EIDEN
Autovrije binnenstad
politiek bespreekbaar
muÊÊm
Diaconessenhuis beproeft mobiele galsteenvergruizer
Man poogde informatie
over olievelden aan
Geo-Logic te verkopen
Gebreken Stadsbouwhuis
in loop 1989 aangepakt
LEIDSCH
DAGBLAD
DONDERDAG 20 APRIL 1989
Nog grote twijfels bij CDA en WD, maar:
LEIDEN - De fractievoorzit
ters van CDA en WD heb
ben twijfels over plannen
die binnen de PvdA naar vo
ren zijn gebracht om een
deel van de binnenstad auto
vrij te maken. Zowel J.
Walenkamp (CDA) als M.
van der Nat (WD) menen
dat de PvdA eerst met een
goed plan moet komen voor
de verkeersafwikkeling
rond de binnenstad en de
aanleg van voldoende par
keerplaatsen buiten het au
tovrije gebied. Slaagt de
PvdA daarin, dan zijn beide
bereid het voorstel serieus in
overweging te nemen.
Afgelopen vrijdag bracht een
PvdA-commissie een eerste aanzet
voor een verkiezingsprogramma uit
waarin werd vastgesteld dat het ge
bied tussen Breestraat en Haarlem
merstraat autovrij moet worden ge
maakt. Volgens deze commissie
moet zowel rijdend verkeer als ge
parkeerde auto's uit dit deel van de
binnenstad geweerd worden. Aan
de rand van het gebied zouden nieu
we parkeerplaatsen moeten komen,
onder anderen voor bewoners.
De fractievoorzitters van CDA en
WD wijzen het voorstel niet af,
maar vinden het onvoldoende on
derbouwd. Walenkamp: "Het is een
interessant plan waar we zeker naar
willen kijken. Een voorwaarde is
echter dat de verkeersafwikkeling
rond de binnenstad eerst beter gere
geld wordt. Anders schuifje de pro
blemen voor je uit. De mooiste op
lossing lijkt mij om twee rondwe
gen met tegengesteld eenrichtings
verkeer te maken. Eén via de sin
gels en één via de Breestraat, Hooi
gracht, Langegracht en zo verder".
Wakker
Het is Walenkamp bovendien nog
DEN HAAG/LEIDEN - Het Leidse
Geo-Logic, een bedrijf dat bodem
onderzoek verricht, heeft een rol ge
speeld bij het oppakken van een
geoloog uit Voorburg. De man bood
de directeur van Geo-Logic tegen
betaling van 5000 gulden uiterste
geheime tekeningen van mogelijk
nieuwe olievelden in de Noordzee
aan. Tekeningen die hij, zo was de
Haagse politierechter gisteren van
mening, had gestolen van oliemaat
schappijen.
De geoloog, die in maart zijn doc
torstitel hoopt te verkrijgen, sprak
de beschuldiging echter met klem
tegen. Volgens zijn zeggen had hij
de tekeningen mee naar huis geno
men om er een studie van te maken.
Omdat hij naar een andere baan op
zoek was, wilde hij iets tastbaars
kunnen laten zien. Het vreemde
deed zich echter voor dat toen de
man met de directeur van Geo-Lo-
gic telefoneerde, hij een andere
naam noemde dan die van zichzelf.
Een verklaring daarvoor had hij gis
teren niet. De geoloog gaf wel toe
dat dit 'stom' van hem was geweest.
Over de vertrouwelijke tekenin
gen zei hij dat hij aan alle had ge
werkt en ze voor hem niets geheims
hadden. De rpan zei er niet van op
de hoogte te zijn geweest dat hij die
tekeningen niet buiten de bedrijven
had mogen brengen vanwege het ri
sico dat concurrerende oliemaat-
schapijen er kennis van haddèn
kunnen nemen. Voorzover men
heeft kunnen nagaan heeft de geo
loog de tekeningen aan niemand an
ders getoond.
De man had van Geo-Logic, zo
liet hij doorschemeren, niet zo'n ho
ge pet op. "De directeur had toch di
rect tegen mij kunnen zeggen dat
hij geen interesse had voor de infor
matie waarover ik beschikte? Maar
dat heeft hij niet gedaan. Ik heb wel
eens meer gehoord dat Geo-Logic
kaarten heeft gekocht. Nu heeft het
mij aangegeven waarschijnlijk om
zichzelf van alle blaam te zuiveren".
De advocaat, die namens de olie
maatschappijen het woord voerde,
benadrukte nog eens dat het om
zeer geheime informatie ging waar
mee heel veel geld was gemoeid.
"De geoloog moest daarvan op de
hoogte zijn", zei ze. "Indien concur
renten hiervan op de hoogte zouden
zijn gekomen, dan was het nadeel zo
groot geweest dat bij lange na geen
schatting kan worden gemaakt in
hoeveel geld dat zou moeten wor
den uitgedrukt".
De officier van justitie verweet de
geoloog dat hij 'ernstig misbruik'
had gemaakt van zijn vertrouwens
positie waarin hij verkeerde. "U be
naderde Geo-Logic met een valse
Geldboete voor
dodelijke aanrijding
LEIDEN - Een 27-jarige vrachtwa
genchauffeur uit Bodegraven is ver
oordeeld tot een boete van 1000 gul
den en voorwaardelijke ontzegging
van de rijbevoegdheid voor een pe
riode van een jaar. De man reed vo
rig jaar een vrouw aan op de krui
sing Volmolengracht/Langegracht.
De vrouw kwam daarbij om het le
ven. De man verklaarde de vrouw
niet te hebben gezien. Op de auto
die niet zijn eigen vrachtwagen was,
ontbraken de gebruikelijke trottoir-
naam, daarom wist u precies wat u
deed. Ik hecht geen geloof aan uw
mooie verhaal." De officier eiste
vier maanden gevangenisstraf,
waarvan twee maanden voorwaar
delijk en een proeftijd van twee jaar.
De advocaat van de man pleitte
voor vrijspraak, omdat er geen spra
ke van verduistering zou zijn. Bo
vendien vroeg pleiter de politie
rechter rekening te houden met de
toekomst van de geoloog. De advo
caat vroeg om hem vrij te spreken.
De rechter informeerde of de man
eventueel dienstverlening zou wil
len doen. Toen hij daartegen geen
bezwaar had, zei ze over twee we
ken schriftelijk uitspraak te doen.
niet duidelijk of er buiten het auto
vrije gebied voldoende parkeer
plaatsen kunnen worden aangelegd
voor bewoners van de binnenstad.
Dat is ook de twijfel van WD-frac-
tievoorzitter Van der Nat. "Het lijkt
mij niet goed mogelijk om de bin
nenstad nog meer autovrij te maken
dan hij nu al is. Ik ben bang dat er
dan een onwerkbare situatie gaat
ontstaan", aldus Van der Nat.
Volgens de WD'er kan er geen
sprake van zijn dat de auto volledig
wordt verbannen uit de binnenstad.
"Laad- en losverkeer moet mogelijk
blijven, terwijl ook bewoners bij
hun woning moeten kunnen ko
men. Bovendien moeten er betere
parkeervoorzieningen komen dan
nu het geval is. Als die zaken zijn
opgelost, is het plan zeker niet on
bespreekbaar", aldus van der Nat.
De fractie van Links Leiden heeft
minder reserves. "Wij pleiten al ja
ren voor een autovrije binnenstad.
Ik ben erg enthousiast over dit
plan", aldus fractievoorzitter Van
Lint. Volgens Van Lint is het niet
nodig nieuwe parkeerplaatsen aan
de rand van het autovrije gebied aan
te leggen. "In de straten die je auto
vrij gaat maken, zijn niet veel par
keerplaatsen. Misschien dat er en
kele tientallen verdwijnen. Daar lig
ik niet wakker van. Bovendien,
door de bouw van parkeergarages
zijn er de laatste jaren juist parkeer
plaatsen bijgekomen".
Taboe
Nieuw in het PvdA-plan is de be
reidheid om als gemeente eventueel
geld beschikbaar te stellen voor een
parkeergarage aan de westzijde van
de binnenstad. De socialisten heb
ben jarenlang geweigerd om mee te
betalen aan parkeerplaatsen. Van
der Nat noemt deze ommezwaai
'een lichtpunt', maar is het met
Walenkamp eens dat het wel erg
lang heeft geduurd voordat de
PvdA 'verstandig' wordt'.
Van der Nat vindt daarbij dat met
de bouw van een nieuwe parkeerga
rage het totale aantal parkeerplaat
sen moet toenemen. Links Leiden
daarentegen is tegen de bouw van
nieuwe parkeergarages omdat 'de
ervaring heeft geleerd dat het aantal
parkeerplaatsen hierdoor toe
neemt'. Van Lint noemt het 'princi-
Het autovrij maken van de Leidse binnenstad, tussen Haarlemmerstraat e
ke partijen in de Leidse gemeenteraad bespreekbaar.
Jaar celstraf na
mishandeling met
dodelijke afloop
LEIDEN - De 30-jarige Leidenaar
die op 9 september vorig jaar zijn
moeder zo zwaar mishandelde dat
zij overleed aan de verwondingen,
is vanochtend door de Haagse
rechtbank veroordeeld tot een ge
vangenisstraf van 12 maanden on
voorwaardelijk. Tegen de man was
18 maanden onvoorwaardelijk ge-
eist.
De aan heroïne verslaafde man
was na de dood van haar ex-man bij
zijn aan de alcohol veslaafde moe
der ingetrokken. Bij een ruzie tus
sen moeder en zoon vielen enkele
rake klappen waarna de moeder en
kele uren later aan inwendig letsel
overleed. Psychiatrisch onderzoek
wees uit dat de man verminderd
toerekeningsvatbaar was.
Voor acht mille
brillen gestolen
LEIDEN Uit de winkel van Van
der Wiel Optiek aan de Nieuwe Rijn
zijn gistermorgen ruim dertig zon
nebrillen met een totale waarde van
8000 gulden gestolen. De brillen za
ten in een zogenaamde molen, die
vermoedelijk in een auto is geladen.
pieel onwenselijk' dat de gemeente
geld investeert in een parkeergara
ge.
Kamer van Koophandel-secreta
ris Broekstra ziet een 'heleboel mit
sen en maren' aan het voorstel. "Ik
zeg niet dat het onbespreekbaar is,
maar er moet nog heel wat gebeuren
wil het uitgevoerd kunnen wor
den", aldus Broekstra. Hij doelt on
der meer op de bouw van parkeer
garages op de hoeken van het stads
centrum en de aanleg van een vol
waardige cityring.
"Dat betekent dat de Breestraat
open moet voor verkeer maar ook
dat de Hooigracht aangepast moet
worden. De capaciteit van de Hooi
gracht is nu te klein. Maar op aan
passing van de Hooigracht rust een
taboe, dat onderwerp is voor de ge
meente al jaren onbespreekbaar",
zegt Broekstra.
Vergif
PvdA-raadslid Geradts - hij maakte
deel uit van de commissie die het
voorstel lanceerde - is ervan over
tuigd dat de binnenstad er op voor
uitgaat wanneer de auto's van de
straat verdwijnen. "Je kunt er ver
gif op innemen dat er in het begin
weerstand tegen zo'n plan bestaat
maar dat de middenstand er na en
kele jaren niet meer van af wil".
Het raadslid beschouwt het plan
als 'een wat radicalere en conse
quente voortzetting van het huidige
beleid dat wat halfslachtig is'. "Er
zitten drie problemen aan ons plan
die nader uitgewerkt moeten wor
den: de aan- en afvoer voor de win
kels, de auto's van bewoners en het
alarmverkeer. Het probleem is niet
zozeer dat er een beperkt aantal au
to's van bewoners de binnenstad in
mag, maar dat daarvan door ande
ren onmiddellijk misbruik wordt
gemaakt".
Hoewel hij de plaatsen niet direct
kan aanwijzen, is Geradts ervan
overtuigd dat aan de rand van het
stadscentrum ruimte gevonden kan
worden om nieuwe parkeerplaatsen
te maken: "We moeten maar eens
goed zoeken". Het raadslid is opti-
mistich: "Het is geen omstreden
punt dat de binnenstad niet ge
schikt is voor autoverkeer. Ik denk
dat de filosofie achter ons voorstel
door iedereen wordt gedeeld".
Mocht het initiatief ooit uitge
voerd worden, moet de gemeente
geld beschikbaar stellen om het au
tovrije gebied aardig aan te kleden,
vindt Geradts. "Het probleem is dat
het een kostbare zaak is. Het gaat
om miljoenen guldens. Dat geld
hoeft niet onmiddellijk beschikbaar
te zijn maar op langere termijn wel
vrijgemaakt worden op de begro
ting".
LEIDEN - Het opheffen van achter
stallig onderhoud aan het Stads
bouwhuis en het nemen van ener
giebesparende maatregelen kost de
gemeente Leiden ruim 1,5 miljoen
gulden. Voor het wegnemen van
een reeks gebreken aan het pas tien
jaar oude gebouw wordt 950.000
gulden uitgetrokken, de energiebe
sparende maatregelen vergen een
investering van 600.000 gulden. De
gemeenteraad vergadert maandag
over het beschikbaarstellen van de
noodzakelijke gelden. In de loop
van dit jaar worden de werkzaam
heden uitgevoerd.
In 1985 bleek na een onderzoek,
dat werd ingesteld na klachten van
de 350 ambtenaren die er werken,
het Stadsbouwhuis vol gebreken te
zitten. Volgens het onderzoeksbu
reau waren de klachten het gevolg
van fouten en bezuinigingen tijdens
de bouw. Het voegwerk is slecht, er
zitten scheuren in het beton en er is
regelmatig sprake van lekkages.
Bovendien vreet het gebouw door
allerlei onvolkomenheden energie.
Het Stadsbouwhuis werd in 1978
in gebruik genomen. Bouwer IBB
Kondor moest het pand in een hoog
tempo neerzetten. Daardoor zou
ook een groot deel van de klachten
zijn ontstaan. Oorspronkelijk was
elf miljoen voor de nieuwbouw uit-
getrokkem. Ondanks bezuinigingen
liepen de kosten op tot vijftien mil
joen. Nu is tien procent van dat be
drag nodig voor het wegnemen van
de gebreken.
De 1,5 miljoen gulden wordt ge
bruikt voor het aanbrengen van
dubbel glas, het schoonmaken van
de gevels, het repareren van het
voegwerk, het aanbrengen van een
betere afvoer voor regenwater en
het vervangen van de dakbedek
king op de platte daken en de bal
kons. Verder wordt ook een deel op
nieuw geschilderd.
Nadat de werkzaamheden zijn
uitgevoerd, zal de jaarlijkse onder-
houdslast van het Stadsbouwhuis
fors dalen. Door de fouten betaalde
de gemeente jaarlijks bijna een hal
ve ton per jaar aan onderhoud.
Toepassing bij eerste patiënten verloopt succesvol
LEIDEN - De eerste mobiele
galsteenvergruizer ter wereld
is gisteren in het Diacones
senhuis in Leiden voor de
tweede keer in Nederland ge
bruikt. Eerder deze week had
den bij een proefopstelling in
Eindhoven de eerste twee be
handelingen in de vergruizer
op wielen plaats. Gisteren
werden in Leiden officieel de
eerste twee Nederlandse pa
tiënten van hun galsteen afge
holpen. Beide ingrepen ver
liepen succesvol, hoewel pas
over een aantal weken is te
zeggen of het gruis ook daad
werkelijk is verdwenen.
door
Simone van Driel
Het Diaconessenhuis gaat na of
het, zo mogelijk met het Elisa-
bethziekenhuis in Leiderdorp of
een ander ziekenhuis in de regio,
een huurcontract voor geregeld
gebruik van de vergruizer kan af
sluiten met de eigenaar: het Cen
traal Bureau voor Keuringen/Mo
biele Medische Diagnostiek in
Voorburg. Daarover is volgens di
recteur patiëntenzorg Boesten
van het Elisabethziekenhuis nog
helemaal niets beslist: "Eerst
moet duidelijk zijn of dit wel een
kwaliteitsverbetering voor een
ziekenhuis is. Het is een tech
nisch hoogstandje, maar is het het
beste? Die discussie moet eerst
worden gevoerd, de galsteenver
gruizer is nog zo nieuw".
Het verwijderen van galstenen
door middel van vergruizen heeft
volgens radioloog dr. T. J. A. Bernt
van het Diaconessenhuis een aan
tal voordelen boven de huidige
methode, het weghalen van de
galblaas. Patiënten hoeven niet
zeven of acht, maar hooguit twee
dagen in het ziekenhuis te blij
ven. Bovendien is vergruizen een
snelle en minder gevaarlijke be
handeling. Deze beide gegevens
leiden tot het derde voordeel: ver
gruizen is goedkoper dan opere
ren. Per dag zouden acht tot tien
patiënten met de mobiele ver
gruizer kunnen worden gehol
pen.
Een vergruizer kost twee- tot
drie miljoen gulden, wat voor veel
ziekenhuizen een te hoge investe
ring is. De mobiele versie een dag
huren vergt 12.000 gulden. Hoe
wel deze methode aantoonbaar
minder kost en ook de zieken
fondsen er het nut van inzien, is
volgens Bernt nog niet duidelijk
of er ook geld zal vrijkomen voor
een huurcontract. Eén van de re
denen is volgens hem dat de poli
tiek niet altijd even goed raad
weet met veranderingen en tijd
nodig heeft om aan iets r
De mobiele galsteenvergruizer die gisteren stond geparkeerd bij het Diaconessenhuis in Leiden.
o Jan Holvast)
Het interieur van de mobiele galsteenvergruizer met links dr. Bernt en
rechts mevrouw Kars, verbonden aan het Centraal Bureau voor Keu
ringen. Om het beeld compleet te maken, ligt chirurg dr. Zonnevylle als
Stand-in op de tafel. (foto Jan Holvast)
Eén van de twee gisteren gehol
pen patiënten is mevrouw G.E.
Verheugd, die in Noordwijk een
café runt. Zij heeft al sinds vorig
jaar last van galstenen, maar wil
de onder geen beding worden ge
opereerd. "Die aanvallen vond ik
minder erg dan een operatie". Na
dat ze hoorde dat er in Duitsland
zoiets als een vergruismethode
bestond, wilde ze met behande
ling wachten tot deze behande
ling ook in Nederland mogelijk
was. Behalve wat schokjes zegt ze
van het vergruizen niets te heb
ben gevoeld: "Ik vind dit gran
dioos".
Voor een derde van de 125 tot
150 mensen die jaarlijks voor deze
kwaal in het Diaconessenhuis be
landen, zou de vergruizer uit
komst kunnen bieden. En dat is
vooralsnog wel het nadeel van de
vergruismethode: niet iedereen
die galstenen heeft, komt er op dit
moment voor in aanmerking. Zo
moeten patiënten bij voorkeur
niet meer dan drie stenen van to
taal maximaal 3 centimeter heb
ben, daarvan ook echt hinder on
dervinden, niet zwanger zijn of
een pacemaker dragen en even
min kampen met een ontstoken
galblaas, maag of alvleesklier. De
steen moet verder met echo goed
te zien zijn en dus niet te veel kalk
bevatten. Bernt verwacht wel dat
door het verfijnen van de metho
de op den duur een veel groter
aantal mensen van de vergruizer
gebruik kan maken.
Bijwerkingen kent deze behan
deling ook: in dertig procent van
de gevallen treedt lichte buikpijn
op, één tot vijf procent van de pa
tiënten kan lichte kolieken krij
gen. Als complicatie kan onder
meer een hele lichte ontsteking
van de alvleesklier optreden.
Nierstenen
Tot nu toe zijn met de Dornier
Lithotripter MPL9000, zoals deze
mobiele vergruizer officieel heet,
ruim 6200 mensen in de wereld
behandeld. Een dikke 700 daar
van is met het apparaat van nier
stenen afgeholpen, want daar
voor leent het zich in sommige ge
vallen ook. De vergruismethode
werd ontwikkeld door voormalig
vliegtuigfabrikant Dornier en een
Duits artsenteam. Dornier kwam
erachter dat het doorbreken van
de geluidssnelheid in het lichaam
schokeffecten teweegbracht en
bedacht dat dit gegeven wellicht
medisch toepasbaar zou zijn.
Het vergruizen zelf neemt niet
langer dan een half uur in beslag
en vergt geen narcose. Volgens
Bernt gaat de vergelijking die een
patiënt eens maakte met het lig
gen op een zonnebank, goed op.
Voor en na de behandeling moe
ten patiënten wel bepaalde mid
delen slikken om de ste(nen)
zachter te maken en het overblij
vende gruis verwijderd te krijgen.
Ook moeten zij geregeld terugko
men voor controle en in één pro
cent van de gevallen nog een be
handeling ondergaan omdat het
gruis te groot blijkt om het li
chaam te verlaten.
Anders dan in andere landen
heeft het Diaconessenhuis een
uitgebreid team op de eerste ver
gruisbehandelingen gezet, omdat
men dat niet in de handen van één
specialisme wilde geven. Zo zijn
een chirurg, een radioloog, een
anasthesist en een gastro-entero-
loog erbij betrokken.
STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN
