Verkeer sfout vaak
gevolg wegontwerp'
ixxon ziet de olieramp
als een privé-kwestie
Nieuw spel moet dienstverlening propageren
Reportage
Samenwerking Kampen en Groningen is 'prachtige mogelijkheid9
PAGINA 2
WOENSDAG 5 APRIL 1989
UTRECHT - "Webbeheer
ders zijn niet verplicht ons
advies in te winnen voor ze
een weg beginnen te bou
wen. Het gevolg is wel dat
we de laatste drie jaar al
achttien keer achteraf een
advies hebben moeten uit
brengen over het ontwerp en
de aankleding van een weg,
omdat op een bepaald punt
telkens weer ongelukken
plaatsvonden. En soms zijn
er ingrijpende maatregelen
nodig om dergelijke black
spots dan weer veilig te krij
gen".
door
Runa Hellinga
Ingenieur Jan Hartman van de afde
ling esthetische verzorging van de
dienst verkeerskunde (DVK) van de
Rijkswaterstaat werkt in een omge
ving waar menige treintjesgek en
autoliefhebber zou watertanden.
Wie de halve zolder heeft ingeruimd
voor een spoorwegemplacement of
een racebaan kan bij de DVK zijn
hart ophalen aan alle maquettes van
bruggen, wegen, tunnels en spoor-
wegtrajecten met de nodige minus
cule voertuigjes. Maar het werk van
Hartmans afdeling is allesbehalve
kinderspel. Veiligheid en het voor
komen van ongelukken, daar gaat
het om.
In de houten DVK-barak vlak bij de
snelweg Utrecht-Amsterdam staan
minutieuze maquettes van bestaan
de en nog niet gebouwde verkeers
knooppunten. Compleet met piep
kleine wegwijzers, verkeersborden,
lantarens met echte lichtjes, vang
rails, wegmarkeringen, tunnels en
fly-overs. Al dat liefdevol gemaakte
precisiewerk wordt gebouwd om na
te gaan hoe de weggebruiker be
paalde situaties ziet en om te voor
spellen hoe hij daarop zal reageren.
Fouten
Je zou verwachten dat veiligheid bij
de wegontwerpers op de allereerste
plaats komt. En ongetwijfeld denkt
iedere wegbeheerder ook dat hij de
veiligste weg ter wereld bouwt.
Maar in praktijk blijkt dat tégen te
vallen. "Als een automobilist fouteh
maakt, ligt dat vaak aan het wegont-
werp. Je moet er vanuit gaan dat au
tomobilisten proberen zo goed mo
gelijk te rijden. Maar als de informa
tie op de weg onduidelijk is, lukt dat
niet altijd. Op sommige punten zie
je een opeenhoping van ongeluk
ken, en daar is vrijwel altijd iets mis
aan het wegontwerp of de informa
tie die de weggebruiker aangebo
den krijgt", zegt Hartman.
Soms gaat het daarbij om hele
simpele zaken. Hij noemt als voor
beeld een weg waar de pijlen op het
wegdek naar links wezen, terwijl de
richtingborden de automobilist
naar rechts stuurden. Dan kan een
hele eenvoudige aanpassing al een
hoop verbeteren. Maar de proble
men kunnen ook ingewikkelder
zijn. Tunnels zijn vaak black spots,
in letterlijke betekenis zelfs, want
Via de viascoop rijdt de tester door de maquette.
veel automobilisten schrikken van
het plotseling opdoemende zwarte
gat en trappen onwillekeurig op de
rem. In zulke gevallen zijn ingrij
pende verbeteringen nodig. Toch
zoekt de dienst zo veel mogelijk
naar eenvoudige oplossingen: een
rijtje bomen planten, een bushalte
verplaatsen of verkeersborden of
stoplichten.
Bouwers van grote projecten be
seffen het belang van een goed ont
werp en schakelen de DVK meestal
wel in voordat ontwerpfouten tot
ernstige ongelukken en hoge kos
ten leiden. Van de spaghetti die be
kend staat als het Prins Clausplein
bij Leidschendam, heeft de afdeling
vooraf een maquette gemaakt. Al
acht jaar geleden boog de dienst
zich over de toeritten naar de twee
de Van Brienenoordbrug die on
langs werd geplaatst. En met be
hulp van een tien meter lange ma
quette wordt nu al nagedacht over
alle verkeerskundige problemen
die de tweede Coentunnel straks zal
opleveren.
Hartman pakt een kleine houten
periscoop en zet die midden op de
weg van een van de maquettes. Wat
van bovenaf kinderspel leek, wordt
met een blik door dit apparaatje een
levensechte wegsituatie. In de verte
doemt de weg naar de Heijenoord-
tunnel bij Rotterdam op. Ooit be
stond het plan om tussen de twee
bestaande tunnelbuizen een derde
eenbaans tunnel te bouwen, die in
de spitsuren afwisselend voor de
ene en de andere rijrichting ge
bruikt zou kunnen worden. Daar is
uiteindelijk vanaf gezien. Het plan
was te duur en, zoals uit onderzoek
van de DVK bleek, te riskant voor
de weggebruiker.
Viascoop
Maar de simpele houten periscoop
is al weer verouderd vergeleken
met de nieuwste vinding van de
dienst: de viascoop. Deze bewegen
de videocamera, die ontwikkeld
werd in samenwerking met de TU-
Delft, maakt het mogelijk om als
een echte automobilist door een
maquette te rijden. De camera rea
geert op de bewegingen van een au
tostuur en een gaspedaal en projec
teert het videobeeld op een tv-
scherm.
Het apparaat maakt het mogelijk
een nieuwe verkeerssituatie uit te
laten testen door gewone wegge
bruikers. Maar daarvoor lijdt het
systeem nog teveel aan kinderziek
tes. Hartman erkent dat de simula
tie-effecten van het nieuwe appa
raat beperkt zijn. De viascoop is'dan
ook niet te vergelijken met een au
to-simulator zoals Daimler-Benz die
in Berlijn gebruikt. Daar zit de tes
ter in een echte auto met alle knop
pen en handels, geluidseffecten en
hobbels die bij het rijden horen.
"Het is kiezen. Of een zeer waar
heidsgetrouw wegbeeld", zegt Hart
man met een trotse blik op het tv-
scherm met een prachtige maquet
teprojectie, "of een waarheidsge
trouwe auto, maar dan wel een sche
matisch wegbeeld dat duidelijk
door een computer is gemaakt. De
viascoop is bedoeld om het weg
beeld te testen, dus voor ons is de
belangrijkste eis dat dat goed over
komt".
Als leek kun je met de viascoop
niet onmiddellijk uit de voeten. Je
trapt het gaspedaal te ver in en daar
is de viascoop niet op berekend. Het
apparaat kan geen ritten aan met
een snelheid van meer dan veertig
kilometer per uur. Het stuur rea
geert anders dan normaal en rem,
koppeling en knipperlicht ontbre
ken. Bovendien zit de testrijder op
een gewone kantoorstoel naar een
televisiescherm te kijken. Het be
langrijkste oriëntatiepunt voor de
automoblist, de motorkap, ont
breekt. Kortom, een viascoop is
geen auto en voelt ook helemaal
niet als een auto.
De olievlek is nu zo groot als
Luxemburg. Op de kaart van Alas
ka is dat slechts een speldeknop,
maar dat is geen geruststellende ge
dachte. De olieramp had niet op een
slechter moment kunnen komen.
Uitgerekend in maart, wanneer ha
ring en zalm kuit zullen schieten en
uitgerekend in de Prince William
Baai. één van Alaska's belangrijkste
voedselplaatsen voor de toch al be
dreigde adelaar, de gekuifde pape
gaaiduiker, de zeeleeuw, de zee-ot
ter en de zeehond.
door
Berend Schilder
De milieuwbeweging zegt welis
waar bij iedere olieramp dat het be
wuste gebied 'zeer kwetsbaar' is,
maar dit keer heeft zij helemaal ge
lijk. Daar zijn alle deskundigen het
over eens. Ook de effecten voor de
verre toekomst stemmen somber.
De olie zal deze week bezinken en
het plankton vergiftigen en het bo
demleven verstikken. De voedsel
keten wordt ernstig verstoord waar
door dieren zullen verhongeren. Zij
die kunnen uitwijken, veroorzaken
nieuwe voedseltekorten in gebie
den waar nu nog niks aan de hand
is. Milieudeskundigen in Nederland
verwachten dat door deze olieramp
complete jaarklassen (lichtingen)
vis zullen wegvallen. Datzelfde
geldt ook voor het broedsel van
krab en kreeft.
Maar deze ramp is meer dan een
milieuramp. Het laat ook duidelijk
zien hoe sterk de greep is van de
olie-industrie op Alaska. Exxon
heeft vrijwel alle beloften over vei
ligheidsmaatregelen uit 1973, toen
de Trans-Alaska-oliepijpleiding
werd aangelegd, gebroken. Ook de
eerste dagen na de ramp slaagde
Exxon er niet in adequate maatre
gelen te treffen. Nu, bijna anderhal
ve week later, lekt de Exxon Valdez
nog steeds. Toch weigert president
Bush, de 'milieupresident', het ex
ploiteren van een nieuw olierijk na
tuurreservaat in het noorden van
Alaska in heroverweging te nemen.
Woedend
Gouverneur Steve Cowper van
Alaska is woedend op Exxon met
zijn halfbakken maatregelen. Hij
dreigt de 4000 kilometer lange olie
pijpleiding af te sluiten, zolang
Exxon niet kan aantonen dat het
olie veilig kan vervoeren en er vol
doende materieel is om olierampen
te bestrijden. Het is de vraag of
Exxon onder de indruk is van deze
waarschuwing. De staat Alaska
drijft immers op oliedollars. Zeker
85 percent van het overheidsbudget
is afkomstig uit zware belastingen
op de oliewinsten. In dat licht be
zien zijn de woorden van gouver
neur Cowper wellicht loze dreige
menten.
Het havenstadje Valdez is ook ge
bouwd van oliewinsten. In 1962
werd het bij een aardbeving onder
de aardbodem geschoffeld maar de
olie-industrie heeft het keurig her
bouwd omdat daar elf jaar later het
eindpunt van de Trans-Alaska pijp
leiding zou komen. In Valdez wordt
de olie via terminals in zeetankers
gepompt en verder vervoerd naar
de westkust van Amerika. De 4000
inwoners van Valdez werken dan
ook veelal in de olie-industrie. Zij
waren trots op 'hun' Exxon. Nu is
het alsof 'je eigen vrouw je be
driegt', zoals een bewoner het ver
woordde.
De vissers van het verderop gele
gen Cordova hebben daar geen last
van. Zij protesteerden al in 1973 te
gen de pijpleiding en krijgen nu ge
lijk. Bij de justitie liggen al schade
claims van 1600 vissers; de inkom
stenderving per jaar wordt bere
kend op 100 miljoen dollar.
De pijpleiding van Noord- naar
Zuid-Alaska had ook anders kun
nen lopen. Een langere en dus duur
dere, maar veiliger route, zonder
transport over zee naar Canada was
mogelijk. De olie-industrie heeft ge
kozen voor de kortste en goedkoop
ste oplossing en krijgt nu een gigan
tische na-rekening.
Het Amerikaanse congres ging
met één stem meerderheid akkoord
met de kortste route, op voorwaar
de dat er een goed rampenplan
kwam en voldoende oliebestrij-
dingsvaartuigen. Exxon beloofde
dat alles dik in orde zou komen. Dat
is nooit gebeurd. Toen de Exxon
Valdez op 24 maart het Bligh-rif
ramde, zo'n 22 mijl van Valdez, was
er slechts één oiliebestrijdingsvaar-
tuig in de haven. Dit schip lag bo
vendien voor reparatie in dok.
Rijbewijs
Exxon wordt ook verweten de in
middels spoorloos verdwenen kapi
tein Joseph Hazelwood (43) met zijn
drankprobleem jarenlang te heb
ben ontzien. Hij had geen rijbewijs
meer omdat hij in vijfjaar tijd twee
maal was betrapt op dronken rij
den. Een olietanker besturen mocht
hij van Exxon nog wel. De oliemaat
schappij zegt niets te hebben gewe
ten van Hazelwoods eerdere aanva
ringen met de justitie. Hij lag' zwaar
beschonken in zijn hut terwijl zijn
derde stuurman onbevoegd het 320
meter lange schip bestuurde en op
het rif zette, in een poging uit te wij
ken voor kleine ijsbergen.
Maar aan al dit menselijk falen
kwam op die rampzalige ochtend
van goede vrijdag, 24 maart, nog
geen einde. Niet binnen vijf uur,
zoals in het rampenplan staat voor
geschreven, maar pas na twaalf uur
maakte Exxon een begin met het
opruimen van de olievlek. Pas na
enkele dagen kwam Exxon ook op
het idee om werklozen en vrijwilli
gers uit Anchorage voor 300 dollar
per dag in te huren voor het oprui
men van de olievlek. Zo'n vijfhon
derd mensen werden zo aan het
werk gezet om de kusten op te rui-
De vissers uit Cordova staan
machteloos tegen de eigenzinnige
en trage handelswijze van Exxon.
Zij willen dat Exxon eerst alle olie
uit de visgebieden haalt. Zij
schreeuwden vorige week moord
en brand op persconferenties van
Exxon en droegen zwarte banden
rond hun bovenarm, ten teken van
rouw. Maar nu hebben zij hun woe
de even ingeslikt en de mouwen op
gestroopt. Uit alle macht proberen
zij de olie nu zelf uit de visgebieden
te houden.
De.twee veegarmen van Smit Tak
hadden hen daarbij uitstekend kun
nen helpen, maar ook dit Rotter
dams bergingsbedrijf, het grootste
en meest ervarene ter wereld, wordt
gedirigeerd door Exxon. De olie
maatschappij ziet de olievlek als
een soort privéramp. De Rotter
dammers zijn ingehuurd om stand
by te blijvèn in Anchorage, mocht
er iets misgaan met de olieruiming
of de berging van de Exxon Valdez,
die wordt uitgevoerd door twee be
drijven uit Portland, Oregon en een
uit Anchorage. Misschien wordt
Smit Tak helemaal niet ingezet. Op
zich geen ramp, de bergers worden
per dag betaald. Maar het moet voor
ieder mens frustrerend zijn om een
reis naar Alaska te maken met 35
ton bergingsmateriaal en dan geen
vinger te mogen uitsteken naar de
grootste olieramp uit de geschiede
nis van de VS.
r vervuilde vissersboot zoekt een veilig heenkomen.
ROTTERDAM - Je kunt eigenaar
worden van een illegale autoslo
perij, een opium-kit of een Gol-
den-Ten casino. Beroof een oud
dametje of vervals dollars en het
levert je geld op. Maar pas op dat
je niet in het gevang komt, want
dat zorgt voor een hoop ellende.
Nee, dan maar de dienstverle
ning, waarmee je én gevangenis
straf ontloopt én je jezelf nuttig
maakt.
door
Harmen Bockma
Met het spel Kriem, waaraan bo
venstaande voorbeelden zijn ont
leend, kun je je even een ware cri
mineel voelen. De gevangenen in
het huis van bewaring in Rotter
dam, die bij wijze van proef enke
le exemplaren van het spel kre
gen, reageerden (tot grote opluch
ting van de makers) positief. "We
gaan even Kriemen", luidt de
nieuwste kreet.
Het spel werd half februari van
dit jaar uitgegeven door de Stich
ting Reclassering Rotterdam, op
de dag dat de Tweede Kamer
praatte over het Wetsontwerp al
ternatieve straffen. Het werd aan
geboden aan een aantal Tweede
Kamerleden en de minister en
staatssecretaris van Justitie. Ei
genlijk was dat een beetje laat,
want de bedoeling was om op een
ludieke manier bij te dragen aan
het aanvaarden van het wetsont
werp.
Kriem, gedrukt door de 'bewo
ners' van jeugdgevangenis De
Sprang in Scheveningen, geeft
een zeer overdreven daar is het
tenslotte een spelletje voor
voorproefje van wat straks wette
lijk geregeld zal zijn. Het wordt
gespeeld met dobbelstenen, pion
nen, en een aantal kaarten waarop
opdrachten staan, of het bedrag
dat de speler krijgt of juist kwijt
is. Het bord telt drie 'ringen': één
voor je criminele loopbaan, één
voor je wederwaardigheden tij
dens de dienstverlening en één
voor je bajes-belevenissen.
Spaarbewijs
Iedere speler begint met het mini
mum-jeugdloon: 1050 gulden.
Doel van het spel is dit bedrag te
verveelvoudigen. Dat kan door
bij voorbeeld op het vakje Spa-
kenburgbank terecht te komen.
Daardoor krijg je een spaarbewijs
aan toonder, dat later met tien
percent rente bij de bank ingewis
seld kan worden. Wie pech heeft,
komt op het hokje Fiod-inval.
Daardoor raak je deze lucratieve
investering weer kwijt.
Meer geluk heb je als je een
maskerkaartje weet te bemachti
gen. Dat betekent datje een delict
hebt gepleegd dat geld oplevert.
Als penningmeester van een
sportclub verdwijnt U spoorloos
met de toto-opbrengst. Op
brengst: 450 gulden. Of: U breekt
een condoom-automaat open en
gaat er met de inhoud vandoor.
Opbrengst: 25 gulden. Bij Kriem
wordt dit geld door de bank uitge
keerd. Het gaat bij alle kaartjes
om overtredingen en misdrijven
die werkelijk hebben plaats ge
vonden.
Anders is het met de politiepet-
kaartjes. Daarbij gaat het om de
licten ook allemaal in werke
lijkheid gepleegd waarbij de
pleger ervan door de mand is ge
vallen. De keuringsdienst van wa
ren constateert dat u als patatboer
te weinig patat in een bakje doet.
Boete: 750 gulden. Of: U wordt
boos op een tegenwerkende amb
tenaar van woonruimtezaken en
verkoopt de man een dreun. Volg
een rondje dienstverlening.
je te maken met de kern van het
spel. Want de bedoeling van
Kriem is tenslotte dë spelers er
van op een speelse manier ver
trouwd te maken met het begrip
dienstverlening. In de dienstver-
leningsring staan opdrachten als
'pomp de banden van de fiets van
uw gastheer/gastvrouw eens goed
op'. In werkelijkheid zou je een
aantal uren moeten werken in een
revalidatiecentrum. Want tenslot
te gaat het erom in de dienstverle
ning de schade die is berokkend
aan de samenleving goed te ma
ken door het inleveren van vrije
tijd.
Tralies
In de bajesring is het leven een
stuk saaier. Een aantal opdrach
ten symboliseert de dagelijkse
gang van zaken. Alleen de kans-
kaarten en de hokjes met de gebo
gen tralies bieden mogelijkheden
'Dienstverleners', zoals de op
deze manier gestraften in het re-
classerings-j argon heten, kunnen
hun taken uitvoeren in bij voor
aan de bajes te ontsnappen. Het is
er de reclassering in Rotterdam
alles aan gelegen de nadelen van
gevangenisstraf duidelijk te ma
ken aan de speler. Niet voor niets
ook is de reclassering een van de
voorlopers op het gebied van
dienstverlening, een vorm van al
ternatieve straf.
De reclasseringsinstellingen in
ons land zijn verantwoordelijk
voor de uitvoering ervan. Tot nu
toe kan een verdachte, voor be
paalde vergrijpen, in plaats van
drie maanden cel 150 uur dienst
verlening opgelegd krijgen. Vol
gens de nieuwe wet wordt dat
maximaal 240 uur, in plaats van
zes maanden cel. Voorwaarde is
dat de dienstverlening binnen
een half jaar wordt uitgevoerd.
beeld bejaardentehuizen, asiels
en tehuizen voor geestelijk ge
handicapten. Bekend is het voor
beeld van een aantal voetbal-van
dalen dat in Oostvoorne een pad
door de natuur moesten aanleg
gen. Ook het project voor vanda
len die in De Kuip vernielde stoel
tjes moesten repareren, kreeg
veel publiciteit.
Volgens Peter Kavelaar, werk
zaam bij de Rotterdamse reclas
sering en een van de bedenkers
van het spel Kriem (samen met de
journalist Martijn Verwaayen en
grafisch vormgever Koos Velle-
koop), heeft dienstverlening een
groot aantal voordelen. „De reci
dive, het opnieuw plegen van een
strafbaar feit, is veel lager", zegt
hij. "Dat komt omdat de gestrafte
uit het gevangenismilieu blijft.
Bovendien raak je je baan niet
kwijt, je omgeving hoeft zelfs niet
te weten dat je gestraft bent. En
dienstverlening is aanzienlijk
goedkoper. Een gevangene kost
ongeveer 350 gulden per dag,
voor een dienstverlener ben je al
leen de verzekeringskosten
kwijt".
Samenwerking van de Theo
logische Universiteit Kampen
en de theologische faculteit van
de Rijksuniversiteit Groningen
"lijkt ons een hele prachtige
mogelijkheid". Dit zegt W. C.
Veenendaal, hoofd van het bu
reau van de Kamper universi
teit, over de voorstellen van de
verkenningscommissie godge
leerdheid, die eerder deze week
bekend werden. Ook de theolo
gische faculteit in Groningen
verwelkomt het voorstel van de
commissie. Decaan prof. dr. J.
Roldanus zegt, dat de faculteit
"open staat voor samenwerking
met Kampen".
Hoe deze samenwerking er pre
cies uit moet zien, is nog moeilijk
te zeggen, aldus Roldanus. De
hervormde opleiding in Gronin
gen kent, in tegenstelling tot de
gereformeerde predikantsoplei
ding, een scheiding tussen
'staatsvakken' en kerkelijke vak
ken. De twee opleidingen, die de
laatste jafen hun personeelsbe
stand hebben zien inkrimpen,
krijgen volgens de decaan nu
volop de mogelijkheid "om van
eikaars specialismen te profite-
Veenendaal vindt dat de ver
kenningscommissie 'een sterk
rapport' heeft afgeleverd. De in
houd heeft de leiding van de uni
versiteit niet verrast, zegt hij. De
gedachte aan samenwerking met
Groningen leeft al meer dan twee
jaar in Kampen en er zijn ook al
gesprekken geweest tussen de
twee opleidingen.
Er zijn natuurlijk wel enige pro
blemen, aldus Veenendaal. Sa
menwerking met de hervormde
opleiding roept vragen op over de
eigen identiteit van de gerefor
meerde opleiding. Ook de ver
houding tot de andere opleiding
voor gereformeerde predikanten,
de theologische faculteit van de
Vrije Universiteit, vraagt om na
dere bezinning. De verkennings
commissie adviseert dat de predi
kantsopleiding in toenemende
mate aan Kampen wordt toever
trouwd.
De voorzitter van de gerefor
meerde synode, ds. E. Overeem,
vindt intussen dat de Gerefor
meerde Kerken in Nederland er
in het rapport van de verken
ningscommissie "wel bijzonder
bekaaid afkomen". Als de voor
stellen van de commissie worden
aangenomen "zijn we de predi
kantenopleiding aan de VU kwijt
en wordt Kampen half vergro-
ningst".
Overeem vreest dat de samen
werking tussen Kampen en Gro
ningen er op den duur toe zal lei
den dat één lokatie wordt geko
zen en dat deze plaats waarschijn
lijk eerder Groningen dan Kam
pen zal zijn. "Dit is geen goede
zaak voor onze kerken", aldus
Overeem.
Aan de Vrije Universiteit wordt
daar, blijkens de reactie van de
caan prof. dr. H. Leene, net zo
over gedacht. Leene wijst erop
dat de theologische faculteit de
predikantsopleiding net zo be
langrijk vindt als de beoefening
van de wetenschap. De kerken
zouden volgens hem 'wel gek zijn'
als ze het contact met de faculteit
"die op het gebied van pastora
le theologie zeer goed scoort"
zo maar laten verbreken.
Leene vindt dat de verken
ningscommissie zich erg vaag uit
laat over de samenwerking met
de theologische faculteit Leiden.
Er is volgens hem al sprake van
een "zeer intensief wetenschap
pelijk contact" met Leiden. De
bestaande samenwerking tussen
de twee faculteiten zal in de toe
komst zeker worden voortgezet.
Gesprek armoede
Vertegenwoordigers van de
Raad van Kerken en de Partij van
de Arbeid (PvdA) zijn het groten
deels eens over de nieuwe armoe
de in Nederland. Zij vinden het
onacceptabel dat een groeiende
groep Nederlanders in grote fi
nanciële moeilijkheden verkeert.
Zo vat secretaris ds. W. R. van
der Zee het gesprek samen dat
het bestuur van de raad had met
onder anderen partijvoorzitter
Sint en fractievoorzitter Kok. De
PvdA had om dit gesprek ge
vraagd. Beide partijen zaten voor
het laatst in 1985 om de tafel; toen
werd de kwestie van de kruisra
ketten besproken.
De raad en de PvdA vinden dat
de armoede in Nederland niet
mag worden afgedaan als 'een re
latief probleem'. Beide zijn be
zorgd over de groeiende ongelijk
heid tussen werkenden en niet-
werkenden en de tweedeling die
daardoor in de samenleving ont
staat.
De PvdA liet, aldus Van der
Zee, blijken veel waardering te
hebben voor de manier waarop de
kerken aandacht hebben ge
vraagd voor de nieuwe armoede.
In de twee voorgaande jaren hield
de Raad van Kerken, samen met
de Dienst in de Industriële Sa
menleving vanwege de Kerken
(DISK) conferenties over dit on
derwerp.
Beroepen
Hervormde Kerk: benoemd tot
vicaris te Veere-Kleverskerke-
Vrouwenpolder (part-time) mevr.
A. Spaans-Moolenaar Westkapel-
le; aangenomen naar Nigtevecht
('Samen op weg') G. van de Pol
kandidaat Kampen.
Gereformeerde Gemeen
ten: beroepen te 's Gravenzande
Chr. van der Poel Yerseke, te Ter-
neuzen Th. van Stuijvenberg Ter-
wolde de Vecht.
Halkes-fonds
Feministische theologen heb
ben het Catharina Halkes-fonds
in het leven geroepen om onder
zoek en onderwijs op het gebied
van feminisme en theologie mo
gelijk te maken. Zij zijn ontevre
den over de subsidies die de uni
versiteiten en kerken tot nu toe
voor dergelijk onderzoek ter be
schikking hebben gesteld.
Volgens Magda Misset-van de
Weg, bestuurslid van de nieuwe
stichting, is er veel bereikt in de
dertien jaar dat de feministische
theologie zich in Nederland heeft
gemanifesteerd. Er moet echter
nog veel gebeuren, maar daar
voor ontbreekt het geld, aldus
Misset. Met het fonds hoopt de
stichting 'een onafhankelijke
geldstroom' op gang te brengen,
die bij voorbeeld tal van promo
tie-onderzoeken mogelijk moet
maken.
Misset hoopt dat vooral vrou
wen aan 'onze eigen basis' zullen
bijdragen aan het fonds dat de
naam kreeg van de eerste hoogle
raar feminisme en christendom in
Nederland. Prof. dr. C. J. M. Hal-
kes, lid van het bestuur van de
stichting, zegt dat nu zal blijken
of er 'aan de basis' echt een breed"
draagvlak bestaat voor de femi
nistische theologie.
Voorzitter van de stichting is
Riet Bons-Storm, docente prakti
sche theologie aan de Rijksuni
versiteit Groningen. In het comi
té van aanbeveling zitten onder
meer PPR-fractieleidster Ria
Beckers, burgemeester Ien Dales
van Nijmegen en de voorzitster
VOfl Ho AfVlt Moi RtMXmöincr Wier
'Breuklijnen' is de titel van
een expositie van moderne kunst,
die van 12 tot 29 april in de Dom
kerk in Utrecht wordt gehouden.
De deelnemende kunstenaars
zijn Nanko van Dijk, Carel Kneul-
man, Michel van Overbeeke, Jo-
hann Peter Reuter, Josje Werd-
muller en Jaap de Vries. Het In
stituut voor Liturgiewetenschap
van de Rijksuniversiteit in Gro
ningen koos de werken. De ope
ning zal dinsdag 11 april (om vijf
uur) worden verricht door ds. J.
Kronenburg, predikant van de
Domkerk. De openingstijden zijn
van elf tot vier uur.
'Heilige Geest'. In de serie le
zingen over 'De Heilige Geest' in
de Streekschool aan de Lammen-
schanspark in Leiden zal op vrij
dag 14 april (acht uur 's avonds)
de heer E. Ouweneel spreken
over de gaven van de Geest. Het is
de laatste lezing in de serie van
