'Theatersport'
nieuwste trend
Italië wijdt museum aan Don Camillo
PODIUMBLIK
De F-side in de loge
Leidse Timdelerclub
'speelt' misdaadroman
Twee Luceberts uit de container
Brinkman wil structurele sponsoring
Turkse lamst
in Amsterdam
DINSDAG 18 APRIL 1989
KUNST
PAGINA 21
Redactie Pieter C. Rosier
Paul Haenen
Ja, hoor, vanavond hebben we
hem dan eindelijk binnen de Leid-
se vesten, columnist, toneelschrij
ver, tijdschriftmaker en - niet te
vergeten - cabaretier en conferen
cier Paid Haenen, alias Margreet
Dolman, alias dominee Grem-
daat. In de Leidse Schouwburg
brengt hij zijn nieuwe -program
ma 'Frappant', door de NRC 'een
bezienswaardige theaterattrac
tie' genoemd, 'vermakelijk door
zijn bizarre fantasie en innemend
door zijn authentiek ogende blijd
schap om het succes'. Een voorstel-
'Frappant'.
ling dus met lekkere stukjes vlees
of kleine piezeltjes vis erin, om
maar eens te spreken met de likke
baardende dominee Gremdaat.
(foto Steye Raviez)
Adriaan van Dis
Van Adriaan van Dis zullen door
de Theaterunie morgenavond
twee nieuwe toneelstukken wor-
Enkele spelers van De Theate
van Dis' toneelstuk 'Een uur in de i
den gespeeld in de Leidse Schouw
burg. Dat zijn 'Komedie om geld'
en 'Tropenjaren'. Over het alge
meen is de pers lovend geweest
de in een fragment uit Adriaans
:d'. (foto Ben van Duin)
over deze twee produkties van
Van Dis, die zich hiermee profi
leert als een talentvolle toneel
schrijver. Centraal staan in deze
twee stukken de ijdelheid en
zwakte van de medemens. Het is
Van Dis wel toevertrouwd deze
menselijke eigenaardigheden met
humor en cynisme tê slechten.
Timdelerclub
De Leidse Toneelgroep De Timde
lerclub staat Vrijdagavond op de
planken van de schouwburg met
een toneelbewerking van een van
de bekende misdaadromans van
A.C. Baantjer. Voor verdere in
formatie zie het artikel op deze
pagina.
Veldslagen
Het LAK-theater heeft deze week
enkele interessante produkties op
het programma staan. Morgen
avond en donderdagavond komt
theatergroep 'De Trust Inde-
pendance' met 'Veldslagen', het
tweede deel van de trilogie 'Krieg-
Schlachten-Kólik' van Rainald
Goetz, die wel 'de nieuwe wilde'
wordt genoemd onder de heden
daagse toneelschrijvers. Veldsla
gen is een 'verbaal mitrailleur-
vuur en gaat in op de koude oor
log tussen een vader en een doch
ter. Het credo van de vader: 'Bier
is nooit verkeerd'.
Madame de Sade
De Appel brengt vrijdagavond in
het LAK 'Madame de Sade' van
de Japanse, fascistisch georiën
teerde, schrijver Yukio Mishima.
Deze auteur schreef dit drama om
te weten te komen wat voor vrou
wen dat nu zijn geweest, die zich
aan de beruchte markies met li
chaam en ziel overgaven. Regis
seur Erik Vos laat in zijn regie
van dit stuk zien dat het meer om
geruchten en fantasieën gaat dan
om waarheid.
Christine M.
De Faktorij komt zaterdagavond
in het LAK met 'De kritiek', een
drama waarin de geheimzinnige
dood van Christine M. centraal
staat. Twee mannen die haar heb
ben gekend nemen een duik in het
verleden. Dat leidt tot een schuld
bekentenis met een verrassend
slot.
LONDEN/ROTTERDAM
(GPD) - 'Theatersport' laat zich
nog het beste omschrijven als
een wedstrijd in improviseren.
Twee kleine teams dagen elkaar
op het podium uit tot een veel- o
heid van improvisaties waar- Statussen Kafka
voor suggesties van het nauw Kathie di Stefano
betrokken publiek als basis die- rende
door
Han van der Leur
heel nuttig om die rollen te door-
te draaien of te beseffen
dat je ogenschijnlijk misschien die
wel heel di-
dense 'Banana Cabaret'. "Sorry for
the beer, mate," zegt een speler. Hij
pakt het glas van het tafeltje en
gooit de inhoud over de vloer. Daar- 'lage' status hebt,
mee is een op dat moment volstrekt reet en sterk bent'
logisch einde gekomen aan vijf
nuten improviseren op basis
niet meer dan één suggestie uit het
De groepen die nu in Nederland
optreden zijn nog relatief onerva-
mogen niet zoals in Londen
publiek: de overgelopen wasmachi- professionals worden verwacht,
ne. Weer is een ronde in de strijd "Maar," zo zegt Di Stefano, "het is
tussen 'The Bag Ladies' en 'The Pe- belangrijk om niet veilig in een stu-
te Best Beatles' gestreden. Licht uit, dio te blijven hangen,
volgende spel.
Beide teams genieten voortdu
rend lpide bijval. Uit het publiek gaan 1
komen originele suggesties
ten, 1
afkeurend gesis valt de twee gezon- spelen, leer je hoe ver je bent".
nebrilde scheidsrechters ten deel
die er een sardonisch genoegen aan
lijken te beleven juist die waarde
ring te geven die niet wordt ver
wacht..
Theatersport moet het in Londen
elke avond wordt wel ergens
'wedstrijd' gehouden.
Theatersport-spelers uit Rotter
dam, Amsterdam en Utrecht volg
den onlangs in Londen enkele da
gen lang workshops van professio
nals over de mentaliteit die hoort bij
Theatersport, over de fysieke kan
ten ervan, over het opzetten' van scè
nes, het organiseren van een avond.
Hoe zet, je mimend, pratend of zin
gend in een paar minuten een zinnig
verhaal neer met als uitgangspunt
niet meer dan de soms onzinnige
suggesties vanuit het publiek? Hoe
kom je improviserend, liefst via een
dramatische ontwikkeling tot een
verrassende ontknoping?
Gaat het enthousiasme bij Thea
tersport uiteindelijk leiden tot de
opkomst van vandalisme in de cul
tuurpaleizen? Tot een Vak-S in de
Rotterdamse Schouwburg, een F-
Side in de Amsterdamse Stopera en
Bunnik-boys in Muziekcentrum
Vredenburg in Utrecht?
Volgens Kathie di Stefano, die in
Rotterdam de aanzet heeft gegeven
NICOSIA (AFP) - Toufic Youssef
Aouad, een 78-jarige ex-ambassa-
■mm Hmpp. deur van Libanon en in de ogen van
töt*Thëatérsport,"zai dat'voorlo'pïg de literaire critici de grootste Liba-
nog alleszins meevallen, al
alleen al omdat het bij wedstrijd-i
proviseren niet echt om winr
gaat. Kathie: „Er komt bij Theater
sport wel een winnaar, omdat het
ene team waarschijnlijk beter is dan
het andere, maar het is niet van be
lang. Het gaat om goed improvise
ren. Op het podium bestaat een
vriendschappelijke sfeer. Het is bij
na wezenlijk voor het spel: de spe
lers moeten alert zijn, open staan
voor medespelers, op elkaar reage- V1UUW Vö
ren, eikaars ideeën accepteren. Net keert nog
als bij voetbal kan het een wedstrijd
van niks zijn, maar er kan ook het
ene na het andere fantastische doel
punt worden gescoord".
Spontaan
Theatersport is halverwege de jaren
zeventig op de universiteit van het
Canadese Calgary 'uitgevonden'
door Keith Johnstone, die er de
door maatschappij en onderwijs ge
vormde mensen spelenderwijs
weer spontaan mee wilde leren zijn.
Hij ontwikkelde een techniek waar
in die spontaniteit en het accepte
ren van de medespeler, centraal
staan, vooral voor volwassenen een
moeilijke zaak.
Kathie di Stefano kwam in 1986 in
aanraking met Theatersport, toen
Keith Johnstone een cursus gaf in
Orvelte. Andere werkgroepen volg
den en ze geeft nu al geruime tijd
zelf les aan cursisten. Pas sinds en-
nese romanschrijver van zijn gene
ratie, is gedood toen zondag
naat neerkwam op de woning
kele maanden treden de groepen uit
Rotterdam, Amsterdam en Utrecht
in de openbaarheid.
Theatersport is behalve met wed
en free jazz vergeleken
botsing tussen Shake-
vrij-worstelen, een krui-
cartoon.
het fascine-
"In het normale be
staan leer je zo veilig mogelijk te le-
met improviseren wil c
nen. Pratend, zingend en
mend worden scènes van vaak
niet meer dan vijf minuten durf je dingen te doen die je anders
•neergezet'. Een presentator n,et wüt of durft. Normaal steek je
zorgt voor introductie en uitleg,
de vaak omstreden scheids- je blind de straat op
rechters geven de punten en het stapt en helemaal plat wordt gere-
eindoordeel is aan het publiek, den".
"Het heeft zeker ook een thera
peutische kant. In het rollenspel dat
in het dagelijkse leven om je heen
wordt gespeeld, zie je mensen met
een zogenaamde hoge of lage status.
De eerste praat hard, heeft heel veel
M'n pint of bitter speelt plots een rol ruimte nodig, terwijl de tweede
op het kleine podium van het Lon- fluistert en heel voorzichtig is. Het
LOS ANGELES - Sidney Chaplin poseert voor een levensgroot portret van zijn legendarische vader in de oor
spronkelijke Chaplinstudio's in Los Angeles. Daar werd een galafeest gehouden ter gelegenheid van de honderd
ste geboortedag van Charlie Chaplin. (foto ap>
Een agent met uitstraling
LEIDEN - De Timdelerclub heeft
een primeur. Aanstaande vrijdag
avond staat deze Leidse vereniging
in de schouwburg met een toneel
bewerking van één van de bekende
misdaadromans van A.C. ('Appie')
Baantjer. De Timdelerclub is de eer
ste toneelgroep die deze bewerking
iop de planken brengt.
door
Wijnand Zijlstra
Het gaat om 'De Cock en de moord
in seance'. Tijdens de wekelijkse se
ance in het huis van de blinde Jen
nifer Jordan valt één van de aanwe
zige vrouwen dood van haar stoel. Is
het moord of de wraak van een
geest?! Rechercheur De Cock ("met
Cee-O-Cee-Ka") en zijn assistent
Vlêdder mogen het zaakje oplossen.
Nico van Leeuwen speelt De Cock,
Ernst Jan van Heijningen Vledder. eens een boek vai
Riet Krispijn-de Wolf heeft de regie maar op het toneel
en speelt tevens de rol van medium tot nog toe niet te
Jennifer Jordan. nieuwd, hoe dat e
Gevraagd naar een reactie blijkt Bèantjer en zijn vrc
gepensioneerd rechercheur en sue- ook zeker kjjken
cesvol misdaadromanauteur Appie ling
Baantjer zeer verguld met het initia
tief van de Timdelerclub. Baantjer:
"Ik vind het prachtig. Ze hebben al
A.C. Baantjer: "Met het script heb
2 niet bemoeid"
e verfilmd,
mijn a
verk
buiten te treden. Het is natuurlijk
handicap om je fantasie te laten
Kathie di Stefano noemt het posi
tieve van Theatersport als één van
de redenen waarom ze zo'n hoge
verwachting heeft van dit wed
strijd-improviseren. Zeker wanneer
de Rotterdamse Kunststichting
zonder subsidie stellen, maar bijna vergelijkbare instellingen in andere
steden bereid zijn tot subsidiëring,
verwacht ze dat er in Nederland bin
nen een jaar tientallen teams zullen
zijn, steeds meer cursussen - ook op
scholen - en steeds vaker wedstrij
den in steeds grotere zalen.
Kathie: „In Theatersport moet je
je fantasie laten gaan, positief reage
ren, niet blokkeren. Het dwingt je
open te zijn en te luisteren. Je moet
rekening houden met de andere
spelers en het publiek. Je ego komt
in de tweede plaats en van dat alles
profiteer je ook in het dagelijkse le-
Libanees auteur
bij aanslag op
ambassade gedood
Don Camillo situeerde,
museum geopefid dat gewijd is aan
het leven van deze bevlogen film
pastoor.
Alle inwoners van Brescello had
den hun steentje bijgedragen aan de
totstandkoming van h
de manuscripten
In het kleine zijn personages een moeilijk karak- eens een "driedubbele idioot",
de Emilia-Ro- ter. De voormalige Italiaanse com- dat deze in het openbaar de Italu
se communisten had beledigd.
De verstandhouding van Guare-
schi met de christen-democraten
rm n -.was niet veel beter. Hij beschuldig-
Theaterfestival
Ik ben be
gaat uitzien",
[w komen dan
ir de voorstel
de Timdelerclub.
Het idee van de toneelbewerking
is afkomstig van John Bakkenho
ven. Baantjer: "John is een goeie
vriend van me, die vond dat er nu
maar eens een toneelbewerking
moest komen. Met het script heb ik
me verder niet bemoeid. Dat is
nogal een vak apart, geloof ik. Des
tijds bij die film wilde ik al niet veel
met het script te maken hebben. Als
een burger zich met mijn recherche
werk was gaan bemoeien, had ik
ook gezegd: Zeg, hoor eens, je bent
braaf, maar dit is mijn vak. Zo is ook
vak apart.
Het liefst wil ik op het script geen
enkele invloed uitoefenen. Hele-
want
Gaspari
bombardeerd. Guareschi werd
AMSTERDAM (ANP) - Jonge, be- oordeeld, weigerde beroep aan te te-
Guare- ginnende groepen nemen van 11 tot kenen en vertoefde enige tijd in de
gevangenis.
toe c
schi te zien zijn evenals de affiches en met 20 mei deel
pn originele scenario's van de Don theaterfestival 'Circuit du Theatre'.
Dit festival is een vervolg op het
'Grand Prix du Theatre' dat de afge
lopen drie jaar in het Amsterdamse
theater De Balie plaats had.
Om half acht 's avonds parkeren
opzet drie bussen
Camillofilms, talloze foto'
nirs van de schrijver en zelfs een au
to die in een van de laatste films is
gebruikt.
Don Camillo, in de films gespeeld
door de Franse acteur Fernandel, is
onafscheidelijk van de communisti- De Balie aan het Kleine Gartman-
Fernandel als Don Camillo.
sche burgemeester Peppone,
als de pastoor immens populair in
Italië. Het museum besteedt dan
ook veel aandacht aan Peppone.
plantsoen. Het publiek wordt
volgens langs twee voorstellingen
in twee theaters gevoerd die begin-
120.15 en 22.15 uur. In totaal
Tentoonstelling
joods-Russische
avant-garde
De in 1968 op 60-jarige leeftijd doen in de speelperiode negen klei-
Kippa" overleden Guareschi had evenals nere theaters mee.
Mag je verkopen wat een schilder weggooit?
BERGEN (GPD) - Zijn vijf schilde- 1963 in
rijen van de Bergense kunstenaar vijf a
Lucebert gestolen of is de bewering laatst, opgevouwen op i
van een 27-jarige Amsterdammer het atelier van haar man had gezien,
juist dat hij de in stukken gesneden Het veilinghuis had als richtprijs
de schilderijen 5000 en 10.000
doeken al eind augustus 1987 u
een vuilniscontainer bij de woning gulden aangehouden,
van de schilder heeft gehaald? Over
die vraag zal de Alkmaarse officier
j ustitie zich volgende week bui-|
■Idehand van het proces
beoordeling te vragen"
"Als romanschrijver kijk je nu
eenmaal niet zo nauw op een loka-
tie, maar bij een toneelbewerking
ben je gebonden aan een klein aan
tal plekken. Ach, een paar dingetjes
in de toneelbewerking heb ik wel
veranderd. Als ik bijvoorbeeld een
monoloog iets te lang vond, heb ik
dat aangepast. Het stuk moet een
beetje sprankelen".
Hoe kijkt een schrijver naar zijn
romanpersonages, die straks op het
toneel door acteurs gespeeld gaan
worden? Baantjer: "Ja, ik heb na
tuurlijk een bepaalde voorstelling
van die romanfiguren. Voor mij is
AMSTERDAM - In het Joods Histo- het spannend om te zien, in hoever-
risch Museum te Amsterdam wordt re dat overeenkomt. Ik wacht ge-
op 1 mei de tentoonstelling 'Traditie woon af. wat e[ komt. Als het stuk
en revolutie: joodse kunstenaars in maar met enthousiasme gebracht
de Russische avant-garde 1912- wordt en dat idee had ik per se -
1918' geopend door W.A.L. Beeren, da" 1S dat toch mooi?
directeur van het Stedelijk Museum De, ?telrol bijvoorbeeld wordt ge-
Amsterdam speeld door iemand die zeker geen
In deze tentoonstelling, die duurt negentig kilo weegt. Baantjer: "Ha,
tot en met 10 september 1989, is ha, nou die De Cock anders wel.
voor het eerst werk bijeengebracht Ach, dat geeft toch helemaal niet.
van progressieve joodse kunste- Als ie zich maar een beetje als poli-
- )r en na de Rus- tieman beweegt, en iets van uitstra-
1917. Deze kor- hng heeft dat vind ik voor een to
neelspeler wel belangrijk".
Zelf voor toneel schrijven heeft
Baantjer nooit overwogen. Toch
Nadat Lucebert zijn Amsterdam-
advocaat Scheltema bij Sothe
by's onmiddellijk beslag op de doe-
de politie bevestigd, aldus eU«- -
woordvoerder van de politie. naars uit de jaren
Volgens zijn verklaring heeft de fische revolutie v
Amsterdammer de stukken lange *e' maa^ intensieve, periode a
tijd eerst thuis laten liggen en ver- Jood» onteklnd'zowS'lin ^an.jer noott overwogen. Toen
rnd\e™ntoutnwfrkP™van0LueèJ 2TS wordt wel gezegd, dat hij 'volks-
bert herkende heeft hh Aukevan als bimUn de moderne kunstge- £>neel' schrijft. Baantjer: "R.nus
oen nemende, neen nij AUKe van vnnrhM-PiHinMn Ferdmandusse heeftaar
der Werff, expert hedendaagse scnieaenis. ue voorDereiamgen
zijn schoonzoon, de ambassadeur
q T iUnnnn Tic,™ "n^V. gen aan ucTianu van Heirpiocco'Vci- uj s uiiiiiiuuciiijn. ucsidg uj; ue uoe-
,?1 f; baal, dat werd opgemaakt nadat Lu- ken had laten leggen, meldde de
kwam cebert aangifte van diefstal had ge- Amsterdammer zich vrijwillig bij
r,™ o daan.
Die aangifte kwam nadat de
vrouw van Lucebert vorige week
maandag op een veiling van Sothe-
|by's in Amsterdam de ongedateer-
niet gesigneerde schilderijen
r deze tentoonstelling, samenge- ze?,d dat ik volkstoneel schrijf; puur
- - - volkstoneel, met alles wat daarbij
daarbij ook om het leven.
Zijn dochter, Samia Aouad Tout-
oungi, vond eveneens de dood bij
het neerkomen van de granaat in
Hadeth, in het christelijke deel van
Bayrut. Zijn andere dochter, de
als die a
i haar r
de politie Bergen als rechtmatige ei
genaar. De man vertelde dat hij in
1987 tijdens een bezoek aan zijn ou
ders in Bergen de doeken verknipt
en versneden uit de container aan
de Boendermakerhof had gevist,
Vanwèee de waarde die de steld door het Israël Museum in Je- volkstoneel, met alles wat daarbij
■r aan tllktnch, de lin ruzalem, dateren al van voor de tijd 5°°?: flinke emoties, geaccentueer-
raan toekende, liet de vin- de figuren en situaties". Baantjer
blijft naar zijn zeggen dat 'Volks
toneel' in romanvorm schrijven, en
vertelt dat hij zojuist zijn nieuwste
'De Cock' bij de uitgever, heeft ge-
expert er aan toekende, liet de vu.-
der ze bij een bedrijf in Amstelveen van, glasnost en perestrojka. Er
restaureren. Daarna werden ze door "f.rk te zien van Chagall, Lissitzky,
Sotheby's op de veiling gebracht. Altman, Tchaikov, Ryback en
"Hoewel meneer Lucebert be- Aronson.
weert dat ze gestolen zijn, hebben
herkende. Ze Verschillende getuigen uit niet fa-
wist alleen dat ze de werken, die in miliaire kring hebben dat tegenover
Opvallende wijziging in koersbeleid WVC
AMSTERDAM (GPD) - "Het zou Deze uitspraak betekent een op-
goed zijn als sponsoring minder in- vallende koerswijziging in het over-
cidenteel, maar op structurele basis heidsbeleid. Tot nu toe benadrukte
plaats vond. Ik kan me voorstellen Brinkman immers altijd met klem,
dat er bepaalde bedrijven zijn die dat sponsoring alleen aanvullend
structureel een bepaald deel van de mocht zijn. Onder geen beding zou
financiering van een grote instel- een tot nu toe door de overheid ge
ling voor hun rekening willen ne- subsidieerde instelling afhankelijk
men". Dat zegt minister Brinkman mogen worden van een of meer
in een interview met het nieuwe sponsors,
maandblad 'Sponsoring',
geen reden aan te nemen dat het
verhaal van de vinder onjuist is. We
(hebben verschillende getuigen ge
hoord die zijn uitleg hebben beves-
tigd", aldus wachtmeester F. Schar-
roo van de Bergense politie. "Voor
dat je iemand als dief aanmerkt, zul
je toch eerst met harde bewijzen
moeten komen. En we hebben na
augustus 1987 nooit een aangifte AMSTERDAM (ANP) - De Stich-
van diefstal of inbraak van de heer Kulsan, die is opgericht om Ne-
Lucebert binnen gekregen", zo derlanders ker\nis te laten maken
voegt hij er aan toe. met kunst en cultuur uit Turkije, or-
Lucebert, niet voor commentaar ganiseert van 17 tot 28 april in het
soort tover- bereikbaar, gelooft volgens de poli- Amsterdamse Soeterijntheater
velerlei uitleg vat- tie het verhaal van de Amsterdam- culturele manifestatie. Het is
baar is. De minister ziet het blijk- mer niet. Hij wil dat de officier
baar als een mogelijkheid om een gaat tot een strafrechtelijke vervol
gedeelte van zijn verantwoordelijk- ging. Mocht die er niet komen, dan treedt,
heid af te stoten. En veel instellin- zal de affaire waarschijnlijk uitmon-
gen rekenen zich by voorbaat rijk, den in een civiele procedure, omdat
het eerst dat de i
staande stichting
niet beseffend dat de spoeling
gistermiddag in Amsterdam het
eerste nummer werd gepresen
teerd.
De uitspraak van Brinkman is il- ste btw-tarief, zal die situatie
lustratief v
ge stand
Het programma bestaat uit de on-
beide partijen het eigendomsrecht derdelen muziek, lezingen, films en
Nederland nog altijd dun is. Zolang opeisen. De vinder, die inmiddels een expositie. Op 17, 19, 20 en 24
sponsorgelden niet fiscaal aftrek- de Amsterdamse advocaat Fruitier april worden recente Turkse speel
baar zijn en vallen onder het hoog- heeft, aangetrokken, verweert zich films gedraaid die zijn bekroond op
door te zeggen dat hij het nooit in internationale filmfestivals.
bracht. Het is de dertigste, en heet:
'De Cock en de bloedwraak'. Deze
roman komt waarschijnlijk in sep
tember van dit jaar uit. Voorlopig
kunnen de fans van De Cock vrij
dagavond naar de Leidse Schouw
burg om te zien, wat de Timdeler
club met 'De Cock en de moord in
seance' gaat doen.
Franse acteur
Vanel overleden
twee jaar be- PARIJS - De Franse acteur Charles
[buiten Vanel, die in ruim 300 films heeft
gespeeld, is zaterdag in Cannes
overleden. Dit hebben zijn artsen
meegedeeld. Vanel is 96 jaar gewor
den. Zijn laatste rol speelde de
nestor van de Franse film vorig jaar
in het blijspel 'Les saisons du plai-
sir' van Jean-Pierre Mocky. Vanel
heeft allerlei rollen gespeeld e
r de huidige schimmi- lopig ook niet ingrijpend verande- zijn hoofd zou halen gestolen kunst films hebben een Duitse ondertite- werkt met regisseurs als Alfred
zaken. Sponsoring ren.
het openbaar te verkopen.
ling.
Hitchcock en Luis Bunuel.
