'Dit is nog maar de eerste fase
Bronchitis en emfyseem
EEKUUR
Neo-nazi's in Nederland: van links-radicaal naar extreem-rechts
Barbara Thiel, arts
ZATERDAG 1 APRIL 1989
PAGINA 23
De strijd richt zich tegen de
grootmachten, de Verenigde Staten
en de Sovjetunie, als de belangrijkste
vertegenwoordigers van het
kapitalisme en het communisme. De
parlementaire democratie is voor
neo-nazi's uit den boze. "Het
meerpartijensysteem leidt alleen
maar tot corruptie, chaos,
werkloosheid en prijsopdrijving door
de vrije democratie". Hoe een
handvol schreeuwlelijken hun rechts-
extremistische heilsleer aan de man
wiilen brengen. Hun jaartelling begint
voor het gemak maar bij de geboorte
van Hitier.
door John Geijp
en Arnold Wielenga
"Eite Homan? Die kennen we hier
wel. Hij is een jaar of vijf, zes actief',
zegt beleidsmedewerkster Joke
Kniesmeyer van de Anne Frank
Stichting. "Hij behoort tot het Actie-
front Nationaal Socialisten dat eer
der bekend was als het Nationaal
Jeugd Front. Feitelijk gaat het
steeds om hetzelfde clubje dat
voortdurend onder andere namen
opduikt".
Kniesmeyer is vooralsnog geenszins be
vreesd dat het rechts-extremisme een
aanhang van enige betekenis krijgt. "Wat
doen ze nu in feite? Ze verspreiden een
pamflet dat is ondertekend met het ANS.
Maar wordt er onder die naam nu meer
georganiseerd of tot stand gebracht? De
doorbraak naar het grote publiek maken
ze niet. Je hebt het gezien bij de Cen
trumpartij. Die splitste zich af van de Ne
derlandse Volksunie in de hoop als keu
rige en fatsoenlijke partij te boek te kun
nen staan. Maar dat is toch anders uitge
pakt".
De betekenis van het rechts-extremis
me in Nederland mag volgens Knies
meyer evenwel niet worden onderschat.
"In principe zijn ze niet ongevaarlijk om
dat ze een gewelddadige theorie aanhan
gen".
Duits Rijk
"Ik voel mij een echte nationaal-socia-
list. Wij streven naar een herenigd groot
Duits Rijk", zegt de 32-jarige Eite Ho-
man. Hij is de leider van de Nederlandse
en Vlaamse tak van de in de Bondsrepu
bliek verboden extreem-rechtse partij
Nationale Sammlung, het Actiefront Na
tionaal Socialisten (ANS).
Het zwaartepunt van deze beweging,
vertelt Homan, ligt in het noorden des
lands. In Groningen, Delfzijl, Emmen,
Assen. Maar ook in Amsterdam en Apel
doorn heeft het front zich georganiseerd.
Daar komen de 'kameraden' onder lei
ding van de Kameradschaftsführer we
kelijks bijeen iri een café of een huiska
mer. "Om de Direktiven van 'De Chef in
ontvangst te nemen en actuele onder
werpen te bespreken".
De Chef, Michael Kühnen, zat in een
Westduitse cel toen hij zijn plaatsvervan
ger Eite Homan in 1986 benoemde tot Be-
reichsleiter. Hij kreeg daarmee de leiding
over het Nederlandse ANS. Onlangs
kwam de Vlaamse tak daarbij. In beide
landen, zegt Homan, heeft de organisatie
in totaal zo'n 100 tot 150 aanhangers. "Zij
vormen de enige echte nationaal-socia-
listen", stelt Homan.
"De Centrumpartij of de Volksunie
zijn niet revolutionair. Zij zijn pro-Israël.
Wij zijn een puur revolutionaire bewe
ging. Wij vechten tegen het corrupte sys
teem. De macht moet naar het volk, in
het bijzonder naar de werkende klasse.
Wij willen opheffing van misstanden als
de werkloosheid. Dat kan alleen als er
een einde komt aan de stroom buitenlan
ders die onze arbeidsplaatsen bezetten".
Door zijn extreem-rechtse denkbeelden
is Homan al diverse keren met de politie
in aanraking geweest. In juni 1986 werd
hij in de stad Groningen betrapt tijdens
de verspreiding van volgens de politie ra
cistische pamfletten van onder meer het
Jongeren Front Nederland. In december
1987 hoorde Homan voor de Arnhemse
rechtbank een gevangenisstraf van acht
maanden, waarvan vier voorwaardelijk,
tegen zich eisen wegens het verspreiden
van pamfletten van dezelfde beweging in
de Arnhemse binnenstad. "Daar werden
we voor opgepakt. Dat kun je verdach
ten in dit systeem. In die pamfletten
stond nauwelijks iets. De minste opposi
tie tegen buitenlanders wordt afge
straft".
Mei vorig jaar kreeg Homan een pro-
ces-verbaal omdat hij tijdens een wed
strijd van FC Groningen zwaaide met de
vlag van het Nationaal Jeugd Front. In
middels is hem de toegang tot het Oos-
terparkstadion ontzegd.
Van het Nationaal Jeugd Front is hij
overigens nooit lid geweest. De voorzit
ter van die organisatie is, zo meent hy,
met de opkomst van de Centrumparty
een te gematigde koers gaan varen. Een
andere extreem-rechtse organisatie dan
het in 1984 opgerichte ANS heeft hem
nooit politiek onderdak kunnen bieden.
Vóór die tyd zocht Homan zijn heil in
de radicaal-linkse heilsleer. Hij was ac
tief in de maoïstische Kommunistische
Eenheidsbeweging Nederland (KEN).
Voormalige geestverwanten herinneren
zich hoe hij in die tijd moeiteloos Marx,
Lenin en Stalin uit het hoofd citeerde.
Met hetzelfde gemak verkondigt hy nu
met veel Duitse terminologie de
theorieën en idealen van het nationaal-
socialisme.
Homan: "Nationaal-socialisme en
maoïsme overlappen elkaar op veel pun
ten; de agitprop, de centrale leiding, de
wervingsmethoden, de discipline en de
zelfvorming. By de KEN heb ik veel ge
leerd waarvan ik nog' dagelijks profijt
heb. Ik heb dezelfde achtergrond als 'De
Chef. Hij is ook maoïst geweest en was
lid van de Kommunistische Partei Deut-,
schland. De revolutionaire impulsen van
het nationaal-socialisme mis ik tegen
woordig in het maoïsme".
De vorige twee rubrieken gingen
ra in het algemeen en over astma bij kin
deren. Deze aflevering zal gaan over
chronische bronchitis en emfyseem, twee
aandoeningen die vooral bij volwasse
nen van middelbare leeftijd en ouderen
voorkomen.
Hoewel astma, chronische bronchitis
en emfyseem heel verschillende ziekten
zijn, zijn ze toch onder de naam cara sa
mengevoegd. Een van de redenen hievoor
is dat de ziekten vrij regelmatig bij de
zelfde persoon voorkomen in verschillen
de levensfasen, en dat heel vaak over
gangsvormen tussen de verschillende
kwalen voorkomen, waardoor ze niet
goed van elkaar te onderscheiden zijn.
Het hier gemaakte onderscheid is dus ei
genlijk vrij kunstmatig.
Chronische bronchitis ontstaat geleide
lijk, sluipend. Vrijwel altijd wordt het
veroorzaakt door roken, en het begint
dan ook met de welbekende rokershoest:
het 's ochtends bij het opstaan opgeven
van een beetje wit of grijs slijm. Dat
neemt geleidelijk toe, totdat de hoest een
groot deel van het jaar de hele dag aan
wezig is. En daarbij komt dan een heel
langzaam, in de loop van jaren toene
mende kortademigheid die constant aan
wezig is en erger wordt bij inspanning.
Deze hoest wordt veroorzaakt door een
zogeheten hyperreactiviteit van de lucht
wegen: een overmatige prikkelbaarheid.
De luchtwegen zijn bekleed met slijmvlies
dat ook onder normale omstandigheden
slijm produceert. Door bepaalde prikkels
(meestal rook) kan die produktie toene
men, en dat is de oorzaak van het hoesten.
Daarnaast vernietigt de rook de trilha
ren die het slijmvlies bekleden en die nor
maal het slijm naar boven brengen. Het
hoesten wordt daardoor ook een nood
zaak om het slijm uit de longen te weren.
Ten tweede veroorzaakt die prikkel
baarheid vaak een samentrekking van
de spiertjes die in de wand van de lucht
wegen liggen, en een zwelling van het
slijmvlies. Gevolg is een vernauwing van
de luchtwegen, net als bij astma. Hier is
echter de benauwdheid niet aavpalsge-
wijs aanwezig, maar voortdurend. Als er
sprake is van zo'n belemmerde, vaak pie
pende ademhaling, spreekt men wel van
astmatische bronchitis. De vernauwing
van de luchtwegen ontstaat hier niet
door een allergie, zoals bij astma, maar
door andersoortige prikkels, zoals kou,
mist of een verkoudheid.
Mensen met chronische bronchitis zijn
extra gevoelig voor infecties. Bij griep of
verkoudheid zullen zij snel een echte acu
te bronchitis of longontsteking krijgen,
waarbij het opgehoeste slijm geel of
groen kleurt en de benauwdheid toe
neemt, vaak met koorts. Dan is een anti
biotica-kuur nodig.
Zoals gezegd is er bij chronische bron
chitis een langzaam toenemende kort
ademigheid. De rook beschadigt het long
weefsel, en de 'longfunctie' gaat lang
zaam achteruit: er ivordt minder luchi
ververst, het bloed wordt minder goed
voorzien van zuurstof en ontdaan van
koolzuur.
Als chronische bronchitis langdurig,
vele jaren, blijft bestaan, zal op den duur
emfyseem ontstaan. De precieze oorzaak
van emfyseem is onbekend, maar roken
speelt er vaak een grote rol bij. Geleide-
lijkaan raken de longblaasjes bescha
digd en uitgerekt. De longen gaan in toe
nemende mate in een uitgerekte staat
verkeren, wat zichtbaar is aan de borst
kas die voortdurend in een inqdemings-
toestand lijkt te staan: een tonvormige
borstkas.
De normale ademhaling gaat als volgt:
de inademing is actief, het middenrif en
de tussenribspieren worden aangespan
nen, het middenrif wordt daardoor naar
beneden getrokken en de ribben omhoog,
zodat de longen worden uitgerekt en
lucht naar binnen wordt gezogen. Uit
ademen gebeurt door de spieren weer te
ontspannen. Middenrif en ribben vallen
door de zwaartekracht en eigen veer
kracht weer terug en dé longen worden
leeggedrukt.
Bij emfyseem staan de longen constant
in een gedeeltelijke inademingsstand.
Verder inademen is dus maar beperkt
mogelijk, en daarvoor zijn dan ook extra
spieren nodig: de hulp-ademhalingsspie
ren in de hals worden erbij gehaald, wat
vaak duidelijk zichtbaar is. Voor het uit
ademen is ook kracht nodig, omdat de
longen hun elasticiteit verloren hebben.
Dit alles leidt tot een voortdurende kort
ademigheid, die bij geringe inspanning
toeneemt.
Emfyseem kan op twee manieren ont
staan, als gevolg van chronische bronchi
tis (secundair), maar ook zonder bron
chitis (primair), en overigens ook zonder
roken. In het eerste geval is er naast de
kortademigheid uiteraard sprake van
hoesten met opgeven van slijm.
Het is wel begrijpelijk dat met name
emfyseem een ernstige ziekte is, die tot in
validiteit en ook tot vroegtijdig overlij
den kan leiden. Men is gevoeliger voor
luchtweg-infecties, die eerder tot compli
caties zullen leiden. Voor mensen met
chronische bronchitis en emfyseem wordt
daarom de jaarlijkse griep-inenting met
klem aangeraden. Deze beschermt tegen
de echte griep, de influenza, die gecom
pliceerd kan worden door een ernstige
longontsteking, maar niet tegen vele an
dere verkoudheden.
De behandeling van deze ziekten is ten
eerste gericht op het vermijden van de
prikkels die de klachten doen verergeren.
Stoppen met roken kan het proces tot
staan brengen. Dat is echter in de prak
tijk vaak zo moeilijk dat het helaas
slechts een enkeling lukt. Steun daarbij is
dan ook een van de belangrijkste taken
van de arts.
Verdere behandeling bestaat uit medi
cijnen. Medicijnen die de luchtwegen
wijder maken, toegediend in de vorm
van 'puffs', en soms tabletten. Deze medi
cijnen werken op de spiertjes in de wand
van de luchtwegen. Ze zijn vooral werk
zaam bij astmatische bronchitis, maar
ook bij emfyseem kunnen ze vaak de be
nauwdheid verlichten.
Verder zijn er corticosteroiden 'hor
monen', nagemaakt van hormonen die in
onze bijnieren worden gemaakt die de
prikkelbaarheid van de luchtwegen zeer
effectief onderdrukken. Ze zijn erg be
rucht, maar hebben vrijwel geen bijwer
kingen als ze alleen in de vorm van korte
kuurtjes worden gegeven, of als puff
plaatselijk in de longen worden toege
diend.
De techniek van het gebruik van die
puffs (do sis-aerosol of rotacaps) is niet
eenvoudig, en veel mensen blijken ze ver
keerd te gebruiken. De werkzame stof
slaat dan in de keel neer en kan daar
klachten veroorzaken zonder werkzaam
te zijn op de goede plaats. Het is verstan
dig de techniek te oefenen in aanwezig
heid van bijvoorbeeld de dokter.
Verder speelt de fysiotherapeut een rol
in de behandeling, voor onder meer
ademhalingsoefeningen, en het leren van
technieken om het slijm goed op te hoes
ten.
In zo'n kort bestek is het niet mogelijk
alles over een ziekte te zeggen. Ook over
chronische bronchitis en emfyseem valt
nog veel meer te vertellen, met name over
de psychische gevolgen. Wie meer wil we
ten kan zich wenden tot het Nederlands
Astma Fonds, Postbus 5, 3830 AA Leus
den.
De ANS-voorman is het vorig week
einde net met elf 'kameraden' uit het
Noorden naar de Bondsrepubliek ge
weest. Daar ligt ook voor hen vooralsnog
het zwaartepunt van de extreem-rechtse
activiteiten. Eerst Duitsland heroveren,
dan volgt de victorie in Nederland van
zelf, is hun credo. "In Nederland bevin
den we ons nog maar in fase één: wer
ving en consolidatie. Duitsland is een fa
se verder, die van de massapropaganda.
Daarin spelen wij een actieve rol. Die
wordt bepaald door 'De Chef. Nee, ik
voel me geen robot. Eigen creativiteit
wordt gevraagd. Je moet in staat zijn au
tonoom te werken".
BVD
Homan en zijn 'kameraden' zijn er zo
langzamerhand aan gewend dat ze nauw
lettend in de gaten worden gehouden.
"Onze vrienden van de BVD kennen ons
allemaal wel. Eén van de kameraden
kreeg laatst weer bezoek van iemand.
Die BVD'er had een lystje namen bij
zich. Of de kameraad maar even wilde
bevestigen of die mensen lid waren van
de ANS. De benedenbuurman van een
kameraad werd laatst gevraagd of hij wil
de bijhouden wie hem allemaal bezoch
ten. Ook binnen de ANS zijn ze op zoek
naar bronnen. Ze willen er fors voor beta
len. Tijdens een bezoek aan onze Vlaam
se kameraden stond de Belgische veilig
heidsdienst ons op het station in Brussel
te fotograferen. Ze hadden, zeiden ze la
ter, iets gehoord over de opbouw van een
nieuwe politieke beweging", aldus Ho-
Bij ons vertrek grypt hij in de zak van
zijn groene militaire broek waarvan de
pijpen in zwarte laarzen zijn gestoken.
De Chef, Michael Kühnen, op een archieffoto uit 1984 toen hij in Frankfurt
werd veroordeeld wegens pogingen het nazisme te doen herleven.
uiterste te gaan. We zyn geen papieren
club of een discussievereniging. We wer
ven doelgericht. Onze aanhang bestaat
met name uit ongeschoolde jongeren uit
de arbeidersklasse. Ze hebben veelal
geen baan of af en toe los werk. Slechts
een enkele heeft een vaste job; mono
toon fabriekswerk. Het zijn dus jongeren
met weinig perspectief, die weinig te ver
liezen hebben. Deze mensen heb je nodig
om het huidige systeem aan de kant te
zetten".
Of daarbij ook geweld wordt gebruikt?
"Nu nog niet", antwoordt hij. "Volgens
paragraaf 1 van onze statuten is het op
slaan en in bezit hebben van wapens
streng verboden. Daarvoor kun je zelfs
uit het ANS worden gestoten".
Hij haalt een exemplaar tevoorschijn van
'Die Neue Front', het partyblad van Küh-
nens 'Neue Sammlung'. We krijgen het
blad mee. 'Wir kommen wieder', belooft
het omslag. Het blad biedt onder meer
een portret van Adolf Hitler, wiens ge
boorte blijkens de aangegeven verschij
ningsdatum als het begin van de jaartel
ling wordt beschouwd. De lezers worden
ook opgeroepen op 20 april Hitiers hon
derdste verjaardag te herdenken, onder
meer door diens initialen op de muren te
spuiten.
Het postadres is opmerkelijk genoeg
in Nederland: Postbus 843 NI^9400 AV
Assen, Niederlande. Navraag leert aan
wie dit postbusnummer behoort: Eite
Homan.
Bereichsleiter Eite Homan: "De revolutionaire impulsen van het nationaal-socialisme mis ik tegenwoordig in het
maoïsme". (foto-s gpd>
Al gauw blijkt dat bij het ANS alles
draait om 'De Chef: Michael Kühnen.
Deze roept regelmatig zijn Nederlandse
aanhang op naar de Bondsrepubliek om
zijn campagnes te ondersteunen. De
Groninger nazi: "Wij zijn het voetvolk,
de knuppelgarde. We verspreiden pam
fletten, plakken, schützen de chef, rege
len de Saalschütz en de Ordnung. Wij
zijn in Duitsland graag gezien, omdat we
goed werk leveren en altijd vooraan
staan. Op ons kunnen ze rekenen. Onze
Einsatz wordt goed gewaardeerd. Waar
het brenzlich wird, kneifen wir nicht.
Dat was al zo met dé Nederlanders die bij
de Waffen SS aan het Oostfront vochten.
Ze gingen door tot het einde. Dat is wel
anders met de lui uit de Ostmark".
De strijd richt zich tegen de groot
machten, de Verenigde Staten en de Sov
jetunie, als de belangrijkste vertegen
woordigers van het kapitalisme en het
communisme. De parlementaire demo
cratie is voor de nationaal-socialisten uit
den boze. "Wij zijn tegen het meerpar
tijensysteem. Dat leidt alleen maar tot
corruptie, chaos, werkloosheid en prijs
opdrijving door de vrije democratie. Wij
staan links in de nationaal-socialistische
beweging. Wij handelen in de geest en de
traditie van de oude SA Sturmabtei-
lung, de knokploeg die Hitier op zijn weg
naar de macht in Duitsland ondersteun
de - red.). Röhm, de chef-staf van de SA,
en Gregor Strasser, de propagandist van
de NSDAP, zijn onze ideologen. Zij ver
tegenwoordigen de, zeg maar, sociale
kant van het nationaal-socialisme".
Omslag van het partijblad Die Neue Front. Het orgaan heeft een eigen
jaartelling die begint met de geboortedatum van Adolf Hitler.
Kleine aanhang
Homan verloochent niet dat met een aan
hang van hooguit 150 personen het mo
ment dat 'de theorie van de dialectische
omslag' in Nederland werkelijkheid
wordt nog ver weg lijkt; de kracht van
het nationaal-socialisme is te minimaal
om de parlementaire democratie te laten
bezwijken.
"Maar", zo belicht hij een andere kant,
"de KEN kreeg in 1979 wel de hele Rot
terdamse haven plat, terwijl die club
nooit groot is geworden. We hoeven niet
direct groot te worden. We hebben liever
tien goede mensen die bereid zyn tot het
