Ruding wil 3,5 miljard bezuinigen Waardebon voor gratis Hema kleurenfilm. Wï Rekenkamer: vergeefse aanval op heilige huisjes Deetman wil 5,5 miljard meer voor stijgend aantal leerlingen Nieuwe orthese kan scheefgroei hand en pols bij reuma voorkomen Vakbondsleider Walesa komt naar Nederland Exxon berekent opnieuw belastingschuld Aruba "/j HEMA VRIJDAG 31 MAART 1989 PAGINA 3 Kaderbrief: tegenvallers in 1990 DEN HAAG (GPD) Het kabinet kampt volgens bereke ningen van het ministerie van financiën met een tegenval ler in de lopende begroting van 2,5 milhard gulden. Oorza ken vormen lagere aardgasinkomsten (1,5 miljard) en hoge re uitgaven voor de wir. Het gaat dan om uitgaven uit de pe riode van voor 29 februari 1988, toen deze investeringssteun aan het bedrijfsleven werd gestopt. NIJMEGEN (GPD) - Intensieve samenwerking tussen medische en technische specialisten heeft in de Nijmeegse Maartenskliniek een unieke vinding opgeleverd: een or these voor reumapatiënten bij wie pols en hand in een S-vormige kron kel dreigen te groeien. Het ding is bedoeld om in een zo vroeg moge lijk stadium van de ziekte te gebrui ken en zodoende vergroeiingen te voorkómen. Ongeveer zeven jaar heeft de stapsgewijze ontwikkeling van het hulpmiddel in beslag genomen. Daarbij is voortdurend zeer nauw contact geweest tussen medische en technische afdelingen van de Maartenskliniek. Tot grote tevre denheid van reumatoloog Van 't Pad Bosch heeft het ministerie van economische zaken een deel van de ontwikkelingskosten voor zijn re kening genomen. De orthese is gemaakt van kunst stof en roestvrij staal. Gevraagd wat aan het hulpstuk nu zo uniek is, haalt fijnmechanisch specialist van Doorn een paar voorbeelden voor de dag van tot nu toe gebruikelijke handorthesen: merkwaardige appa raten met allerlei onhandige meta len uitsteeksels en met elastiekjes om de vingers in te hangen. Je kunt met zo'n ding aan je hand nog geen deur openmaken. Bovendien zijn deze orthesen van onpraktisch ma teriaal gemaakt. Het geeft bij voor beeld problemen als ze vochtig wor den. Bij de nieuwe Nijmeegse kan de pols blijven draaien en wordt de be wegingsvrijheid van de patiënt zo min mogelijk beperkt. De bekle ding aan de binnenkant is gemaakt van een kunststof met gesloten cel len. Vocht kan er dus niet in door dringen. Bovendien heeft het hulp middel een vrij neutrale, gebroken witte kleur en die schijnt bij gebrui kers in de smaak te vallen. Reumatoloog Van 't Pad Bosch legt uit dat de handorthese heel goed past in de huidige stand van zaken op zijn vakgebied: van het ge nezen en revalideren van patiënten verschuift de aandacht steeds meer naar het voorkómen van scheef groei in gewrichten. „Je kunt zeg gen dat het achterstallig onderhoud zo langzamerhand is weggewerkt en dat nu de preventie een steeds belangrijker plaats gaat innemen", aldus Van 't Padt Bosch. „Repare ren is duur en kost veel tijd". Voor komen is veel beter dan genezen, is dus het motto. Bij mensen met reuma doet zich een golvende ontstekingsactiviteit voor. Dat wil zeggen dat de ziekte met tussenpozen actief is en de ge wrichten dus stapsgewijs aantast. Juist in de perioden dat dat gebeurt, is het van groot belang de handor these te dragen om zodoende scheefgroei te verhinderen. Wan neer de ziekte niet actief is, kan het geval rustig in de kast blijven lig gen. Overigens onderstreept Van 't Pad Bosch wel, dat het dragen van de orthese alleen niet zaligmakend is. „Dat moet samengaan met het gebruik van medicijnen en fysio therapie". Inmiddels heeft een Amsterdam se bedrijf al enige tientallen orthe sen geproduceerd. Als er zo'n 150 stuks beschikbaar zijn, zullen die in een klein aantal Nederlandse klinie ken bij patiënten worden getest. Dat effectonderzoek zal volgens Van 't Pad Bosch ongeveer een jaar in beslag nemen en eind 1990 wor den afgerond. Tegen die tijd hoopt men voor het eerst in de medische geschiedenis het harde bewijs te hebben geleverd dat het scheef groeien van vingers en polsen bij mensen met reumatische atritis kan worden voorkomen. Minister Ruding (financiën) heeft dit laten weten in zijn kaderbrief aan het kabinet. Hij wil de tegenval ler nog dit jaar met nieuwe bezuini gingen opvangen, om de doelstel ling van een financieringstekort van zes procent niet in gevaar te brengen. Wat de wir-tegenvaller be treft, bestaat er een goede kans dat deze wordt opgevangen door hoge re inkomsten uit de vennootschaps belasting. Wir wordt met te betalen belastingen verrekend. In de kaderbrief voorziet Ruding voor volgend jaar een tegenvaller van 3,5 miljard gulden, voorname lijk een doorwerking van niet inge vulde, maar wel afgesproken bezui nigingen. Hij meent dat deze uitga- venoverschrijding gecompenseerd moet worden. Indien de te hoge uitgaven dit jaar en volgend jaar worden opgevan gen, en de economische groei in 1990 aanhoudt (3 tot 3,5 procent) komt het financieringstekort van het rijk uit op 5,1 procent. Dat is 0,15 procent (600 miljoen) lager dan voorzien. Komt de economische groei onder dezelfde veronderstel lingen een procent lager uit, dat zal het financieringstekort in 1990 op 5,8 procent uitkomen. Dat is 0,55 procent (omgerekend in guldens circa 2 miljard) meer dan in het re geerakkoord afgesproken. Op basis van deze cijfers meent Ruding dat er voor volgend jaar nauwelijks ruimte is voor extra uit gaven. Opvallend is wel dat hij geen extra bezuinigingen voorstelt voor het geval de economische groei in derdaad terugloopt en het financie ringstekort dus op 5,8 procent uit zou komen. In Rudings berekeningen voor 1990 zijn ook al de effecten van de hogere economische groei op de be lastinginkomsten meegenomen. Van die kant zijn dus geen meeval lers te voorzien. Wel zou de verkoop van pakketten staatsaandelen in DSM of Postbank-NMB miljarden kunnen opleveren. Voor de hele ka binetsperiode had Ruding twee mil jard gulden aan inkomsten uit ver koop staatsaandelen genoteerd. Tot nu toe is daarvan ruim 1,5 miljard gulden binnen. Ruimte voor koopkrachtverbete ring "(onder meer voor uitke ringstrekkers, trendvolgers en amb tenaren) ziet Ruding eigenlijk niet. Hoogstens zouden daartoe over schotten in de sociale fondsen ge bruikt kunnen worden. Zoals elk jaar wil het kabinet in juli en augus tus knopen doorhakken. AMSTERDAM Medewerkers van het bouwbedrijf Folding laten zien hoe je in een uur een huis in elkaar zet. Twee van deze snelbouw-woningen gaan op proef naar de Sovjetrepubliek Armenië, waar een zware aarbeving vorig jaar enorme schade veroorzaakte. De wanden van de woningen zijn met scharnieren verbonden, wat ze ge makkelijk transporteerbaar en monteerbaar maakt. Als de huizen voldoen, wil de Sovjetunie grote aantallen van deze woningen kopen en er zelfs een eigen fabriek voor gaan bouwen. (foto anp> WILLEMSTAD/DEN HAAG (ANP) De Amerikaanse oliemaatschap pij Exxon moet van de rechter op nieuw laten uitrekenen hoeveel be lasting zij nog aan Aruba moet beta len. Over de hoogte van het bedrag is in tegenstelling tot eerdere be richten geen uitspraak gedaan, zo beklemtoonde rechter Houtman gisteren. Houtman wees eind februari von nis in de slepende zaak tussen de voormalige Arubaanse regering- Eman en Exxon over de in maart 1985 gesloten Lago-raffinaderij van de Amerikaanse oliemaatschappij. De vroegere inspecteur van belas tingen, Angel Bermudez, die later minister werd in het kabinet-Eman, had in 1984 Exxon/Lago een belas tingnavordering opgelegd. De olie maatschappij weigerde die te beta len. Binnenland kort Scheuren Met de slogan 'Scheuren is aso' richt het ministerie van verkeer en waterstaat zich morgen in dagblad advertenties tot de 'sportieve auto mobilisten' om hen erop te wijzen dat hun gedrag onsportief en asoci aal is. Uit de datum - 1 april - mag niet worden afgeleid dat het hier om een grap gaat, aldus een woordvoer ster. Vrijspraak Een 20-jarige man uit Purmerend is gisteren via een vervroegd vonnis vrijgesproken van doodslag op zijn vader. Op kerstnacht stak hij zijn vader, die onder invloed van alco hol zijn gezin al jaren lang terrori seerde, neer toen die zijn vrouw be wusteloos had geslagen en de te hulp gesnelde zoon te lijf ging. De officier van justitie had met opzet uitsluitend doodslag ten laste ge legd, waarvoor opzet tot doden be wezen moet worden. Die opzet acht te de rechtbank niet aanwezig. Wadlopen Wadlopers kunnen in het komende seizoen niet meer naar Rottum lo pen. Schepen kunnen het haventje Noordpolderzuil aan de Groningse kust niet meer binnenlopen, omdat het is dichtgeslibd. De deelnemers aan de tochten worden aan het eind van de dag altijd teruggebracht met een boot. De haven wordt voorna melijk gebruikt door garnalenkot- ters, de afhaalboten van de wadlo pers en de boot De Harder, die uit kijkt naar zeehonden. Greenpeace De internationale milieuorganisatie Greenpeace is van plan een kantoor te openen in Moskou. De vertegen woordiging in de hoofdstad van de Sovjetunie zou milieuvraagstukken aan de orde moeten stellen en het gebruik van kernenergie bestrijden, heeft de organisatie meegedeeld. De raad van beroep in belasting zaken heeft nu bepaald dat de Lago Raffinaderij aan de hand van door deskundigen vastgelegde criteria haar voorraden over de jaren 1975 tot en met 1979 moet herwaarderen. Houtman deelde verder mee dat de Lago vier maanden de tijd krijgt om met een nieuw bedrag op tafel te komen. Als het bedrijf geen over eenstemming kan bereiken met de belastinginspectie, komt de zaak opnieuw voor de rechter. Tegen die eventuele uitspraak is geen beroep meer mogelijk. Oud-minister Ber mudez zei eerder deze week te ver wachten dat de oliemaatschappij een bedrag zal moeten betalen dat dicht bij de 200 miljoen dollar komt te liggen. Houtman noemde dat lou ter speculatief. ZOETERMEER (ANP/GPD) - Mi nister Deetman (onderwijs) heeft, de komende jaren 5,5 miljard gulden extra nodig vanwege de explosieve groei van het aantal leerlingen en studenten. Dit jaar is al 650 miljoen meer nodig, terwijl Deetman dit jaar eigenlijk tussen de 800 miljoen en 1 miljard gulden moet bezuini gen vanwege uitgavenoverschrij- dingen. Deetman en zijn collega Ruding (financiën) hebben inmiddels een ambtelijke commissie samenge steld. Deetman heeft in een brief aan het kabinet over deze zaak geen financiële claim gelegd. Maar hij laat er geen twijfel over bestaan, dat een verdere taakverzwaring van het onderwijzend personeel onaan vaardbaar is. Met zijn brief loopt Deetman vooruit op de discussies in het kabinet over de begroting voor 1990. Naar verluidt vreest de minister de dupe te worden van het pakket kostbare milieumaatregelen dat het kabinet binnenkort hoopt te presenteren. De onvoorziene forse toename van de leerlingenaantallen komt volgens Deetman geheel voor reke ning van het groeiend aantal meis jes en migranten dat onderwijs volgt. Deze stijging is zo opvallend, dat de bewindsman spreekt van een trendbreuk. Tijdens een toespraak in de Rot terdamse Erasmus Universiteit ge bruikte Deetman gisteren opnieuw de term trendbreuk voor de explo sieve groei van het aantal studenten in het hoger onderwijs. Alleen al aan de universiteiten zullen op ter mijn 50.000 studenten méér staan ingeschreven dan tot nu toe op grond van de geboortecijfers werd verwacht, aldus de bewindsman. In het hoger beroepsonderwijs ver wacht hij - eveneens op termijn - een groei van 12.000 leerlingen. Tot voor kort ging het ministerie nog uit van dalende studentenaantallen in dit onderwijstype. Deetman juicht het fenomeen dat steeds meer jongeren hogere oplei dingen volgen, toe. Ook in de ons omringende landen groeit het aan tal hoger opgeleiden in hoog tempo. In zijn toespraak tot de Erasmus Universiteit had Deetman oor spronkelijk een financiële claim op tafel willen leggen, voor het weten schappelijk onderwijs. Hij had een uitbreiding van de universitaire ca paciteit onontkoombaar willen noe men. Volgens ingewijden heeft Deetman om politieke redenen be sloten zijn financiële verlangens uit de toespraak te schrappen. OVERSCHIE (ANP) - De oprich ter van het Poolse vakverbond Soli dariteit, Lech Walesa, komt in mei naar Overschie. Al sinds 1982 gaan vanuit Overschie regelmatig vracht wagens geladen met goederen naar Gdansk. In de loop der jaren zijn er goede contacten ontstaan tussen de stichting en pater Jankowski, een goede vriend en tolk van Walesa. Ook heeft bestuurslid Walop van de stichting 'Overschie helpt Polen' een aantal malen Walesa ontmoet. In het begin van dit jaar werd daar om Jankowski door de stichting, waarin ook deelgemeenteraadsle den van Overschie zitten, uitgeno digd voor een bezoek aan Neder land. De uitnodiging werd mede on dertekend door de deelgemeente. Afperser van Heineken gepakt in Apeldoorn APELDOORN (ANP) - De Apel- doornse politie heeft gisteren een 20-jarige man aangehouden het Hei- neken-concern geld wilde afpersen. De man werd bij het station in Apel doorn aangehouden toen hij een koffer met geld van Heineken wilde ophalen. Vorige week ontving het concern een dreigbrief van een onbekende organisatie dat deze Heineken-pro- dukten zou vergiftigen tenzij er eni ge tienduizenden guldens werden betaald. Heineken moest het geld in een kluis in Arnhem achterlaten. Het bedrijf deed wat de afperser vroeg en zette na overleg met de po litie de koffer op de aangewezen plek neer. Die werd echter niet op gehaald. Woensdag kwam er op nieuw een brief binnen waarin het concern werd gesommeerd het geld te deponeren in een kluis op het Apeldoornse station. Nu kwam de man wel, waarna de politie de man wist in te rekenen. Hij ontkende eerst iets met de zaak te maken te hebben maar legde later toch een volledige bekentenis af. Bij de man thuis in Apeldoorn werd later de typemachine aange troffen waarmee de dreigbrieven waren geschreven. De man zei uit liefdesverdriet tot zijn daad te zijn gekomen en via de krant de afper singstechnieken te hebben geleerd. De man heeft overigens onlangs ook een niet geslaagde poging ge daan om een Apeldoorns bedrijf op gelijke wijze af te persen. Op 17 maart accepteerde Jankowski de uitnodiging. Hij zei dat Walesa mee zou komen. De deel gemeente zei daarop dat ook Walesa van harte welkom was. Walop heeft nog geprobeerd een uitnodiging aan Jankowski en Walesa ook te la ten ondertekenen door de Rotter damse burgemeester Peper maar die liet via ambtenaren van het stad huis weten om politieke redenen dat niet te kunnen doen. Volgens Walop geloofden de ambtenaren en de burgemeester niet dat Walesa zou komen 'op uitnodiging van een doodgewone boerenjongen uit Overschie zoals zij mij op het stad huis waarschijnlijk zien'. Wat Walop betreft hoeft Peper er dan ook niet meer op te rekenen de Poolse vakbondsleider te kunnen ontmoeten wanneer blijkt dat hij in derdaad naar Overschie komt. Vol gens een woordvoerder van burge meester Peper is nooit een aanvraag voor een officiële uitnodiging aan Walesa bij het stadhuis ingediend. Als Walesa inderdaad komt is hij ui teraard van harte welkom in Rotter dam, zo voegde de woordvoerder er aan toe. Walesa en Jankowski komen, zo is de stellige overtuiging van Walop. Gisteren heeft hij nog contact ge had met Jankowski die hem heeft verteld dat de visa geregeld zijn. Een woordvoerder van de Poolse ambassade in Den Haag, die overi gens nog niet van de uitnodiging wist, meende ook dat Walesa geen strobreed in de weg gelegd zal wor den. DEN HAAG Met vele miljarden subsidieert de overheid nuttige en wenselijke zaken. Investeringen in sociaal-economische zwakke re gio's, scholing van achtergebleven groepen, het streekmuseum en het opruimen van puin: er is geen maat schappelijke nood zo groot of de overheid betaalt mee. Burgers, be drijven en instellingen die enigszins aannemelijk kunnen maken dat hun arbeid in het algemeen belang is, kunnen rekenen op geldelijke steun. door Peter de Vries De subsidie-cultuur heeft in twintig jaar een ongekende bloei doorge maakt: in 1970 werd uit de schatkist nog geen vijf miljard uitgegeven aan subsidie, in 1987 werd veertig miljard bijgepast als stimulans voor schone doelen. Met het wassen van de subsidie stroom is ook de kritiek toegeno men. De inkomensverhoudingen raken drastisch verstoord, het geld komt deels terecht bij de mensen die het niet nodig hebben, en de overheidsuitgaven worden door de subsidieregelingen onbeheersbaar, luiden enkele belangrijke punten van kritiek. De kwalen waar de sa menleving aan lijdt zijn wellicht erg, maar subsidie is geen genees middel gebleken. Politiek is het slo pen of renoveren van deze heilige huisjes echter nauwelijks haalbaar gebleken. De Algemene Rekenkamer voegt aan de waslijst in haar gisteren ver schenen jaarverslag over 1988 nog een nieuw element toe. Simpel ge zegd komt de kritiek van de Reken kamer er op neer dat de ministeries er een potje van hebben gemaakt. Er schort heel wat aan de voorberei ding, uitvoering, juridische con structie, financieel beheer, controle en evaluatie op 722 door de Reken kamer onderzochte subsidierege lingen. De afgelopen jaren leek het alsof de overheid minder snel en minde^ie^n de buidel tastte. Het De Koning: subsidie verstoort de inkomensverhoudingen. <ioto anp> rapport van de Rekenkamer toont aan dat de overheid wellicht zuini ger, maar niet kieskeuriger is ge worden. Doelmatigheid Geheel volgens de traditie kijkt de Algemene Rekenkamer niet of het geld aan nuttige zaken wordt be steed. De Rekenkamer neemt voor kennisgeving aan dat het leeuwen deel van het geld wordt gestoken in versterking van de economie en verbetering van de volkshuisves ting, en dat dat vooral gebeurt via non-profitorganisaties en bedrij ven. De Rekenkamer concentreert zich slechts op de doelmatigheid van de subsidie-verstrekking. Daar is het bedroevend mee ge steld. Bij slechts 42 procent van de regelingen is vooraf nagedacht over de te verwachten effecten. Een mooie gedachte is er altijd, een sys tematische evaluatie uitzondering. De juridische vorm van de regeling rammelt vaak: in 37 procent van de gevallen ontbreekt een sanctierege ling voor het geval de gesubsidiëer- de zich niet aan de afspraken houdt. De controle oo het nakomen van de voorwaarden zou wel iets beter kunnen. In 71 procent van de geval len weet het departement niet wel ke kosten er gemoeid zijn met al leen al de uitvoering van de rege ling. Het woord 'evaluatie' wordt' misschien wel vaak in de mond ge nomen, tot daden leidt dat nauwe lijks. Vermakelijk is vooral het slot van de beschouwing. In zes pagina's geeft de Rekenkamer de ambtena ren van de departementen een korte cursus 'Hoe zet ik een subsidierege ling in elkaar zonder de zaak uit de hand te laten lopen'. De Rekenka mer blijft hopen dat de ministeries weliswaar onmachtig, maar in elk geval van goede wil zijn. Een handreiking, heet deze nauwelijks verholen terechtwijzing. Aanval Toch blijft het de vraag hoeveel ef fect de kritiek van de Rekenkamer zal sorteren. Enige scepcis lijkt op zijn plaats. De aanval op de subsi die-staat, die enige jaren geleden in gang is gezet, lijkt al geruime t,ijd over het hoogtepunt heen. Minister Jan de Koning (sociale zaken) waarschuwde in het vorige kabinet al dat het alsmaar subsidi ëren van gezinnen de inkomensver houdingen dramatisch verstoort. Belastingen, sociale premies, kin deropvang, huursubsidie en studie financiering zijn stuk voor stuk no dig, maar in combinatie gevaarlijk. Wie door promotie of wisseling van baan een gulden netto meer gaat verdienen, verliest soms drie kwart jes tot 1,05 gulden aan subsidie, schilderde De Koning. Zijn verzet tegen de 'marginale druk' smoorde in de opschudding. Het Sociaal-Cultureel Planbu reau kwam in 1977 en begin dit jaar met rapporten die aantoonden dat de subsidies nogal eens hun doel voorbij schieten. De hoogste inko mens trekken het meest profijt van de overheid waar het gaat om cul tuur, recreatie en volkshuisvesting. De bestbetaalde 40 procent van de bevolking ontvangt samen 48 pro cent uit de subsidiepot. De kritiek smoorde in verontwaardiging. Minister van financiën Onno Ru ding lanceerde de afgelopen jaren aanval op aanval op de subsidiepot. Elke keer wanneer draconische be zuinigingen de ministersploeg in hun greep hielden, wees Ruding verlekkerd naar de subsidie-miljar den. Naast afkeer van het middel ('een poging tot correctie van keu zes van burgers'), was er een tweede drijfveer voor Ruding: de subsidie uitgaven zijn niet te beteugelen. De Rekenkamer geeft Ruding nog eens gelijk. Zelfs wanneer de miljarden- overschrijding van de in vesteringspremie wir niet wordt meegeteld, wordt de subsidie-be groting nog altijd met tien procent overschreden. Aan de andere kant blijven handen vol geld over: 600 miljoen bij volkshuisvesting, 500 miljoen bij sociale zaken en werkge legenheid, bij elkaar zes procent van de subsidiebegroting. Boven dien staat er nog aan miljarden aan niet verrekende voorschotten uit. Ruding heeft de strijd tegen de subsidie-staat in de praktijk echter al enige jaren geleden verloren. El ke minister van CDA- of WD-huize heeft het heilig huisje gekoesterd, elke belangengroep heeft pal ge staan. De grootste zorg van Ruding is nu de beheersbaarheid, het in de hand houden van vooral de open- eind regelingen, waar ongelimi teerd aanspraak op gemaakt kan worden. Wat dat betreft bevat het rapport van de Rekenkamer voor hem een weinig opwekkende bood schap: de ministers springen net zo slordig om met de regelingen, die wel gebonden zijn aan een maxi mum-budget. Maart nat en warm DE BILT (ANP) - Maart 1989 is één van de zachtste maartmaan den van de eeuw (geweest). De gemiddelde temperatuur was 8 graden tegen 4,8 normaal, ^n er waren maar 2 vorstdagen tegen gewoonlijk 12. De regen viel met bakken uit de hemel: 85 mm tegen 48 mm normaal. Het aantal uren zon was met 100 maar iets minder dan de 112 uur die het langjarig gemiddelde vormt. ADVERTENTIE Indien u vóór 5 april i fotorolletje bij de Hema laat ontwikkelen en afdrukken, ontvangt u een waarde bon voor precies zo n rol letje, maar dan van 't Hema merk. i 5 april 1989 H89 302-31/3 fotoservice frht waar Vnnr Ip GpIH

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 3