Sovjets bereid tot
bemiddelingspoging
op gesprek in El Salvador
Serven woedend over ontslag
van partijleiders in Kosovo
Bi
KOOP EEN LOT,
VERBETER HUN LOT.
M
Moskou wil breuk Iran en EG lijmen
Bush blijft tot bittere
eind vechten voor Tówer
Noodtoestand Venezuela
na bloedige protesten
Iraanse minister ontkent
uitspraak over executies
WOENSDAG 1 MAART 1989
BUITENLAND
MOSKOU (AFP/DPA/Rtr) - De Sovjetrussische minister van buitenlandse zaken, Sje-
vardnadze, heeft tijdens zijn bezoek aan Teheran met de Iraanse leiders gesproken over de
affaire-Rushdie. Moskou heeft aangeboden naar een oplossing te helpen zoeken in de cri
sis in de betrekkingen tussen Iran en de Europese Gemeenschap. Dit maakte de woord
voerder van het ministerie van buitenlandse zaken in Moskou, Gerasimov, gisteren be
kend.
"We hebben de indruk dat de
Iraanse regering een uitweg zoekt
voor deze zaak en dat de Russische
regering een positieve rol kan spe
len". Sjevardnadze, die het afgelo
pen weekeinde in Teheran was,
had eerst een anderhalf uur lang
gesprek over de kwestie met zijn
Iraanse collega, Velayati, en voorts
een onderhoud van een half uur
met parlementsvoorzitter Rafsan-
jani.
Op de vraag of hij de zaak heeft
aangeroerd tegenover ayatollah
Khomeini, die Rushdie vanwege
zijn boek 'De Duivelsverzen' vogel
vrij verklaarde, bleef Gerasimov
het antwoord schuldig.
Moskou's betrokkenheid houdt'
verband met de 'onoverzichtelijke'
Roald Dahl
vindt Rushdie
'opportunist'
LONDEN (AP) - Salman Rus
hdie is een "gevaarlijke oppor
tunist" die met opzet zijn boek
'The Satanic Verses' heeft op
geklopt om er een bestseller
van te maken. Dat weinig vlij
ende oordeel stond dinsdag in
een ingezonden brief in de Ti
mes van Rushdie's collega-au
teur Roald Dahl.
Dahl schreef dat veel vakge
noten Rushdie beschouwen als
een held, "maar wat mij betreft
is hij een gevaarlijke opportu
nist. Het is duidelijk dat hij een
diepgaande kennis heeft van de
islamitische godsdienst en zijn
aanhangers, en hij moet zich
volledig bewust zijn geweest
van de intense en gewelddadi
ge gevoelens die zijn boek on
der devote moslims zou opwek
ken", zei Dahl.
"Door een dergelijk sensatio-
nalisme komt een willekeurig
boek inderdaad aan de top van-
de bestsellerlijst, maar ik vind
dat een goedkope
doen".
van de kwestie bij het uitblijven
van een redelijke oplossing, aldus
Gerasimov, die eraan toevoegde
dat Moskou 'bezorgd' is over de si
tuatie en daarom alles in het werk
wil stellen om het conflict bij te leg
gen.
Volgens de woordvoerder zal mi
nister Sjevardnadze over zijn over
leg in Iran morgen praten met zijn
Spaanse collega, Ordonez, die naar
Moskou komt. Spanje bekleedt op
het ogenblik het EG-voorzitter-
schap. Verder wil hij de zaak vol
gende week in Wenen bespreken,
waar hij is voor de CFE-besprekin-
gen over conventionele wapenver
mindering in Europa.
Moskou heeft nog steeds geen of
ficieel standpunt over de zaak-Rus-
hdie, hoewel maandag een handje
vol betogers voor de Iraanse am
bassade in Moskou niets in de weg
werd gelegd. De demonstranten
veroordeelden het Iraanse dood
vonnis en eisten vrijheid van crea
tiviteit. Zij hekelden het uitblijven
van een reactie van Moskou, niet
wetende dat Sjevardnadze in Tehe
ran de zaak wel heeft aangekaart.
De door Londen uitgewezen
Iraanse zaakgelastigde Basti, heeft
dinsdagavond in een interview met
de BBC gewaarschuwd voor 'de
sastreuze' gevolgen als Groot-Brit-
tannië zijn politieke standpunt in
de affaire-Rushdie niet wijzigt. Hij
wees erop dat Londen de wereld en
het Midden-Oosten "in het bijzon
der" in gevaar bracht.
"Het is zeer ongelukkig dat uw
regering de eerste is geweest die
van deze kwestie een puur politie
ke affaire heeft gemaakt", zei Basti
aan boord van het vliegtuig dat
hem naar Teheran bracht. Op de
vraag of hij met die gevolgen duid
de in de richting van de Britse gij
zelaars in het Midden-Oosten zei de
diplomaat dat hij daarop geen "on
herroepelijk antwoord" kon geven.
"U -weet dat de bevolking in het
Midden-Oosten bijna geheel be
staat uit moslims", zei hij. "En die
zijn allemaal even getroffen door
de houding die uw regering over
deze zaak aanneemt en de uitspra
ken die zij daarover doet".
"Er is geen sprake van een drei
ging zoals in uw land wordt gesug
gereerd", zei Basti. "Er is sprake
van een goddelijke opdracht uit de
heilige schrift van de islam.
WASHINGTON (GPD) - Presi
dent Bush heeft gisteravond sa
men met de Republikeinse leiders
in de Senaat en John Tower een
strategie uitgestippeld voor de
strijd in de voltallige Senaat voor
de benoeming van Tower als mi
nister van defensie. Bush, die eer
der op de dag in persoonlijke ge
sprekken 12 Democratische sena
toren voor de benoeming van To
wer trachtte te winnen, liet er geen
twijfel over bestaan dat hij de strijd
in de Senaat tot het bittere eind zal
uitvechten. De Republikeinse lei
der in de Senaat Bob Dole liet door
schemeren dat de stemming over
de benoeming van Tower, die voor
morgen op de agenda staat, wel
licht tot volgende week zal worden
uitgesteld.
De belofte van John Tower om
als minister van defensie geen
druppel alcohol te zullen drinken
lijkt de kansen van de voormalige
senator om de meerderheid van de
Senaat voor zich te winnen nega
tief te hebben beinvloed. Een vrij
algemene reactie in de Senaat op
het dramatische gebaar van Tower
is dat hij nu impliciet erkend heeft
een alcoholprobleem te hebben.
Opiniepeilingen in de Senaat wij
zen er op dat de kansen van Tower
buitengewoon gering zijn. Hij kan
rekenen op de steun van 36 van de
45 Republikeinen; 7 Republikeinse
senatoren aarzelen, terwijl een van
hen, senator Larry Pressler uit
Zuid Dakota te kennen heeft gege
ven dat hij waarschijnlijk tegen zal
stemmen. Twintig Democraten
hebben laten weten dat zij tegen de
benoeming van Tower zullen stem
men. De rest is onbeslist. Slechts
één Democratische senator. Den
nis DeConcini van Arizona liet gis
teren na een gesprek met de presi
dent weten dat hij mogelijk voor
Tower zal stemmen. Maar geen van
de andere Democraten hebben tot
dusver enige aanwijzing gegeven
dat zij de benoeming van Tower
zullen steunen.
De controverse over de benoe
ming van Tower is binnen enkele
dagen van een discussie over
ethiek en drankmisbruik uitge
groeid tot een enorme machtsstrijd
tussen de Senaat waar de Demo
craten een meerderheid hebben, en
de nieuwe Republikeinse presi
dent. De vraag is niet langer of To
wer als minister van defensie aan
vaardbaar is, maar- zoals de Repu
blikeinse senator Bob Dole het
stelde- of de president het recht
heeft zijn eigen man te kiezen, en of
de Senaat vertrouwen heeft in het
oordeel van de president. De Repu
blikeinen hebben daarmee de To-
wer-affaire tot een prestigezaak
van Bush gemaakt.
i zijn
gonnen aan een intensieve lobby
campagne. Maar politieke kenners
in Washington wijzen er op dat het
ook voor conservatieve Democra
ten weinig aantrekkelijk is om zich
door de president om te laten pra
ten. In de eerste plaats heeft Bush
aan het begin van zijn ambtsperio
de heel weinig te bieden in ruil
voor een stem voor Tower. Verder
is met name de huwelijksmoraal
van Tower slecht gevallen bij de
conservatieve achterban. George
Bush blijft de kandidatuur van To
wer toch steunen. Velen geloven
dat een verlies voor Bush in de nu
onvermijdelijke confrontatie met
de Senaat over de benoeming van
Tower het prestige en de mahtspo-
sitie van de president voor de rest
van zijn ambtsperiode aanzienlijk
zal verzwakken. Toch heeft de staf
van Bush besloten dat de president
tot het bittere einde voor zijn
vriend John Tower moet vechten.
Zij zijn tot de conclusie gekomen
dat het voor het image van Bush
beter is dat hij strijdend ten onder
gaat, dan dat hij in dit stadium To
wer laat vallen.
Nobelprijswinnaar
Lorenz overleden
WENEN (Rtr/DPA/ANP) - "Wan
neer je ganzen wilt begrijpen, moet
je met ze leven". Zo karakteriseer
de de maandag overleden Oosten
rijkse dierkundige Konrad Lorenz
(85) zijn werkwijze in zijn onder
zoek naar het gedrag van de grau
we ganzen.
In 1973 ontving hij de Nobelprijs
voor baanbrekende wetenschap
pelijke artikelen en zijn boeken
voor een breder publiek die in vele
talen werden uitgegeven. De No
belprijs voor fysiologie en genees
kunde deelde hij met de in Neder
land geboren N. Tinbergen en.de
Oostenrijker K. von Frisch.
BUDAPEST - „Verraden, we zijn
verraden", schreeuwden honderd
duizenden demonstranten gister
avond voor het parlementsgebouw
in de Joegoslavische hoofdstad
Belgrado. Het was een woedende
reactie op de uitkomst van een vele
uren lang spoedberaad van de Joe
goslavische partijtop over het ge
dwongen ontslag van drie Albane
se partijleiders in de autonome
provincie Kosovo.
door
Hans Geleijnse
In de verklaring van het partij
presidium (waarin afgevaardigden
van de zes republieken en twee au
tonome provincies) wordt name
lijk niet ondubbelzinnig stelling
genomen tegen het ontslag. De par
tijtop in Kosovo besloot maandag
avond tot het ontslag om de weg
vrij te maken voor beëindiging van
een al acht dagen durende onder
grondse staking van 1300 Albanese
mijnwerkers in Trepcar.
De betogers in Belgrado gingen
gisteravond pas uiteen nadat zij
zeer kort waren toegesproken door
de Servische partijleider Milose
vic. Zijn woorden „U heeft hier
aangetoond dat wij leiders die voor
een Joegoslavische politiek strij
den niet laten vallen" werden nog
wel toegejuicht, maar de toevoe
ging dat de partijtop het gedwon
gen ontslag „verder zou onderzoe
ken" bracht de handen niet op el
kaar.
Milosevic beloofde zijn aanhang
overigens wel dat de lijst van orga
nisatoren van Albanese demon
straties in Kosovo nu spoedig zal
worden gepubliceerd en de verant
woordelijken gearresteerd. Na de
Albanese demonstraties vorig jaar
november in Pristina werd een der
gelijke stap al aangekondigd.
De betoging in Belgrado bracht
op het hoogtepunt 's middags vol
gens Radio Belgrado bijna een mil
joen mensen op de been. Ook in
Novi Sad (Vojvodina), Titograd
(Montenegro) en Skopje (Macedo
nië) gingen in totaal een half mil
joen mensen de straat op om te pro
testeren tegen het gedwongen ver
trek van de drie Albanese politici.
In Kosovo zetten achthonderd
Servische en Montenegrijnse ar
beiders in een zinkmijn bij het
plaatsje Lepasovic hun actie tegen
het gedwongen ontslag onvermin
derd voort. Zij zijn maandagavond
eveneens ondergronds in staking
gegaan nadat de eis van hun Alba
nese collega's in Trepcar was inge
willigd.
In Kosovo is de situatie explo
sief: ooggetuigen melden tanks in
de straten van de hoofdstad Pristi
na en de aanwezigheid van oproer
politie en militairen op strategi
sche plaatsen in heel de provincie.
Volgens deze verklaringen zouden
gistermiddag tankcolonnes uit het
aangrenzende Macedonië
schillende plaatsen
gedirigeerd.
MEXICO (GPD) - In Venezuela
zijn spontane protesten tegen eco
nomische maatregelen uitgelopen
op een kleine burgeroorlog. Tot in
alle uithoeken van het land vonden
gisteren voor de tweede dag ware
veldslagen plaats tussen oproerpo
litie en vooral jongeren. In sommi
ge berichten wordt melding ge
maakt van minstens 200 doden en
meer dan 1000 gewonden.
De regering van de sociaal-de
mocraat Carlos Andres Perez heeft
vannacht de noodtoestand afge
kondigd. Er is een uitgaansverbod
ingesteld van 8 uur 's avonds tot 6
uur 's morgens. Alle persoonlijke
rechten zijn opgeschort, inclusief
de vrijheid van meningsuiting. Po
litie en leger kunnen zonder ge
rechtelijk bevel overgaan tot huis
zoekingen en arrestaties.
Tijdens het bekend maken van
die drastische maatregelen - offi
cieel is het woord noodtoestand
niet gebruikt - gaf president Perez
toe, dat er al 'tientallen' doden tij
dens het volkse oproer zijn geval
len. Hij riep de mensen op tot kalm
te en het verdedigen van de demo
cratie.
In de hoofdstad Caracas bleef
het, ondanks de avondklok, tot
diep in de nacht onrustig. Vooral in
en nabij de talloze sloppenwijken
rond de hoofdstad werden voort
durend schoten gehoord. Al de he
le dag hadden sluipschutters solda
ten, politiemannen en ook onschul
dige voorbijgangers belaagd.
Carlos Andres Perez had het van
nacht zelf over een 'explosie' onder
de omvangrijke arme sektoren bin
nen de Venezolaanse samenleving.
Maar hij verklaarde dat de regering
op het ogenblik niet over de midde
len beschikt om de noden van de
armen te lenigen. En Perez verde
digde zijn verregaande economi
sche bezuinigingsprogramma, de
oorzaak van alle oproer.
De aangerichte ravage is enorm.
Politie-bureau's, benzinestations,
warenhuizen en supermarkten zijn
in vlammen opgegaan. In alle grote
steden zijn honderden winkels ge
plunderd. In een poging om de rust
te herstellen hebben vakbonden en
werkgevers een algemene loons
verhoging van bijna 100 gulden per
maand aangekondigd. Voor de al
lerlaagst betaalden betekent dat
een verhoging van bijna 50 pro
cent.
De protesten braken maandag
uit, na grote prijsverhogingen bij
het openbare vervoer. Gistermor
gen werden in de belangrijkste ste
den militaire tanks en pantserwa
gens op strategische punten ge
plaatst. Maar dat mocht weinig ba
ten. Na de eerste berichten van
door de politie gedode demon
stranten trokken er nog meer men
sen woedend de straat op.
Sinds de olieprijzen op de we
reldmarkt in de jaren tachtig
scherp zijn gedaald, is Venezuela
langzaam maar zeker een sociaal
kruitvat geworden. Bijna de helft
van de arbeidsactieve bevolking is
geheel of gedeeltelijk werkloos. De
inflatie is de afgelopen jaren met de
grootste moeite rond de 60 procent
gehouden. Veertig procent van de
18 miljoen Venezolanen lijdt bijna
dagelijks honger. Toch heeft Vene
zuela nog altijd per hoofd het hoog
ste gemiddelde inkomen van La-
tijns-Amerika. Het probleem is dat
al die rijkdom zeer onrechtvaardig
is verdeeld.
BURMA - De regering van Burma
heeft vanmorgen bekendgemaakt
dat er voor het eerst in 29 jaar ver
kiezingen uitgeschreven zullen
worden waaraan meer partijen mo
gen meedoen. Dit heeft de Bur-
maanse staatsradio gemeld in een
uitzending die werd opgevangen in
Bangkok. Veel Burmanen betwij
felen of de verkiezingen democra
tisch zullen zijn, zo hebben diplo
maten vanuit Rangoon gezegd.
NICOSIA (AP) - De Iraanse mi-
Kosovo zijn nister van binnenlandse zaken,
Mohtashemi, heeft gisteravond
via het Iraanse persbureau IRNA
zijn uitspraak ontkend dat sinds af
gelopen zomer in Iran alle gevan
gen zittende aanhangers van het
gewapend verzet Mudjaheddin
Khalq waren terechtgesteld.
In het in Parijs gevestigde week
blad Al-Mostaqbal was een inter
view met de minister verschenen
waarin hij zei: "Allen die gevangen
werden genomen of zich'bij hen
aansloten, werden geëxecuteerd.
Volgens de vanuit Iraq opereren
de Mudjaheddin Khalq (Heilige
Strijders van het Volk) zijn in
Iraanse gevangenissen honderden
aanhangers terechtgesteld sinds
Iran en Iraq afgelopen augustus
een wapenstilstand sloten. Kort
voor dat bestand van kracht werd,
viel het Nationaal Bevrijdingsleger
van de Mudjaheddin vanuit Iraq de
provincie Bachtaran binnen. Die
aanval kostte 1000 strijders het le-
m
Buitenland k
ADVERTENTIE
Zuidkorea
De Zuidkoreaanse oproerpolitie
heeft gisteren een groep dissiden
ten tegengehouden die probeerden
de Noordkoreaanse grens te berei
ken om besprekingen te voeren
met communistische functionaris
sen over hereniging van het ver
deelde schiereiland.
België
De kwaliteit van het leidingwater
in België heeft ernstig te lijden van
een toenemende vervuiling. Te
vens op water in flessen is veel aan
te merken. Ook in het noorden van
Italië is het drinkwater vervuild. In
de rivier de Adige zijn zoveel che
micaliën geloosd, dat de bevolking
van 24 plaatsen langs de rivier is
'verboden leidingwater te drinken.
Avondklok
De gemeenteraad van Washington
heeft dinsdagavond besloten een
avondklok in te stellen voor tie
ners. Zo hoopt het gemeentebe
stuur het gewelddadige drugspro
bleem in de stad aan te kunnen
pakken. Tieners beneden de 18 mo
gen nu op vrijdag en zaterdag tus
sen middernacht en 6 uur 's mor
gens niet meer samenscholen op
straathoeken, in parken of in ande
re publieke gelegenheden. Op de
andere dagen van de week geldt de
avondklok van 11 uur 's avonds tot
6 uur 's morgens.
Suharto
De Indonesische president Suhar
to krijgt, samen met een Togolese
organisatie, de Bevolkingsprijs
1989 die wordt toegekend door de
Verenigde Naties. Suharto krijgt
de prijs voor zijn rol in de promotie
van de geboortebeperking van zijn
land, aldus de Indonesische minis
ter van buitenlandse zaken Alatas.
SAN SALVADOR - In El Sal
vador is een voorlopige wapenstil
stand begonnen. Zowel het Sal
vadoraanse leger als de guerrilla
heeft gisteren een eenzijdig staakt-
het-vuren aangekondigd. Het gaat
om een unieke gebeurtenis in de 9
jaar oude burgeroorlog, die al meer
dan 70.000 levens heeft gekost.
door
Rob Sprenkels
De Salvadoraanse guerrilla is be
reid om in te gaan op de uitnodi
ging van president Duarte om met
.de regering en de politieke partijen
te onderhandelen over deelname
aan de dit jaar te houden verkiezin
gen. De rebellen stellen voor om dit
weekeinde in San Salvador rond
de tafel te gaan zitten. Duarte had
geopperd om de gesprekken in Gu
atemala te voeren.
Wel stellen de guerrilleros de no
dige voorwaarden voor het ge
sprek. Zo moet er bereidheid be
staan om de officieel voor 19 maart
aanstaande geplande verkiezingen
eventueel uit te stellen tot septem
ber. President Duarte had zondag
30 april als uiterlijke datum voor de
stembusslag genoemd.
Het Salvadoraanse leger kondig
de gisteren een eenzijdige wapen
stilstand aan ter ondersteuning van
de vredesvoorstellen van Duarte.
Tot 1 juni, het einde van de ambts
termijn van Duarte, worden alle
militaire operaties in het land ge
staakt, aldus de officiële aankondi
ging.
Daarvoor hadden ook de rebel
len bekendgemaakt, dat ze met on-
middelijke ingang al hun offensie
ve acties staken. Maar het staakt-
het-vuren van de guerrilla is alleen
bedoeld om de gesprekken moge
lijk te maken. De guerrilleros wei
gerden in te gaan op de door
Duarte geëiste termijn tot 1 juni.
Uitgelegd werd, dat er tijdens het
overleg over een definitieve wa
penstilstand moet worden onder
handeld.
De rebellen lieten weten, dat ze
niet van plan zijn hun wapens in te
leveren, voordat het tot een totale
herstructurering komt van het re
geringsleger. Dat zou van meer dan
50.000 man moeten worden terug
gebracht tot 11.000 man. Verder ei
sen de guerrilleros de ontbinding
van de verschillende paramilitaire
politie- apparaten.
Maar de eisen van de guerrilla
vormen niet de enige hindernis op
weg naar vrede in El Salvador. Zo
stelde president Duarte zondag dat
alle mogelijke akkoorden met de
guerrilla moeten worden goege-
keurd door het parlement. De daar
over een absolute meerderheid be
schikkende ultra-rechtse ARENA-
eventueel de verkiezingen uit
te stellen tot 30 april.
Een mogelijke oplossing is het
door Duarte geopperde referen
dum. Indien de grondwet een ob
stakel blijkt op weg naar een defi
nitief eind van de oorlog, zo stelde
Duarte zondag, dan moet de abso
lute autoriteit, het volk, over die
kwestie beslissen. De guerrilla
juichte dat idee gisteren toe, onder
voorbehoud dat de vraagstelling
aan de kiezers door alle betrokken
partijen tezamen wordt opgesteld.
Intussen heeft de top tussen Eu
ropa en Midden-Amerika tastbare
resultaten opgeleverd. De gezame-
lijke slotverklaring juicht de recen
te vredesvoorstellen van de Sal
vadoraanse president Duarte aan
de hem bestrijdende guerrilla toe.
Ook is er een ambiteus economisch
programma opgesteld, dat moet
leiden tot een herstel van de Mid-
denamerikaanse economische
markt, een soort van regionale EG.
Nicaragua is opgeroepen om de be
loofde democratisering waar te ma
ken.
Uit naam van de Europese Ge
meenschap, uitte de Spaanse mi
nister van buitenlandse zaken, Or
donez, tevredenheid over de 'poli
tieke wil' van de vijf Middenameri-
kaanse landen om tot vrede te ko
men en een onderlinge economi
sche samenwerking. Het compro
mis van Europa, zo beloofde Ordo
nez, beperkt zich niet alleen tot het
stimuleren van het vredesproces,
maar ook tot het steunen van die
economische integratie.
Meer geld, maar ook meer eisen.
Ordonez maakte daarvan geen en
kel geheim. "Indien een van de lan
den de gemaakte beloftes niet na
komt, moet het van de hulpverle
ning worden uitgesloten", stelde
de Spaanse minister, die daarmee
met name op Nicaragua leek te
doelen. Maar hij kondigde ook
maatregelen aan tegen landen die
de gemaakte afspraken over de
economische integratie van de re
gio proberen te ondermijnen.
Zo'n 5 miljoen Afghanen zijn op de vlucht. Al
jaren leven ze van dag tot dag. Niets hebben
ze over, hooguit een sprankje hoop. Hulp is
daarom hard nodig.
De Willem en Mary
Loterij wil zoveel mogelijk geld inzame
len voor deze vluchtelingen. Het geld
komt toe aan de Nederlandse 'Stichting
Vluchteling'. Het 'Hoge
Commissariaat der Vere
nigde Naties voor Vluch
telingen' ziet erop toe dat
het geld goed terecht
komt. Zelf maakt u kans
Mil.'HMM PHIUPI g
op een mooie prijs. Volvo. Philips, de Staats
loterij. de Lotto, de ABN ...ze staan er voor.
Loten f5.- zijn t/m 4 maart verkrijgbaar
bij verkoopadressen van de Staatsloterij
(de organisator van deze eenmalige loterij).
En bij alle Grenswissel- én Postkantoren.
Aarzel dus niet; koop loten. En vraag
meteen even naar de folder waarin de
prijzen staan vermeld en
hoe u te weten kunt ko
men of u tot de winnaars
behoort. De trekking
vindt plaats op maandag
13 maart.
DE WILLEM EN MARY LOTERIJ.
HULP VOOR DE AFGHAANSE VLUCHTELINGEN.
Vergunningnummer
