'De critici drinken alleen ons bier op'
'Image and Sound'
in teken televisie
PODIÜMBLIK
Jonge Russische kunstenaars vinden geen weerklank bij volk
Belgisch-Nederlandse Muziekdagen
Marathon-
voorstelling
in Engelenbak
Gerenoveerd
Ijouvre erg
in trek
DINSDAG 4 APRIL 1989
KUNST
PAGINA 21
Redactie Pieter C. Rosier
Marcel Marceau
Marcel Marceau werd vorige
week in deze krant de peetvader
van de pantomime genoemd.
Vanavond is deze kunstenaar in
de Leidse Schouwburg met zijn
nieuwe programma, waarin hij
behalve klassieke nummers als
'Le Jardin Public' en zijn beken
de creatie BIP, ook nieuw werk
laat zien. Hij doet onder andere
een spiegelact met zijn drie leer
lingen Jean Luc Galmiche, Bog-
dan Nowak en Scott Malcolm.
Jacobs en Van Dijk
Morgenavond zijn ze weer te ho
ren: de gevleugelde klanken van
het duo Jacobs en Van Dijk.
Gershwin, Ellington, Bach en
Beatles staan op het repertoire
van deze virtuoze pianisten van
de koude grond.
Flessen trekre vue
'Theo en Thea', maar nu zonder
konijnetanden, komen donder
dagavond in de Leidse Schouw
burg. Arjan Nederveen en Tosca
Niterink (zo heten Theo en Thea
in het echt) brengen daar hun pro
gramma 'De Flessentrekrevue'
In de bijsluiter staat dat er gela
chen mag worden.
Montezuma's Reven
ge
Close-harmony, a-cappella, of
hoe deze zangkunst ook mag he
ten, staat vrijdagavond op het
programma in de Leidse Schouw
burg. Nummers als 'The' Lion
Sleeps Tonight' worden daar ge
bracht door het snel terrein ver
overende gezelschap Monte
zuma's Revenge.
Baluta
Wervelende rokken, stampende
laarsjes, kuitenflikkers, ondeu
gende blikken naar jongens met
sloffen die krullen als schaatsen -
u jaadt het al: dat moet volksdan
sen zijn. In de Leidse Schouw
burg is het zaterdagavond weer
prijs. Daar geeft dan het Haags
Folkloristisch Dansensemble
'Baluta' acte de présence. Vijfen
dertig dansers en danseressen
presenteren een internationaal
programma met dansen uit Roe
menië, Bulgarije, Joegoslavië en
tal van andere landen waar de
beentjes van de vloer gaan. Ook
zal er een gastoptreden worden
verzorgd door - hoe komen ze er
op - de dansgroep 'Hupsakee'.
Ivoorkust
Nog meer dans in de Leidse
Schouwburg. Het Nationaal Bal
let van de Ivoorkust, nu voor de
tweede keer in Europa, zal de
schouwburg op zijn grondvesten
doen schudden met wervelende
dansen en veel exotisch schoon.
Stuffed Puppet The
atre
De befaamde poppenspeler Ne
ville Tranter van het Stuffed Pup
pet Theatre komt op woensdag
en dondergavpond in het LAK-
theater met zijn nieuwste voor
stelling: 'Kamer 5'. Het beklem
mende poppenspel vindt plaats
in een psychiatrische inrichting
waar door patiënten een.bizar rol
lenspel wordt gespeeld.
Bloedbruiloft
Het werk van de dichter en schrij
ver Federico Garcia Lorca's is
hier nog veel te weinig bekend.
Het is dan ook verheugend dat
het LAK op vrijdag- en zaterdag
avond komt met 'De Bloedbrui
loft', een poëtisch drama van Gar
cia Lorca. Het wordt gespeeld
door de groep Carroussel en is ge
regisseerd door Lidwien Rood-
haan. Het gegeven van dit stuk is
simpel: een vrouw moet trouwen
met een man in wie zij niets ziet -
wijn stroomt. Haar vriend ont
voert haar - bloed vloeit.
Martin Mens
'De bruiloft van Opa'. Dat is de ti
tel van Martin Mens' solovoorstel
ling die op zondag te zien is in het
LAK-theater. Mens acteert, danst
en zingt. De acteur vertelt over
een opa die vijf keer getrouwd is
geweest en op al die bruiloften
verhalen en liedjes zong.
DEN HAAG (ANP) - Het vierde fes- beste ter wereld. Daarover houdt
tival 'Image and Sound', dat van 22 Peter Greenaway een lezing als
met 29 april in Den Haag diens nieuwste produktieTV-Dante
wordt gehouden, staat in het teken
van televisie. Het programma, dat
vooral in het Haags Filmhuis wordt
afgewerkt, omvat Films, video, op
tredens, presentaties, lezingen door
en interviews met internationale
gasten. In Het Paard wordt een spe
ciaal muziekprogramma geboden.
In het Omniversum wordt een ro
botinstallatie van Paul Wiegerink
opgesteld.
Tot de internationale gasten be
hoort de Britse programmamaker
en producent voor onder meer
Channel 4 John Wyver. Ook de Brit
Peter Armstrong, die bij de BBC on
derzoek doet, is van de partij. Bei
den leveren bijdragen voor het on
derwerp televisie als medium voor
de toekomst. Dat doet ook Scott
Fisher uit Amerika die komt vertel
len over zijn onderzoek voor NASA
naar de illusie zich in een niet be
staande ruimte te bevinden. Uit de
Verenigde Staten zijn er voorts Re
becca Allen en Andy Lippman. De
laatste leidt de afdeling 'Films van
de toekomst' van het meest toon
aangevende instituut op het gebied
van mediaonderzoek, het Medialab
van het Massachussetts Institute of
Technology in Boston.
Onderdeel van het festival is
evenzeer de Britse Televisie die al
gemeen wordt beschouwd als de
MOSKOU - "Kijk, dat is
Russische barok. Stalin-ba-
rok", zegt Art Troitsky ter-
Nederlands theater dit komend na
jaar, en probeert de overige transac
ties te volgen. "Toch is het nog een
betrekkelijk kleine opbloei", waar-
wijl we op een druilerige schuwt hij, "in Moskou
maartse dag door het westen nirrgrad kom je fantastische kunst
theater tegen, maar daarbuiten i
t zo dood als een pier. Dit hele
grote land moet nog in beweging
van Moskou lopen. Langs de
brede avenue prijken de
woonkazernes die de dicta- komen
tor aan het eind van de jaren ping.p0ng.diplomatie
veertig, begin jaren vijftig, *T. ui
i o. tt^+ Niettemin is Russische kunst in h
heeft laten optrekken. Het westen een modewoord. Onder i
protserige stucwerk aan de vlag van de perestrojka en de
gevels harmonieert niet in
het minst met de zanderige
pel glasnost is vrijwel alles goed wat
achter het voormalige IJzeren
jttt i Gordijn komt. De oorzaak daarvan
zomen van de weg. Wat IS het js zoeken in de signaalfunctie die
Russische woord voor trot
toir eigenlijk?
door
John Oomkes
Ook gids Troitsky moet lang zoeken
naar appartement 165. Toch dreigt
het ministerie van cultuur de een
voudige woning van schilder Dimi-
tri Wroebl binnenkort op te nemen
op de nieuwe toeristische kaarten
van de hoofdstad. „Zodat je onder
weg van de dierentuin naar het Bol-
sjoi Theater ook nog wat kunst kan
opsnuiven", zegt de bijna 29-jarige
kunstenaar een tikje schamper.
Wroebl behoort samen met enke
le anderen zoals Joeri Vodin en de
schilders uit de Voermansteeg (Foe-
rmanni Pereoeloek) tot de nieuwe
Russische kunstenaars die geen
schilderij meer in portefeuille heb
ben. De internationale kunstmarkt
heeft de Russen ontdekt en binnen
de kortste keren geannexeerd. In
Frankrijk, Duitsland en de Verenig
de Staten gaan de werken van Joeri
Albert, Konstantin Zwesdotsjov,
André Filipov, Vladimir Zacharov,
Sven Gundlach en de tweeling Ser-
gej en Vladimir Vironenko voor on
stuimige prijzen van de hand.
Snobistisch
"Misschien vind je het eer
snobistisch", zegt Dimi als 1
maal geacclimatiseerd zijn in zijn
huis annex galerie en hem bij zijn
koosnaam mogen aanspreken,
"Maar je kan hier bijna niet anders.
Alles wat je van mij aan de muur
ziet hangen, is verkocht aan het bui
tenland. Zelfs al zou je wat willen
kopen ik heb niks meer. En wat
hier hangt, gaat naar Parijs, waar ik
mijn eerste eigen expositie in het
buitenland krijg".
te zoeken in de signaalfunctie die
van goed gedijende kunst uitgaat.
Met uitzondering van een korte pe
riode tijdens het bewind van
Chroestjov, reageerde de Russische
overheid als een stier op een rood
doek als het om kunst ging die geen
sociaal-realistisch tintje had.
Nog in 1974 reageerden de autori
teiten met bulldozers op een exposi
tie van abstracte kunst. Dat had
eerst een bescheiden exodus van
Russische kunstenaars naar het
westen tot gevolg, en pas later een
wat terughoudender beleid. Ook
niet-geaccepteerde uitingen van
kunst konden, zij het enkel in de be
scherming van het eigen huis en aan
een beperkte kring belangstellen
den, worden getoond. In de jaren
tachtig ontstond zo een eigen hu-
muslaag van appartements-kunst,
de zogeheten apt-art, die nu de voe
dingsbodem is voor de actuele Sov
jet-kunst en de akker voor westerse
kunstexploitatie.
Sinds anderhalf jaar heeft
i gesprek met drie Russische kwnstenaars, v.l.n.r. Sacha Dzikia, Di-
i om ons werk moeten schreeuwen, maar we horen niks".
(foto Rob Marinisen/GPD)
een voorkeur voor een symbolisti- fascist, zeg: ik ben een fascist. Ik wil
sche, figuratieve stijl. Hij zet bij- daarmee zeggen: stel r
voorbeeld Stalin
niet goed ben, niet deug. Maar
i de
de zichzelf gekeerde voorbijganger op iets wordt hier letterlijk opgevat".
straat die geen oog heeft
dergrondse kunstkringen erkend, noodlijdende bejaarde,
vervolgens omarmd en daarna ge- Djikia tekent met viltstiften en Toch wordt de houding van de o
Belasting
de dat het het nodig heeft".
bruikt als uithangbord
zich- markers op vetvrij papier, waarach- heid door Wroebl en Dzikia als 'soe-
zelf. Het is als in de dagen dat China ter een wit fond zorgt v
ping-pong-diplomatie bedreef en al- Zijn werk is op het cartoon-achtige
dus te kennen gaf dat het de deur af, bijtend en telkens op het randje sche tekeningen
Pall Mail
beetje
naar het westen op meer dan
kier wilde openen. Amerikaanse ga
leriehouders als Eduard Nakham-
kin en Phyllis Kind hebben de weg
naar Moskou goed weten te vinden
en zeer veel ingekocht. Nakhamkin
heeft zelfs een officiële
kocht, terwijl Wroebl weet dat je
gende maatschappij kan verkrop- geen enkel werk van hem langs de PfllS VOOT
pen. Schitterend is een Lenin die douane krijgt zonder tenminste 500
rechtop zittend in zijn doodskist de roebel belasting op te hoesten. "Dat
de', zoals de revolutionaire leider die belasting dan maar zelf voor m'n
rekening i
komst met het Russische ministerie vaak wordt genoemd
van cultuur waardoor hij op grote Als ik het wil kopen, aarzelt Dji- hoe goed
schaal werk van hedendaagse Rus- kia. "Ik heb kortgeleden dit werk in de waarde
sische kunstenaars kan aantrekken het Paleis van de Jeugd kunnen
Lenin
Dimitri Wroebl deelt zijn apparte
ment als galerie met twee
Maar het toont i
op de hoogte is van
je werk".
Jonge kunstenaars als Wroebl en
deed zich ook geen Dzikia reageren dan ook terughou-
werd dend op de meer open lijkende hou
ding van de Russische autoriteiten.
poseren. En
echte censui
3 toch te verstaan gegeven dat
bij voorkeur Lenin moesten ont- Wroebl: "De situatie is verbeterd,
Stalin is geen probleem", zonder i
Maar ik ben toch al
'Toch werd de expositie eerder af- snel tot de conclusie gekomen dat
Dirk Jan Kop, cultureel attaché vriende jonge kunstenaars, Sacha gesloten dan voorzien", zegt Dimi ik gewoon
i de Nederlandse ambassade,
vanzelfsprekend op de hoogte van
de onstuimigheid waarmee de kun
stenaars in de Sovjet-Unie reageren
op de grotere vrijheid die onder
Gorbatsjov is ontstaan. Hij bemid
delt bij uitwisselingen langs officië
le weg, zoals bij een presentatie van
(Alexander) Djikia en diens
Nina Kertselli. Hun werk hangt
schouder aan schouder, en neemt
het hele apartement in beslag: huis
kamer, gang, keuken, en zelfs op het
toilet. Dat van Wroebl strekt zich uit
Wroebl, "Waarom? We weten nog blijven werken
steeds niet waarom. In dezelfde vind het zelfs
ruimte werden vervolgens katten
mijn eigen huis wil
n exposeren. Ik
levensbelang dat
de appartements-kunst, de apt-
tentoongesteld. Overigens denk ik art, niet opgeven, maar juist
als kunstenaars ook niet echt nieuwe impulsen voorzien. Pas
met Gorbatsjov zelf of met Hitier
op grote formaten, zowel op paper kunnen aankomen. Ik heb zelf een gesprekken, kun je echt alles kwijt,
als op linnen geschilderd, en toont nieuwe serie waarin ik me opstel als Hier kan ik met je praten over ons
verleden, over Lenin, over alles".
Wroebl geeft toe dat er een zekere
nostalgie schuilgaat in de wens om
de veiligheid van de eigen
Van Marken
AMSTERDAM
(ANP) - De Prijs Pali
Mall Export Stich
ting 1988 is gisteren
in Theater Bellevue
in Amsterdam toege
kend aan Alexandra
van Marken. Zij
speelde hoofdrollen
in de musicals 'Ik Jan
Cremer' en 'Zeld
zaam' en zal het ko
mende seizoen naast
Willem Nijholt te zien
zijn in de musical
'Cabaret'.
Bij de Toneelgroep
MAASTRICHT (ANP) - Een keur van Belgische en
Nederlandse musici treedt op 21, 22 en 23 april op in
Maastricht in aanwezigheid van vrijwel alle compo
nisten van wie muziek op het programma staat. Op
de Muziekdagen gaan twee werken in première:
'Dans nr.2' voor gitaar en fagot van Maarten Bon en
'Songs of Experience' die Lucien Posman voor koor
schreef.
Dit heeft Gaudeamus, Nederlands centrum voor
hedendaagse muziek, gisteren bekend gemaakt. Het
centrum nam met de Belgische zusterorganisatie het
initiatief voor de Belgisch Nederlandse Muziekda
gen die dit jaar voor het eerst worden gehouden.
Voor de programmering tekent een commissie die
bestaat uit Boudewijn Buckincx en André Laporte
uit België en de Nederlanders Han Reiziger, Harry
Sparnaay en Paul op de Coul. Gaudeamus organi
seert het festijn in samenwerking met Intropodium
en de BRT.
In Maastricht komt voornamelijk kamermuziek
aan bod. Behalve veel solisten treden ook groepen op
waaronder Ensemble 88, het Nederlands Saxofoon
Kwartet, het Collegium Instrumentale Brugense, het
Delta Ensemble en het BRT-Koor. Kamermuziek
valt te beluisteren op drie concerten. Er is één con
cert voor instrumenten en band, live-electronica en
band alleen. Er is ook een concert met koor en orgel.
Dit laatste concert wordt gegeven door het BRT-
Koor onder leiding van Vic Nees en met medewer
king van organist Joris Verdin. Het heeft op zaterdag
plaats in de St. Anna Kerk. De overige concerten wor
den gegeven bij Intropodium.
Tot de internationaal bekende componisten van de
oudere generatie die met werk zijn vertegenwoor
digd, worden gerekend: André Laporte, Karei Goey-
vaerts, Lucien Goethals, Ton de Leeuw en Peter
Schat. Tot de jongere componisten van wie werk
wordt verklankt, behoren de Belgen: Luc Brewaeys,
Eric de Visscher, Boudewijn Buckincx, Dominique
Lawalree, Frank Nuyts, Lucien Posman en Peter
Beyls, alsmede de Nederlanders: Joël Bons, Paul
Termos, Richard Rijnvos, Robert Nasveld en Klas
Torstensson.
omgeving te blijven v/erken. "Hoe Amsterdam viel zij,
ging dat vroeger? In, laten we zeg- volgens juryvoorzit-
gen, de tijd voor Gorby? Toen belde ter W. Bary, op in
je een handvol, misschien een do- haar r°l 'n 'Bakeliet
zijn, vrienden op en kon je iedereen De andere juryleden
in alle lagen van de maatschappij waren Martine Bijl,
bereiken die interesse had voor je
werk. Gewoon van mond tot mond.
En nu moet je oppassen dat de Mos- Hans
kouse kranten niet je adres afdruk- burg.
ken en er een toeristische attractie
van maken. Ik wil hier alleen men
sen ontvangen die willen praten
over mijn werk en over de omstan-,
digheden waaronder ik mijn werk
moet doen. Ik heb niets aan een los
se opmerking als: wat denk jij nou
van de perestrojka?"
"Misschien laat ik me nu al leiden
door nostalgie, maar ik behoor tot
de generatie die is opgegroeid met
kunst in eigen appartement en ge
sprekken bij de keukentafel. Het
was lang de enige plaats waar we
ons vrij konden voelen, waar we de
Simone de Waard,
Ruud Kuyper en
an Willigen-
De prijs bestaat uit
een beurs ter waarde
van 15.000 gulden en
is bedoeld ter stimu
lering van jong Ne
derlands talent op
het gebied van licht
eigentijds amuse
ment, uitgezonderd
film, toneel en jeugd
theater. Hij werd eer
der toegekend aan
Tetske van Osse-
waarde (1978), Mar-
Alexandra van Marken.
vertoond.
Het programma in Den Haag
voorziet ook in een retrospectief
met films waarin de televisie een
prominente rol speelt. Verder zijn
er programma's rond de belangrijk
ste hedendaagse audiovisuele cen
tra, rond satelliet-tv en over de pre
historie van de televisie. Experi
menteel werk en animatieprogram
ma's komen voor in het ondetdeel
'Het bewegende beeld'. Hierin is
ook plaats ingeruimd voor de Eu
ropese première van BUZZ, een
nieuw programma van MTV over de
invloed van media op mensen over
de hele wereld.
In samenwerking met het Institut
Francais is er het retrospectief over
Jean-Luc Godard, die zich nooit
wilde houden aan de vaste grenzen
tussen film en video. Behalve video-
produkties worden 24 films ver
toond die Godard sedert 1954 heeft
gemaakt.
Een avondvullend programma is
nog samengesteld uit Amerikaanse
televisie uit de jaren vijftig, zestig
en zeventig met waar mogelijk de
originele commercials.
Het muziekprogramma vermeldt
vier verschillende avonden: Mu
ziekfilms uit het Motown-archief,
Soho Connection, het optreden van
Funky JB's en dat van TOPY-NL.
De laatste is de Nederlandse afde
ling van de Temple Of Psychic
Youth. Geboden wordt een perfor
mance met muziek en video rond
het thema 'de-televisionatie'.
Schilderkunst, video, computer-
grafics en robotica gaan samen in de
installatie van Paul Wiegerink. Hij
geeft hiermee in het Museon een
beeld van de ontwikkeling van tra
ditionele kunstvc
media.
officiële kunstkritiek in mijn eigen
land drinkt hier in mijn keuken al
leen het bier en de thee op. Ze prij
zen je hoog, lachen zich dood om
waar je over schildert, maar schrij
ven niets op. Dat is geen lafheid,
maar onvermogen. Zodra ze je niet
in een categorie kunnen onderbren
gen, of in een groep zoals die van de
Voermansteeg, weten ze geen raad
met je werk".
Conservatief
Wroebl en andere Russische jonge
kunstenaars wacht roem in het wes
ten en misschien wel vergetelheid
in eigen land, omdat er zo'n enorme
kloof gaapt tussen de vroege jaren
twintig en de late jaren tachtig.
"Mijn job is schilderen. We krijgen
anderhalve minuut tv in Moskou en
veel aandacht van westerse kran
ten. De reakties die we hier zouden
moeten losmaken...ach, de meesten
sovjetburgers weten niet wat ze met
ons aan moeten. Je moet niet verge
ten dat de maatschappij hier diep-
conservatief is. De belangrijkste
lobby-groepen hier richten zich
weer op het Slavische karakter van
ons volk of de tijd voor de revolu
tie".
Vanuit de keuken betreden we
weer de huiskamer. Wroebl: "Ons
werk is realistisch. De Russische
kunst is daarin geworteld. Dat is
ook de paradox van de situatie. We
wijken af van de vroegere sociaal-
realistische schilders die trouw wa
ren aan het systeem, en toch ver
schilt de uiting nu ook weer niet zo
wat veel. We verkeren in een vacuüm ei-
i ik genlijk. Ons volk zou om dit werk
naar buiten treden in mijn eigen moeten schreeuwen, we horen niks.
land. 'Die Zeit' in Westduitsland Uit de praktijk blijkt helemaal niet
heeft over me geschreven,
griet Eshuijs (1979),
Karin Bloemen
(1984) en Hans Liberg
(1985). Vorig jaar ging
Montezuma's Reven
ge ermee naar huis.
Brigitte Kaandorp.
AMSTERDAM (ANP) - In theater
'De Engelenbak' aan de Nes in Am
sterdam wordt vanavond de vijf
honderdste Open Bak gevierd met
een voorstelling van vijfhonderd
minuten. De organisatie heeft "voor
de langste voorstelling ooit in Am
sterdam gehouden" een keus ge
maakt uit de amateur-artiesten die
de afgelopen 15 jaar in de Open Bak
hun eerste schreden op het toneel
zetten.
Open Bak is een wekelijks terug
kerende gebeurtenis in de Engelen
bak, waarin amateur-artiesten hun
talenten kunnen laten zien. Van hen
zijn bij voorbeeld Paul de Leeuw,
Brigitte Kaandorp en Youp van 't
Hek ook professioneel verder ge
gaan in het vak. Zij zijn van van
avond half acht tot woensdagoch
tend half vijf aanwezig als presenta
toren van de reeks goochelaars, a
capella-zangers, dichters, cabare
tiers en andere artiesten, maar tre
den ook zelf op.
De 500 minuten zijn verdeeld in
delen van anderhalf uur. Voor wie
in De Engelenbak geen plaats is,
staat in het naburige Frascati een
groot videoscherm opgesteld. De
toegangsprijs bedraagt 500 centen
voor anderhalf uur. Daarna worden
zowel publiek als presentator 'ver
verst'.
PARIJS (AP) - Het pas gerenoveer
de Louvre in Parijs heeft in de afge
lopen dagen een recordaantal be
zoekers getrokken, zo heeft een
woordvoerster van het museum gis
teren bekend gemaakt. Op de druk
ste uren van de dag staan de men
sen in lange rijen rond de glazen py-
ramide die de nieuwe ingang vormt
en aan het einde van iedere dag zijn
ruim 50.000 kaartjes verkocht. Het
vorige record dat op 2 april 1988 was
vastgesteld stond op 29.000 bezoe
kers.
De eerste tentoonstelling die yi
de lange glazen ingang te zien is be
staat uit een selectie van de 2.700
schilderijen die sinds het ontstaan
van het museum in 1793 door rijke
Franse burgers aan het museum
zijn geschonken. Er zyn onder meer
werken van Rembrandt, David en
Goya te zien. Ook het schilderij
'Saint Thomas' van Georges de la
Tour maakt deel uit van de opening
stentoonstelling die tot 21 augustus
kan worden bezichtigd.
De glazen pyramide, die ruim 1,7
miljard gulden heeft gekost, is
weliswaar het meest in het oog
springende project, maar vormt
slechts een onderdeel van de gehele
renovatie. Alle zalen zijn in de verf
gezet en de marmeren vloeren zijn
gezandstraald. Veel schilderijen
zijn gerestaureerd en in verschillen
de zalen is nieuwe luchtverver
singsapparatuur geïnstalleerd. Als
alles volgens schema verloopt zal de
hele restauratie in 1993 zijn vol
tooid.
