'Geen argumenten bij
grafische werkgevers'
Stoffige scholen
een ramp voor
astmatisch kind
Strafrecht laatste middel in zaak- Rushdie
Domper op kerkelijk beraad blank-zwart in Zuidafrika
DONDERDAG 9 MAART 1989
Doezé (Druk en Papier) laconiek onder kritiek
LEEUWARDEN In 1968 doet hij als hoofdbestuurslid van de katholieke grafische bond zijn
intrede in de vakbondswereld. Later is hij secretaris en voorzitter van deze bond, die aan het
begin van de jaren tachtig met de 'algemenen' fuseert tot Druk en Papier, de grafische bond van
de FNV. Een aantal jaren is hij vice-voorzitter, vorig jaar wordt hij benoemd tot eerste man.
Landelijke bekendheid geniet hij echter allerminst, hoewel hij al twaalf jaar tweede man is bij
de cao-besprekingen.
Maar die spelen zich als regel af in de luwte van de publiciteit. Sinds anderhalve week kent
echter heel Nederland het gezicht van de 54-jarige Toine Doezé, afkomstig uit Weert, 'de poort
van Limburg'. Ironisch genoeg genoot hij zijn grafische opleiding bij Koninklijke Smeets Off
set, het bedrijf in zijn vroegere woonplaats, dat afgelopen vrijdag als een der eerste 'plat' ging.
Dat het tot stakingen in de grafische
industrie is gekomen, is voor een
belangrijk deel te wijten aan de gel
dings- en manifestatiedrang van de
ze nieuwe voorzitter, kritiseerde de
werkgeversorganisatie KVGO.
"Een bewuste provocatie", oordeelt
Doezé. Laconiek: "Dit soort uitla
tingen hoort bij het spel. Ze willen
je wegen en proberen je zwakke
punten te ontdekken". Of hij zich er
door geraakt voelt? "Nee, niet echt.
Ik vind dat de werkgevers op deze
manier ver beneden niveau hande
len. Het getuigt van gebrek aan ech
te argumenten. Waar ik me aan
stoor, is dat deze uitlatingen mijn le
den tekort doen. Ze suggereren, dat
50.000 mensen in beweging komen,
zodra ik even met mijn vingers
knip".
Nederland telt veertien openlucht scholen met i
1.500 leerlingen.
schort. "We moeten in elk geval
zien te voorkomen dat steeds
meer kinderen aangewezen zijn
op aangepaste scholen".
Toch zijn die scholen voor veel
kinderen de enige oplossing.
Zoals voor Mathilde, de zevenjari
ge dochter van mevrouw J. van
Wachtendonk in Huissen. Mathil
de had zoveel last van het stof op
school dat ze uiteindelijk naar een
'buitenschool' is verhuisd. Voor
mevrouw Wachtendonk staat
buiten kijf dat de narigheid te wij
ten is aan de school, waar ook
haar zoontje Roy (5) zit. "In het
weekeinde éls hij thuis is, gaat het
stukken beter. De vlekken op zijn
huid verdwijnen, hij heeft minder
jeuk, niet zulke dikke ogen en hij
hoeft niet zoveel te niezen".
Aan het begin van de week, als
de school is schoongemaakt,
heeft Roy minder last dan aan het
eind van de week. "Ik heb het zelf
ook wel eens uitgeprobeerd door
wat minder te stoffen. De kinde
ren hadden dan meer hoestaan-
vallen die ook heftiger waren".
Mevrouw A. van Maanen uit
Wormer' kent evenmin twijfel
over de oorzaak van de klachten
van haar kinderen. Haar gezin is
speciaal vanwege de aandoening
van de drie kinderen verhuisd
van een oude vochtige woning
naar een kurkdroog nieuwbouw
huis.
Er ligt zeil op de vloer, de meu
bels zijn met leer bekleed en de
gordijnen en het beddegoed zijn
van katoen, zodat ze gemakkelijk
gewassen kunnen worden. Plan-
door
Ger Bosklopper
Nadat bijna twee weken geleden
de onderhandelingen in de grafi
sche sector stuk liepen en nog die
zelfde avond bij de Perscombinatie
te Amsterdam de eerste actie los
brak, werd de op dit punt nog vrij
onervaren Doezé plots van alle kan
ten geconfronteerd met de media.
"Ik ben overdonderd", zegt hij, te
rugkijkend op die eerste dagen. Hij
herinnert zich de persconferentie
van de vakbonden vorige week
dinsdag, nadat de werkgevers het
ultimatum hadden verworpen.
"Dan kom je die zaal binnen, vijf
tien microfoons om je heen, het
Journaal. Niet dat ik moest slikken,
maar toch. Het was wel een beetje
onwezenlijk. Maar het went snel. In
het dagboek dat ik bijhoud, betrap
te ik mezelf al op de vraag hoe het
zal zijn wanneer alles weer 'nor
maal' is".
Zoeken
Tijd voor zichzelf heeft Doezé dezer
dagen niet of nauwelijks. "Ik word
geleefd. Ik moet echt zoeken naar
momenten, waarop ik kan naden
ken over het oplossen van de pro
blematiek. Ik kom daar bijna niet
aan toe". Maar er zal toch frequent
overleg zijn met de mede-bestuur-
Kranten werven
geen abonnees
tijdens staking
AMSTERDAM (GPD) - De
dagbladbedrijven hebben be
sloten tijdens de stakingen van
grafici geen abonneewervings
acties te houden. Spontane
nieuwe abonnees worden (nog)
niet geregistreerd. Hiermee
wordt voorkomen dat ontevre
den abonnees 'overlopen' naar
een concurrerend dagblad uit
boosheid omdat zij hun krant
niet hebben gehad door de sta
king.
Ook zullen kranten die niet
door staking zijn getroffen, hun
losse verkoop-oplage niet ver
groten. "We willen de collegiale
verhoudingen in stand hou
den," zegt voorzitter drs. J.A.M.
van Tienen van de vereniging
De Nederlandse Dagbladpers
(NDP).
Het lijkt erop dat de niet-blanke
vertegenwoordigers bij het be
raad tussen de verschillende ge
reformeerde kerken in Zuidafri-
ka zich blij hebben gemaakt met
een dode mus.
Synode-voorzitter dr. Johan
Heyns van de blanke Nederduits
Gereformeerde Kerk zorgde be
gin deze week voor een verrassen
de opening zij het achter geslo
ten deuren door de apartheid te
verwerpen, de medeplichtigheid
van de blanke kerk aan het heer
sende systeem te erkennen en
vergeving te vragen aan de niet-
blanke zusterkerken. Gisteren
echter kwamen vertegenwoordi
gers van de blanke kerk met een
verklaring, waaruit blijkt dat de
blanke kerk nog steeds vasthoudt
aan haar rapport 'Kerk en Samen
leving' uit 1986. Daarin worden al
leen de schadelijke kanten van de
apartheid 'zondig' genoemd.
Dr. Allan Boesak, voorzitter
van de synode van de 'Sendings-
kerk' (voor kleurlingen), toonde
zich na de hoopgevende uitlatin
gen van Heyns 'verrast en ge
roerd'. Hij verklaarde na de eerste
besloten zitting dat men de blan
ke kerk hieraan zou houden. Maar
gisteren was de teleurstelling in
de zwarte gelederen duidelijk
merkbaar.
Grens
Heyns zelf sprak tegen, dat zijn
ders over de impasse? Zijn uitleg:
"We hebben 22 bezoldigde bestuur
ders en 8 stafmensen. Zij zijn per
manent uitgezwermd over het land
naar tientallen bijeenkomsten. Zij
leven een beetje in de euforie van de
activiteiten".
Voor Doezé staat als een paal bo
ven water, dat van vakbondszijde
geen toenadering kan worden ver
wacht. "Het KVGO noemt steeds
verschillende percentages wanneer
het gaat om de beschikbare finan
ciële ruimte. Het is steeds minder
geworden. In hun laatste brief van 3
maart staat, dat er maximaal 2 pro
cent beschikbaar is. Maar ze zeggen
zelf, dat met hun eindbod al 5 pro
cent is gemoeid. Ik kan dat allemaal
niet meer met elkaar rijmen. Hoe
kan ik daarover dan met die mensen
onderhandelen? Ik heb geen enkel
houvast".
Die becijfering van de werkge
vers deugt van geen kanten, vindt
Doezé. "Ik heb geen opleiding tot
econoom gehad. Maar in tegenstel
ling tot wat ik altijd heb gedacht,
blijkt datje voor het maken van be
rekeningen helemaal geen kennis
van exacte vakken nodig te heb
ben". Doezé legt zijn becijfering
voor: de werkgevers bieden 2 pro
cent loonsverhoging met ingang
van 1 april; over het hele jaar gere-
blanke kerk iets terugnam van
wat dinsdag was gezegd. "Maar
de blanke kerk moet zich in de
discussie over apartheid wel be
wegen .binnen de ruimte die het
rapport 'Kerk en Samenleving'
biedt".
Andere delegatieleden oordeel
den daar anders over. De predi
kant van de Sendingskerk Jan
Mettler zei, dat nu voor hem de
grens was bereikt. "Dit is een cru
ciaal ogenblik voor de blanke
kerk, maar ook voor mijzelf. Mijn
vrienden kunnen niets terugne
men van wat dinsdag is gezegd.
Als zij dat wel doen, zetten ze hun
geloofwaardigheid en het getui
genis van de kerk op het spel".
Mettler toonde zich diep teleurge
steld dat de blanke kerk opnieuw
het rapport 'Kerk en Samenle
ving' ter sprake had gebracht.
Dr. Nico Smith van de zwarte
kerk «ag geen lichtpunten meer
en geen hoop op voortzetting van
de gesprekken hier. "Voor de
zwarte kerken is de tijd aangebro
ken om alleen verder te gaan".
Andere afgevaardigden van deze
kerk stemden hiermee in.
Niets
Voor Boesak is er 'niet veel' over
kend is dat echter niet meer dan 1,5
procent. De verlaging van de vut-
leeftijd naar zestig jaar gaat pas 1 ja
nuari volgend jaar in. Deze verho
ging drukt slechts een maand op de
huidige cao, die van 1 februari 1989
tot 1 februari 1990 zou moeten lo
pen. Met die verlaging is op jaarba
sis 0,7 procent premie gemoeid, die
ene maand kost het de werkgevers
echter niet meer dan eentwaalfde
van dit percentage. De extra werk
geversbijdrage aan het opleiden
van nieuwe mensen zou ook nog
eens 0,3 procent van de beschikbare
financiële ruimte vergen.
Al met al komt Doezé niet verder
dan, royaal gerekend, 2 procent stij
ging van de loonsom, zoals het to
taal van de uitgaven wordt ge
noemd. De bonden hebben eerder
steeds gezegd drie keer zo veel
ruimte te zien en die ook te zullen
opeisen.
"We laten geen dubbeltje zitten",
zegt Doezé. "De verplichting voor
de werkgevers in totaal 3000 leerlin
gen in dienst te nemen, vut voor
mensen, die 40 jaar hebben gewerkt
in de grafische sector of 35 jaar ploe
gendienst hadden gedaan en verho
ging van de wao-uitkering voor
mensen ouder dan 40 zijn en blijven
eisen, die de bonden gehonoreerd
van het nieuwe vertrouwen in de
leiding van de blanke kerk. 'Ei
genlijk niets', zei hij. Tegenover
een IKON-verslaggever toonde
hij zich verbijsterd over de om
mezwaai. Hij beschouwde die een
beetje als 'verraad'. "Vertegen
woordigers van de blanke kerk
hebben ons uitgelegd, dat wij al
les verkeerd hebben begrepen en
dat alleen de discriminerende
apartheid verkeerd is. De blanke
kerk maakt dus nog steeds onder
scheid tussen zogenaamde posi
tieve en negatieve apartheid. Die
houding trof ons allemaal als een
bliksemschicht uit een blauwe
hemel".
Het beraad, dat is georgani
seerd door de Gereformeerde Oe
cumenische Raad (vroeger Syno
de), loopt morgen ten einde. Er
nemen acht lid-ke'rken van de Ne
derduits Gereformeerde Kerk in
Zuidelijk Afrika aan deel. Behal
ve de drie Zuidafrikaanse gere
formeerde kerken (blank, kleur
ling en zwart) zijn er ook delega
ties uit Zambia, Zimbabwe, Mala
wi, Botswana en Namibië.
'Weldaad'
Een parochie die de secularisa
tie (functieverlies van kerk en
DEN HAAG/LEUSDEN - De
scholen in Nederland verworden
tot stofnesten, waar een groot
aantal kinderen met aandoenin
gen aan de luchtwegen het abso
luut niet uithoudt. Het Neder
lands Astma Fonds wil verdere
vervuiling voorkomen en heeft
staatssecretaris Ginjaar-Maas
(onderwijs) om maatregelen ge
vraagd.
door
Theo Haerkens
Volgens het Astma Fonds hebben
de bezuinigingen in het onder
wijs van de afgelopen jaren direct
gevolgen voor het welzijn van een
groot aantal kinderen. De scholen
hebben minder te besteden en be
knibbelen daarom op de schoon
maakkosten. Stof en vuil krijgen
meer kans en kinderen met ast
matische aanleg of allergieën zijn
de dupe.
Deze kinderen zijn extra gevoe
lig voor een aantal stoffen, zoals
de mest van huisstofmijten, die
scholen en huizen in grote aantal
len bevolken. Hetzelfde geldt
voor schilfers uit de pels van huis
dieren en vogelveren of het stuif
meel van planten in de klas. Ook
sporen waarmee schimmels zich
vermenigvuldigen, veroorzaken
veel ongemak.
Het is moeilijk steeds precies
aan te geven wat de oorzaak is van
de ellende die zich uit in kortade
migheid, benauwdheid, hoestbui
en, opgezette ogen en snotneu
zen. "De uitscheiding van de
huisstofmijt is berucht, maar het
kan ook overgevoeligheid zijn
voor een andere stof', aldus T.
Rolle van het Astma Fonds. "Ie
der geval is anders. Het kan zijn
dat een kind geen last heeft van
de kat van oma, maar wel van de
kat van de buren. Bovendien is
het niet altijd hetzelfde. Verblijf
in een rokerige ruimte kan de 'kri
tische grens' aanzienlijk verla
gen. De emmer loopt dan sneller
Klachten
Het Astma Fonds constateerde
vorig jaar dat steeds meer school
gaande kinderen last hebben van
irritaties in neus-, mond- en keel
holte, terwijl tegelijkertijd de be
zuinigingen op de scholen voel
baar werden. "Pas toen we zoveel
klachten kregen over kinderen,
zijn we het verband met de bezui
nigingen gaan leggen", aldus Rol
le. Hij is blij met het onderzoek
dat staatssecretaris Ginjaar-Maas
wil doen en hoopt dat de regering
er zo zelf achterkomt wat er aan
;t onderzoek van Justitie, naar
nleiding van de protesten tegen
t boek 'De Duivelsverzen',
ncentreert zich op twee mogelijk
pleegde strafbare feiten. Het
rste betreft bedreiging met
enlijk geweld tegen
ekhandelaren of uitgevers,
larbij de vrijheid van drukpers in
t geding is. Het tweede is de roep
i de dood van de schrijver
ïshdie door fanatieke
monstranten in Rotterdam en
ïn Haag.
lijs Schreuders
i een samenleving met minderhe-
en, die het moet hebben van on-
erlinge verdraagzaamheid, zijn
ergelijke uitingen van blinde haat
loeilijk aanvaardbaar. Hier begeeft
et onderzoek van Justitie zich op
et moeilijke terrein van de zogehe
in 'uitingsdelicten', de wettelijke
eperkingen op de vrijheid van me-
ingsuiting.
Vooralsnog is het openbaar mi-
isterie er duidelijk niet op gebrand
m over te gaan tot een strafvervol-
ing tegen personen die bijvoor-
eeld met de tekst 'Dood aan Rush-
ie' hebben rondgelopen. Wel heeft
ïinister Korthals Altes (justitie) in
e Tweede Kamer verklaard dat de-
godsdienst) van de westerse sa
menleving als uitdaging ziet en
op basis daarvan haar activiteiten
vorm wil geven, heeft de meeste
kans op een eigen plek in de hui
dige maatschappij. Tot die con
clusie komt N. J. M. Derksen in
een proefschrift waarop hij vol
gende week vrijdag aan de uni
versiteit voor theologie en pasto
raat in Heerlen hoopt te promove
ren. Derksen is teamleider van
het pastoraal centrum Utrecht-
West-Gelderland van het aarts
bisdom Utrecht.
Hij deed voor zijn proefschrift
onderzoek in 34 parochies van het
aartsbisdom naar de veranderin
gen sinds de jaren 60. Deze veran
deringen ziet men vooral in het
ontstaan van werkgroepen, waar
in vrijwilligers en pastores samen
verantwoordelijk zijn voor de
kerntaken in de parochie. Van de
34 parochies bleken er 13 te zijn
die de secularisatie als een gege
ven aanvaarden en proberen dit
in hun activiteiten te verwerken.
Volgens Derksen biedt de secu
larisatie de gelovigen de kans te
ontdekken dat alle functies die de
godsdienst is kwijtgeraakt, niet
het wezen ervan uitmaken. Wat
dat aangaat ziet hij de secularisa-
andse rechtsorde. Hij gaat daarom
•raten met Moslim-organisaties om
tieuwe escalaties van verbaal ge-
zeld te voorkomen.
Strafvervolging zal ditmaal niet
•laatsvinden, maar een volgende
:eer worden oproepen tot moord
liet getolereerd. Toch houdt de op-
oep geen uitlokking tot moord in.
)aarvoor had op zijn minst een po
ling moeten volgen de moord uit te
oeren. Dan is nog een beroep mo-
[elijk op een afzonderlijke bepaling
iver 'mislukte uitlokking'. Maar
lan moet de uitlokker zich hebben
•ediend van 'uitlokkingsmiddelen':
[iften, beloften of het verschaffen
an de gelegenheid om het misdrijf
e plegen.
Wat overblijft is opruiing. Wie in
iet openbaar opruit tot een straf
baar feit of tot gewelddadig optre-
ien tegen het openbaar gezag,
pleegt een misdrijf en kan worden
reroordeeld tot maximaal vijf jaar
gevangenisstraf. De leuze 'Dood
lan Rushdie' moet dan letterlijk
vorden geïnterpreteerd als een
apenbare oproep tot moord. Dat is
seker denkbaar. Het is ook mogelijk
Jat de oproep vooral een overspan
nen poging was om lucht te geven
aan emoties, vergelijkbaar met een
moreel evenzeer verwerpelijke,
maar beslist niet strafbare tekst als
Goed zo, Khomeiny'. Maar nu Rus
hdie door Iran vogelvrij is verklaard
en er een prijs op zijn hoofd staat, is
waarschijnlijk wel bewijsbaar dat
tie als een weldaad. Godsdienst is
meer persoonlijk geworden. Maar
juist als persoonlijk geloof samen
met anderen wordt beleefd, be
zielt het het menselijk leven,
steunt het actie om ethische waar
den hoog te houden en motiveert
het de sociale en politieke betrok
kenheid.
De aanwezigheid van religie in
een geseculariseerde maatschap
pij is minder zichtbaar, maar
daarom niet minder werkzaam,
zegt Derksen in zijn studie. Daar
bij is het wel noodzakelijk dat het
geloof is gefundeerd in het evan
gelie, de bqbel en de traditie. Aan
het onderlinge gesprek over de
gemeenschappelijke en persoon
lijke geloofsbeleving schort het
nogal, zo bleek uit het onderzoek.
Het contact met het bisdom is
duidelijk verwaterd. In veel ge
vallen wordt de band daarmee als
negatief ervaren. Een rol daarin
speelt dat gelovigen teleurgesteld
zijn in hun bisschop of zich op
ethische gronden afgewezen voe
len. "In feite houden bij de gren
zen van de parochie de contacten
op", zo verwoordde een parochie
het kernachtig.
et delict opruiing is gepleegd.
Er zijn drie redenen aan te geven
'aarom Justitie niettemin aarzelt
iet het instellen van een strafver-
olging. Allereerst moet het belang
aarvan worden afgewogen tegen
et algemeen belang: in plaats van
e zaak op de spits te drijven, is het
lisschien verstandiger de extreme
lementen in de islamitische ge-
ïeenschap zoveel mogelijk los te
len van de grote meerderheid die
e Nederlandse rechtsorde eerbie-
igt.
Bovendien is het beleid gericht
p het voorkomen van herhaling.
Het Wetboek van Strafrecht komt
dan minder in aanmerking dan de
wet op de openbare manifestaties,
die het oordeel over de toelaatbaar
heid van betogingen in handen van
de gemeentebesturen legt.
En ten slotte schept de identifica
tie van de daders een probleem.
Justitie moét dan op basis van pers
foto's of journaalopnamen zien te
achterhalen wie zich aan opruiing
schuldig heeft gemaakt. Het in be
slag nemen van journalistiek beeld
materiaal kan alleen bij hoge uit
zondering door de beugel, omdat
daardoor het belang van een onbe
lemmerde nieuwsgaring in het ge
drang komt.
Om al deze redenen verdient pre-
rentief optreden voorlopig de voor
keur. Dat neemt niet weg dat het
strafrecht nadrukkelijker in het vi
zier komt als middel om onaan
vaardbare meningsuitingen te be-
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen te
Geldermalsen A. P. Tack (vloot-
predikant) Den Helder, door de
synode voor het secretariaat van
de Raad voor het Jeugdwerk C.
Bergström Heerhugowaard-
Veenhuizen.
Gereformeerde Kerken: aan
genomen naar Katwijk aan Zee
(komende vacature ds. A. C. Ker
sten, die met pensioen gaat) G. J.
Mink (31) Arnemuiden, die daar
mee bedankte voor Gramsbergen
en Herwijnen; beroepen te Har-
lingen E. C. Kim Deventer.
Christelijke Gereformeerde
Kerken: beroepen te Bennekom
D. van der Zwaag Klundert.
Doopsgezinde Broederschap:
aangenomen naar Zeist H. Kline
felter Wilhelmina-oord.
Nachtpastoraat. Leden van
binnenstadskerken in Amster
dam, een pastoraal centrum en
een hulpverleningsinstelling wil
len per 1 september van dit jaar
een 'interkerkelijk nachtpasto
raat' beginnen.
Dit houdt in, dat in een lokaal
van de evangelisch-lutherse kerk
aan het Spui (Handboogstraat 6)
tussen 11 en 4 uur een pastoraal
ten en bloemen ontbreken. "Onze
zoon van vier jaar gebruikte al
gaai, neen nij weer problemen en
hoest hij zich de longen uit het
lijf'.
Binnenlucht
Astma Fonds-woordvoerder Rol
le sluit uit dat de algehele vervui
ling van de lucht oorzaak is van
de toenemende problemen. "Dat
is een punt van zorg hoor, maar de
kwaliteit van de binnenlucht is
het belangrijkst. We hebben ook
niet meer klachten uit gebieden
met meer luchtvervuiling".
Directeur C. Eisma van de Eer
ste Nederlandse Buitenschool in
Scheveningen kan niet zeggen
dat de laatste tijd opvallend meer
leerlingen bij hem zijn aange
meld. Het hele land telt veertien
openlucht scholen met naar
schatting zo'n 1.500 leerlingen.
De buitenscholen wijken niet
opvallend af van andere scholen,
maar ze zijn wel zo ingericht dat
stof en vuil weinig kans maken,
bovendien wordt er intensiever
schoon gemaakt dan op andere
scholen. Op de vloer ligt zeil, wat
veel gemakkelijk schoon te hou
den is dan vaste vloerbedekking.
Bekende stofnesten als gordijnen
ontbreken nagenoeg en ook
bloeiende planten zal men op zijn
school vergeefs zoeken.
"Dieren hebben we niet, behal
ve vissen in het aquarium". Als
het weer het toelaat gaan de extra
grote ramen in de klaslokalen
open of de leraar verhuist met zijn
groep naar de duinen om daar de
les voort te zetten. Het is echter
niet zo dat er alleen buitenshuis
les gegeven wordt. Toen de
school gesticht werd, lag ze bui
ten de bebouwde kom en daaraan
ontleent ze haar naam.
Eisma is ervan overtuigd dat de
bezuinigingen in het onderwijs
hun tol eisen. Er wordt bezuinigd
op de schoonmaakkosten, maar
de problemen nemen ook toe
naarmate er meer leerlingen bij
elkaar in een lokaal zitten.
Konijn
Aan het begrip voor astmapatiën
ten schort het nogal eens, vindt
Eisma. Hij verhaalt van scholen
waar het klassekonijn moest blij
ven, hoewel een van leerlingen er
'stikkend allergisch' voor was
"maar de andere kinderen waren
zo dol op het beest". In een ander
geval was een kleed in de klas de
boosdoener. Toen de school het
niet wilde wegdoen, boden de ou
ders van het betreffende kind aan
dagelijks eigenhandig te komen
stofzuigen. "Maar dat mocht
niet".
strijden. Strafvervolgingen wegens
opruiing waren vóór de Tweede We
reldoorlog aan de orde van de dag,
maar zijn al tientallen jaren uit de
tijd. s
In de jaren '60 heeft de Justitie
een hele reeks achterhoedegevech
ten gevoerd op dit gebied. Naar aan
leiding van de felle protesten tegen
de oorlog in Vietnam achtte de Ho
ge Raad de leuze 'Johnson moorde
naar' strafbaar, evenals de tekst 'De
president van Amerika is een oor
logsmisdadiger volgens het recht
van Neurenberg en Tokio'. Deze
strafzaken hebben uiteindelijk in
1978 gelèid tot een wetswijziging op
grond van de overtuiging dat beto
gers, maar ook bijvoorbeeld colum
nisten, nu eenmaal niet al te genu
anceerd hoeven te zijn bij het uiten
van kritiek en verontwaardiging.
Van oudsher is de vrijheid van
meningsuiting beperkt door de toe
voeging: behoudens ieders verant
woordelijkheid volgens de wet. De
nadruk kwam daarbij steeds min
der te liggen op de strafwet en
steeds meer op de privaatrechtelij
ke bescherming van de rechten van
andere burgers. De grens is getrok
ken bij uitingen die de verdraag
zaamheid in gevaar brengen, zoals
het aanzetten tot haat of discrimina
tie jegens bevolkingsgroepen. Te
vrezen valt dat in het huidige kli
maat de -strafrechtelijke beperkin
gen van de vrijheid van meningsui
ting weer aan betekenis zullen win-
team aanwezig is voor gesprek
ken met mensen die in de nacht
leven en werken en dat leden van
het team in de binnenstad ook
'mobiel' beschikbaar zijn. De le
den van de werkgroep zijn rk,
hervormd, gereformeerd, luthers
en doopsgezind.
Elektronische bijbel. Konin
gin Beatrix krijgt volgende week
vrijdag in de Nieuwe Kerk in Am
sterdam, waar het Nederlands
Bijbelgenootschap dan zijn 175-
jarig bestaan viert, een elektroni
sche bijbel aangeboden. De 18
diskettes bevatten de Statenver
taling, de Nieuwe Vertaling van
1951, de Groot Nieuws Bijbel en
een uitvoerig opzoekprogramma
(concordantie).
Doezé: "Waar ik me aan stoor is het feit dat de werkgevers suggereren, dat i
50.000 mensen in beweging komen, zodra ik even met mijn vingers knip".
(foto GPD) 5
