaat. Juist de kerken
kunnen bij uitstek een open dia
loog met moslims bevorderen.
Dit staat in een verklaring die
de islam-commissies van de Con
ferentie van Europese Kerken
(KEK) en de Europese r.-k. bis
schoppenconferentie (CCEE)
hebben opgesteld, na een geza
menlijke hoorzitting in Gassada,
nabij Milaan. Moslims moeten in
zien dat de mensenrechten de
beste basis vormen voor een
vreedzaam samenleven en dat el
ke uitzondering hierop vroeg of
laat ten nadele van welke minder
heid dan ook uitvalt, zo werd uit
gesproken.
Ook het lastige vraagstuk van
de blasfemie (godslastering) is
door de kerken besproken. De
vergelijking met de film 'De
laatste verzoeking van Christus'
wijst erop dat de weigering van
christenen om Mohammed als de
profeet te erkennen, of de afwij
zing door de moslims van de krui
siging en opstanding van Chris
tus, in zeker opzicht ook als we
derzijdse blasfemie kan worden
verstaan, aldus de commissie.
Wat men ook van de literaire
kwaliteit van het boek van Rush
die kan denken, hij heeft volgens
de Europese kerken in ieder geval
twee fundamentele vragen aan de
orde gesteld. Enerzijds de voor
waarden voor de integratie vaa
immigranten, anderzijds de waar
heid en waarde van de openba
ring van de Koran in haar histori
sche context en met haar godde
lijke en menselijke kant.
Een botte afwijzing door mos
lims van het boek van Rushdie
versterkt volgens de commissie
de polarisatie binnen de moslim
wereld tussen gematigden, die in
een veelkleurige maatschappij
hun weg zoeken, en radicalere
groepen, die elk compromis als
verraad beschouwen.
Solidariteit
Kardinaal Simonis twijfelt aan
de solidariteit van de kritische
Acht Mei Beweging met de paus
en bisschoppen. De duidelijke
sympathie die 'Acht Mei' op
brengt voor de veel besproken
Keulse Verklaring, waarin forse
kritiek op Rome is geuit, is vol
gens Simonis daarvan het bewijs.
Het standpunt van de aartsbis
schop van Utrecht valt te lezen in
een brief aan de beweging, waarin
hij meedeelt dat hij tot zijn "op
rechte spijt" niet kan ingaan op
de uitnodiging de Acht Mei-mani
festatie op 6 mei in Den Bosch bij
te wonen.
Kardinaal Simonis noemt het
echt tragisch "dat wij in onze
kerkprovincie zo verdeeld zijn
over wat de Kerk bij monde van
het Tweede Vaticaans Concilie
voor ogen staat". Volgens de bis
schoppen is een gesprek met
'Acht Mei' niet zinvol. "Ik hoop
en bid dat de tijd eens zal komen
dat een gesprek weer vruchtbaar
kan zijn. Momenteel zie ik echter
nog geen tekenen die daar op wij-
In Nederland heeft bisschop
Bar van Rotterdam voor de KRO-
microfoort ervoor gepleit dat de
verklaring van Keulen onder
werp van bespreking op de twee
maandelijkse vergadering van de
bisschoppenconferentie wordt.
Op de laatste vergadering, eerder
deze maand, is de verklaring ech
ter niet ter sprake gebracht.
Vredeskrant IKV
Het oude Oost-Westconflict is
snel aan het verdwijnen. Daar
voor in de plaats komt een nieu
we tegenstelling: die tussen het
rijke West-Europa en het arme
Oost-Europa. Tot deze conclusie
komt IK V-secretaris Mient-Jan
Faber in de vredeskrant 1989, die
volgende week in een oplage van
200.000 exemplaren uitkomt. De
vredesweek wordt dit jaar van 17
tot 24 september gehouden.
Faber wijst op de rijkdom van
West-Europa en noemt economi
sche welvaart het hoofdmotief
van de Westeuropese eenwor
ding. Alle andere waarden, zoals
het milieu, de sociale zorg, de nor
men en waarden en de cultuur,
worden daarvan afgeleid. "Onze
samenleving verrijkt zich. En ver
hardt als gevolg daarvan", aldus
de IKV-secretaris.
Sinds een paar jaar brengt het
IKV de vredeskrant al in het voor
jaar uit om de kerken en plaatse
lijke kernen in staat te stellen zich
goed op de vredesweek voor te
bereiden. In augustus verschijnt
nog het boek 'Volk Gods in een
Westerse democratie' over het po
litieke spreken van de kerken.
Voorts komen dan enkele
brochures uit over onder meer
het conflict in het Midden-Oos
ten.
De vredeskrant begint met be
schrijvingen van ooggetuigen
over het geweld in Libanon, Co
lombia, Mocambique en Eritrea.
De secretaris buitenland van het
IKV, Wim Bartels, wijst erop dat
de 20e eeuw nu al de bloedigste
eeuw van de mensheid is. Gere
kend vanaf 1700 is 90 procent van
alle oorlogsslachtoffers in de 20e
eeuw omgekomen.
L. J. Hogebrink, lid van het
IKV-beraad en betrokken bij de
voorbereiding van de Europese
conferentie in het kader van het
conciliair proces in Basel, keert
zich tegen de vaak gehoorde op
merking dat politiek in de kerk
leidt tot verdeeldheid en wereld-
gelijkvormigheid. "Als we in de
kerk de harde politieke vragen
mijden, omdat deze verdeeldheid
zaaien, als we geen standpunten
innemen, geen confrontatie van
ideeën aandurven, handelt de
kerk gelijk als andere maatschap
pelijke instituten. De kerk wordt
niet wereldgelljkvormig door po
litieke vragen in haar midden toe
te laten, maar juist door deze te
ontwijken", aldus Hogebrink.
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen te
Santpoort (toezegging) drs. H. E.
G. Reefhuis 's-Gravenhage-Loos-
duinen, te Vroomshoop (toezeg
ging) E. Kolkert Sint Johannesga-
Delfstrahuizen.
Geref. Kerken vrijgemaakt: be
roepen te Grijpskerk in combina
tie met Niezijl B. Schaaij Sneek-
Koudum, te Mildam in combina
tie met Nijega-Opeinde drs. J. W.
Boerma kandidaat Kampen.
Gereformeerde Gemeenten: be
roepen te Aalburg W. Hage De
Valk-Wekerom.
Drukpers. De douane in Mos
kou heeft op het vliegveld Sjere-
metevo een drukpers in beslagge
nomen die was bestemd voor de
Russisch-orthodoxe dissident
Alexander Ogorodnikov. Ogorod-
nikov, die acht jaar gevangen
heeft gezeten wegens de illegale
uitgave van een tijdschrift, geeft
nu zeswekelijks het 'Bulletin van
de christelijke gemeenschap' uit,
dat een oplage heeft van 1300
exemplaren.
'Wansmakelijk'. Het besluit
van het gemeentebestuur van
Venlo om de dodenherdenking
op 4 mei samen te laten gaan met
de viering van de aspergefeesten,
is volgens het Centrum voor In
formatie en Documentatie Israël
(CIDI) 'wansmakelijk'. Het is vol
gens het centrum een voorbeeld
van de lichtzinnigheid waarmee
in Nederland met de slachtoffers
van de Tweede Wereldoorlog
wordt omgesprongen.
'De Hoop'. Het evangelisch
centrum voor verslaafden 'De
Hoop' in Dordrecht start een
nieuw project, waarbij ook kinde
ren van met name verslaafde
moeders opgevangen kunnen
worden. De problematiek van de
ze groep neemt volgens het cen
trum hand over hand toe en het
aantal moeders dat om hulp
aanklopt groeit. Voor dit doel
heeft 'De Hoop' drie nabij gelegen
huisjes aangekocht.
Chemisch (bedrijfs)afval verdwijnt deels in huishoudelijk afval. Door de aanwezigheid van cosmetica-artike-
len, plastics en medicijnen in het huisvuil is dat niet altijd even gemakkelijk te constateren.
als daar bij voorbeeld zijn Zeg
waard Leidingrenovatie, Zegwaard
Materialen, Zegwaard Ontstop-
pingsservice, Zegwaard Vuilver
werking, Zegwaard Vuilstort, Zeg
waard Handelsonderneming en de
Zegwaard BV.
Moet het aan die bedrijven wor
den overgelaten, het oplossen van
de problemen? Of moet er gebeuren
wat Poppe roept: 'Het geheel in
handen van de overheid houden
van het huisvuiltransport en -ver-
werking?' Van 't Laar: "Nee, ik vind
niet dat het ophalen van huisvuil
per definitie een overheidstaak is.
Er zijn ook bedrijven die al jaar en
dag huisvuil ophalen en geen'kwa
de reuk veroorzaken. Als je nu alles
in handen van de overheid legt, dan
komen die bedrijven ook in de kwa
de hoek terecht".
Hergebruik
De BOA stelt als eis dat bij het ac
cepteren van huisvuil soms gemon-
sterd wordt. "Je kunt niet elke con
tainer induiken, maar wel af en toe
controleren". Er is ook een andere
oplossing, weet de stichting Natuur
en Milieu. "Dit soort lieden is brode
loos te maken door er voor te zorgen
dat we in de eerste plaats minder af
val produceren, en in de tweede
plaats hergebruik van afval veel va
ker toepassen", zegt Marijke Brunt
van de stichting. Ze pleit voor het
plan om een ketenaansprakelijk
heid in te voeren. Een gemeente die
de vuilophaal geprivatiseerd heeft,
blijft dan mede verantwoordelijk
voor eventueel gerommel met het I
afval.
Over het bedrijfs- en chemisch af
val zegt Brunt onder meer: "Fabri
kanten zouden meer moeten naden
ken over wat er met hun produkt j
gebeurt, als het eenmaal afval is ge
worden".
Inderdaad, want daar begint het.
