Duisenberg:
vrees voor
hogere rente
Fokker vleugellam zonder bejaarde Short Brothers
IMF weinig enthousiast over
Amerikaans schuldenplan
Verouderd contract kan
koper huis geld kosten
'Scheepsbouw krabbelt
langzaam weer overeind'
IN WELKE STAD
KOOPT EEN DAME HAAR
REGENKLEDING?
DINSDAG 21 MAART 1989
ECONOMIE
PAGINA 7
Om inflatie tegen te gaan
AMSTERDAM (GPD) President dr. W. F. Duisenberg
van de Nederlandsche Bank vreest dat de rente binnen af
zienbare tijd omhoog moet. De bank maakt zich zorgen
over de sterk toenemende geldhoeveelheid. Vorig jaar
kwam er maar liefst 14 procent meer in omloop, mede als
gevolg van de sterke groei van de hoeveelheid geleend geld.
De rente zou omhoog moeten om inflatie te voorkomen.
"Op dit moment is de inflatie (geld
ontwaarding) in Nederland nogal
laag en dat willen we graag zo hou
den", zei Duisenberg gisteren op
een informele bijeenkomst ter gele
genheid van het naderende 175-jari-
'ge bestaan van de bank op 1 april.
Volgens de wet heeft de Nedef-
landsche Bank onder meer tot taak
de waarde van de gulden stabiel te
houden. Daarom wordt nu aan het
Frederiksplein in Amsterdam, waar
de bank staat, bekeken of en zo ja
welke maatregelen moeten worden
genomen in verband met de sterk
gegroeide kredietverlening van de
banken. Dat zou kunnen in de vorm
van kredietbeperkingen of het ver
hogen van de rente. Door een hoge
re rente wordt de gulden sterker en
de inflatie minder. Duisenberg leg-
de er de nadruk op dat het licht nog
niet op rood staat, maar dat de fase
van groen licht wel achter ons ligt.
Hoewel de Nederlandsche Bank
nog niet heeft besloten het overleg
met de geldscheppende banken te
openen, verwacht bestuursvoorzit
ter dr. D. van Wensveen van Bank
Mees Hope dat dit binnenkort on
ontkoombaar is. "Ik maak me zor
gen over mogelijke restricties", zei
van Van Wensveen bij de presenta
tie van het jaarverslag van zijn
bank. Aan de ene kant hebben kre
dietbeperkingen minder effect dan
vroeger het geval was. Dat komt,
doordat de financiële grenzen nu
open zijn en niet in Nederland ge
vestigde banken buiten het toezicht
van de Nederlandsche Bank vallen.
Volgens Mees Hope telt ook het
feit dat steeds meer institutionele
beleggers (pensioenfondsen, verze
keringsmaatschappijen) actief zijn
bij het verstrekken van bijvoor
beeld hypotheken en lange termijn
financieringen voor het bedrijfsle
ven. Op de institutionele beleggers
heeft de Nederlandsche Bank even
eens geen greep. Op deze manier
hebben de banken dus zowel last
van het bankwezen in het buiten
land als de institutionele beleggers
in het binnenland.
Makro
De branche-organisatie voor de ta
baksdetailhandel NSO wil dat er
einde komt aan het verkopen van
tabaksartikelen tegen groothan-
delsprijzen door de Makro. Zij
schrijft dat in een brief aan staatsse
cretarissen Evenhuis (economische
zaken) en Koning (financiën). Vol
gens de NSO is algemeen bekend
dat bij Makro tabaksartikelen te
koop zijn beneden de banderolle-
prijs.
Mest
Het ministerie van landbouw en vis
serij is gisteren begonnen met een
demonstratieproject voor het uitrij
den van mest. Door het gebruik van
verschillende verwerkingsmetho
den moet de uitstoot van ammoniak
uit de mest met 90 procent worden
verminderd. Mogelijke
China kampt met
begrotingstekort
en forse inflatie
PEKING (Rtr) De begroting
van China zal dit jaar voor het
vierde achtereenvolgende jaar
een tekort laten zien. Door dat
tekort neemt de inflatie, die vo
rig jaar 18,5 procent bedroeg, al
leen maar toe. Dit heeft Wang
Bingqian, de Chinese minister
van financiën, vanochtend ver
klaard tijdens de jaarlijkse zit-
-ting van het Volkscongres in Pe
king. Wang berichtte verder dat
in de begroting loonsverhogin
gen voor de arbeiders in de ste
den zijn opgenomen, maar ook
hogere belastingen. De salaris
sen van de partijfunctionarissen
gaan ook omhoog.
Om de verhogingen te betalen
vergroot de regering de over
heidsinkomsten via een verho
ging van de belasting op auto's
en tv's. Ook gaan de heffingen
die staatsondernemingen, col
lectieve bedrijven en particulie
re ondernemingen moeten beta
len omhoog.
De inflatie heeft de regering
gedwongen meer uit te geven
aan subsidies om gevolgen van
de prijsverhogingen op te van
gen en bedrijven die verlies lij
den te steunen. Dit jaar zal er
aan subsidies 93 miljard yuan
(ongeveer 53 miljard gulden)
worden uitgeven, bijna 35 pro
cent van alle overheidsuitgaven.
Worden er internationale
standaarden aangehouden,
zoals het meerekenen van lenin
gen in het tekort, dan ontstaat er
voor dit jaar een negatief saldo
van 35 miljard yen (twintig mil
jard gulden).
Volgens minister Wang zullen
er dit jaar nog meer staatsbedrij
ven op verlies komen te staan
ten gevolge van ondoelmatig
heid, slechte kwaliteit van de
produkten en hoge produktie-
kosten. Wang pleitte voor een
strengere financiële discipline
en voor een einde aan de buiten
sporige kosten bij de overheid.
Ook dient de belastingont
vangst te worden verbeterd.
DEN HAAG (GPD) Kopers van
een premiekoopwoning lopen het
risico hun subsidie te missen. Dat
komt doordat een groot aantal
bouwondernemingen nog steeds
met verouderde en inmiddels on
geldige koopovereenkomsten
werkt. Daarvoor waarschuwt de
Vereniging Eigen Huis, die. inmid
dels van het ministerie van volks
huisvesting de bevestiging heeft ge
kregen dat in dergelijke gevallen
geen subsidie wordt uitbetaald. Dat
kan kopers in het uiterste geval zo'n
41.000 gulden kosten.
Premiekoopwoningen waarvoor
na 1 januari een zogenaamde 'toela-
tingsbeschikking' (de ministeriële
toestemming om een gesubsidieer
de woning te bouwen) is afgegeven,
mogen alleen worden verkocht met
de sinds begin dit jaar voorgeschre
ven model koop-/aannemingsover-
eenkomst. Die overeenkomst is tot
stand gekomen na jarenlange on
derhandelingen tussen consumen
tenorganisaties en bouwonderne-
mers en biedt de koper meer be
scherming dan de oude koopcon
tracten.
Volgens directeur Van Herwijnen
van de Vereniging Eigen Huis zijn
veel ondernemingen niet op de
hoogte van deze nieuwe regel. Een
aantal bouwbedrijven voelt boven
dien niet zoveel voor de nieuwe
overeenkomst, omdat die de koper
teveel rechten zou geven.
"De koper kan absoluut niet we
ten of hij het goede contract te
kent", aldus Van Herwijnen, "Hij
weet niet of de toelatingsbeschik
king voor of na 1 januari is afgege
ven en hij kan aan de overeenkomst
die hem wordt voorgelegd niet zien
of dat het oude of het nieuwe con
tract is. Maar hij krijgt het wel op
zijn brood als hij het verkeerde pa
pier heeft ondertekend. Dat merkt
hij pas als de subsidie wordt uitbe
taald".
Eigen Huis raadt kopers aan om
aan de notaris een schriftelijke ver
klaring te vragen, waarin deze ga
randeert dat het goede contract is
getekend. In dat geval kan de koper
verhaal halen als onverhoeds mocht
blijken dat het toch mis is gegaan.
Bovendien zal zo'n verklaring voor
de notaris een aansporing zijn om
de zaken even goed uit te zoeken.
Wie dit jaar al een koopovereen
komst heeft gesloten, moet volgens
Van Herwijnen wachten met het no
tarieel transport van de koopacte
tot zeker is dat het om het juiste
contract gaat. Mocht het om de ver
keerde koopovefeenskomst blijken
te gaan, dan kan de koper van de
bouwer een nieuw contract eisen.
Bouwers moeten daar volgens
hem aan meewerken: "Ten eerste
gaat het om een wettelijke verplich
ting waaraan ze horen te voldoen.
Maar bovendien moeten ze zich rea
liseren dat het in hun eigen belang
is. Als kopers de dupe worden van
een verkeerd koopcontract, dan zul
len wij namens hen processen voe
ren. De kans dat zo'n bouwonderne
ming dan zelf de subsidie moet be
talen, is zeer groot".
Volgens een woordvoerder van
het ministerie is het onmogelijk om
ook maar bij benadering aan te ge
ven hoeveel verkeerde contracten
inmiddels zijn gesloten.
Winstdeling
DEN HAAG (ANP) - Het CDA
heeft het kabinet voor het blok ge
zet om met een winstdelings- en
spaarloonregeling te komen. Als
dat voor 13 april niet lukt zal het
CDA zelf met een eigen voorstel ko
men, dat komend jaar moet ingaan.
In CDA-fractiekring wordt beves
tigd dat de betrokken ministers. De
Koning van sociale zaken en Ru-
ding van financien, die boodschap
vorige week donderdag hebben ge
kregen. Een concurrerend initiatief
wetsontwerp Vermeend (PvdA)
kan vooralsnog niet op instemming
van het CDA rekenen.
Vermeend wil werknemers 'uit
gesteld loon' toekennen tot duizend
gulden per jaar in de vorm van
waardepapieren of spaarloon. Voor
de werkgever is dat aantrekkelijk
omdat er slechts vijftien procent be
lasting over wordt verlangd.
Zo bezien zit de Nederlandsche
Bank in een moeilijke positie. Het
monetaire beleid eist maatregelen
om de te sterk gegroeide kredietver
lening in te dammen. Maar de cen
trale bank kan nauwelijks toestaan
dat de winstgevendheid van het
bankwezen te veel achteruit loopt.
Niettemin lijkt het duidelijk dat er
wat moet gebeuren. Met (te veel) in
flatie is immers niemand gediend.
Koningin Beatrix en prins Clans woonden gisteren de eerste dag van de jaarvergadering van de Inter-Ameri-
kaanse Ontwikkelingsbank (IDB) bij. Ze spraken onder andere met (van links naar rechts) minister Bukman van
ontwikkelingssamenwerking, minister Ruding van financiën en de president van de IDB, Enrique Iglesias.
(foto ANP)
AMSTERDAM (ANP) - Het Inter
nationale Monetaire Fonds (IMF) is
niet enthousiast over de rol die het
fonds wordt toebedeeld in het
schuldenvoorstel van de Ameri
kaanse minister van financiën
Brady. Brady wil dat het IMF garan
ties op zich neemt om schuldver
mindering van ontwikkelingslan
den te bewerkstelligen. "Het geven
van garanties is niet onze roeping.
Wij zijn opgericht om landen te hel
pen die tijdelijk problemen hebben
om aan hun verplichtingen tegen
over het buitenland te voldoen", al
dus de Fransman Michel Camdes
sus, algemeen directeur van het
IMF, gisteren in een toespraak tot
de jaarvergadering van de Inter-
Amerikaanse Ontwikkelingsbank
(IDB).
Het fonds moet in elk geval zijn
traditionele rol van ondersteuning
bij betalingsbalansmoeilijkheden
blijven spelen, verklaarde hij. Daar
voor zijn de middelen van het fonds
al nauwelijks toereikend. Verder
mag een rol van het IMF ten aanzien
van schuldvermindering nooit ten
koste gaan van landen "die hun
schuldproblemen zodanig hebben
aangepakt dat ze geen schuldver
mindering nodig hebben", zei de
IMF-directeur.
Daarmee onderstreepte Camdes
sus de 'volledige" verantwoordelijk
heid' die landen moeten nemen
voor hun schulden. Ze moeten niet
naar een externe zondebok gaan
zoeken. Verder mogen landen met
schulden niet wachten met het in
voeren van een economische her
vormingsprogramma. "Dat maakt
het alleen maar moeilijker. Dat we
ten we heel goed", aldus Camdes
sus. Met dat laatste doelde hij op
Venezuela. Na de bloedige onlusten
daar drie weken geleden schreef
Camdessus een brief aan president
Peres van Venezuela, waarin hij zijn
medeleven betuigde, maar tevens
zei dat de regering te lang heeft ge
wacht met het nemen van economi
sche maatregelen.
Camdessus wilde niet bij voor
baat uitsluiten dat het IMF een rol
zal spelen in het plan-Brady. Hoe
dat kan worden ingekleed, wordt
begin april in Washington bespro
ken als daar het Interim-Comité van
het IMF-vergadert, het beleidsbepa
lende orgaan van het fonds.
Dit comité staat onder voorzitter
schap van minister Ruding van fi
nanciën. Deze liet zondag weten te
gen het gebruik van IMF-middelen
voor schuldvermindering te zijn.
Dat zou er volgens de minister op
neerkomen dat uiteindelijk de be
lastingbetaler opdraait voor kre-
dietverliezen van banken.
Rudings oordeel en de negatieve
toon van de toespraak van Camdes
sus geven op zich weinig hoop op
een grote rol van het IMF in het
plan-Brady. Anderzijds is het zo dat
de dienst bij het IMF wordt uitge
maakt door de grote industrielan
den. Als zij het plan-Brady willen
doordrukken zal het fonds daar wei
nig tegen kunnen doen. Landen als
Japan en Frankrijk hebben al dui
delijk gemaakt de Amerikaanse
voorstellen te steunen.
De jaarvergadering van de IDB
werd gisteren geopend door prins
Claus. Deze wees op de verantwoor
delijkheid die de industrielanden
hebben voor het behoud van het
milieu. Hij pleitte voor een wereld
omvattende benadering van deze
problematiek.
De prins verklaarde zich een
voorstander van technieken waar
bij schulden worden omgezet in gel
den voor milieuprojecten. In La-
tijns-Amerika wordt het milieupro
bleem volgens prins Claus over
heerst door de schuldenkwestie.
Dat is op langere termijn gevaarlijk
voor de economische groei.
Alcatel saneert
DEN HAAG (GPD) - Alcatel Ne
derland is bezig zijn fabriek van te
lefoon- en andere randapparatuur
in Hoogeveen (170 werknemers) af
te stoten. Binnen drie weken of deze
vestiging wordt verkocht dan wel
per september gesloten
Volgens algemeen directeur E. A.
van Amerongen is dit het laatste
probleem bij de reorganisatie van
het concern. De Nederlandse tak
van Alcatel moet afslanken als ge
volg van factoren als lage dollar
koers en zware concurrentie. Van
ongeveer duizend arbeidsplaatsen
begin 1988 zal Alcatel in de loop van
dit jaar teruggelopen zijn tot 550 tot
600.
ROTTERDAM (ANP) - De scheeps
bouw in de wereld begint tekenen
van herstel te vertonen. De slechte
jaren, die in Nederland maar ook in
andere landen leidden tot een dras
tische sanering onder de nieuw-
bouwwerven, lijken achter de rug.
"In 1988 tekende zich een beter
evenwicht in vraag en aanbod af',
aldus het gisteren in Rotterdam ge
presenteerde jaarverslag van
Lloyd's Register of Schipping (LR).
Vergeleken met 1987 was er in
1988 weliswaar sprake van een da
ling in het totale bestelde tonnage
met 1 miljoen gt (gross tonnage) tot
12,8 miljoen gt, maar het aantal be
stelde nieuw te bouwen schepen
bleef in 1988 gehandhaafd op 2228
schepen.
De verbetering in de positie van
de Nederlandse werven liet zich
vooral in de eerste maanden van dit
jaar zien. In 1988 waren er 25 sche
pen in bestelling; begin 1989 is dit
aantal opgelopen tot 60. Het gaat
dan om bij Lloyds Register Neder
land geregistreerde schepen van
minstens 100 gt. Kleinere schepen
(zoals sleepboten, visserschepen en
jachten) zijn niet meegeteld.
Volgens het hoofd van de Rotter
damse vestiging van Lloyd's Regis
ter, ir. W. de Jong, zijn de vooruit
zichten voor de Nederlandse wer
ven goed. De kostprijs van nieuwe
schepen is in Nederland gunstig,
vergeleken met andere Europese
landen.
"De werven die er nog over zijn
werken over het algemeen zeer effi
ciënt", zei hij. Hun kansen liggen
vooral in sterk 'gespecialiseerde'
schepen, zoals chemicaliëntankers
en grote trawlers. De Jong verwacht
dat de Nederlandse werven in de
komende jaren weer winst kunnen
boeken op voorwaarde dat de huidi
ge overheidssubsidies gehandhaafd
blijven.
De Nederlandse nieuwbouw is
met een marktaandeel van enkele
procenten overigens maar een
dwerg (evenals de andere West-Eu-
ropese landen met nieuwbouw),
vergeleken met reuzen als Korea en
Japan. Deze landen hebben elk een
marktaandeel van rond de 24 pro
cent.
De situatie in de offshore is nau
welijks verbeterd. Door de lage
olie/gasprijzen hebben een groot
aantal maatschappijen diverse
offshore-projecten ver
traagd of geheel teruggenomen. Als
gevolg hiervan richten ook de Ne
derlandse offshore-bedrijven zich
in toenemende mate op markten
buiten de offshore (bij voorbeeld
bouwen van bruggen).
Lloyd's Register of Shipping
houdt zich in opdracht van onder
andere overheden en reders bezig
met het verrichten van inspecties in
met name de scheepvaart en de
offshore. Op basis van het oordeel
van dit onafhankelijk instituut krij
gen schepen bij voorbeeld het recht
een bepaalde vlag te voeren en wor
den verzekeringen afgesloten.
Samenwerking EG-
EVA mag'1992'
niet vertragen
BRUSSEL (GPD) Nauwere sa
menwerking tussen de Europese
Gemeenschap en de zes West-
europese landen die geen lid van de
EG zijn, mag niet leiden tot vertra
ging bij het tot stand brengen van
een vrije Europese binnenmarkt in
1992. Die boodschap hebben de EG-
ministers van buitenlandse zaken
gisteren meegegeven aan hun colle
ga's van de Europese Vrijhandels
associatie (EVA). Nauwe samen
werking beschouwen alle EG-lan-
den echter als een noodzaak.
De regeringsleiders van de niet-
EG-landen Oostenrijk, Zwitser
land, Noorwegen, Zweden, Finland
en IJsland drongen vorige week op
hun topconferentie aan op een gro
tere betrokkenheid van hun landen
bij het Europese eenwordingspro-
Minister Van den Broek (buiten
landse zaken) zei gisteren grote
waarde te hechten aan samenwer
king met de EVA-landen. De minis
ter uitte echter ook enkele waar
schuwingen: de ontwikkeling van
de interne EG-markt mag niet wor
den vertraagd, de EG-landen moe
ten zelfstandig beslissingen kunnen
over de toekomst van de EG kun
nen blijven nemen en er moet even
wicht zijn tussen de 'rechten en
plichten' van de EVA-landen ten
opzichte van de EG.
Mode
voor de fijnste jaren
van uw leven.
kingsmethoden zijn het injecteren
van mest in de grond of het direct
verregenen van uitgereden mest.
Black Decker
De Amerikaanse onderneming
Black Decker, vooral bekend als
producent van elektrisch gereed
schap, koopt voor 2,8 miljard dollar
het ongeveer even grote concern
Emhart, fabrikant van consumen
ten- en industrieprodukten. Black
Decker heeft van Citibank de toe
zegging van een miljard dollar ge
kregen om de overneming gedeelte
lijk te financieren.
Emissie
De aandeelhouders van Holland
Sea Search (HSS) hebben 'zich gis
teren tijdens een vergadering tegen
het bestuur gekeerd. Zij stemden
tegen het voorstel de jaarrekening
te aanvaarden en tegen een statu
tenwijziging. Daarmee kan een
voorgestelde verdubbeling van het
aantal aandelen niet doorgaan. De
ze financiële injectie werd nodig ge
acht om het fonds, dat deelneemt in
het speuren naar olie en gas op zee,
nieuw leven in te blazen.
Bakkers-cao
De voedingsbonden van FNV en
CNV hebben gisteren het overleg
over de nieuwe cao voor het bak
kersbedrijf (31.000 werknemers) af
gebroken. Zij verwerpen het voor
stel van de werkgevers om verbete
ringen van de arbeidsvoorwaarden
uit de huidige cao te betalen. Vanaf
eind maart gaan de bonden hun le
den in het bakkersbedrijf raadple
gen.
BELFAST Vorige week was een
zware delegatie van Fokker op be
zoek in Belfast bij de vliegtuigfa
briek Short Brothers. Fokker is sa
men met de Britse General Electric
Company (GEC) in de markt voor
de overname van Shorts. Shorts
had niet een ongelukkiger moment
voor de uitnodiging kunnen kiezen.
De helft van het personeel staakte
woensdag voor hoger loon. De sta
king is illustratief voor het belang
van Fokker in het voortbestaan van
de verliesgevende vliegtuigbouwer.
Shorts maakt de vleugels voor de
Fokker 100. Een langdurige staking
of faillissement zou Fokker lange
tijd vleugellam maken.
door
Bill Meyer
Het staatsbedrijf Short Brothers is
doodziek. Ooit startte Shorts in de
vliegtuigbouw met een contract van
de gebroeders Wright. Vandaag de
dag proberen de Noordieren met
sterk verouderde produktiemetho-
den overeind te blijven in de moor
dende concurrentiestrijd tussen
vliegtuigfabrikanten. Het geïnves
teerde kapitaal per werknemer is
vier tot vijf keer lager dan bijvoor
beeld bij Fokker. Bonden en direc
tie leggen de schuld van de belab
berde situatie bij Shorts op het bord
van de Britse overheid.
Shorts werd gedurende de Twee
de Wereldoorlog in zijn geheel over
genomen door de Britse regering.
Aan het begin van de oorlog werk
ten maar liefst 28.000 mensen bij
Shorts. Elke dag rolde een befaam
de Stirling-bommenwerper uit de
fabriekshallen. Nu telt het bedrijf
7700 werknemers en is daarmee nog
altijd de grootste werkgever in de
Noordierse industrie. Short Bro
thers maakt kleine turbo-prop
vliegtuigen als de Shorts 360, de Tu-
cano, de Skyvan en de Sherpa. Gek
scherend worden deze vliegtuigen
vanwege hun vierkante vorm aan
geduid als 'vliegende schoenendo
zen'. De vraag er naar is gering.
Gered
Van hoog tot laag voelt men zich bij
Shorts door de Britse overheid in de
steek gelaten. Shorts moest het als
staatsbedrijf 25 jaar lang stellen
zonder overheidsopdrachten in de
sector van de militaire vliegtuig
bouw. Pas in 1985 kreeg Shorts een
order van de Royal Air Force voor
de bouw van 130 Tucano trainings
vliegtuigen. In die tussentijd stond
het op het gebied van research en
ontwikkeling bijna stil. Want daar
voor is veel geld nodig en dat geld
weigerde de Britse overheid in de
fabriek te pompen. Fokker verkeert
met 1,1 miljard overheidssteun in
een riante positie vergeleken bij
Shorts.
De nieuwe voorzitter van de Raad
van Bestuur van Shorts, Rodney
Lund, vindt het daarom des te meer
verwonderlijk dat de vliegtuigfa
briek het tot nu toe heeft gered. De
Het vorige boekjaar 1987-1988,
dat op 31 maart werd afgesloten, no
teerde Shorts een verlies van een
half miljard gulden. Het bedrijf gaat
gebukt onder een enorme rentelast
ten gevolge van aangegane lenin
gen. Leningen afsluiten tegen hoge
rente was lange tijd de financiële
kurk waarop het bedrijf dreef. De
Britse overheid bleef van de zijlijn
toekijken. En dit boekjaar zal een
niet veel rooskleuriger beeld te zien
geven, ondanks het feit dat een
nieuw management is aangesteld.
Shorts kampt echter met een nog
wezenlijker probleem. Er wordt
enorm inefficiënt gewerkt door het
overigens hoog gekwalificeerde
personeel. De technische uitrusting
en de produktiemethoden dateren
bij wijze van spreken nog uit de oor
log. De produktiviteit holt ten op
zichte van de concurrentie achter
uit. Geld om het bedrijf opnieuw uit
te rusten en te reorganiseren, is er
nooit in voldoende mate geweest.
En een sterk management heeft
Shorts tot voor kort niet gekend.
Toeleggen
De Britse overheid wil nu van
Shorts af. Daarom is besloten het
bedrijf te verkopen. Op een vette
prijs hoeft de regering Thatcher niet
te rekenen. Zij zal zelfs geld moeten
toeleggen op Shorts. Veel geld. Vo
rige week kondigde de Britse rege
ring reeds aan voor een bedrag van
1,4 miljard gulden de schulden van
Shorts over te nemen. Om het be
drijf echt aantrekkelijk te maken,
moet tussen de twee en drie miljard
gulden in Shorts worden gestoken.
Voor de overname van Shorts zijn
drie kandidaten: de combinatie
Fokker/GEC, het Westduitse MBB
en het Canadese Bombardier. Fok
ker is vooral geïnteresseerd in de di
visies vliegtuigbouw en vliegtuig
onderdelen. Deze laatste afdeling
maakt niet alleen de complete vleu
gels van de Fokker 100, maar tevens
tal van onderdelen van Boeing-
vliegtuigen en Rolls-Royce-moto-
ren. Te zamen vertegenwoordigen
deze divisies tachtig procent van de
omzet van Shorts. GEC heeft op zijn
beurt belangstelling voor de afde
ling raketten, de derde poot van
Shorts. De Noordieren zien Fokker
wel zitten, maar zijn bang dat GEC
op den duur de produktie van gelei
de wapensystemen als de Blowpi
pe, de Starstreak, Tigercat, Seacat
en LML (lightweight multiple laun
chers) naar Engeland overbrengt.
Rolls-Royce deed dat eerder met
een motorenfabriek in Belfast.
Belangen
Fokker heeft twee directe belangen
in Shorts. Ten eerste de vleugels
van de Fokker 100. Shorts is risico
dragend partner in het Fokker 100-
project en is in die hoedanigheid
verantwoordelijk voor de ontwik
keling en bouw van die vleugels.
Zou Fokker alsnog de vleugels in ei
gen beheer willen maken, dan zou
dat ten minste drie jaar tijd kosten.
Faillissement van Shorts zou de
nekslag voor de Fokker 100 kunnen
betekenen. Arbeidsonrust zorgde al
in het verleden voor vertraging in
de aflevering van vleugels. Fokker
heeft er dus alle belang bij dat de
produktie van de vleugels wordt
veiliggesteld.
Het tweede belang dat Fokker in
Shorts ziet heeft te maken met de
aanwezige produktiecapaciteit,
Produktieruimte die Fokker nu zelf
hard nodig heeft. Met de order van
American Airlines voor 150 Fokker
100's op zak en nog meer orders van
Amerikaanse en Aziatische maat
schappijen binnen handbereik,
moet Fokker de produktietempo
van zijn vliegtuigen verhogen. Ge
zinspeeld is op het overbrengen van
de Fokker 50-eindlijn naar Noord-
Ierland. Maar ingewijden achten
dat zeer onwaarschijnlijk. Eer in
Noord-Ierland een dergelijke eind-
lijn is gebouwd, is men twee jaar
verder. Verhuizing naar Noord-Ier-
land zou de produktie van de Fok
ker 50 op Schiphol bovendien hin
derlijk onderbreken.
Wel zou Shorts als toeleverancier
van nog meer belangrijke onderde
len en componenten van Fokker-
vliegtuigen kunnen fungeren. Fok
ker onderzoekt momenteel welke
optie voor produktie-uitbreiding
het beste is. Ook Lockheed in Atlan
ta is als produktieplek voor de Fok
ker 100 niet uit het zicht verdwenen.
Het management van Shorts voelt
er, zoals gezegd, weinig voor tot toe
leverancier van Fokker te degrade
ren. Maar uiteindelijk beslist Shorts
niet zelf over zijn toekomst. Het
laatste woord is aan de Britse rege
ring die liever vandaag dan morgen
van Shorts af wil. Voor 30 april valt
een beslissing te verwach
Mocht de privatisering van SI
echter mislukken omdat de Bi
regering niet genoeg geld in
vliegtuigfabriek steekt, dan ziet dt
toekomst er zowel voor de Noord-
Ieren als voor de Nederlanders niet
best uit.
STEENKOLEN - Een totale West-
europese boycot van Zuidafrikaan-
se kolen heeft geen nut. Zuidafrika
kan de kolen dan heel makkelijk
kwijt op de groeimarkten van Korea
en Taiwan, zeggen de Nederlandse
bedrijven die betrokken zijn bij de
aanvoer van kolen uit Zuidafrika.
De Rotterdamse wethouder Den
Dunnen heeft die conclusie getrok
ken uit gesprekken met twaalf be
drijven.
WATERKRACHT - De oud-direc
teur van de Provinciale Limburgse
Elektriciteits Maatschappij
(PLEM), ir. F. van Eyndhoven, heeft
gisteren de eerste turbine van de
waterkrachtcentrale in de Maas bij
Linne in bedrijf gesteld. Nog dit jaar
komen de drie andere turbines in
bedrijf, waarmee de eerste water
krachtcentrale in de Nederlandse
Maas gereed is.
