'Toeristen Duitsland
agressiever werven'
DE TUDi 'kroniek over
VAN TÖENJ^M^
Stripbeurs
VRIJETIJDSBESTEDING 19DE
EEUW LUXE GEGOEDE STAND
PAGINA 8
REGIO
MAANDAG 6 MAART 1989
Marjolijn van der Jagt van de st\
"Maar naast de algemene infor
matieverstrekking van de VW i:
ook een andere aanpak noodzake
lijk", meent Van der Jagt. "We moe
ten de Duitse klanten niet agressie
ver benaderen, zoals het NRIT wil
maar ik zou het gerichter wilier
noemen. Je moet mensen persoon
lijk of via een vereniging aanschrij
LEIDEN - Ruim 300 mensen heb
ben gisteren de stripbeurs in buurt
huis 't Spoortje in Leiden bezocht.
Een van de hoogtepunten van de
dag was een veiling. Een strip van
Blueberry, gesigneerd door teke
naar Gir, bracht 90 gulden op.
De organisatie van het evenement
was in handen van Hans Edink van
buurthuis 't Spoortje en de Leidse
Strip Shop. .Edink kondigde giste
ren aan dat er zéker een vijfde
'Stripdag' komt. "We kiezen wel een
andere datum, vermoedelijk de
tweede zondag van maart. We had
den deze keer nogal wat concurren
tie van een beurs in Den Haag". I
Edink was toch zeer tevreden over
de belangstelling voor de beurs. "We
hebben bezoekers uit de gehele regio
getrokken. Bovendien is het leuk
voor de beurt dat de beurs hier in de
wijk wordt gehouden. We hebben bij
de organisatie dan ook steun gehad
van de vaste bezoekers van het
buurthuis". (foto Henk Bouwman)
Promotie Noordwijk.
De werkwijze van de stichting
Promotie Noordwijk is al helemaal
gebaseerd op het veranderde va
kantiegedrag van de Duitsers. "Het
is vooral in de hotelwereld al jaren
merkbaar dat de Duitsers niet meer
drie tot vier weken hier neerstrij
ken. Ze komen nog maar voor een
of twee weken. Bovendien gaan ze
steeds minder naar de Nederlandse
kust en meer naar andere landen.
Met name de hotels in Noordwijk
dringen via onze stichting aan op
een andere benadering van de Duit
se markt". Volgens Van der Jagt is
Noordwijk met de stichting Promo
tie Noordwijk de eerste kustge
meente die met een directere wer
ving is begonnen.
"We werken tenslotte op com
merciële basis en met veel geld van
de ondernemers zelf. De directe be
nadering van buitenlanders is mo
gelijk door het opbouwen van een
groot adressenbestand van mensen
die we dan regelmatig aanschrijven.
Ook hotels en campings leveren
adressen van gasten. Daarnaast
gaan we in het buitenland adressen
bestanden van bepaalde groepen
mensen en van verenigingen opko
pen", zet de directrice de aanpak
uiteen.
Imago
Voor Noordwijk is het belangrijk
eerst te weten te komen welke men
sen nu de badplaats aandoen en
waarom. Dit jaar wordt daarom een
imago-onderzoek gehouden. Ieder
kwartaal zullen de onderzoekers
van de Hogere Hotelschool met een
rapportage komen, zodat eind dit
jaar een totaal rapport uit de bus
rolt Vervolgens kan de stichting
bepaalde doelgroepen gaan aan
schrijven.
(foto pr)
"Maar het imago-onderzoek moet
ook duidelijk maken wat er mis is
met Noordwijk zelf. Dus, waarom
bepaalde mensen een negatief
beeld van de badplaats overhouden
na hun bezoek. Uit een proefonder
zoek dat al is gehouden is gebleken
dat veel Duitsers zich storen aan de
hondepoep op straat. Wij ergeren
ons daar misschien minder aan,
maar de Duitsers zijn erg op netheid
gesteld. Wanneer straks blijkt dat
bij een overgroot deel van de gasten
de hondepoep als een probleem
wordt gezien, dan zullen we daar sa
men met de gemeente toch iets aan
moeten doen", is de overtuiging van
Van der Jagt.
Nog geen school
zonen Lugters
LEIMUIDEN - De Leimuidense
familie Lugters heeft voor twee zo
nen nog geen nieuwe school gevon
den. In Leimüiden kunnen de kin
deren niet meer terecht na een serie
incidenten op de openbare basis
school De Torenvalk. Gesprekken
over overgang naar de openbare
school in Nieuwveen hebben nog
geen concreet resultaat opgeleverd.
De familie Lugters, bewoners van
het woonwagenkamp in Leimui-
den, zegt de afgelopen dagen ook
nog contacten te hebben gehad met
bewoners van het woonwagen
kamp in Aalsmeer, om te kijken wat
daar de mogelijkheden zijn. "Maar
ze kampen daar met dezelfde pro
blemen als hier. De kinderen wor
den gewoon niet geaccepteerd", al
dus de moeder.
Eind deze maand zal onder de ti
tel 'Leiden in gaslicht' in de La
kenhal een tentoonstelling wor
den geopend die het reilen en zei
len van Leiden in de negentiende
eeuw zal belichten. Verschillen
de thema's komen aan de orde,
zoals het veranderende stads
beeld, het stadsbestuur, Leiden
als garnizoensplaats, industrie
en techniek, sociale en gezond
heidszorg, onderwas en weten
schap, geloof en kerk, kunst en
letteren en tenslotte de Leide-
naar uit en thuis. In het bijzonder
aan de vrijetijdsbesteding van
onze negentiende-eeuwse stad
genoten wil ik in deze rubriek
aandacht besteden.
Luxe
Vrije tijd was een luxe van de ge
goede burgerij. Arbeiders maak
ten werkdagen van vijftien tot
achttien uur en waren bij thuis
komst uit de fabriek te moe om
zich te ontspannen. Op mooie zo
merdagen wandelden ze wel
naar Endegeest of Poelgeest en
weer terug, naar het café aan het
Warmonderhek of naar De Vink.
Een tochtje met stoomboot of
stoomtram naar Katwijk of
Noordwijk was ook zeer geliefd.
Luxer was het in Scheveningen,
waar badkoetsjes de mensen tot
ver in zee reden voordat die in
zwemjurken of -pakken met lan
ge nijpen en mouwen te water
gingen.
Mannen en jongens konden
ook zwemmen in de particuliere
zweminrichting Rhijnzigt. De
goede zwemmers zwommen bui
ten in het Galgewater, beginners
bleven binnen de bassins. Ook
bij de Herenpoort was een zwem
inrichting, aanvankelijk ge
opend voor het garnizoen, maar
later ook bestemd voor 'den fat
soenlijken stand'. Deze zwem
school was zeer primitief en be
vatte slechts een paar ruwhouten
banken op de walkant. Zwem
broeken en handdoeken werden
overbodig geacht. Voor één cent
per keer kon men van 1 juni tot
30 september van dit zwembad
gebruik maken. Per boot, sjees
of rijtuig trok men 's zomers naar
buiten, om bij voorbeeld te spe
levaren.
In Leiden zelf was Zomerzorg
een trekpleister. De halve stad
liep uit naar de concerten die in
de tuin werden gegeven. Men zat
dan familiegewijs dicht op el
kaar. Elke huismoeder kreeg een
volledig theegerei voor zich, met
stoof en kooltje vuur om thee te
zetten en te schenken.
Vooraanstaanden hadden hun
samenkomsten in de sociëteiten,
waar ze zich onderhielden over
het nieuws, literatuur en staat
kunde en waar ze konden biljar
ten, kaarten, schaken en dobbe
len. In de buitensociëteiten wa
ren 's zomers ook concerten.
Een andere vorm van ontspan
ning onder standgenoten was het
afsteken van visites of 'het
avondje passeren'. De dames
breiden, de heren rookten en aan
iedereen werd gevraagd iets te
reciteren onder het genot van
een kopje slemp. Werd er in de
huiskamers door dilettanten ge
reciteerd, de echte dramatische
kunst werd in de schouwburg
aan de Oude Vest voor het voet
licht gebracht. Men speelde
Franse klassieken, Shakespeare-
bewerkingen, burgerlijke toneel
spelen, melodrama's, kluchten,
blijspelen en vooral historiestuk
ken.
Ijsvermaak
De verschillen tussen rijk en arm
werden vergeten op het ijs. Als
het vroor, dan schaatste iedereen
er op los, op z'n Hollands met
krullen en zwieren of op z'n
Fries, zo hard mogelijk. Op het
Galgewater werden wedstrijden
in het langebaanschaatsen ge
houden, eerst georganiseerd
door studenten, maar vanaf 1888
door de 'Leidsche IJsclub', die in
dat jaar opgericht was om 'het
ijsvermaak te bevorderen'. De
oprichters waren voornamelijk
industriëlen, academici, be
roepsofficieren, middenstanders
en vertegenwoordigers van de
gemeente. Ze waren echter zeer
sociaal bewust en stelden er een
eer in om in eerste instantie Leid
se werklieden op de baan aan te
stellen. De leden moesten vóór
november hun gulden contribu
tie betalen en niet wachten tot
het ging vriezen. Wie van de baan
gebruik maakte moest zijn insig
ne duidelijk zichtbaar dragen.
Op vertoon van hun diploma
hadden de leden toegang 'met
ééne Dame of één Kind'.
Vooruitstrevend
In de loop van de negentiende
eeuw ontstond een groot aantal
sportverenigingen, echter nog
uitsluitend voor de gezeten bur
gerij en de gegoede stand. Voor
arbeiders was nog vrijwel geen
gelegenheid om aan enige ont
spanning in verenigingsverband
deel te nemen. Onder die sport
verenigingen vond men kegel
clubs, gymnastiekverenigingen,
voetbal- en wielrijdersverenigin
gen.
Vooral het wielrijden was een
luxe, met name door de hoge
aanschafkosten van rijwiel en
fietskostuum. Pas langzaam
kwam de fiets in de mode, eerst
gebruikt bij officiële wedstrijden
voor 'heren wielrijders', later ook
voor toeristische doeleinden.
Er ontstonden wielrijdersge
zelschappen en rijscholen, waar
de acrobatiek van het rijden ge
leerd moest worden. De leerling
werd door de instructeur met
twee helpers op de fiets gehesen
en dan moest er gereden worden.
Gelukkig waren de aanwezige pi
laren van stootkussens voorzien
om zo het onvermijdelijke vallen
Protest fracties
tegen splitsing
van Hazerswoude
HAZERSWOUDE - De politieke
partijen in Hazerswoude hebben
uitdrukkelijk stelling genomen te
gen splitsing van de gemeente als
gevolg van de gemeentelijke herin
deling. Een brief waarin de bezwa
ren daartegen worden opgesomd, is
naar de vaste kamercommissie voor
binnenlandse zaken gestuurd, om
dat tijdens de onlangs gehouden
hoorzitting en uit andere contacten
met kamerleden is gebleken dat zij
splitsing van Hazerswoude als alter
natieve optie in overweging heb
ben.
Bij splitsing van de gemeente
wordt Hazerswoude Dorp met
Benthuizen tot een nieuwe gemeen
te gevormd en Rijndijk met Koude
kerk. "Gedeputeerde staten en de
staatssecretaris van binnenlandse
zaken hebben een dergelijke split
sing altijd uitdrukkelijk van de
hand gewezen", schrijven de frac
tievoorzitters van de politieke par
tijen in hun bezwaarbrief.
Aandacht BAGD
voor nekkramp
ALPHEN AAN DEN RIJN - In
verband met de toename van het
aantal gevallen van nekkramp heeft
D. Tichler-Moerman, directeur van
de vestiging Rijnstreek van de Ba-
sisgezondheisdienst Zuid-Holland
Noord, een bericht doen uitgaan
over het treffen van preventieve
maatregelen. De weerstand tegen
het besmettelijke virus, dat dit jaar
in nederland al 17 mensen het leven
heeft gekost, neemt toe door vol
doende nachtrust, goede en gevari
eerde voeding, veel buitenlucht en
lichaamsbeweging. Ook moet aan
dacht worden besteed aan de hygië
ne en ventilatie.
In de regio Alphen is in januari
één melding gekomen van nek
kramp, daarna niet meer, aldus het
bericht van de gezondheidsdienst.
te verzachten.
Sommige vooruitstrevende
vrouwen waagden zich ook op de
tweewielers om enthousiast
'rond te vliegen op het wiel'. Na
tuurlijk spraken de omstanders
er schande van. Die kritiek gold
ook de veertig-plussers. 'Hij
wien de vier kruizen op den rug
staan geschreven, doet verstan
dig af te-zien van elk pogen om
door heroïsch kunstmiddel zijn
langzaam doovende levens
kracht aan te wakkeren'.
Gelukkig was er ook het wiel
rijden als passief tijdverdrijf: wie
zelf niet fietste kon in de Stads
gehoorzaal gaan kijken naar het
zaalrijden, waar allerlei figuren
op het rijwiel werden uitgevoerd,
onder begeleiding van een piano,
waarop vrolijke walsen werden
gespeeld.
INGRID MOERMAN
W aterwinbeleid
Amsterdam leidt
tot verdere schade
aan duingebied
NOORDWIJK - Het Amsterdamse
waterwinbeleid zal leiden tot verde
re aantasting van het duingebied
tussen Noordwijk en Zandvoort,
terwijl het juist van belang is die te
verminderen. De Stichting Duinbe
houd stelt dit in een reactie op het
verzoek van de Gemeentewaterlei
dingen Amsterdam aan de provin
cies Noord- en Zuid-Holland om
meer grondwater aan de Amster
damse Waterleidingduinen te mo
gen onttrekken.
Volgens een bekendmaking van
Gemeentewaterleidingen is de ca
paciteit van de installaties in het
duingebied ingericht voor het in
brengen van 70 miljoen kubieke
meter voorgezuiverd rivierwater
per jaar en het onttrekken van 83
miljoen kubieke meter daaraan.
Amsterdam gaat in zijn aanvraag
voor een vergunning van die hoe
veelheden uit. De hoofdstad ont
trekt nu nog 60 miljoen kubieke me
ter aan de duinen.
De provincie heeft als uitgangs
punt dat jaarlijks 70 miljoen kubie
ke meter wordt onttrokken en 57
miljoen kubieke meter ingebracht.
Op de natuurlijke manier - regen
wordt de grondwaterstand ver
der aangevuld. De provincie Noord-
bolland behandelt de aanvraag van
het waterbedrijf voor beide provin
cies. Het waterwingebied van Am
sterdam ligt grotendeels in het
duingebied dat behoort tot de ge
meente Noordwijk. Het terrein ligt
voor de rest op grondgebied van
Zandvoort.
De Stichting Duinbehoud meent
dat voor de gehele winning een
milieu-effectrapport moet worden
gemaakt. Er moet onder meer wor
den gekeken naar toepassing van de
diepinfiltratie-methode, aldus de
stichting. Hierbij wordt water di
rect in een diepe ondergrond ge
bracht, zodat de duinen minder
schade oplopen. Andere duinwater
leidingbedrijven (Den Haag, Lei
den, Noord-Holland) zijn al bezig
met het realiseren van diepinfiltra-
tie-projecten.
De woordvoerder van het Am
sterdamse waterbedrijf onder
streept dat ook het bedrijf een voor
stander van diepinfiltratie is. "Maar
het systeem is nog niet geschikt
voor de watervoorziening voor een
miljoen mensen. Tot op heden wor
den er door andere bedrijven wel
proeven gedaan, maar probleem is
dat de filters op grote diepte dicht
slibben. Het duurt dus nog wel even
voor wij een dergelijk systeem op
grote schaal kunnen invoeren",
schat hij in.
NRIT adviseert Nederlandse kustgemeenten
NOORDWIJK/KATWIJK -
De recreatie-ondernemers
langs de Nederlandse kust
moeten hun bungalows, ap
partementen en campings
agressiever aan de man
brengen. Veel Duitse vakan
tiegangers zullen anders de
Nederlandse kust mijden.
Dit staat in een nog niet ge
publiceerd rapport van het
Nederlands Research Insti
tuut voor Recreatie en Toe
risme (NRIT) in Breda. De
stichting Promotie Noord
wijk zegt de voorgestelde
weg al te zijn ingeslagen.
"De situatie is bijzonder zorgwek
kend", stelt NRIT-onderzoeker P.
Kersten vast. "We hopen dat het Ne
derlands Bureau voor Toerisme de
problemen ter harte neemt, want
anders zal de bezetting van de va
kantiecomplexen hard teruglo
pen". Volgens Kersten is er in Dene
marken te zien wat er gebeurt, wan
neer er niet gereageerd wordt op de
problemen.
De moeilijkheden worden veroor
zaakt door het stijgend aantal korte
vakanties. Om de bezettingsgraad
dan op peil te houden, moeten meer
mensen naar de kust worden ge
lokt. Dat kan bereikt worden door
op een agressievere manier de po
tentiële klanten te benaderen. Duit
se ondernemers doen dat al enkele
jaren. Zo worden touringscars inge
zet bij de reclamecampagnes en
wordt er huis-aan-huis informatie
materiaal verspreid.
"De strijd om de vakantiegangers
in Duitsland is in alle hevigheid los
gebarsten", meende Kersten. "Het
zou me niet verbazen als vakantie-
ondernemingen straks persoonlijk
aan de deur komen, gaan colporte
ren als het ware. In Nederland zijn
de ondernemers laks; ze springen er
niet op in, terwijl de Duitse markt
bijzonder belangrijk is".
De Katwijkse VW-directeur C.
Verplancke erkent dat op een ande
re manier de Duitsers naar ons land
moeten worden gelokt. "Maar we
zijn zelf niet in staat om mensen
persoonlijk te benaderen. We heb
ben daar het geld ook niet voor. Het
Nationaal Bureau voor Toerisme is
al gesprekken met de kustgemeen
ten begonnen om zo een totaal pak
ket op te stellen. In samenwerking
met het bureau in Keulen worden
dan specifieke doelgroepen bena
derd", verduidelijkt hij de geza
menlijke aanpak.
Noordwijk
De Noord wijkse VW-directeur
kan niet reageren op het rapport
omdat hij momenteel met een stand
van Noordwijk op de vakantiebeurs
in Berlijn staat. Toepasselijker kan
het haast niet. Maijolijn van der
Jagt van de stichting Promotie
Noordwijk onderstreept aan de
vooravond van haar vertrek naar de
beurs in Berlijn dat dergelijke ak-
tiviteiten in Duitsland ook in de toe
komst nodig blijven.
MAANDAG 6 MAART
Leiden
voorlichtingsavond Diabetes
vereniging over diabetes en sport,
aanvang 20.00 uur in de aula van
gebouw 50, AZL (eerste etage ou
de poortgebouw).
toneelvoorstelling van Hugo
Claus: 'Gillesmet Jan Declair,
aanvang 20.15 uur in de Leidse
Schouwburg.
bloemenseance Spiritisch Ge
nootschap Leiden, door P. Cop-
pens, aanvang 20.00 uur in zaal
Lage Morsweg 14a.
Voorschoten
.erie lezingen Voorschotense
Vrouwenraad over 'Devvrouw en
het recht', vierde lezing: 'Sociale
zekerneid van vrouwen', door mr.
R. Holtmaat,20.00 uur in het Cul
tureel Centrum, Marijkelaan.
DINSDAG 7 MAART
Alphen
info-boot over opleidingen over
de Rijn-en binnenvaart, van 19.00
toto 20.30 uur bij Avifauna.
met CARA onder leiding van een
fysiotherapeut, van 15.30 tot
16.30 uur on sporthal Boorsma,
Zwanenburg.
Leiden
oecumenisch avondgebed in
de Oud-Katholieke Kerk, Zoeter-
woudse Singel, van 19.00 toto
19.30 uur.
optreden groep Purper met 'Dit
Verhaal', aanvang 20.15 uur in de
Leidse Schouwburg.
concert Amerikaanse Gospel
rockband Petra, aanvang 20.00
uur in de Stadsgehoorzaal.
Leiderdorp'
belastingspreekuur in de Mu-
zenhof, van 9.00 tot 12.00 uur.
klaverjassen en sjoelen met
Buurtvereniging Zijlkwartier, aan
vang 20.00 uur in het Zijlkwartier,
Van der Marck6traat.
bijeenkomst NVvH, thema:'Eu
ropese Beweging', door mevr.
M.E. van Emden, aanvang 10.00
uur in Op Dreef.
Oegstgeest
in kader van 'Culturele Mani
festatie'; bijeenkomst van o.a. de
dichters Jan Kal, Drs. P.. Kees
Stip en Jan Boerstoel, aanvang
20.15 uur in t Groot Profijt. Boer-
haaveplein.
Wassenaar
lezingencyclus Stichting Back-
erehagen, Ischa Meijer over oor
log: in de Nederlandse literatuur,
aanvang 20.00 uur in het Rijn
lands Lyceum.
WOENSDSAG 8 MAART
Alphen
viering Internationale Vrou
wendag in vrouwentrefcentrum
Zahra. Ruisdaelstraat, van 9.30
n 20.00 tot 22.00 uur.
Lelden
kindervoorstelling 'Broodje
Boek', door Stichting Jeugdthea
ter Amsterdam, aanvang 14.30
mr in de Leidse Schouwburg.
meidenswingavond ter gele
genheid van Int. Vrouwendag,
20.00-24.00 u. in 1 Breehuys.
schrijfavond Amnesty Interna
tional in kader van de Internatio
nale Vrouwendag, aanvang 20.00
uur, Gerestraat 20.
Theater, Cleveringaplaats.
Leiderdorp
bridgen in het Bridgecentrum
Leiderdorp. Bemhardstraat. aan
vang 13.30 uur.
lezing over Russisch Ortho
doxe kerken 'Naar God's palei
zen', door Hans Geel, organisatie
NCVB, aanvang 19.45 uur in de
Scheppingskerk.
kindervoorstelling: Wie niet
blauw is. is gezien', door Poppen-
thetaer Wellus Nietus, aanvang
14.30 uur in het Cultureel Cen
trum.
lezing in kader van Internatio
nale Vrouwendag, over 'de Eu
ropese eenwording na 1992', door
M. Boskamp-van Gorkum, Voor
schotense Vrouwenraad, Cultu
reel Centrum, aanvang 20.00 uur.
