'Aan iemands hoofd zie je hoe zijn billen hangen'
'In het ongehoorde scherpt zich het oor'
Engelbewaarders en rivierwater
Kijken naar een lege huls
Beckett mag
bij Van Velde
12 APRIL
PAGINA 21
Theatervrouw Joke Bruys geeft mannen koekje van eigen macho-deeg
ROTTERDAM - Dirkie felul. Gewoon zeggen: inderdaad,
daagt uit. Het schuddend "IkvfndheTn.et moeilijk om over
hondelijfje heeft een badkui- mezelf te praten, maar zodra ik ie-
ken VOOr mijn voeten gelegd mand moest neerzetten die het óver
en wacht de reactie van zijn toefen
opponent gespannen ar. t overhalen. Ik vond het gauw ge-
Is zijn huis", zegt Joke nant. Juist omdat daarin mijn eigen
Bruijs, "En nu heeft-ie iets
van, speel met me. Hè, Dirk?
Je bent leuk, hè?" Het hon
delij fje vergeet de bezoeker
en het badkuiken, en heeft ques Klöters zijn verantwoordelijk meisjes
gevoelens doorklinken". Ze lacht,
snel. "Kijk, een typetje maken is
makkelijk, maar dan heb je 't over
heel andere dingen".
Florusse en in mindere mate Jac-
Hoe ben je in Voorheen Donquis-
hocking 'gebruikt'? Fred, Jacques
en de anderen moesten ook een
vrouw hebben, zou je kunnen zeg
gen.
Joke: "Ik ben daarin inderdaad
'gebruikt', maar zeker niet 'mis
bruikt'. Er moest inderdaad een
vrouw in, omdat Anke Groot geen
zin meer had. De groep is niet over
één nacht ijs gegaan. Ik geloof dat er
drie maanden zijn verlopen met au
dities. Dan hadden ze weer actrices
die niet konden zingen, dan
alleen nog oog voor Joke.
Dirkie, voluit Dirkie Millecam
(naar de actrice) figureert ook in
Helpers weg, eerste Ronde
het cabaretprogramma waar-
Joke Bruijs dit seizoen be
de ontplooiing van Joke Bruijs
als cabaretière. Fred haalde haar kloten. Op een wonderlijke
Kaltes Grauen,
ma over de kleinkunst
dertig naar voorbeeld
Mann in de boezem va:
Don Quishocking. Klöters bracht wijf lekker zingen. Misschien kan
de noodzakelijke scholing bij. Het wel
i ander soort etikettenplak-
kerij. Het 'gansje' dat ooit deelnam
aan het schnabbelcircuit
vestigt dat ze meCT in huis heeft
dan je van Sjaan de Vries op het
eerste gezicht verwacht. En ach,
laten we eerlijk zijn: zo'n vol
bloed Katendrechtse als ze in
'Vreemde Praktijken' neerzet, tweede programma, Instituut Sch- veel solo':
is ergens een kopietje van Joke
zelf. Althans van een deel van
Joke. "Want de mensen plak
ken je altijd maar een etiketje
op
wagermann, stonden de linkse r
dia in de rij voor een interview.
Intellectueel
"Het is niet te intellectueel", zegt z
door
John Oomkes
geen mooi gearrangeerd program
ma waarbij je je afvraagt: waar gaat
't om, en waar zit Joke nou nog?
Maar aan de andere kant kan hij me
ook heel goed blijvend motiveren.
Hij heeft allebei de smaken:
Jozef van den Berg met 'Genoeg gewacht'
i de Leidse Schouw-
tot figuranten in het door hem te
spelen stuk. Tijdens het verloop
van de voorstelling doet hij daar
verder echter nauwelijks nog iets
mee. Jozef van den Berg richt
zich voortdurend tot de 'man van
het licht' die niets terugzegt maar
hoogstens aanwijzingen via het
toneellicht geeft. Hieruit probeert
Van den Berg informatie te destil
leren over de toneelrol, die hij
moet gaan spelen, dat is om de
tijd te doden, want hij wacht op
de schrijver van het stuk die maar
niet komt.
Voor een belangrijk deel vult
Van den Berg de voorstelling 'Ge
noeg Gewacht' met speculaties
over zijn nieuwe rol in het nieuwe
stuk. Mocht hij daarbij dingen
moeten doen die hem niet aan
staan, zegt hij nu al te zullen afha
ken. Eerst betekent dat: niet de
rol spelen, maar in het verloop
van de voorstelling: sterven. Juist
als hij daar bijna aan toe is, komt
aan een touwtje uit de toneeltoren
een theatertekst naar beneden.
En wat blijkt: alles wat hij gezegd
heeft, staat woordelijk in deze to
neeltekst. Van den Berg kan zijn
schrijverskleren gaan aan-
LEIDEN In het beroemde stuk
van Samuel Beckett wachten
Estragon en Wladimir op de
'komst van Godot, wie of wat Go-
[dot is, blijft een open kwestie. Er
wordt in elk geval gewacht, of dat
al dan niet zinvol is, 'blijft even
eens een onbeantwoorde vraag.
Jozef van den Berg refereert aan
dit 'Wachten op Godot' van Bec
kett in zijn nieuwe solovoorstel
ling die 'Genoeg Gewacht' heet.
Eigenlijk een geestige titel, maar
toch dekt die titel niet de lading
van zijn' optreden, want de per
soon op wie hij wacht, blijkt hij
zelf te zijn. 'Genoeg Gewacht'?
Neen, vooral tevergeefs gewacht!
En dat is op zichzelf een concrete
ontknoping, ook al blijft hier en
daar de waarschijnlijk beoogde
symboliek enigszins aan de vage
kant.
Bij het betreden van de zaal be
staat het toneelbeeld uit een
muur, door een eenvoudige be
lichtingstruc mogen wij na enige trekken en zijn personage ten gra-
tijd door de muur heen kijken. Op
het achtertoneel schuift een gor
dijn naar twee kanten open,
dragen. Het wachten op
neelstuk is hier zelf tot een toneel
stuk verwerkt. Meer 'tevergeefs'
toneelzaaltje zichtbaar gewacht dan 'genoeg gewacht'
wordt. Als toeschouwers krijgen
•we dus nu eens de gelegenheid
om te zien, hoe een toneelzaal er
vanaf het podium uitziet.
Alles goed en wel, maar wat is
hierbij de ons toegedachte rol?
Van den Berg bombardeert ons
derhalve. Het is al met al een inge
wikkelde constructie geworden,
die veel weg heeft van een lege
huls. Het toegewijde acteren van
Jozef van den Berg kan daaraan
weinig veranderen.
WIJNAND ZEILSTRA
Politie in Windorkest
AMSTERDAM (ANP) - Oud-leden
van de voormalige Amsterdamse
Politiekapel hebben met een aantal
jonge musici 'The Amsterdam Wind
Orchestra' (AWO) gevormd. Het or
kest bestaat uit 45 musici. Dit heeft
Jan Taat van ProMusic vandaag
meegedeeld.
Per jaar worden gemiddeld zes
concertprogramma's gebracht. Het
eerste wordt 17 april in het Concert
gebouw in Amsterdam uitgevoerd.
Heinz Friesen heeft de artistieke lei
ding" ervan op zich genomen. Het
programma bestaat uit werken van
o.a., Leonard Bernstein, George
Gershwin, Alfred Reed en John Wil
liams.
In 'Helpers weg, eerste Ronde'
loopt ook zo'n volks type rond datje volkse smaak
tot etiketjes plakken zou kunnen smaak. Hij werkt goed op
brengen. Het is de werkster van me
vrouw Bruijs, die met lede ogen
aanziet hoe Joke haar vent aan de
kant heeft gezet, en voor haar vrij
heid kiest.
"Je gelooft het niet, maar die
werkster neerzetten, dat kost me
moeite. Terwijl ze heel erg Rotter
dams is en dus dicht bij me staat.
Het is toch ook mijn alter ego, mijn
veel moei
te met wat ze zegt, maar hoe ze het
zegt. Hoe pas je zo'n alter ego in je
programma in? Ik wou geen karika
tuur maken, niet alleen maar een
mens dat maar wat roept, maar wel
degelijk iemand die het gedrag van
Joke Bruijs afmeet aan wat ze zelf
doet. Zo dat je denkt: maar die
werkster die daar zit te lullen, heeft
't ook over haar eigen twijfels".
Gênant
De 'anderen' praten over je, zegt indruk krijgen dat je beperkt bent
het niet zeg. Ik zeg gewoon: wat is
het, waar gaat het over? Oh, anti-fas
cistisch cabaret en met die en die
quintessens. Nou, dat trekt me ge
weldig aan. Dan heb je iets van: ik
heb wel wat in m'n poten. En verder
heel goeie wisten ze d'r zoveel i
dat 2
r iici ia lULji mijxi a
Ik ben met be- andere ik? Ik had niet
perkt
goed hebben kunnen onderwijzen".
[an ik niet",
zegt ze geërgerd als je d'i
zeurt. "Fred Florusse schrijft bij het Kleinkunst is niet alleen een za<
brainstormen over een programma van jezelf kunnen uiten, van zelfe
al mijn opmerkingen op. Ik gooi er pressie, maar ook een zaak van tr
nog wel eens losse flodders uit als ditie. In jouw programma zit e<
we met elkaar praten. Daar komen kort item over de groten van het c
liedjes uit voort, conférences,
ik zie dat zelf niet ontstaan. D'i
het Nederlandse cabaret inderdaad zeiver. Ik heb geen opleiding, geen
een trend waarbij je het over jezelf academie. Vanaf de middelbare
moet hebben: Kaandorp, Jenny school zong ik al. Met m'n vijftiende
Arean. Als je eindelijk, zoals ik, de
het Vara Dansorkest. Al heel
kans krijgt om een eigen program- snel bovenop het biljart. Jan Blaas-
te maken, dan moet je het ook er zag er op m'n achttiende
wel zelf zijn, die daar staat",
"Dat wordt ook het moeilijke van
een volgend programma. Ik heb nu
al iets van, ja, dat moet compleet an
ders zijn. Het moet geen voortbor
duren zijn op Helpers weg".
Bruijs in feite. De mensen roddelen
achter je rug over je scheiding
ene Gerard Cox, maken je snel
dacht. Dat moet je niet negeren,
aanbracht en haar dwong het
druk op je. Als je i
i team werkt Je redde je kont met improvisatie.
haarzelf te hebben. "Vandaar dat ik als met Voorheen Donquishocking Er was niemand in je geïnteres-
proocerend begin. Gewoon, geen dan wordt het voor je gedaan"
seerd. Niemand die je wat r
Autobiografie van schrijver Willem Brakman op komst
BOEKELO - Deze maand ver- ren ze.
schijnt 'Vadermoorders', de sneetje
nieuwste roman van Willem k"omet< A
liefde' - ook een roman - in de schikt
winkel. En dezer dagen voltooi
de de i
schrijver
'Pop op de bank', die begin vol
gend jaar zal worden uitgege
ven. William ten Brink sprak
met Brakman over literatuur,
beheersing en de zin van het le
ven.
de allereerste dag, volkomen onge-
datvak".
"Mensen klagen altijd. Weinig
Boekelo wonende verdienen, beroerd wonen, een rot-
ziin autobiografie, baan en een slecht huwelijk. En dan
naar de dokter: 'Ik ben zo moe, al
tijd maar zo moe'. Daar heb ik geen
geduld voor. Dan zeg ik: een psychi
ater zou tien jaar nodig hebben om
door
William ten Brink
Vrouwen die je bij hun bevalling bij zulke
moest bevechten, zó hysterisch a,
wat orde op zaken
Astrid Roemer vertelt
LEIDERDORP - "De Leider-
dorpse bevolking is met geen
stok de deur uit te krijgen", ver
zuchtte organisator Loek Stra-
man in het artistiek café in 'De
•Hollandse Tuyn'. De van oor
sprong Surinaamse schrijfster
Astrid Roemer moest het gister
avond met een twintigkoppig pu
bliek doen. Opgemerkt mag wor
den dat zich hieronder'geen men
sen van Surinaamse herkomst be
vonden: via de gemeente bena-
derde migrantenorganisaties
toonden evenmin interesse voor
de veelzijdige auteur.
Ten onrechte. Roemer wist gis
teren in de ambiance van 'De Hol
landse Tuyn' een huiselijke sfeer
.te creëren. Tëgelijk moet worden
gezegd dat ze boeiender vertelt
dan voorleest. De kritiek op het
voorlezen maakte ze na de pauze
zelf bekend en dat tekent haar
•openheid. Niet alleen wil ze Suri-
namers een spiegel voorhouden,
bok schuwt ze de confrontatie
met haar gehoor niet. Zo zette ze
,de wereld op zijn kop in een voor
gelezen column uit Oost West
Holland-Best^ Hierin krijgt de
'ik', die sterk op Roemer lijkt, in
Nederland tegen haar zin nieuwe
buren. "Maar", zegt ze zelf, "liever
geen Surinaamse buren. Die grij
pen alles aan om een feest te orga-
n, proberen uitheemse ge
rechten uit, steken messen om
een meid, en je weet niet of ze
voor Bouterse of Brunswijk zijn".
Haar onlangs bij Conserve ver
schenen boek 'Het spoor van de
jakhals' noemde Roemer een
wraaknovelle. Omdat ze bekend
staat als een complex auteur, die
altijd over vrouwen schrijft, was
dit verhaal met mannelijke
hoofdpersonen bewust in een
'snelle stijl' geschreven. In het na
jaar verschijnt bij de Arbeiders
pers van haar hand ene bloemle
zing met typisch Surinaamse ver
halen.
Roemer vertelde gisteren on
der andere over de 'winties'. Dit
zijn Creoolse medicijnmannen,
die vooral in Rotterdam en de
Bijlmer helpen om psychosoma
tische klachten bij Surinamers te
genezen. Volgens de wintie heeft
een mens een mannelijke èn een
vrouwelijke engelbewaarder.
Mensen worden dan bijvoorbeeld
genezen omdat geconstateerd
werd dat de engelbewaarders het
Surinaams rivierwater missen.
Dit wordt vervolgens door fami
lieleden naar Nederland ge
stuurd. Ook doe je volgens Roe
mer wel eens gekke ontdekkin
gen. Het 'typisch' Surinaamse
drankmengsel van rum, bier, eie
ren en melk dat mannen in hun
middagpauze ter versterking
wordt voorgezet, vindt zijn oor
sprong in de Nederlanden van de
17e eeuw.
Astrid Roemer vertelde verder
over de veertien of vijftien uitge
vers, die ze heeft gehad. Ze be
houdt echter liever haar vrijheid
bij verschillende kleine uitgeve
rijen dan dat ze zich vastlegt bij
één grote, al zou ze dan meer ver
kopen. Voordat ze met gedichten
afsloot, ging ze vol vuur op een
aantal zaalvragen in. Omdat ze de
mensen in 'De Tuyn' steeds met
'jullie' aansprak als het over Ne
derlanders ging, vroeg iemand
waarom Astrid het niet gewoon
over 'ons' had, omdat ze toch ook
een Nederlandse is en hier al
twintig jaar woont. Astrid kwam
tot de conclusie dat de vraagstel
ler daar gelijk in had en dat het
verschil toch eigenlijk alleen zat
in lichamelijke kenmerken. Dat
verschil ontstond door het feit dat
ieder mens naar zijn oorspronke
lijke omgeving geschapen wordt.
En het publiek kon zich er giste
ren in vinden dat Astrid het aldus
concretiseerde: "Het enige ver
schil is dat u zodanig gepigmen-
teerd bent dat u beter tegen de
koude kan en ik zodanig dat ik be
ter tegen de zon kan".
EMIEL FANGMANN
te stellen. Wat moet ik dan? Medicij
nen - het was een prachtstudie,-
maar de praktijk vervulde mij vanaf
de eerste dag al met de grootste te
genzin".
Willem Brakman (66), auteur van
inmiddels zo'n dertig romans,
essay- .en verhalenbundels en in
1981 onderscheiden met de P.C.
Hooftprijs verafschuwt gebrek aan
beheersing. "Als ik met mijn zoon
in een vliegtuig zit en het gesprek
komt, onvermijdelijk, als hij de na
den van het toestel bekijkt, op mo
gelijk neerstorten, dan hoop ik vu
rig dat het in stilte zal gebeuren. Ik
Schrijver Willem Brakman: "Ik was als arts volkomen ongeschikt. Vrou
wen die je moest bevechten bij een bevalling, zo hysterisch waren ze. In die
tijd droeg ik oordoppen" (foto Hans Groene)
Literatuur betekent voor Brak-
ïan: betekenissen onthullen, sa
menhangen zien, zodat een blik op
in elkaar. Gecompliceerd, op het
schizofrene af'.
Brakman vergelijkt graag met
moet er niet aan denken dat al die mij wel e
passagiers ook nog eens gaan gillen.
Dan zoek ik onmiddellijk mijn oor
doppen weer op. Stil en waardig
naar beneden vallen, dat is meer
mijn stijl."
"Schrijven is een voortdurend op
zoek zijn en ontstaat vanuit de be
hoefte 'het' gezegd te hebben. Ik
moét schrijven, anders voel ik me
niet plezierig. Ik kan soms gekweld
worden door verschillende thema's
tegelijk, die om voorrang vechten.
Het is dan een verlossing als ik ein
delijk een keuze heb gemaakt. Dan
heb ik weer de rust om te schrijven,
dan voel ik me als herboren".
"Vestdijk was een man die schreef
om niet te hoeven leven. Ik schrijf
juist om te kunnen en te mógen le-
'het totaal' ontstaat. "Men verwijt muziek. "Men beleeft een bijna
3 dat r
i boeken r
gastisch enthousiasme
le- laatste, o zo voorspelbare toon
niet even gemakkelijk klinkt, want daarmee wordt de be-
bankje kan nestelen, lofte ingelost. Denk aan de smart-
lezer het lap, maar bij voorbeeld ook aan het
belcanto. Maar juist in het onge-
Maar
makkelijk willen hebben,
iemand willen lezen wat-ie al- hoorcle scherpt zich het oor, juist i
kwamen ze bij mij terecht. Ze beho-
jaren ren tot de schaarse groep intellectu-
Erica elen zonder vooroordelen. Die
Voorheen dachten gewoon: God, wat kan dat
"Ik ben heel erg 'gebruikt'. Zo wa
ren er ensemble-stukken van origi
ne waar ze niet uitkwamen. Dan
kreeg je bij de repetitie te horen:
de Mounties kón meer dan geef dat Joke maar. Eigenlijk
hooggehakt rondlopen. Na het dat gemakzucht. Ik had belachelijk
i debutante. Nou
schrik ik nergens van, hoor. Ik ben
gebruikt, ja, maar ook in positieve
zin. Ik was geen aanhangsel, en daar
krijg je zelfvertrouwen van",
"Ik wist heel weinig van Erica
Typetjes maken, verhaaltje vertel
len. Een praktijkscholing. Ik denk
dat dat goed is ik zie wel eens din
gen van de kleinkunstacademie ko
men... Of die soundmixshows...
Da's niks: van tussen de schuifdeu
ren meteen voor het hele volk. Je
moeten vooral niet de moet leren Jioe je achter in de zaal
komt. Maar van de achtergrond van
Joke (onaangedaan): "Omdat ik cabaret wist ik niks. Ik ging er wel
niet beperkt bén. Het zou dan dom veel naar kijken",
zijn om dat over te laten komen. "De andere dingen die ik vroeger
Maar, het is moeilijk. Ik ben hele- heb gedaan, zijn nooit echt een uit
vindt ze. In korte, over elkaar strui- maal niet piekerig; Ik ben iemand daging geweest. Dat is wat me nu
van: nou, dat zien we dan wel weer. gelukkig maakt: de wetenschap dat
Maar met een soloprogramma krijg dit het wel is. Ik ben nooit dieper ge-
gramma, de autobiografische toets je toch te maken met een zekere gaan dan hier. Je dreef op je talent.
lang weet? Wat heeft het
naam voor zin om alleen
matie te geven zonder dat lezers
bracht. En ook in het amusements
vak zou je gebaat zijn met de uitda
ging om tot je bodem te gaan. Als je
in je eentje op het podium staat met
een kleinkunstprogramma moet je
dat wel. Je kunt niet zomaar een uit
je hoofd geleerd tekstje brengen.
Dan hebben de mensen in de zaal
iets van: kom, ik ga maar eens even
schijten. Het moet van hier komen".
Ze wijst pontificaal op haar boezem.
Mannenbillen
In Helpers weg, eerste Ronde leren
we Joke kennen als een vrouw die
zo goed als geen blad voor de mond
neemt. Iemand die de wegmoffel
cultuur van deze tijd laf vindt, zich
zorgen maakt over het neerbuigen
de medelijden waarmee de validen
de invalide medemens behandelt.
Een vrouw ook die mannen een
koekje van hun eigen macho-deeg
geeft door het over mannenbillen te
hebben. Stelling: aan iemands ge
zicht kun je zien hoe z'n billen erbij
hangen.
"Die dingen ontstaan uit een la
cherige opmerking: Zo van die
Duys heeft zo'n kop. Het kan toch
niet anders of... Maar dan dwingt
Florusse me om van zo'n losse op
merking meer te maken. In die zin
is het wel degelijk mijn program-
Er schuilt bij jou ook een gevaar
in je openheid. Zo van, een lekker
wijf op pumps die wat frank en vrij
wat scherpe woorden in de bek
neemt, en toch niks zegt.
Joke: "Dat zou best eens kunnen.
Vandaar dat ik het vak, dit vak, tot
in de puntjes wil gaan beheersen. Ik
wil niet meedoen aan die trend in
het cabaret waarbij mensen laten
zien hoe lullig ze zijn. Dat vind ik
geen leuke vorm van theater, en ik
ben er geen type voor. Ik ben veel te
veel..." Ze spant haar biceps.
Je groei als theatervrouw dient
zich aan op een moment dat het ver
val van je lichaam is begonnen.
Joke: "Mmm, ja. Ja. Klopt. Mis
schien zit 't ook wel zo. Ik geloof
ook dat het zo moet in het leven. Je
moetje zelf gestaag ontwikkelen, en
op een gegeven moment kun je dat
zelf een beetje sturen. Ik ben ook
helemaal niet bang om oud te wor
den. Hoewel, dat zeg ik nou wei-
maar van de week zag ik iemand die
aangewezen was op een ander. En
afhankelijk zijn, dat lijkt me heel
erg. Dan maken anderen weer uit of
je dat hondje mee mag nemen naar
het tehuis".
Dirkie Millecam kijkt verstoord
op.
MAASTRICHT - Bij de opening
van een tentoonstelling van het
werk van de kunstschilder Bram
van Velde in het Maastrichtse Bon-
nefantenmuseum zal bij hoge uit
zondering een stuk van Samuel
Beckett opgevoerd mogen worden.
De in Parijs wonende toneelschrij
ver heeft zijn voor Nederland gel
dende verbod op het uitvoeren van
zijn werk eenmalig opgeheven. Dat
verbod stelde Beckett vorig jaar in,
nadat de Haarlemse Toneelschuur
tegen zijn wil het stuk 'Wachten op
Godot' liet spelen door vrouwen.
Aan Beckett's toestemming is
een lobby van Arthur Sonnen, artis
tiek leider van het Theaterfestival,
voorafgegaan. Sonnen: „Ik hoorde
van de expositie van werk van Van
Velde in Maastricht en deed de di
recteur van het Bonnefantenmu-
seum Alexander van Grevenstein
de suggestie om 'Drie dialogen' van
Beckett daarbij op te voeren. Bec
kett schreef die dialogen indertijd
voor Bram van Velde, met wie hij
bevriend was."
Teneinde toestemming te verkrij
gen is Sonnen, zoals hij het zelf zegt,
„bij Beckett op de stoep gaan zit
ten". De reis naar Parijs was niet
voor niets: zaterdagavond 10 juni
worden de dialogen in het Bon-
nefantenmuseum opgevoerd door
Jan Ritsema, die ook de regie voor
zijn rekening neemt, en een nog on
bekende acteur. De voorstelling
heeft plaats onder de vlag van de
Stichting voor bijzondere kunstma
nifestaties, de overkoepelende or
ganisatie van onder meer het Hol
land Festival.
Er is nog een bijzonder aspect aan
de openingsavond van de Van Vel-
de-tentoonstelling in Maastricht.
Behalve de 'Drie dialogen' wordt er
nog de Beckett-monoloog 'Stirring
still' gespeeld door het Ierse Gate
Theatre. Dit laatste stuk gaat die
avond in aanwezigheid van de Fran
se cultuurminister Jack Lang en
diens Nederlandse collega Brink
man in wereldpremière.
het denken worden gezet. De schrij- schrijven".
dat wat nog niet eerder heeft ge-
infor- klonken. Zoals in de moderne mu
ziek, dat is avontuur. Zo wil ik ook
speelt toe, de lezer moet
"Een kwelling die grenst
i de gang. Literatuur is niet dom- wanhoop" noemt Brakman de fase
die vooraf gaat
weg informatieverschaffing,
veronderstelt activiteit bij de lezer geloof...
om een en ander tot zijn geestelijk tering. Ik zoek
eigendom te maken"
het schrijven.
2, in de influis-
lan yoga gren
zende geestesgesteldheid om die in
spiratie ruim baan te geven. Gevoe
ligheid en scherpte nemen toe en
geluksmoment
Troep
Net als Sheherazade in de 'Dui- "Een lezer", vindt Brakman, "moet eerste orde, een godsgeschenk, als
zend en één nacht'. Schrijven is in een tekst kunnen verdwalen. Dat de influistering eindelijk komt",
voor mij: de zinvolheid van het le- is belangrijker dan alleen begrijpen,
yen bevragen. Die zin dreigt ons wel
eens te ontvallen. In de junkie-cul-H
tuur bij voorbeeld, met zijn 'waar- tuur is onder meer datje in een tekst de" fiets stapte en het Twentse land
Junks kunt zoeken naar betekenis. Dat opzocht. "Toen de inval kwam heb
leidt ook tot een zinvolle houding
-Zoals die keer dat Brakman,
Verdwalen vereist begaafdheid, ta- wachtend op inspiratie voor zijn es-
lent en eruditie. De zin van litera- saybundel 'Een wak in het kroos' op
n-zouden-we-'gevoel.
schieten tekort in een vorm van cre
ativiteit die ik de 'vitale creativiteit'
noem. Een dag is leeg, we moeten er
wat van maken. Zin en betekenis
verschijnen niet uit het niets, zo
-i stompje potlood op het asfalt
ten opzichte van het leven: raadsels geslepen en hele stukken tekst in
zien en proberen ze op te lossen, priegelschrift genoteerd op het eti-
Mijn boeken zijn net zo ingewik- ket van een langs de weg gevonden
keld als het leven zelf. Dat kan ik koffieroomfles. Doodsbang dat ik
niet helpen, zo zit de werkelijkheid het weer kwijt zou raken".
Samuel Beckett
