Jubilerende Keukenhof gaat 23 maart open
'De kinderen mogen
niet worden gestraft'
Veertig-jarige bolbloemenexpositie opent dit jaar erg vroeg de poorten
Lugters woedend op basisschool De Torenvalk
Erkenning Rijnoord verlengd
Onrust bij vestiging Bols in Nieuw-Vennep
Omzet Flora
25% hoger
PAGINA 16
WOENSDAG 1 MAART 1989
dan betekent dat vanzelf dat we
wat uitbreidingen of vernieuwin
gen een pas op de plaats moeten
maken. We springen niet verder
dan onze polsstok lang is".
Bij het beheer en onderhoud van
Keukenhof worden ook de soms
eeuwenoude bomen niet vergeten.
Volgens tuinarchitect Koster is het
bomenbestand op dit moment in
optimale conditie. Er is een aantal
bomen bijgeplant. Het onderhoud
van de bomen wordt overigens niet
door Keukenhof-medewerkers
verzorgd, maar is in handen van
specialisten.
Wat de werkzaamheden in De
Keukenof betreft, wordt er ook op
dit moment nog veel handwerk
verricht. Bijvoorbeeld bij het plan
ten van de bollen. Voor een deel is
dat het gevolg van de vaak inge
wikkelde ontwerpen van de hand
van Henk Koster, maar ook mag
het produkt niet worden aangetast.
"We krijgen het beste materiaal
aangeleverd van de déelnemers,
dus moet je er alles aan doen om
een optimaal resultaat te verkrij
gen", merkt Koster op.
Planten
Dat planten in Keukenhof is eigen
lijk een verhaal apart. In verban*^
met de vroege Pasen gaat de expo
sitie eerder open dan gebruikelijk.
"Je moet de eerste bezoekers een
mooie tuin laten zien, maar ook de
laatsten. Vandaar dat we bijvoor
beeld in veel perken wel drie ver
schillende soorten hebben geplant,
zodat we in de weken dat we open
zijn in die perken drie keer bloeien
de bloemen hebben", legt Koster
uit.
Overigens heeft de mechanise
ring de laatste jaren toch haar intre
de gedaan in de bloementuin. Zo
wordt ongeveer 50 procent van het
spitten en het rooien van de bollen
door machines gedaan. "Dat moet
ook wel, want al dat handwerk is
vrij kostbaar en dan moetje op een
gegeven moment toch de appara
tuur in huis halen", geeft Koster
aan.
In de afgelopen jaren is er veel
gedaan om bezoekers naar Lisse te
krygen. Vooral de Bond van
Bloembollenhandelaren en oud-
Hobaho-directeur Theo Zwetsloot
hebben daarbij veel ideëen aange
dragen", zegt Guldemond. "Zo
kenden we indertijd de zogenaam
de provinciedagen. Provincies kre
gen in die tijd de kans om zich in
Keukenhof te manifesteren. Com
pleet met attracties zoals bijvoor
beeld kleiduivenschieten en ven-
delzwaaien. En daar was best wel
belangstelling voor, zowel Van de
zijde van de provincies als van het
publiek".
Hobby
Volgens Guldemond en Koster is
het succes van Keukenhof voor
een belangrijk deel te danken aan
het enthousiasme van een groot
aantal mensen. "Zo hebben we een
grootaantal commissies, die volko
men zelfstandig werken. We heb
ben de terreincommissie, de ver-
keerscommisie, pers en propagan
da, de gebouwencommissie en de
financiële commissie. Dat wordt al
lemaal gerund door mensen uit het
vak die van Keukenhof hun hobby
hebben gemaakt. Sommigen doen
dit werk al een flink aantal jaren".
In de afgelopen 40 jaar is de bloe
mentuin flink uitgebreid. Zo is tien
jaar geleden een begin gemaakt
met ce zogeheten binnenparades.
Het begon met de lelieparade, nu
staan er inmiddels vijf van dergelij
ke aparte exposities op het pro
gramma. Daarvan is de lelieshow
de grootste expositie te wereld.
"Een expositie die tonnen zou
moetai kosten, maar dank zij de in
zenders die voor niets hun materi
aal terbeschikking stellen, kunnen
we die laten zien", merkt Koster
op.
In die 40 jaar zijn er ook tal van
wilde ideeën rond De Keukenhof
geopperd. Zoals lanceerde voorzit
ter N.C. Hofman van de Koninklij
ke Maatschappij voor Tuinbouw
en Plaitkunde enkele jaren gele
den het idee om een permanente
exposiie van de Nederlandse sier
teelt ii te richten. Hofman dacht
eraan de Floriade en de Westfriese
Flora tveneens in Lisse onder te
brengei; een Keukenhof waar het
gehelejaar door wat te beleven zou
zijn.
Volgsns Koster en Guldemond
deed het plan van Hofman echter
afbreuc aan de voorjaarsgedachte
van Keukenhof. "De grond is min
der geschikt voor zomerbeplanting
en de rele beuken is het park ver
dragen geen planten". Daarnaast
wees <ok graaf Van Lynden het
plan vsn de hand. De eigenaar van
het landgoed vond een grote expo
sitie pir jaar wel voldoende.
(vervolg van pagina 1)
LEIMUIDEN - De 6-jarige Arie Lugters dreigt het kind van de
rekening te worden. Zijn moeder bracht hem gistermorgen naar
basisschool De Torenvalk in Leimuiden omdat ze vond dat er wat
moest gebeuren. "Het kan zo niet langer, mijn kinderen moeten
naar school".
Arie kwam na een paar minuten
echter huilend weer naar buiten.
Het kind wist blijkbaar ook niet
meer wat hij met de situatie aan
moest. Zijn broertje Willem (8) die
goed kan leren, is volgens zijn moe
der overspannen bij familie onder
gebracht.
Op de komst van Lugters zelf
naar De Torenv.alk was door nie
mand gerekend, maar echt verba
zing wekte dat niet. Al eerder bleek
dat bij hem de emoties hoog kun
nen oplaaien. Hij uit zich dan door
middel van bedreigingen en soms
door gooi- en smijtwerk. Ook gis
termorgen kwam hy witheet aan
gelopen, terwijl zijn vrouw hem op
afstand al probeerde te kalmeren.
Anoniem
Toch is het niet helemaal duidelijk
waarom Lugters zich gisteren bij
De Torenvalk liet zien. Op aandrin
gen van zijn vrouw en een goede
vriendin van de familie was hij
thuis gebleven. Toen hij even later
toch verscheen was hij in alle sta
ten. "Ik kreeg een anoniem tele
foontje, waardoor ik ontzettend
kwaad werd. Een vrouw beschul
digde me van alles en nog wat en ze
zei bovendien dat ik te scheiterig
was om zelf naar school te komen".
Aanvankelijk dreigde hij een
biels door de ruiten van De Toren
valk te gooien, maar de vader
ALPHEN AAN DEN RIJN - Het ministerie van WVC heeft de erkenning
van ziekenhuis Rijnoord in Alphen verlengd tot 15 maart. In een brief die
het bestuur gisteren heeft ontvangen, staat volgens voorzitter A. Bernt-
sen dat het ministerie de maatregelen goedkeurt die de afgelopen weken
zijn genomen. De afspraken moeten alleen nog worden 'geformaliseerd':
"Dat wil zeggen dat de verschillende geledingen van het ziekenhuis zich
door middel van het plaatsen vafi handtekeningen verbinden aan afspra
ken die zijn geïnaakt". WVC heeft twee weken geleden geëist dat maatre
gelen zouden worden genomen, omdat anders de erkenning - en dus ook
de geldstroom - zou worden beëindigd.
Berntsen verwacht geen problemen bij het ondertekenen van de af
spraken, ondanks het feit dat het bestuur de afgelopen maanden constant
in de clinch heeft gelegen met de ondernemingsraad (OR) en met de me
dische staf. "We hebben de afspraken gemaakt, ik hoop dat iedereen nu
ook zijn handtekening zet".
H. Joha liet vanochtend weten dat dat wat betreft de ondernemings
raad wel het geval zal zijn. De medische staf staat daar anders tegenover,
aldus H. Hornstra-Limburg.
kwam tijdig tot inkeer. Het 'enige'
dat toch sneuvelde was de ruit van
de voordeur, toen hij daar een trap
tegen gaf 'omdat de bel het niet
deed'. Arie zat op dat moment eni
ge minuten in de schoolbankjes.
Zijn moeder had hem 'gewoon'
naar binnen gebracht.
Pistool
Lugters, die later aanbood de ka
potte ruit te vergoeden, moest zijn
woede kwijt. Zijn vrouw wist hem
tot bedaren te brengen maar de
aanwezigen hielden hun hart vast
voor zijn volgende stap. Zijn vrouw
ging intussen naar binnen om met
Torenvalk-directeur A. Brandsma
te overleggen. Veel leverde dat ge
sprek volgens haar niet op. Ook
Arie kwam toen weer naar buiten.
Enige tijd later volgde een ver
hitte discussie met de politie. "Ik
gooi die hele school plat, als het
moet. Ik kan beter met een pistool
omgaan dan jullie", aldus een ra
zende Lugters. Het lukte de agen
ten hem te kalmeren.
Politiebureau
Lugters is gisteravond in voorlo
pige hechtenis genomen. Hij is
door de politie verhoord over de
vernielingen die hij aanrichtte bij
De Torenvalk en de aanklacht van
bedreiging van wethouder B. van
Puffelen.
Lugters' echtgenote vindt het te-,
recht dat haar man naar het bureau
moest om zich te verantwoorden
voor de gesneuvelde schoolruit,
maar het was volgens haar geen op
zet. "Als mijn man zich niet ge
draagt moet hij worden gestraft en
niet de kinderen. Wat hebben Arie
en Willem met hun vader te maken.
We hebben inmiddels bij zeven
scholen aangeklopt, maar de kin
deren waren er niet welkom. Het
enige dat dan nog rest is De Toren
valk".
LISSE Tien jaar en daarna zou het weer afgelopen zijn.
Dat was in 1949 de toekomstverwachting van de bolbloe
menexpositie Keukenhof in Lisse. "Ook bij het contract
over de huur van het stuk bos met graaf Van Lynden was
men daarvan uitgegaan. Na die tien jaar zou het landgoed
weer worden vrijgemaakt", schetst Otto Guldemond de,
oprichting van De Keukenhof.
Guldemond stond niet echt aan de
wieg van de inmiddels bijna 40-ja-
rige bloemexpositie, maar trad een
jaar na de opening toe tot de raad
van beheer. "Je kunt wel zeggen
dat die verwachtingen in positieve
zin zijn gelogenstraft. Dat is toch
schitterend?" merkt hij op.
door
Kees van Kuilenburg
De bloembollenkwekers D.W.
Lefeber, F. Belle en K. Grullemans
kwamen kort na de oorlog met het
idee om een speciale showtuin
voor bolbloemen aan te leggen in
de streek. "Zij wilden hun relaties
iets meer laten zien, dan wat in hun
eigen tuin stond. Dat was het ei
genlijk. Niets meer of minder. Een
tuin puur voor het 'vak'. Ze hadden
helemaal de bedoeling niet om er
een toeristische attractie van te ma
ken. Dat is eigenlijk vanzelf ge
gaan", zegt Guldemond. Overigens
opent De Keukenhof de poorten
dit jaar al op 23 maart. Dat is in ver
gelijking met andere jaren erg
vroeg. Dat is bewust gedaan, want
in het daarop volgende weekeinde
is het Pasen en traditiegetrouw
brengen velen dan een bezoek aan
de vooijaarstuin.
"Het publiek kwam min of meer
vanzelf. Pas later is men bewust re
clame gaan maken voor de bloe
mentuin, toen het een attractie van
de eerste orde bleek te zijn". Gul
demond is tweede voorzitter van
de raad van beheer van Keukenhof
en maakt teven8 deel deel uit van
de verkeerscommissie.
De Keukenhof was niet de eerste
buitenexpositie van bolbloemen in
ons land. Voor de oorlog werd op
een aantal plaatsen in ons land jaar
lijks de zogenaamde Flora gehou
den. "Maar dat was niet te vergelij
ken met De Keukenhof die in het
najaar van 1948 in Lisse werd opge
zet". Ook de tuin van Treslong was
meer dan moeite waard, zo herin
nert Guldemond zich.
Het eerste waar de initiatief
groep zich destijds over boog, was
de keuze van de mogebjke locatie.
Een niet zo'n eenvoudige opgave.
Uiteindelijk werd gekozen voor het
tot de bezittingen van de graaf Van
Lynden behorende landgoed
Zandvliet. "Bij toeval eigenlijk",
merkt Guldemond op. "Tijdens
een klein brandje op het landgoed
stonden de toenmalige Lissese
burgemeester Lambooy en Ho-
baho-directeur Theo Zwetsloot
over het idee van de drie kwekers
te praten en kwam spontaan het
idee op dat Zandvliet wellicht een
goede plek voor de expositie zou
zijn".
Het landgoed Zandvliet was in
1857 opnieuw ingericht. Daarvoor
was een zogenaamd basisplan ge
maakt door de bekende tuinarchi
tecten vader J.D. en zoon L.F. Zo-
cher. Zij ontwierpen voor de bewo
ners een in die tijd in ons land zeer
geliefde zogenaamde Engelse tuin.
Bij de invulling later van het Keu
kenhof-plan is bewust het plan van
Zocher niet aangetast. "Bij de aan
leg van de huidige Keukenhof is re
kening gehouden met het werk dat
Zocher had gedaan", vertelt de hui
dige tuinarchitect van de Lissese
bloementuin, Henk Koster, die
sinds 1968 aan de Keukenhof ver
bonden is.
Garanties
De aanleg van Keukenhof ging
echter niet zomaar. Landgoedeige
naar graaf Van Lynden eistte ga
ranties van de organisatie. Zo
moest het park op een correcte wij
ze worden onderhouden en ook
stelde hij voorwaarden aan de in
vulling van het plan. "Het moest al
lemaal niet te wild worden", weet
Guldemond. "Daarnaast wilde hij
als het plan onverhoopt niet door
zou gaan, dat de opstallen die zou
den worden gebouwd weer werden
opgeruimd. Redelijke wensen,
want de natuur gaat de graaf aan
het hart".
Ook de gemeente Lisse zag wel
wat in het plan van de bloembol-
Daarna kon men in het najaar van
1949 aan het werk. Een hele klus,
herinnert Guldemond zich. Het
bos was sterk verwilderd en dë 35
deelnemende kwekers aan de eer
ste expositie moesten zelf in het na
jaar van 1948 aan het werk om hun
plekje bosgrond te ontginnen en in
te richten. Ook het onderhoud ge
durende de openingsperiode
kwam voor hun rekening. Dit alles
onder leiding en toezicht van de
eerste tuinarchitect 'van Keuken
hof, W. van der Lee uit Benne-
broek. Van der Lee verzorgde de
inrichting van en ontwerpen voor
de bloementuin.
In dat eerste jaar werd ongeveer
een derde van de huidige ruimte in
gebruik genomen, in een cirkel
rond de inmiddels in alle delen van
de wereld bekende Keukenhof-vij
ver. Evenals nu het geval is, was
ook in dat eerste jaar de belangstel
ling van de kwekers enorm. "Het
vak zag direct het belang van de
tuin in", zegt Guldemond. "Er
moest zelfs een wachtlijst worden
opgesteld". Niets nieuws trou
wens, want 40 jaar later is die
wachtlijst met ruim 100 inzenders
er nog steeds.
Stichting
Ongeveer tien jaar lang hebben de
deelnemers zelf hun inzending op
(Vervolg van pagina 1)
NIEUW-VENNEP De samenwerking tussen
de wijn- en gedistilleerd afdelingen van Bols en
Heineken werd al eind vorig jaar bekend ge
maakt. Met name in de Bols-vestiging in Nieuw-
Vennep is onrust ontstaan omdat men bevreesd
is voor gedwongen ontslagen. De garantie dat
niemand gedwongen ontslag krijgt werd ook
gisteren niet door de directies gegeven.
Aan de hand van een intern onderzoek bij de
twee bedrijven zijn de gevolgen nu enigszins in
kaart gebracht. Van het totaal van bijna 700 ar
beidsplaatsen zal de komende twee jaar meer
dan een derde verdwijnen. Dat gebeurt aan de
hand van een sociaal plan met als inzet dat er de
komende twee jaar geen gedwongen ontslagen
zullen vallen. De directie denkt dit te bereiken
door het natuurlijk verloop onder het perso
neel, een regeling om op 57-jarige leeftijd al te
stoppen met werken en het overplaatsen van
personeel binnen Bols en Heineken. Als de ope
ratie niet slaagt, dan zal het resterende perso
neel alsnog worden ontslagen.
De directies wijzen erop dat in de oorspron
kelijke toekomstplannen van de afzonderlijke
ondernemingen reeds een belangrijke afname
van het aantal arbeidsplaatsen was voorzien.
De bonden zeggen ook nu nog over onvol
doende gegevens te beschikken om een behoor
lijk oordeel te kunnen vellen over het samen
gaan. Zij zullen (an ook om aanvullende infor
matie vragen, zt heeft districtsbestuurder H.
Koning van de Industriebond FNV gezegd. De
bonden zullen zeh in ieder geval verzetten te
gen gedwongen ontslag van 235 van de 700
werknemers in <e komende twee jaar. Wat dat
betreft zijn zij hit volgens Koning eens met de
ondernemingsraien van de twee bedrijven.
Onderzoek van de afgelopen maanden heeft
blijkens de bekendmaking aan het licht ge
bracht dat de nieuwe onderneming niet alle
produktievestighgen kan handhaven. Bols en
Heineken willen daarom de hele produktie ge
leidelijk aan onderbrengen in Nieuw-Vennep
en Zoetermeer.
Arie Lugters even terug in het schoolgebouw.
(foto Wim Dijkman)
Keukenhof verzorgd. Daarna nam
een stichting het beheer van de
tuin over en ook de inrichting en
onderhoud werd door personeel
van Keukenhof ter hand genomen.
Dat dat kon was voor een groot
deel te danken aan de enorme be
langstelling van het publiek. Dank
zij de inkomsten kon er personeel
worden aangetrokken. Al in het
eerste jaar passeerden ruim 200.000
bezoekers de toegangshekken.
"Dat aantal overtrof de stoutste
verwachtingen", merkt Gulde
mond op. "Daarna is het bezoe
kersaantal voortdurend omhoog
gegaan. Nu zitten we de laatste ja
ren zo rond de 850.000 belangstel
lenden".
"Loopt het een jaar wat minder,
RIJNSBURG - De omzet van de
bloemenveiling Flora in Rijnsburg
is in de eerste twee maanden van
dit jaar met bijna 25 procent geste
gen. Gsteren werd de omzetgrens
van 10 miljoen gulden al doorbro
ken, t<rwijl dat vorig jaar pas op 15
maarthet geval was. De forse om
zetstijging heeft ook het veilingbe-
stuur/errast.
Vorens woordvoerder Piet
Kralt is de omzet zo hoog als gevolg
van d» goede prijsvorming. "Voor
alle Uoemen en planten worden
goedé prijzen betaald. Ook de tul
pen scoren hoog, terwijl de prijzen
van tilpen vorig jaar juist laag wa
ren. Uiteraard helpt het zachte
weer/an deze winter daaraan mee.
Voord in Duitsland zijn de laatste
maaiden goede zaken gedaan.
Daanaast is de aanvoer opnieuw
gestegen en is het assortiment ver
der \erbreed met meer planten en
gerbra's".
Lisserbroeltse
(49) omgekomen
LISSE De 49-jarige C. Braam üit
Lisstrbroek is gistermiddag om
het jeven gekomen bij een ver-
keenongeval op de kruising Gla-
dioleistraat/Kanaalstraat/Oranje-
laanin Lisse. De vrouw reed op
haar.fiets op de Kanaalstraat en
wild» de kruising recht oversteken.
Zij verd echter geschept door een
rechsafslaande vrachtwagen, be-
stuud door een 35-jarige man uit
Bakteveen. De vrouw was op slag
afdelingsvergadering D'66 in
café Querelle, Julianastraat 32,
aanvang 20.00 uur.
Koudekerk
informatiebijeenkomst over
werkochtenden in de natuurtuin bij
het Hofstedepark, aanvang 20.00
uur in café Oe Hoek.
Leiden
informatiepunt gemeenschap
pelijk wonen, van 20.00 tot 21.00
uur bij Vereniging Centraal Wo
nen. Gerestraat 20. tel: 121554.
voorstelling: 'Waschtag'
(Duitstalig), door het Wolfgang
Borchert Theater uit Münster,
aanvang 20.15 uur in de Leidse
Schouwburg.
voorstelling: 'Fox en Coyote in
de goot', door FACT, aanvang
20.30 uur in het Lak-Theater. Cle-
veringaplaats.
het Jeugdjournaal, aanvang 19.00
thema-avond over langdurige
werkloosheid in gebouw nabij,
Lauraplein, aanvang 20.00 uur.
concert Debussy Trio in de
Oudshoornse Kerk, aanvang
20.15 uur.
Lelden
lunchconcert Marieke Keser
(viool) en Peter van Dijk (piano),
van 12.45 tot 13.30 uur in de Ka
pelzaal K&O, Oude Vest.
inloop-spreekuur PvdA, van
19.00 tot 21.00 uur in Het Gulden
Vlies, Breestraat.
voorstelling: 'Het Naaikamer-
'20.15 i
burg.
voorstelling: 'Fox en coyote in
de goot, door Fact, aanvang 20.30
uur in het Lak-Theater, Cleve-
rlngaplaats.
voorstelling: 'Mama, kijk zon
der handen', door Toneelgroep
Litteris Sacrum, 20.30 uur in het
Microtheater, Oude Vest.
introductie-avond Leidse
Werkgroep Homoseksualiteit en
Lesbische Vrouwen Leiden, aan
vang 20.00 uur, Langegracht 65.
Leiderdorp
luisteren en meezingen met het
jongerenkoor Leiderdorp olv Jos
Schohaus, aanvang 20.00 uur in
de Dorpskerk, Hoofdstraat.
klaverjassen en sjoelen bij Con
Bravura, aanvang 20.00 uur, club
gebouw, Splinterlaan.
klaverjassen en rummikub De
Buitengewonen, aanvang 20.00
uur in Frerikshof, Winkelhof.
thema-avond over verschillen
de basisschoolvormen met inlei
ding "Welke school kiest u voor uw
kind', aanvang 20.00 uur in Sjel-
ter, Heemraadlaan.
Oegstgeest
zwemacliviteiten voor mensen
met CARA, onder leiding van een
fysiolherapeut, van 13.45 tot
14.30 en van 14.30 tot 15.15 uur in
zwembad Poelmeer.
Ter Aar
leden-jaarvergadering cultuur
historische vereniging Ter Aar.
aanvang 20.00 uur in de Aeres-
teijnschool, Langeraar.
Voorschoten
open huis Gevert Deynoot-
school, Schoolstraat, van 18.30
tot 20.30 uur.
VRIJDAG 3 MAART
Alphen
bingo in Buurthuis Westerha
ven, Emmalaan 45, aanvangj
20.00 uur.
viering wereldgebedsdag in
Rijnzate (19.30 uur), Driehoorne,
De Bron en de Goede Herderkerk
(20.00 uur).
Nederlands kampioenschap
Latijns Amerikaans dansen voor
professionals in Avifauna, aan
vang 20.00 uur.
Ladiesnight in jongerencen
trum Stek, Dorpsstraat, aanvang
21.00 uur.
Leiden
koffieochtend voor vrouwen
(en kinderen tot 4 jaar), van 9.30
tot 11.30 uur in buurtcentrum Dijk
33. Apolhekersdijk.
voorstelling: 'Spoken', familie
drama van Ibsen, met o.a. Ellen
Vogel, aanvang 20.15 uur in de
Leidse Schouwburg.
open podium Folkclub Horus,
Waaggebouw, opgeven via tel:
01717-2726, of ter plekke voor de
aanvang cm 21.00 uur.
