Turks parlementslid schiet collega dood KOCKl'OKT Israëlische kopzorgen over Palestijnse solidariteit hchibM Onduidelijkheid over motief dader Trekvogels en zeedieren bedreigd Olievlek bij Alaska niet te stuiten Machtsvertoon na bloedige rellen Kosovo China folterde gevangenen dood DONDERDAG 30 MAART 1989 ANKARA - Een schietpartij met dodelijke afloop in de wandelgangen van het Turkse par lement verergerde gisteren de crisisstemming in de hoofdstad Ankara, die was ontstaan na de forse nederlaag zondag van de regerende Moederland Partij bij gemeenteraadsverkie zingen. Idris Arikan, afgevaardigde van de MP, schoot Abdurrezak Ceylan, af gevaardigde van de Partij van het Juiste Pad (PJP), in de borst, toen deze tussenbeide wilde komen in een gevecht tussen Arikan en de on afhankelijke afgevaardigde Zeki Celiker. De kogel zou voor laatstge noemde bestemd zijn geweest. Alle drie zijn afkomstig uit de Kurdische provincie Siirt, in het zuidoosten van Turkije, waar een guerrillastrijd woedt. door Frans van Hasselt Ceylan ontving de eerste medische hulp van de minister van binnen landse zaken Kalemli, een arts, maar overleed enkele uren later na een spoedoperatie in het zieken huis. Premier Özal drukte in een brief aan Suleyman Demirel, voor zitter van de oppositionele even- Ozal heeft dit argument omge- conservatieve PJP zijn leed- draaid. „Dit betekent dat hun finan- het gebeurde betoogde tegelijkertijd dat dit geen politieke achtergrond had. Demirel's partij was de grootste winnaar van de verkiezingen zondag, waarin zij de MP qua stem- menaantal passeerde. In het parle ment van 450 had zij een fractie van slechts 57 leden. Volgens specula ties staan minstens 50 van de 291 af gevaardigden Van de totaal versla gen Moederlandpartij klaar om naar de PJP over te lopen. De ruzje kan zijn voortgekomen uit een 'oneer baar aanzoek' dat de MP-afgevaar- digde zou zijn gedaan om over te lo pen. Maar het is ook mogelijk dat er lokale aangelegenheden aan ten grondslag liggen. De provincie Siirt moet, als vele Kurdische districten, in de periode van de gemeente raadsverkiezingen weer in het te ken van stammentwisten hebben gestaan. De provincie kwam onlangs ook in het nieuws nadat op een vuilnis belt bij de provinciehoofdstad de lijken waren gevonden van drie Kurdische guerrillastrijders. Vol gens de bevolking waren daar nog veel meer lijken gedeponeerd. Bij Siirt bevindt zich het verhoorcen- trum voor opgepakte Kurdische mi litanten. Inmiddels probeert Özal minis ters te vinden voor een ingrijpend te wijzigen nieuw kabinet dat nog bij drie jaar zou moeten regeren. ciering wordt gestopt", zei hij, „waarmee het probleem van de in flatie meteen wordt opgelost". Oprichting van parlementaire milieu-organisatie Europa en VS Volgens Muntingh is het vooral de bedoeling „van elkaar te leren". Bovendien wil men gezamenlijk initiatieven nemen voor nieuwe milieuwetgeving. Daarbij moet voorkomen worden dat landen el kaar op milieugebied in de weg zit ten, waardoor zij tegen elkaar kun nen worden uitgespeeld. „Als wij bijvoorbeeld in de EG wetgeving aannemen die de invoer van tropisch hardhout verbiedt, dan moet de industrie niet kunnen uitwijken naar de Verenigde Sta- Aan Amerikaanse kant zijn bij de ten, Japan of Rusland. In al die ge- oprichting van de parlementaire meenschappen zou gelijkluidende milieuorganisatie een senator en wetgeving moeten bestaan, BRUSSEL (GPD) - Leden van het Europees Parlement, die zich bezig houden met milieuproblemen, rich ten samen met collega's van het Amerikaanse Congres vandaag in Brussel een internationale organi satie op. Doel is het beter op elkaar afstemmen van de milieuwetgevin gen in de wereld Daartoe zullen de parlementa riërs enkele malen per jaar met el kaar gaan overleggen, informatie over milieuproblemen uitwisselen en elkaar op de hoogte houden van nationale plannen inzake milieu wetgeving. Zij hopen zo in de gehe le wereld tot een gelijke aanpak van milieuproblemen te komen. Van Europese zijde organisatie vier Europarlementa riërs uit verschillende politieke stromingen deel. Voor Nederland is dat de socialist Hemmo Muntingh. Guatemalaanse regering geeft toe aan gevangenen GUATEMALA STAD (GPD) - De regering van Guatemala heeft tot op zekere hoogte toegegeven aan de ei sen van muitende gevangenen, die Hoewel de uitslag van zondag *«.«- sinds zondag honderden gijzelaars welijks anders kan worden geïnter- in hun macht hebben. Aangekon- preteerd dan dat nog slechts een digd is, dat alle straffen met 5 jaar vijfde deel (zo'n 21 procent) van het zullen worden verminderd. Verder electoraat achter hem staat. Tevo- is beloofd dat er geen repressailles ren had -de premier zelf gesproken komen tegen de initiatiefnemers van ontslagname als het resultaat van de opstand. teleurstellend zou zijn. Demirel Ook is het bewind van de chris- heeft hem nu beschuldigd van ge- ten-democraat Cerezo bereid om de brek aan betrouwbaarheid, directie van de gevangenis te ver- Qok de kranten bedenken bijna vangen. Eveneens is toegezegd, dat unaniem talloze redenen waarom alles in het werk zal worden gesteld özal niet verder kan aanblijven, om de slechte levensomstandighe- Een daarvan is de onmogelijkheid, den in de uitpuilende Guatemalaan se gevangenissen te verbeteren. De opstandige gevangenen had den in eerste instantie een complete amnestie of een gedeeltelijk kwijt schelding van hun straf geëist. Vol gens de laatste berichten zouden de meesten van hen vijf jaar 'korting' te weinig vinden. Veel van de rebel len, naar schatting 200 van de meer dan 1300 gevangenen, zijn veroor deeld tot 30 jaar of meer. Verder be vinden er zich in de gevangenis ook c^"' inn familidlpfion pn WASHINGTON - Vissers in Prin ce William Sound proberen wanho pig hun visgronden tegen de olie te beschermen nu pogingen om de olievlek binnen de perken te hou tegen hem hebben gekeerd. Maar den zijn mislukt. Het gaat met name om zalm- en haringvissers die hun toekomst eeruïneerd zien. De olie, aangemoedigd door een - sterke wind, spreidt zich steeds ver- Zu.dafnka is gisteren opnieuw der ul( Qver /e baaj en vervuiH de kust. Pogingen om met drijvende niet langer te realiseren, want de olie heeft zich over een te groot ge bied verspreid. Exxon heeft offi cieel toegegeven dat er geen redden de oostkust hongerstaker ontsnapt. Zes voormalige gedetineerden hebben intussen toevlucht gezocht Britse ambassade in Pretoria dammen de oliemassa tegen te hou- den zijn mislukt, omdat de olie van- nog ongeveer 600 familieleden vrienden. Een paar uur voor de aankondi ging van de regering waarschuw den woordvoerders van de muiters dat ze eigenlijk niets meer hebben te verliezen dan hun eigen leven. Volgens de als bemiddelaar optre dende ombudsman voor de men senrechten, Menendez, zou er onder de gevangenen de nodige onenig heid bestaan. Die bewering werd na het vallen van de nacht bevestigd door de vlucht van naar schatting 100 ge vangenen en 20 als gijzelaars funge rende familieleden. Tijdens hun vlucht werden ze door de rebellen beschoten. Buitenland kort Arafat Het uitvoerend comité van de Pa lestijnse Bevrijdingsorganisatie PLO heeft Arafat aangewezen als president van de onafhankelijke' Palestijnse staat die de PLO in no vember vorig jaar proclameerde. Schoonheidskoningin De voormalige Indische schoon heidskoningin Pamela Bordes, die in Engeland het middelpunt is van een seks- en politieke schandaal, is naar het Indonesische eiland Bali gevlucht. Rijn Een Nederlandse duwvaartcombi- natie heeft op de Rijn na beroering met de rivierbodem stookolie verlo ren. Een 50 kilometer lange oever strook tussen Bad Honnef in de buurt van Bonn en Keulen is met dikke olieklonters vervuild. w er rr wege de sterke wind onder de dam- opheffing geeist van^dej ep^ men doorglipt. Plannen om de dry- ,A J 6 vende olie met chemicaliën te be- strijden of in brand te steken zijn blijf naar Alaska. Vele van deze die ren zullen eveneens door olie vergif tigd voedsel tot zich nemen en ster- De kans dat president Bush in Washington de federale regering zal inschakelen bij de schoonmaak lijkt niet groot. De voorlopige con clusie in Washington is dat de fede rale overheid niet meer doen dan nu al gedaan wordt. De president zal een definitieve beslissing nemen na olie zich heeft verspreid zegt de terugkeer van zijn ministers naar Iarossi, directeur van Exxon s Washington. door Jaap van Wesel "Het is ongelofelijk hoe snel de transportafdeling. Veel vissers, ge steund door de plaatselijke autori- teiten, proberen nu wanhopig hun verkiezingen gepresenteerd als President Bush verkeert in een politiek dilemma. Hij heeft zich bij De organisatie zal voorlopig al leen leden van het Europees Parle ment en het Congres omvatten. De EG en de VS veroorzaken samen meer dan 40 procent van de milieu vervuiling in de wereld. Als de orga nisatie eenmaal goed draait kunnen ook parlementariërs ujt bijvoor beeld Japan en zelfs de Sovjetunie toetreden. Parlementariërs uit de afzonder lijke lidstaten van de EG zullen wor den geweerd. Volgens Muntingh zou toelating van nationale parle mentariërs de zaak alleen maar on nodig gecompliceerd maken. Bo vendien wordt de wetgeving over grensoverschrijdende milieuver ontreiniging een zaak van de Eu ropese Gemeenschap. Er komt een klein permament bu reau voor de coördinatie van de werkzaamheden, „maar hoofdzaak zijn de directe contacten tussen de parlementariërs", aldus Muntingh. Morgen zullen de zeven initiatiefne mers de meest acute milieuproble men bespreken. Thatcher ziet in dialoog oplossing voor apartheid HARARE/LONDEN (DPA/Rtr/AFP) De Britse pre mier Thatcher heeft gisteren tijdens haar bezoek aan Zimbabwe er weer op aangedrongen de apartheid in Zuidafrika door onderhandelingen op te lossen. In de regio vindt een grote verandering plaats, zo zei zij bij aankomst in Harare dinsdag avond, en in deze nieuwe atmosfeer kan aan het probleem van apartheid door geduldig overleg een eind wor den gemaakt. Volgens Thatcher is de tijd rijp voor een diplomatiek initiatief. De premier voerde gesprekken met president Mugabe van Zimbabwe. In noord-Zimbabwe voerde zij overleg met Mugabe en de Mogam- biquaanse president Chissano. Mugabe zwakte onlangs nog zijn harde standpunt geen dialoog te voeren met Pretoria wat af. Twee weken geleden zei hij voor het eerst dat onder bepaalde voorwaarden met Pretoria gepraat kan worden. In het beleid voor de zuidelijk Afrika vestigt de Britse regering de hoop op de Sovjetunie als bemidde laar. De Britse krant 'The Times' meldde gisteren dat de Zuidafri- kaanse minister van buitenlandse zaken Roelof Botha onlangs in Mo zambique de plaatsvervangend mi nister van buitenlandse zaken Ada- misjin van de Sovjetunie heeft ont moet. Intussen verwierp het verboden Afrikaans Nationaal Congres (ANC) gisteren het voorstel van Thatcher om geweld af te zweren in ruil voor de vrijlating van zijn sinds 1962 door Zuidafrika geïnterneerde lei der Mandela. Dit maakte de woord voerder van het ANC, Sebina, in de Zambiaanse hoofdstad Lusaka be kend. Thatcher zei afgelopen week dat zij niet naar Zuidafrika gaat voordat Nelson Mandela is vrijgelaten. BELGRADO (Rtr/AFP) - Leger- en politie-eenheden hebben gisteren in de roerige provincie Kosovo in Joegoslavië op niet mis te verstane wijze willen laten zien wie er de baas is. Een dag na „het grootste bloedbad in Joegoslavië sinds de Tweede Wereldoorlog", zoals een westerse diplomaat het uitdrukte, bulderden talrijke tanks door Koso vo en waren de straten vergeven van militairen en politie-agenten. In de hoofdstad Pristina waren uitgebrande autowrakken, glas scherven, traangasgranaten en ver brokkelde stenen de stille getuigen van de hevige strijd van de etnische Albanezen tegen de recente wijzi ging van de grondwet die de repu bliek Servië meer zeggenschap geeft over de autonome provincie. Bij de onlusten kwamen de afgelo pen dagen minstens 29 mensen om het leven. Het Joegoslavische ministerie van binnenlandse zaken noemde de rellen „een gewapende opstand". De staatsradio van Kosovo sprak van een „contra-revolutie". De cen trale regering in Belgrado heeft een uitgaansverbod in Kosovo inge steld en extra troepen naar de pro vincie gestuurd. Albanië beschuldigde Joegosla vië gisteren van „brute onderdruk king" van de 1,7 miljoen etnische Albanezen. De toestand in Kosovo werd vergeleken met de Palestijnse opstand in de door Israël bezette ge bieden en met de stryd tegen de apartheid in Zuidafrika. „Geen enkele wet beschermt nu de Albanezen in Kosovo. Zij zijn overgeleverd aan de tanks. Zij zijn allen tot contra-revolutionairen en vijanden verklaard", aldus het com munistische partijblad Zeri i Popul- lit van Albanië. Servische leiders juichen de grondwetswijziging in Kosovo toe. De grootste republiek van Joegoslavië krijgt met haar zeg genschap over het veiligheids- en justitiële apparaat in de provincie een instrument in handen om de vervolging van de Servische min derheid door de Albanezen tegen te gaan, zo wordt gezegd. Bovendien kan er wellicht een einde worden gemaakt aan de Albanese pogingen tot afscheiding van de provincie van Servië. Andere Joegoslavische republie ken zijn minder gelukkig met de grondwetswijziging. Zij zien hierin een poging van de republiek Servië haar macht uit te breiden ten koste van de kwetsbare Joegoslavische federatie. Volgens bronnen van de Servische communistische partij zal Servië op het partijcongres dit jaar proberen de meeste posten in het Joegoslavische Centraal Comité te bemachtigen. De populistische Servische partijleider, Slobodan Milosevic, die wordt beschouwd als de motor achter de grondwetswijzi ging, is reeds naar voren geschoven als de nieuwe president van de re publiek. eigen visgebiedjes tegen het drei gende gevaar van de zich overal ver spreidende olie te beschermen. Het staat nu al vast dat een grote hoeveelheid walvissen, zeeleeu wen, otters en vogels het slachtoffer zullen worden van de ramp. Vogels en dieren die de met olie bedekte kadavers eten zullen eveneens ster ven aan olievergiftiging. De ramp komt op het meest on gunstige tijdstip. Veel walvissen, otters, zeeleeuwen, vogels en vissen beschermer van het milieu. Hij heeft echter eveneens hechte ban den met de olie-industrie. Milieu groeperingen als Greenpeace zeg gen dat zij nog afwachten in hoever re president Bush zijn beloftes om het milieu te beschermen waar gaat maken. De lekgeslaggen olietanker Exxon Valdez had slechts een enke le bodem. Dat heeft de scheepsbou wer National Steel and Shipbuil ding maatschappij die de supertan ker heeft gebouwd, bevestigd. Een ADVERTENTIE komen tijdens de trek vanuit het extra bodem had wellicht het onge- zuiden op weg naar hun luk kunnen voorkomen. Honderden Chileense vrouwen wandelden gisteren demonstratief door de Peking. straten van de hoofdstad Santiago, getooid met maskers en poppen met Het folteren zich mee dragend waarop de namen stonden geschreven van vermiste poli- verkrijgen var tieke leiders. Het was gisteren precies vier jaar geleden dat drie PEKING (UPI/DPA) - De Chinese politie heeft het vorig jaar 227 ge vangenen zo ernstig gefolterd, dat zij aan de gevolgen ervan overleden of invalide werden. Dat heeft de Chinese procureur-generaal giste ren verklaard voor de vergadering het Nationale Volkscongres in tische voormannen door de Chileense politie werden vermoord. ■an gevangenen bekentenissen o der dwang is wijd verbreid in China. oafp) öe procureur-generaal verklaarde dat illegale arrestaties en valse be schuldigingen aan de orde van de dag zijn. Ongeveer 4700 politie-agenten schonden vorig jaar de rechten van gevangenen. Omdat politiemensen hun dienst hadden verwaarloosd kwanjen 5207 mensen om het leven. De Chinese regering sprak tot nu toe de beweringen van mensen rechtenorganisatie Amnesty Inter national tegen. LEIOEN SCHOENWINKEL'BRABANT" N00R0EINDE 42 LEIDEN VAN DALEN SCHOENEN. D0NKERSTEE6 21 LEIDEN VAN DALEN SCHOENEN. HAARLEMMERSTRAAT 128 LEIDEN THEO VERHEIJEN SCHOENEN. DE KOPERMOLEN 25 R0EL0FAREN0SVEEN N.J. SPIERENBURG. N00RDEINDE 41 Moldavië De centrale regering in Moskou heeft speciale onderzoekers naar de Sovjetrepubliek Moldavië gestuurd na een massale nationalistische be toging eerder deze maand. Het be stuur en de partijleider zouden vol gens de regeringskrant de Pravda veel te aarzelend hebben gerea geerd op de toenemende onrust on der de bevolking. Verkiezingen In de Sovjetunie zijn drie datums vastgesteld voor de tweede ronde van de afgelopen zondag gehouden verkiezingen voor het Volkscon gres van Afgevaardigden. Op 14 mei worden verkiezingen gehouden in 199 districten waar geen van twee kandidaten de drempel haalden. Op 2 of 9 april wordt gestemd in de res terende 76 districten waar drie of meer kandidaten waren geregi streerd. TEL AVIV In Israël en de bezette gebieden is vandaag een grote le ger- en politiemacht op de been ge bracht in verband met 'Landdag', de belangrijkste nationalistische herdenkingsdag van de Arabische bevolking. De Westelijke Jordaan- oever en de Gaza-strook zijn sinds gisteravond van de buitenwereld af gesloten. Arabische inwoners van de Westoever mogen gedurende 24 uur Israël niet in en in de hele Gaza- strook geldt voor onbepaalde tijd een uitgaansverbod. De Arabische bevolking binnen Israël staakt mas saal. door Ad Bloemendaal De militaire autoriteiten op de Wes telijke Jordaanoever hebben giste ren de plaatselijke leiders ontboden en hun gezegd dat de bevolking zich moet onthouden van gewelddaden. Zij kondigden aan dat het leger snel en effectief zal optreden om orde verstoringen de kop in te drukken. Vorig jaar zijn tijdens de Landddag bij onlusten op de Westoever vier Palestijnen doodgeschoten. Pam flet nummer 37 van het Verenigde Leiderschap van de Palestijnse Op stand heeft opgeroepen tot een har de confrontatie met het Israëlische leger. Het pamflet doet ook een beroep op de Arabische bevolking van Is raël zich gewelddadig te verzetten. Maar plaatselijke leiders hebben aangedrongen op vreedzame beto gingen en een algemene staking. De politie heeft toegezegd dat ze geen Arabische dorpen in Israël zal bin nengaan, tenzij dat strikt nodig is. Vorig jaar zijn de demonstraties in Israël rustig verlopen. De belangrijkste drijvende kracht achter de Landdag-activiteiten bin nen Israël is Rakach, de Israëlische communistische partij, die zich al tijd al heeft bekommerd om het lot van Israëls 750.000 Arabieren. De overige partijen, met uitzondering van de kleine Progressieve lijst voor Vrede en de nieuwe Arabische De mocratische Partij, leggen alleen in verkiezingstijd een warme belang stelling aan de dag voor de Arabi sche minderheid. Rakach levert meer dan de helft van de leden van het Nationale Co mité van Hoofden van Arabische Raden, een lichaam dat is opgericht ter behartiging van de belangen van Arabische steden en dorpen maar de laatste jaren is uitgegroeid tot een soort politiek leiderschap. Het comité organiseert vandaag de be langrijkste demonstraties in de Ara bische sector. De betogingen zijn bedoeld om Palestijnen willen zich niet onderwerpen aan het Israëlische ge zag. Het afgelopen jaar hebben zij dat dan ook bewezen door talloze stakingen en opstanden in de bezet te gebieden. (toto ap> het gevoel van saamhorigheid bin nen de Arabische gemeenschap te versterken en, vooral de laatste ja ren, verbondenheid te tonen met de Arabische bevolking van de Weste lijke Jordaanoever en de Gaza- strook. Het gaat daarbij vooral om een vertoon van eenheid naar bui ten, want intern zijn Israëls Arabie ren verdeeld in vele politieke en re ligieuze groepen. De staking op de eerste Landdag, in 1976 werd een vertoning van eensgezindheid dankzij het geweld dadig optreden van het Israëlische leger. Op 29 maart van dat jaar werd een legertruck gedwongen te stop pen voor een barricade bij het Ara bische dorp Sachnien. Toen de sol daten uitstapten, werden ze beko geld met stenen en brandende fak kels. Zij openden daarop het vuur op de bevolking. Ook by de erop volgende huiszoekingen en arresta ties vielen slachtoffers. In totaal vie len op die eerste Landdag zes doden te betreuren. De gebeurtenissen van 1976 luid den een verdere 'Palestinisering' in van de Israëlische Arabieren, een ontwikkeling die al was begonnen in 1967, toen Israël na de Zesdaagse oorlog het bewind overnam op de Westelijke Jordaanoever en in de Gaza-strook. Vanaf dat moment hadden Palestijnen aan beide kan ten van de 'groene lijn' weer vrij contact, wat de nationalistische ge voelens versterkte. Nog geen twee weken na het uit breken van de Palestijnse opstand, in december 1987, organiseerden de Israëlische Arabieren een Dag van de Vrede, uit solidariteit met de be volking van de bezette gebieden. Van vrede was op die dag geen spra ke en het was een ruw ontwaken voor de joodse bevolking van plaat sen als Nazareth en Jaffa, toen 'onze Arabieren' opeens met stenen gin gen gooien. Inmiddels zijn de Israëlische au toriteiten klaar wakker. De nieuwe minister voor Arabische aangele genheden, Ehud Olmert (Likud), moest deze week in een parlements- debat toegeven dat de Arabieren binnen Israëls grenzen zich in toe nemende mate identificeren met de Palestijnse zaak. De cijfers spreken voor zich. In 1987 waren er 125 ge vallen van wat Olmert omschreef als politieke subversie onder Israëls Arabieren. Daaronder wordt bijvoorbeeld verstaan het laten wapperen van de Palestijnse vlag (door Olmert aan geduid als 'PLO-vlag'), het aanbren gen van vijandige leuzen, het steni gen van voertuigen en het opwer pen van barricades. Het afgelopen jaar is de politieke subversie ge groeid tot 580 gevallen. Daarnaast zijn er in 1988 niet minder dan 208 sabotagedaden geconstateerd bin nen Israëls grenzen, tegen 69 in het voorgaande jaar. Daaronder brand stichtingen, het leggen van bom men, het werpen van molotov-cock- tails en steekpartijen. Drie joodse Israëlis zijn in het afgelopen jaar binnen de landsgrenzen door Arabi- bracht. Olmert constateerde terecht dat de Landdag van dit jaar niet in de eerste plaats een herdenking is van de gebeurtenissen van dertien jaar geleden, maar daarentegen de sym pathie duidelijk moet maken van de Israëlische Arabieren voor de be volking van de bezette gebieden. Hij wees erop dat de Arabieren in Israël sinds 1948 op alle gebieden een snelle ontwikkeling hebben doorgemaakt en dat hun welvaart van nu niet te vergelijken is met de armoede van veertig jaar geleden. Op aandringen van Arabische Knesset-leden moest hij echter toe geven dat de Arabische sector wat de toewijzing van overheidsmidde len betreft achter loopt bij de jood se, al "wordt nu gewerkt aan een verbetering van de situatie". Hoe het is gesteld met de belangstelling van de Israëlische joodse parle mentsleden voor hun Arabische landgenoten bleek overigens meer dan duidelijk uit de vrijwel lege ver gaderzaal.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 5