Een droom wordt werkelijkheid Verbod editie Britse krant ANWB onderzoekt malafide praktijken Spaanse klinieken Bouwkunst 17e eeuw belicht Vaak met boot naar Engeland Antiekbeurs in het Turfschip Veroordeelde op anonieme getuigen moet toch cel in Leider Vietnam wil hervormingen versnellen VRIJDAG 31 MAART 1989 r[ g ^MHnarfiiai PAGINA U Een echt Indonesisch dorp moet volgende jaar langs de rijksweg Utrecht-Arnhem bij Ede verrijzen: Village Indonesia. De initiatiefnemers willen de cultuur uit de Gordel van Smaragd aanschouwelijk maken in een overdekt en authentiek Indonesisch dorp. De huisjes, tempels en andere gebouwen die in Village Indonesia een plaats moeten krijgen worden allemaal op ware grootte in Indonesië vervaardigd. Geen goedkoop karton of massaal geproduceerde gipsplaten. Want: "Als de mensen het complex straks binnenstappen moeten ze echt het gevoel krijgen voet te zetten op Indonesische bodem". door Boudewijn Warbroek Ook kunnen de bezoekers kennis maken met allerlei Indonesische ambachten en gebruiken. In 'de Vil lage' zullen typisch Indonesische gebruiksvoorwerpen te koop zijn en kunnen liefhebbers van de Indo nesische kookkunst er hun hart op halen. Ten slotte moet het geheel in de breedste zin van het woord gaan functioneren als ontmoetingscen trum voor de honderdduizenden Indonesische- Nederlanders en hun bloedverwanten. Want er zal ook nog gelegenheid zijn om congres sen te organiseren, zaken te doen, voorstellingen bij te wonen. Kortom: heel Indonesië onder één dak in Ede. Laten zien De grote man achter Village Indo nesia is de op Java geboren Raden Mas Slamet Tjokrohamidjojo (53). Zijn adelijk bloed is enkele jaren ge leden gekropen waar het normaal gesproken niet gaan kan. Uit op recht idealisme ontsproot aan het brein van deze in Naardense zaken man het unieke plan om op Neder landse bodem een Indonesisch dorp te bouwen. Het organiseren van grote pasar malams kon Tjokro hamidjojo niet langer bevredigen. "Ik had al zo vaak gedacht: Ik wou dat ik Indonesië kon laten zien", zegt hij. "Toen is op een gege ven moment het idee ontstaan om een permanent Indonesisch dorp aan te leggen. Inmiddels zie ik het als m'n roeping, als een missie, om de Village ook daadwerkelijk van de grond te krijgen". Tjokrohamidjojo wordt met raad en daad terzijde gestaan door diver se mensen. Een van hen is de 54-ja- rige Hagenaar Bendoro Raden Mas Roald Hadinegoro, ook al van ade- lijke komaf en net als 'Mas Tjokro' geboren op Java. Eigenlijk is Hadi- Village Indonesia langs rijksweg Utrecht-Arnhem negoro een evenknie van zijn .grote baas'. Hij praat met net zoveel bezie ling over zijn vaderland en heeft bo vendien dezelfde idealistische in slag. Een derde betrokkene is Arn hemmer Niek Vries. Deze 67-jarige accountant in ruste noemt zichzelf 'algemeen adviseur' van het Villa- ge-team. In de praktijk houdt hij zich vooral met de financiële kant van het project bezig. "Onze commerciële man (be doeld wordt Vries, red.) wil me nog weieens uitlachen", geeft Tjokroha midjojo toe. "Soms ben ik in zijn ogen tè idealistisch. Mijn doel is de banden tussen Nederland en Indo nesië te verstevigen. Iedere Neder lander heeft ergens in zijn hart een warm plekje voor Indonesië. Daar om geloof ik oprecht dat deze twee volkeren dichter naar elkaar toege bracht kunnen worden. En ik ben er van overtuigd dat Village Indonesia daar een rol in kan spelen". "Nederland en Indonesië hebben al 350 jaar met elkaar te maken", vult Hadinegoro aan. "En het won derlijke is dat een Nederlander bij een Indonesiër iets voelt dat hij zelf mist, terwijl dat omgekeerd ook het geval is. De Nederlander met z'n nuchterheid en de Indonesiër met z'n zachtmoedigheid; bij elkaar ont dekken ze karaktertrekken en ei genschappen die ze zelf niet heb ben". Vries benadrukt dat voortdurend gezocht wordt naar een evenwicht tussen de ideologische en commer ciële kanten van het project. "Het Hadinegoro rechtsen Tjokrohamidjojo, gefotografeerd bij de plek i i* vy-j het Indonesisch dorp moet verrijzen. wordt natuurlijk geen filantropi- De gebouwen op de achtergrond moeten wijken voor een nieuwe wegdie ook zou worden aangelegd als Village ^at Village Indonesia sche instelling", merkt hij op. Indonesia er niet komt. De maquette toont een ontwerp voor het complex. "Maar als het uitsluitend de bedoe ling was om snel geld te verdienen, konden we wel ophouden. Dan zou den we langs die snelweg een con grescentrum met een hotel en een zwembad moeten aanleggen". Praten Het zit Tjokrohamidjojo niet lekker dat zijn plan zoveel weerstand heeft opgeroepen bij de milieubeweging. Dat sommigen Village Indonesia een pretpark hebben genoemd, doet hem zelfs pijn: "Ik wil daar graag eens met de milieugroeperin gen over praten. Er bestaat nog al tijd veel onduidelijkheid over de doelstellingen van het project. Daarom wil ik graag een keer góed uitleggen wat onze bedoelingen zijn. En ik wil die mensen ook vra gen: Wat zit jullie dwars? Misschien kunnen we, zittend aan een ronde tafel, nader tot elkaar komen". Hadinegoro probeert het protest van de milieugroepen positief te be naderen. "Het gaat niet om óns", weet hij, "het gaat om de plek waar Village Indonesia komt. Niemand heeft bezwaar gemaakt tegen ons project als zodanig. Gelukkig maar, want dat zou verschrikkelijk zijn geweest. Village Indonesia komt te liggen op een akker aan de rijksweg. Als in de toekomst die geplande nieuwe weg is aangelegd, ontstaat daar een soort eiland. Daar kunnen we toch niemand kwaad doen?". Overigens zou Village Indonesia weieens zeer welkom kunnen zijn bij zowel de Nederlandse als de Indonesische regering. Nederland probeert de economische betrek kingen met de voormalige kolonie te intensiveren. De verwachting is dat kader als zakencentrum een rol van bete kenis kan spelen. En het belang van Indonesië? Duizenden lampjes en hon derden schijnwerpers zor gen van 16 maart tot en met 31 oktober elke avond vanaf zonsondergang voor een sfeervolle verlichting van Amsterdam meest bijzonde re bruggen en historische panden. Dit jaar is voor het eerst gekozen voor een spe cifiek thema. Het GEB, dat zorg draagt voor de stads verlichting, heeft besloten om dit keer de bouwkunst van de 17e eeuw extra in de schijnwerpers te zetten. In Amsterdam zijn nog veel nog veel staaltjes van bouw kunst uit die tijd bewaard gebleven en ruim 200 daar van worden belicht. Echte sfeer Twaalf jaar lang heeft Tjokrohamid jojo grote pasar malams georgani- seerd._Hoewel die evenementen in commercieel opzicht vaak cultuur kun je namelijk niet in een paar dagen creëren". Het is de bedoeling dat die 'echte sfeer' in Village Indonesia wèl tot uitdrukking komt. Naar de stellige overtuiging van Tjokrohamidjojo biedt de 'onuitputtelijke culturele bron van Indonesië' voldoende aan knopingspunten om tot in lengte van jaren steeds weer nieuwe aspec ten van zijn land onder de aandacht ces waren, kwam de Javaan steeds te brengen. De Indonesische cul- meer tot het inzicht dat hij zijn ei tuurschat is volgens hem zó groot, niet kwijt kon. "Op het laatst stelde dat pas na jaren en jaren stukje bij het me telkens weer teleur. Dit is beetje heel Indonesië aan bod is ge- Indonesië niet, dacht ik dan. Het weest. Daarom zullen de te bezichti- publiek vond die pasar malams wel gen huizen en tempels van tijd tot mooi, maar ikzelf op een goed mo- tijd ook worden vervangen door ment niet meer. Het was twee dagen nieuwe exemplaren. Waar de ene opbouwen, zes dagen open zijn en keer de Javaanse bouwstijl centraal in één dag weer afbreken. Daarom staat, kan later bijvoorbeeld de Bali- kon op zo'n pasar malam maar een nese architectuur worden bewon- heel klein facet van Indonesië wor- derd. Successievelijk worden op den belicht. De echte sfeer, de echte die manier alle tot de verbeelding end enthousiasme ontvangen. Na elke publicatie, hoe klein ook, staat Hadinegoro: "Sinds enige tijd lo- Educatief Volgens Tjokrohamidjojo dient Vil- ken er duidelijk anders i lage Indonesia ook doel. "Over huis de telefoon bij de initiatiefnemers pen de olie- en aardgasbaten roodgloeiend. De reacties zijn altijd land terug. Ter compensatie wil de positief. Sommige Edenaren den- overheid het toerisme stimuleren. Met Misschien worden potentiële toeris- educatief name de in Ede actieve milieugroe- ten na een bezoekje aan de Village Balinese tempel of peringen hebben bezwaar gemaakt Celebes kun je hele tegen de aanleg van het Indone- boeken schrijven", zegt hij. "Maar sisch dorp. Het project zou afbreuk weet het wel zeker! in Village kunnen de mensen straks doen aan het overwegend agrari- hoe zoiets ge- sche landschap ter plekke. Boven in van plan om dien bestaat de vrees dat het ver- de bouwwerkzaamheden in Indo- keer ter plekke 'vastloopt', omdat In het nieuwe vaarprogramma 1989 biedt P&O European ferries ruim 25.000 afvaarten van en naar Groot- Brittannië op zeven snelle kanaal routes. Hiermeee biedt de Britse re derij reizigers de grootste keuze. Jaarlijks vervoert P&O European Ferries ongeveer 1,5 miljoen perso nenauto's en 11 miljoen passagiers. Nieuws is de introductie van voor delige 'minitours' voor auto's en ca ravan. De kortingen bedragen zo'n 15 tot 50 procent. Voor frequente Engeland-reizigers is de Bonus Club geïntroduceerd, met exra kor tingen en gratis overtochten. Voor Nederlandse reizigers zijn vooral de vertrekhavens Oostende, Zeebrugge en Calais interessant. Deze routes hebben een hoge af- vaartfrequentie: Oostende (8 keer per dag), Zeebrugge (zes keer er dag) en Calais (15 keer per dag). Bo vendien zijn de oversteektijden kort, variërend van 4 uur tot 75 mi nuten. Voor meer informatie: 020- 470666. op video vast te leggen. Want nu al regelmatig filevorming op- Voor de 23e keer wordt in het Bredase Turfschip van 18 tot en met 27 maart niet dat de Indonesiër treedt bij het bewuste terrein. De de kunst- en antiekbeurs gehouden. Een aantal kunst- en antiehandelaren net zo bouwt als de Nederlander. Er gemeente Ede hoopt de verkeers- overvloed aan waardevolle en zeldzame objecten, waaronder onder a moet op een bepaalde dag begon- problemen op te lossen door het dere meubels, aardewerk en schilderijen, tentoonstellen. Verder wordt aandacht besteed aan voorlichting over aankoop en financiering, transport verzekering, beveiliging en presentatie. De kunst- en antiekbeurs i worden gebeden. En het is allemaal route ter plekke. Beide maatregelen gelijks geopend handwerk natuurlijk' In Indonesische kringen plan van Tjokrohamidjojo met laai- worden simpelweg noodzakelijk het geacht, ook als Village Indonesia er niet komt. Alleen op de zondag is de beurs 11.00-18.00 uur geopend. De entreeprijs bedraagt f 12,50, P65 f7,50 e deren tot 12 jaar hebben gratis toegang. Voor meer inlichtingen WV Bre da 076-222444. Publicatie rapport verhinderd LONDEN (AP) - Het bittere gevecht om het beroemde Harrods warenhuis in Londen heeft gisteren een nieuwe ronde beleefd toen de minister van handel Lord Young opdracht gaf een speciale editie van het zondagsblad The Observer in beslag te nemen. The Observer wilde een geheim rapport bekend maken over het over namegevecht. De strijd om Harrods gaat tussen de Egyptische ge broeders Al-Fayed en Lonrho PLC, de eigenaar van ondermeer The Observer. Zodra het ministerie van handel gis teren hoorde dat The Observer een speciale editie over het bewuste rapport wilde uitbrengen, werd bij de Hoge Raad een publicatieverbod gevraagd. The Observer had giste ren op het middaguur in een oplage van 250.000 exemplaren de speciale editie willen uitbrengen. Maar 10 minuten voor de 16 pagina's tellen de krant in de verkoop zou gaan, gaf rechter Tudor Evans het verbod op publicatie. Het ministerie van han del liet buitenlandse persbureaus telefonisch weten dat het publica tieverbod ook voor hen gold. Lord Young heeft gisteravond ge- eist dat Lonhro zegt hoe de krant aan een kopie van het rapport is ge komen en Young eist teruggave van alle eventueel nog circulerende exemplaren van het rapport. Paul Spicer, directielid bij Lonr ho, zei dat het bedrijf de inbeslagna me waarschijnlijk zou gaan aan vechten omdat het in het belang van het publiek was dat het maanden lang achtergehouden rapport open baar gemaakt zou worden. Mohamed Al-Fayed, directeur van de winkelketen House of Fra- ser, die eigenaar is van Harrods, zei tegen de Britse omroep BBC: „Hoe zeer Tiny Rowland (de topman van Lonrho) zijn krant The Observer ook misbruikt, hij zal Harrods nooit bezitten". De gebroeders Al-Fayad kochten het House of Fraser in 1985 voor 615 miljoen Britse pond, zo'n 2,1 mil jard gulden. Lonrho's pogingen om de winkelketen - en daarmee Har rods - te kopen waren keer op keer verboden door de commissie voor fusies en monopolies. Sindsdien is Lonhro in een heftige campagne verwikkeld om de overname door Al-Fayed terug te laten draaien. In april 1987 begon de regering een onderzoek naar de gang van za ken rond de overname van het Hou se of Fraser door de Al-Fayeds. Het ministerie van handel zegt het rap port niet te hebben gepubliceerd op verzoek van de fraudedienst van de regering, die de affaire in onderzoek heeft. Rowland heeft in het Hogerhuis de beslissing het rapport geheim te houden aangevochten. Volgens hem hebben de gebroeders Al- Fayed bij de overname van House of Fraser gelogen over de omvang van hun rijkdom en de herkomst er van, iets wat de Egyptische broers ontkennen. DEN HAAG (ANP) - Een 31-jarige Hagenaar die zes jaar heeft gekre gen voor een gewapende overval, moet zijn straf gewoon uitzitten. Ook al is hij veroordeeld op grond van anonieme getuigenverklarin gen. De man had bij de Haagse rechtbank een kort geding aange spannen om zijn straf opgeschort te krijgen totdat de Hoge Raad en het Europese Hof uitspraak hebben ge daan over anonieme getuigenver klaringen. Die eis werd gisteren af gewezen door vice-president Port- heine van de Haagse rechtbank. De man en een medeverdachte werden vorig jaar op vrije voeten gesteld na een kort geding-uit spraak van Portheine's collega Hol- trop. Deze vond dat de twee rechten konden ontlenen aan de opvatting van de Europese commissie voor de rechten van de mens over anonieme getuigenverklaringen. Op basis daarvan was de derde verdachte in de zaak veroordeeld en dat was vol gens de commissie onjuist. Voor de verdachte leverde dat niet veel op, want hij was inmiddels aan Zweden uitgeleverd. De twee andere ver dachten, ook op anonieme getui genverklaringen veroordeeld, za gen hierin ook hun kans om het i te vechten. In december vernietigde het ge rechtshof in Den Haag in hoger be roep het vonnis van Holtrop. Twee weken geleden kreeg het tweetal, dat intussen tegen het arrest van het gerechtshof in beroep waren ge gaan bij de Hoge Raad, het verzoek zich te melden voor het uitzitten van de rest van hun straf. Een van- hen kwam opdagen, de 31-jarige Hagenaar niet. Hij spande daarop een kort geding aan bij Portheine. HARARE - De Britse premier Thatcher bedient de tam-tam in de Zimbab waanse hoofdstad Harare. Zij brengt op het ogenblik een bezoek aan ver schillende staten in zuidelijk Afrika. (Foto ap> SINGAPORE (GPD) - De Vietna mese partijleider, Nguyen Van Linh, heeft vandaag krachtig ge pleit voor een „versnelling van de economische hervormingen". Ra dio Hanoi meldde vanochtend, dat het onder controle brengen van de inflatie in Vietnam, die op het ogen blik de recordhoogte heeft bereikt van zevenhonderd procent, een „brandende economische en poli tieke kwestie" is. In zijn afsluitende toespraak op het partijcongres, zei Nguyen Van Linh, dat „buitenspo rige subsidies van de prijzen de in flatie in de hand hebben gewerkt". Het feit dat de partijleider krach tig aandrong op versnelling van de hervormingen, betekent volgens di plomatieke waarnemers, dat Linh voorlopig de strijd in de top van de partij tegen de conservatieven heeft gewonnen. De conservatieve stroming wordt aangevoerd door de gebroeders Le Due Tho en Mai Chi Tho. Zij vinden dat het (vernieuwings)beleid van de hervormers een ramp is voor de na tie. Aan de kant van de gebroeders Tho staan premier Do Muoi en mi nister van defensie Le Due Anh. De ze groep is fel gekant tegen een vrije markt economie en zijn er in ge slaagd om de ambitieuze plannen van Van Linh tot dusver te sabote ren. De conservatieven hebben in de partij en de regering de meeste in vloed, terwijl de hervormers onder leiding van Van Linh de media ach ter zich hebben. Daarom, zeggen di plomatieke waarnemers, komt de stem van de tegenstanders van de hervormingen in de kranten niet door. Maar hun invloed is vooral groot in het ambtenarenapparaat en in het leger. DEN HAAG/BENIDORM - De par ticuliere klinieken aan de Spaanse kust verdienen grof geld aan de Ne derlandse toeristen die in zo'n zie kenhuis belanden. Op de nota's aan de verzekeringsmaatschappijen worden kosten opgevoerd van vol strekt overbodige onderzoeken en geneesmiddelen. De patiënten ver blijven bovendien veel langer in het ziekenhuis dan medisch gezien noodzakelijk is. De commerciële klinieken doen er alles aan om de kosten van het verblijf kunstmatig op te voeren. Dat is mogelijk omdat de tarieven in Spanje vrij zijn en de ziekenhuizen dus mogen rekenen wat ze willen. Er zijn zelfs klinieken, die de patiën ten op de afdeling intensive care leggen, omdat een bed daar meer geld oplevert. Ook is het gebruike-, lijk dat patiënten een infuus krijgen toegediend, terwijl daarvoor geen enkele medische indicatie bestaat. De ANWB is de afgelopen winter begonnen de malafide praktijken in de Spaanse ziekenhuizen te inven tariseren. Een speciale medewerker is daarvoor tijdelijk gestationeerd bij de verschillende steunpunten van de ANWB in de Spaanse toeris tenoorden. Volgens de heer Groot- meijer, plaatsvervangend chef van Nederlandse overwinteraars tijdens de dagelijkse ochtendgymnastiek op het strand van Benidorm. (Foto gpd> de alarmcentrale, hoopt de ANWB op die manier „inzicht te krijgen in de ondoorzichtige tarieven die de ziekenhuizen hanteren en in de soms merkwaardige behandelwij ze". Het onderzoek, dat dit voorjaar wordt afgerond, moet leiden tot stringende (prijs)afspraken met de ziekenhuizen in Spanje. Vooral in de wintermaanden, wanneer tienduizenden oudere landgenoten in Spanje overwinte ren, wordt er door de privéklinie- ken goed geboerd. „We proberen de mensen te verwijzen naar de staats- ziekenhuizen. Daar valt niets op aan te merken", zegt Grootmeijer. „Maar vaak is het kwaad al ge schied. Het is namelijk niet de pa tiënt die de ziekenhuiskeus bepaalt. Hostessen, baliepersoneel van de hotels en Spaanse artsen verwijzen de Nederlanders naar privéklinie- ken". Volgens de heer Wanders van Eu rocross in Noordwijk, een organisa tie die de buitenlandse belangen be hartigt van een groot aantal zieken fondsen en verzekeringsmaat schappijen, bestaan er sterke ver moedens dat de klinieken hotelper soneel en hostessen betalen om toe risten naar die ziekenhuizen te stu ren. „Het is natuurlijk nooit te be wijzen, maar er gebeuren daar rare dingen. Ik zal het woord mafia niet gebruiken, maar het lijkt er wel op". Nerveuze patiënten - en wie is dat niet als je in een vreemd ziekenhuis wordt opgenomen - krijgen geen kalmeringstabletje maar een psy chiater aan hun bed. Grootmeijer: „Als je dan achteraf vraagt waarom de patiënt bezoek van een psychia ter heeft gehad, krijg je als ant woord dat de behandelend arts de patiënt niet begreep. Dat is logisch wanneer de dokter en de patiënt el- kaars taal niet machtig zijn, maar dat heeft natuurlijk geen medische oorzaak". Dokter Grasmeijer, een Neder landse huisarts die zich in Beni dorm heeft gevestigd, ergert zich al jaren aan die praktijken. In het ver leden heeft hij in een interview voor Radio Benidorm weieens uitge haald naar zijn Spaanse collega's en dat is hem toen niet in dank afgeno men. De Nederlander moest zich verantwoorden voor het medisch tuchtcollege en is sindsdien voor zichtiger. „Onbekenden hebben na die radio-uitzending mijn auto met verf beklad. Er stond in het Spaans op geschreven dat ik een kwakzal- Volgens dokter Grasmeijer kun nen de malafide praktijken alleen worden doorbroken, als de Neder landse toeristen zich niet laten ver leiden tot opname in een particulie re kliniek. „Wie niet in een zieken huis thuis hoort, moet daar niet naar worden verwezen. Nederlandse toe risten moeten zich wenden tot Ne derlandse artsen hier in Spanje of tot Spaanse artsen, die de Neder landse taal machtig zijn. Dan kom je niet in dat circuit terecht. Er zijn voldoende Spaanse doktoren die gewoon hun werk willen doen en niet schandalig veel geld willen ver dienen". Eurocross, met meer dan vijf mil joen Nederlandse verzekerden, pro beert al jaren greep te krijgen op de Spaanse klinieken. Voordat een pa tiënt wordt opgenomen, moet de verzekeringsmaatschappij garan deren dat de kosten worden be taald. Wanders: „Er zijn maatschap pijen die de garantie ongelimiteerd geven. Dat doen wij niet meer. Wij laten de ziekenhuizen weten tot welk bedrag ze mogen gaan". De alarmcentrale van Eurocross heeft zeven doktoren in dienst, die telefonisch overleggen met de be handelend arts van het ziekenhuis. Aan de hand van de diagnose wordt dan de verblijfsduur in het zieken huis bepaald. „Als iemand wordt opgenomen voor een blinde-dar- monsteking weten we dat de opna meduur een dag of vijf is. We weten ook, uit ervaring, hoeveel zo'n ope ratie ongeveer kost. Met die twee gegevens bepalen we de hoogte van de garantie". Klinieken die daar niet mee ak koord gaan, moeten dat met rede nen omkleed melden. Toch gebeurt het dat Eurocross nota's uitbetaalt, die veel hoger liggen dan het afge sproken bedrag. „Het belang van de patiënt staat voorop. Als we twijfe len, betalen we toch uit. Het zijn trouwens telkens dezelfde klinie ken die de limiet overschrijden. Als dat te vaak voorkomt, gaan we met zo'n ziekenhuis praten". Wanders erkent dat het systeem niet waterdicht is. „Er zijn nog altijd klinieken, die absurde tarieven en honoraria berekenen. We hebben weliswaar het kaf van het koren kunnen scheiden, maar het aantal klinieken dat dit soort praktijken bezigt, neemt nog steeds in aantal toe".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 11