Bijbelse boeren slaan hand aan de ploeg
WASHINGTON, MOORDSTAD
Israëlische agrariërs maken van jungle een land van melk en honing
Drugsoorlogen in zwarte wijken niet meer in toom te houden
Geld heeft destijds hoegenaamd geen rol
gespeeld bij hun keuze om primitief te gaan
'boeren'. Israëlische agrariërs van het
idealistische soort slaan de hand aan de ploeg
volgens een methode zoals die in de bijbel is
beschreven. Een schijnbaar vruchtbare akker
bewerken tot land van 'melk en honing',
daarom in de eerste plaats gaat het hen. "Wie
wil ploegen met een ezel besluit tegelijkertijd
nooit rijk te worden".
door Ad Bloemendaal
Gidi Bashan barst in lachen uit als hem
wordt gevraagd of er met bijbelse land
bouw wat valt te verdienen. "De moder
ne Israëlische boeren klagen al steen en
been, laat staan dat wij met die primitie
ve landbouw winst maken", zegt hij.
"Als ik rijk had willen worden, was ik
hier nooit aan begonnen".
We zitten voor Bashans bescheiden
onderkomen in Sataf, de plaats waar hij
vier jaar geleden samen met Chanuch
Zoref is begonnen aan wat officieel heet
'de reconstructie van antieke bergland-
bouw'. Maar iedereen, de 31-jarige Gidi
en zijn driejaar oudere compagnon Cha
nuch inbegrepen, spreekt kortweg over
'de bijbelse boerderij'. Want het doel van
het project is landbouw bedrijven zoals
de Israëlitische boeren dat deden in de
tijd van het Oude Testament.
Jeruzalem, nog geen tien kilometer
van Sataf verwijderd, was toen al een
grote stad, waarvan de inwoners voor
hun voedselvoorziening waren aangewe
zen op wat de boeren in de omgeving ver
bouwden. Het land was toen wat het nu
nog is: bergachtig, droog en bezaaid met
stenen.
Antieke landbouw suggereert het be
drijven van een cultuur die lang geleden
is uitgestorven. Maar zo is het niet hele
maal. Een snel slinkend aantal Palestijn
se boeren op de Westelijke Jordaanoever
werkt nog altijd volgens de duizenden ja
ren oude methode. Gidi en Chanuch heb
ben het werk van hun Arabische colle
ga's nauwgezet bestudeerd. Maar de Pa
lestijnse opstand beeft aan die officieuze
landbouwcursus abrupt een eind ge
maakt. "Ik ga er niet meer heen, mij te
gevaarlijk", zegt Gidi.met spijt.
naar de landbouwgronden. Daar zorgt
een stelsel van kanalen en lage aarden
diikies voor de distributie.
Het irrigatiesysteem is verre van ideaal.
Gidi: "Je moet telkens stukken land he
lemaal onder water laten lopen.^De bo
venlaag wordt dan keihard, waardoor de
onderlaag te weinig zuurstof krijgt. Je
blijft dus bezig met het openwerken van
de grond". Het is heel goed mogelijk om
met ongeveer dezelfde middelen, maar
met een wetenschappelijk verantwoorde
methode, de bedrijfsvoering effectiever
te maken. Maar dat is de bedoeling niet.
"We willen het laten zien zoals het er toen
uitzag", zegt Gidi.
Bij de restauratie van de terrassen kre
gen Gidi en Chanuch hulp van Arabische
vaklieden. Die weten de keien zonder ge
bruik van metselspecie zo te stapelen dat
de muren niet instorten.
De twee moderne bijbelse boeren heb
ben hun bedrijf van de grond af moeten
opbouwen. Maar dat gold ook voor de
oude Israëlieten, die onder leiding van
Mozes vanuit het vruchtbare Nijldal in
Egypte vertrokken naar het Beloofde
Land, "vloeiende van melk en honing".
Bij de keuze van hun gewassen heb-
ben Gidi en Chanuch zich laten leiden
door het bijbelboek Deuteronomium (8:
8), waar staat geschreven: eeri land
van tarwe en gerst, van wijnstokken, vij
gebomen en granaatappeleneen land
van olierijke olijfbomen en honing
"Die 'honing' is geen bijenhoning", weet
Gidi, "maar de zoete vrucht van de dadel
palm".
De zeven bomen en gewassen waarvan
de bijbel spreekt, gedijen in principe ook
zonder irrigatiesysteem. Maar extra wa
ter zorgt voor een betere kwaliteit en in
sommige gevallen voor meer oogsten per
jaar. Op 67 intensief geïrrigeerde
dunams kweken de boeren van Sataf
kruiden en specerijen die in de Bijbel
worden genoemd, zoals tijm, peterselie,
munt, lavendel, kamille en hysop.
De boerderij heeft vooral een onder
wijsfunctie. In het afgelopen jaar kwa
men er meer dan honderdduizend bezoe
kers, vooral groepen schoolkinderen. Er
zijn ook 50 kleine volkstuinen, die wor
den verhuurd aan mensen uit de stad die
zelf groenten en kruiden willen kweken.
"Tomaten en komkommers komen ner
gens in de bijbel voor", zegt Gidi, "maar
dat zien we door de vingers".
MAANDAG 6 MAART 1989
Het tot voor kort betrekkelijk
onschuldige Washington D.C. is met
z'n 638.000 inwoners (minder dan de
bevolking van Rotterdam) in korte tijd
de 'moordstad' van Amerika
geworden. Nu al is het vrijwel zeker
dat er dit jaar sprake zal zijn van een
record. Tot 18 februari was de stand:
75 moorden. In veruit de meeste
gevallen worden ze gepleegd in de
arme zwarte wijken in het oostelijk
deel van de stad. De oorzaak: crack,
een van cocaïne afgeleide drug. En
het kwaad breidt zich verder uit.
door Henk Dam
Riveyone Marbley zei tegen zijn
vriendin dat hij even naar buiten
moest. Paar minuutjes maar. Hij
was de deur nog niet uit of z'n vader
kwam thuis. Samen met Riveyone's
vriendin wachtte de vader op z'n
Niet veel later werd er geklopt.
Een buurman. "Je moet met me
meegaan. Er is op je zoon gescho
ten", zei hij hijgend. Vlak bij het
huis, op het gras langs de 10de
Straat, lag Riveyone in een plas
bloed, twee kogels door zijn hoofd,
dood.
Oorzaak? Drugs. Riveyone handelde, als
zoveel 18-jarigen in de buurt, in crack.
Misschien had hij wel in iemands wijk
gezeten. Misschien krë?g iemand nog
geld van hem. In z'n broekzak vonden re
chercheurs later een flink stapeltje dol
larbiljetten.
Wat de directe aanleiding ook moge
zijn: Riveyone Marbley werd op zaterdag
19 november jongstleden het slachtoffer
van wat de leidende doodsoorzaak is ge
worden voor zwarte mannen in Washing
ton D.C. in de leeftijdsgroep van 15 tot 24
jaar: moord.
Riveyone was een van de 372 mensen
die vorig jaar in de hoofdstad van de Ver
enigde Staten werden vermoord. Hij
maakte deel uit van een verontrustende
trend: nergens in het naar Europese be
grippen toch al uitermate gewelddadige
Amerika stijgt het aantal moorden zo
snel als in Washington. Per 100.000 inwo
ners gerekend, waren er in Washington
vorig jaar 59,42 moorden. Dat was voor
het eerst meer dan de erkende misdaad-
stad Detroit (58), aanzienlijk meer ook
dan in steden als New York, Miami en
Los Angeles.
Record
Het is wel bijna zeker dat Washington dit
jaar zijn eigen record gaat breken. Alleen
al in januari werden er 49 mensen ver
moord, een maandrecord. Tot 18 februari
was de stand: 75 moorden. Als de trend
zo doorgaat, en de deskundigen zeggen
dat dat zeker is, zullen dit jaar meer dan
600 mannen en vrouwen gewelddadig
om het leven komen. Dat wil zeggen: één
op elke 1000 inwoners.
Op z'n eigen wrange manier waren de
gebeurtenissen van de laatste Valentijns
dag (14 februari, de dag waarop we her
denken dat we van elkaar houden) teke
nend. Niet minder dan 13 Washingto-
nians kregen op die dag kogels in hun
lijf. Drie van hén overleden.
Is Washington dus een onveilige plaats
om te wonen? Dat hangt sterk af van de
wijk waar. je woont. Veruit de meeste
moorden vinden in het oostelijk deel van
de stad plaats, en in een kleine corridor
in het noord-westen. Het zijn de arme
wijken. Het gaat zonder uitzondering om
de wijken met een bijna uitsluitend
zwarte bevolking.
Een kaart waarop de moorden staan
aangegeven laat keurig het gespleten ka
rakter van Washington zien. Want aan de
durven er niet te komen en gaan er alleen
naartoe als ze opdracht krijgen.
De politie van Washington doet voor het
overige wat ze kan om de drugsplaag te
gen te houden. In 1986 werd met de ope-
ratie clean sweep ("de bezem erdoor") ge-
start, en sindsdien zijn er 44.000 arresta
ties verricht die met drugs te maken heb
ben.
Er zijn weinig steden m Amerika met
zo'n uitgebreide politiemacht als juist
Washington. Het korps telt 4080 man
schappen, en daarnaast zijn er 3100 fede
rale politiemensen gevestigd die de over
heidsgebouwen, ambassades en parken
tot hun werkterrein rekenen. Pilaar het is
domweg onvoldoende. In meer dan de
helft van de moordgevallen wordt nooit
een dader gevonden. Vooral de moorden
die met drugs te maken hebben (nu 70
procent van het totaal, tegen 17 procent
in 1985) worden zelden opgelost.
Het stadsbestuur van Washington ziet
in meer politie een van de antwoorden.
Hoofdcommissaris Maurice Turner heeft
verder laten weten zoiets als een 'nood
toestand' te zullen afkondigen die hem in
staat moet stellen snel, zonder inspraak
van de bonden, z'n mensen op de vitale
punten in te zetten.
Er zijn daarnaast moedige groepen
burgers die er in zijn geslaagd het drugs-
handelen uit hun buurten weg te krijgen
(maar die gaan dan gewoon een buurtje
verderop door). De zwarte moslimbewe
ging Nation of Islam heeft hier en daar
met succes een schoonmaakactie gehou
den. Maar het blijft marginaal, knabbe
len aan de randjes. Het aantal moorden
neemt toe, en tot grote verontrusting
van de inwoners van de welgestelde wij
ken ook buiten de getto's begint de
misdaad de laatste tijd toe te nemen. Er
worden, vooral in het over het algemeen
rijke noordwesten van Washington dat
tot voor kort redelijk veilig was, meer in
braken gerapporteerd, meer berovingen,
meer schietpartijen.
Aan de lantaarnpalen van straten in
het noordwesten, waar kleine flats gauw
1000 dollar huur per maand kosten, han
gen verontruste bewoners nu gefotoko
pieerde velletjes papier waarin voor de
toenemende misdaad wordt gewaar
schuwd.
Linten
Zo breidt het kwaad zich uit, en het einde
is niet in zicht. Zoals gezegd: ter zake
deskundigen verwachten dat dit jaar ze
ker 600 inwoners van Washington (een
stad dus met minder inwoners dan Rot
terdam) zullen worden vermoord. Dat
betekent dat meer en meer het vertrouw
de tafereel te zien zal zijn van gele politie-
linten waarmee huizen of stukken straat
worden afgebakend. Daarbinnen agen
ten met witte, rubber handschoenen die
een grijszwarte plastic zak dichtritsen
waarin zich een nieuw slachtoffer be
vindt.
Het betekent verder dat de gevange
nissen nog voller zullen raken dan ze nu
al zijn. Washington telt 1370 gevangenen
per 100.000 inwoners. Landelijk is dat cij
fer 228 gevangenen per 100.000 inwo
ners.
Het zal in de ziekenhuizen drukker
worden. Sommige kunnen het stijgende
aantal gewonden van schietpartijen nu al
niet meer aan. Een teken des tijds: de
vraag naar de meest voorkomende typen
bloed is in de ziekenhuizen in de binnen
stad in een paar maanden met 30 tot 50
procent gestegen. Een ander teken: in de
lijkenhuizen stapelen de stoffelijke over
schotten zich op. De Washingtonse in
specteur gezondheidszorg Reed V. Tuck-
son beschreef onlangs tijdens een confe
rentie met collega's hoe het er in de mor
tuaria uitziet. "Ik ging er naartoe en wat
ik daar zag is wat ik iedere keer weer zie:
niet één schotwond, maar wel acht. Hier
een, hier een, daar een. En altijd in het
hoofd, altijd in h'et hoofd", aldus Tuck-
Zal het ooit eindigen? Misschien. Was
hington kan altijd hopen dat de drugs
dealers op een gegeven moment hun ter
ritoria definitief hebben afgebakend. De
enige handelsoorlog met echte slachtof
fers zou dan voorbij zijn.
Opstootje in een arme zwarte wijk: schril contrast met het schatrijke blanke stadsdeel
kant is Washington de 'hoofdstad
zwart Amerika'. Van de 638.000 in-
3 is meer dan 70 procent zwart, de
grootste groep zwarten die je in een Ame
rikaanse stad van enige importantie zult
vinden.
Maar aan de andere kant is Washing
ton ook de hoofdstad van het land. Dat
betekent dat het als een magneet werkt
op al diegenen die zich in of vlak bij het
centrum van de macht moeten bevinden.
En dat zijn voor het overgrote deel blan
ken, en dan nog welgestelde blanken.
Op enkele kilometers afstand van el
kaar vind je in Washington dan ook de
grootst mogelijke armoe, getto's vol uit
gewoonde huizen en prachtige wijken
waar je echt moeite moet doen om een
woning voor minder dan 350.000 dollar te
vinden. De onderverdeling is, generalise
rend: oost is arm en zwart, west is rijk en
blank.
De oorzaak van het almaar toenemen
de geweld is drugs. Net als in andere gro
te Amerikaanse steden zijn het de getto's
waar het drugsgebruik nog steeds toe
neemt, met name onder j ongeren, terwijl
het onder de meer welgestelde jongeren
elders aan het afnemen is.
Crack
Crack, een van cocaïne afgeleide drug, is
de grote boosdoener. Crack is goedkoop,
overal verkrijgbaar en geeft een snelle en
hevige kick. Het is ook zeer verslavend.
Veel jongeren uit de armoedewijken
kunnen de verleidingen van crack niet
weerstaan. Als je het gebruikt, ben je
even weg uit de ellende. Als je het ver
handelt, kun je gemakkelijk 1000 dollar
per week verdienen.
Dat in Washingtons armoedige, zwarte
wijken het crack-gebruik pijlsnel stijgt
is in overeenstemming met wat er lande
lijk in vergelijkbare wijken gebeurt
Maar Washington is in één opzicht uniek
In steden als New York, Miami en Det
roit waren de wijken al verdeeld door de
georganiseerde misdaad toen crack er
Record
*iv<>3
HondcW!
Fin
-m r. i
thCastlo^Sha
1 v/Uh»n»ton
X
6 j»ck»onviUe
31.08
1 Belt"*0"
The Word on the Street is Death
Krantekoppen spreken boekdelen. In het midden de stand van zaken over
1988: Washington 'verslaat' Detroit, de misdaadstad bij uitstek.
zijn intrede deed. In het tot enkele jaren
geleden betrekkelijk onschuldige Was
hington bestond-zo'n infrastructuur niet.
Die is zich nu snel aan het vestigen, en
dat brengt al het geweld met zich mee.
Volgens de politie van Washington zijn
het vooral handelaars van buiten de stad
(New York, Miami) en uit Jamaica, Puer
to Rico en Haiti die druk bezig zijn hun
territoria in Washington af te bakenen.
De onvermijdelijke competitie wordt let
terlijk met grof geschut uitgevochten.
Half-automatische wapens hebben op de
straten hun intrede gedaan, en kleinere
handwapens zijn er in overvloed.
Weliswaar moet iedereen in Washing
ton zijn vuurwapen laten registreren en
is het dus niet zo makkelijk om in de
hoofdstad aan wapens te komen, maar je
hoeft maar even naar de aanpalende
staat Virginia te rijden om met een mini
mum aan formaliteiten de AK-47 te ko
pen waarmee je iemand tot gehakt kunt
schieten.
Bezem
Bepaalde buurten van Washington zijn
daardoor echt levensgevaarlijk gewor
den. Vooral rond de meer dan 80 open
lucht-markten waar drugs verhandeld
worden is een wildwest-sfeer ontstaan.
In Drake Place bijvoorbeeld, een straat
aan de oostelijke rand van D.C., vallen
letterlijk elke nacht schotenwisselingen
te beluisteren. De meeste politieagenten
De terrassen waren er al, want Satc
De bewoners vluchtten-tijdens de Isr
Een officiële agrarische opleiding heb
ben de twee 'boeren' van Sataf nooit ge
noten. Gidi is van huis uit bioloog en
Chanuch geograaf. Voor het soort land
bouw dat zij bedrijven, bestaat trouwens
geen opleiding. Gidi: "Je kunt met lof af
studeren aan een landbouwschool, maar
dan heb je nog niet geleerd hoe je moet
ploegen met een handploeg achter een
ezel".
De bijbelse boerderij ligt op een zuid
oostelijke berghelling ten westen van Je-
uas ooit een Arabisch landbouwdorp.
lische Onafhankelijkheidsoorlog.
ruzalem, ongeveer honderd meter boven
het dal. Het totale oppervlak is 500
dunam (een dunam is 1000 m2), verdeeld
over een aantal terrassen. De terrassen
waren er al, want Sataf was ooit een Ara
bisch landbouwdorp. Tijdens de Israëli
sche Onafhankelijkheidsoorlog van 1948
vluchtten de bewoners en daarna raakte
de plaats in verval.
"Toen we hier vier jaar geleden kwa
men was het een jungle", vertelt Gidi. De
restauratie van het irrigatiesysteem was
Gtdi Bashan: "Als ik rijk had willen worden, was ik nooit gaan boeren vol
gens de methode zoals in de bijbel staat beschreven". Woto't opdi
de eerste zorg. Het berggebied in de om
geving van Jeruzalem kent een jaarlijkse
gemiddelde neerslag van minder dan 600
mm en alle regen valt tussen november
en begin april. Natuurlijke bronnen zijn
er niet, en dus moesten de boeren in de
bijbelse tijd zelf water zoeken. Ze wisten
dat kleilagen het door het kalksteen sij
pelende water tegenhielden. Een andere
aanwijzing vormde de aanwezigheid van
veel water consumerende planten als
munt en bepaalde bessensoorten. Om
het water te bereiken, moest de boer een
gat uitbikken, verticaal in de bodem of
horizontaal in de rotswand. Die laatste
techniek is gebruikt bij het aanboren van
de beide meer dan 2000 jaar oude bron
nen van Sataf.
Vanuit de bron brengt een tunnel het
water naar twee bassins boven de terras
sen, elk met een inhoud van dliizend li
ter. Die opslagplaatsen, vroeger mogelijk
ook gebruikt voor het kweken van vis,
zijn voorzien van een afvoer die leidt
