China niet gediend
van V S-bemoeienis
John Tower belooft de fles voortaan te laten staan
Bush krijgt de wind van voren
Hongaarse intellectuelen
richten vrije vakbond op
Poolse leider Rakowski
ziet eenakters van Havel
Zuidafrikaanse 'Stompie' begraven
Uitgevers Rushdie zoeken compromis met moslim-leiders
«CHippl
BUITENLAND
PAGINA 5
PEKING (GPD/Rtr/DPA/AFP/UPI/AP) De Chinese politie heeft gisteren Fang Lizhi,
een van de bekendste dissidenten van China, tegengehouden toen hij op weg was naar het
afscheidsdiner van de Amerikaanse president Bush. Eerder had Zhao Ziyang, leider van
de communistische partij, in scherpe bewoordingen duidelijk gemaakt dat de Verenigde
Staten zich niet met de binnenlandse aangelegenheden van China dienen te bemoeien.
Zhao Ziyang waarschuwde Bush
dat Washington zich niet moet
mengen in interne Chinese zaken.
Hij wees erop dat de VS zich moe
iten onthouden van steun voor per
sonen die tegen de Chinese rege
ring zijn. Zhao zinspeelde daarmee
op het afscheidsbanket van Bush
waarvoor de Amerikaanse presi
dent drie vooraanstaande dissiden
ten had uitgenodigd, onder wie Li
zhi.
Een Amerikaanse functionaris
verklaarde dat de uitnodiging was
bedoeld om het belang te onder
strepen dat de regering Bush grote
waarde hecht aan de mensenrech
ten. De drie intellectuelen onderte
kenden onlangs een petitie i
Geen verzet van
Filipijnen tegen
asiel van Sison
MANILA (AP) - De Filipijnse mi
nister van buitenlandse zaken
heeft vandaag gezegd dat zijn rege
ring niets zal ondernemen om te
voorkomen dat Nederland politiek
asiel verleent aan José Maria Sison,
de oprichter van de Filipijnse Com
munistische Partij
Sison zei vorige week op een
persconferentie in Utrecht dat hij
politiek asiel in Nederland had ge
vraagd. Sison en zijn gezin verblij
ven sinds vorig najaar in Neder
land. De Filipijnse minister Man-
glapus zei vandaag dat het al dan
niet verlenen van asiel een kwestie
was voor het gastland. Manglapus
woonde zelf van 1971 tot 1986 in
ballingschap in de Verenigde Sta
ten.
"Wij hebben geen uitleverings
verdrag met de Nederlandse rege
ring", zei hij. "En omdat ik er zelf
ervaring mee heb, zou ik ervoor
willen pleiten de rechten van de
Nederlandse regering in deze niet
te verstoren". Tijdens zijn balling
schap vroeg de regering Marcos de
Amerikanen meerdere keren tever
geefs om uitlevering van Mangla
pus.
Op 14 september diende het Fili
pijnse leger een aanklacht in tegen
Sison, omdat de vroegere hoogle
raar het voorzitterschap van de
Communistische Partij weer op
zich zou hebben genomen. In okto
ber werd een arrestatiebevel tegen
hem uitgevaardigd.
Sison was de leider van een
groep die zich in 1968 losmaakte
van de Filipijnse Communistische
Partij. Een jaar daarop vormden hij
en zijn aanhangers het Nieuwe
Volksleger en bonden de gewapen
de strijd aan tegen het regime van
Marcos. Die volksoorlog duurt nu
al 21 jaar.
Sison werd in de jaren zeventig
gearresteerd, maar werd in maart
1986 door de nieuwe president
Aquino met honderden andere po
litieke gevangenen vrijgelaten. Hij
werd een van de oprichters van de
legale linkse Volkspartij, de Par-
tido ng Bayan. Tijdens een toernee
in 1986 verliet hij de Filipijnen en
sindsdien zou hij in het buitenland
verdwenen.
Binnenland kort
Taba
Israël en Egypte hebben gisteren
een historische overeenkomst ge
sloten waardoor een klein hoekje
in het noorden van de Sinaï-woes-
tijn onder Egyptisch gezag komt
en een zeven jaar durend grensge
schil is beëindigd.
Duarte
De Salvadoraanse president
Duarte heeft gisteren voorgesteld
van 28 februari tot 1 juni een staakt-
het-vuren met het verzet in acht te
nemen, en vredesonderhandelin
gen te beginnen. Duarte wil de kie
zers laten beslissen over een voor
stel van het verzet om de verkiezin
gen uit te stellen.
Warschaupact
Generaal Lobov is benoemd tot
chef-generale staf van de legers
van het Warschaupact. Generaal
Lobov volgt generaal Gribkov op,
die deze functie sinds 1976 be
kleedde. Sinds 1987 was Lobov
eerste plaatsvervangend stafchef
van het Sovjetleger.
Evacuatie
Van een door Shell en Esso geëx
ploiteerd olieplatform in de Noord
zee zijn zaterdag 96 mensen met he
likopters geëvacueerd, nadat in
een van de bronnen een fout was
ontdekt. Dat heeft de Britse kust
wacht bekendgemaakt.
Ariane
Als gevolg van een staking in het
vluchtleidingscentrum van de Eu
ropese ruimtevaartdienst ESA in
Kourou, in Frans Guyana, is de
voorgenomen lancering van een
Ariane-raket, die morgen zou
plaatsvinden, uitgesteld.
de Chinese regering werd opgeroe
pen alle politieke gevangenen vrij
te laten.
Intussen vormden de gevolgen
van de komende Sino-Sovjet top
voor de Amerikaans-Chinese be
trekkingen gisteren het belangrijk
ste onderwerp van gesprek tussen
president Bush en de Chinese lei
ders Deng Xiaoping in Peking. De
top tussen Deng en Gorbatsjov, de
eerste sinds dertig jaar, wordt van
15 tot 18 mei in Peking gehouden.
Een woordvoerder van het Witte
Huis verklaarde, dat Deng tegen
Bush had gezegd dat normalisatie
van de betrekkingen met Moskou
erg moeilijk zal zijn door de vele
verschillen en de problemen. Deng
zei ook, dat een "stabiel klimaat erg
belangrijk is voor de hervormingen
China".
Bush voerde tevens besprekin
gen met de leider van de Kam-
pucheaanse verzetscoalitie, prins
Sihanouk. De Amerikaanse presi
dent gaf zijn steun aan Sihanouk
als leider van een toekomstige re
gering in Kampuchea. Hij bepleitte
de snelle terugtrekking van de
Vietnamese troepen. Hij vindt ook
dat een.terugkeer van de Rode Kh
mers, die verantwoordelijk wordt
gesteld voor de moord op tenmin
ste een miljoen landgenoten, moet
worden voorkomen.
Bush reisde na zijn verblijf in Pe
king naar de Zuidkoreaanse hoofd
stad Seoul. Daar zei hij vandaag dat
hij niet van plan is het aantal Ame
rikaanse soldaten in dit land te ver
hinderen. "De troepen zullen in de
Koreaanse Republiek blijven zo
lang ze er nodig zijn en zolang ze
het doel van de vrede dienen," al
dus Bush in een toespraak voor de
Algemene Vergadering van Zuid-
korea. Verder drong hij er bij zijn
gastheren op aan de handelsbarriè
res voor de import van Amerikaan
se produkten naar Zuidkorea te
verlagen.
Enkele minuten na zijn aan
komst op een militair vliegveld in
Seoul werd een aantal dissidenten,
die voor de Amerikaanse ambassa
de in de Zuidkoreaanse hoofdstad
hadden geprotesteerd, door de po
litie weggesleept. De dissidenten
hadden bij de ambassade een brief
willen afgeven waarin zij de VS er
van beschuldigden het Koreaanse
schiereiland te hebben verdeeld.
De Amerikaanse troepen zouden
alleen in Zuidkorea zijn gestatio
neerd om ervoor te zorgen dat her
eniging met Noordkorea een on
mogelijke zaak blijft. Ook veroor
deelden ze Washington voor de po
gingen een groter deel van de Zuid
koreaanse markt te veroveren. Ra
dicalen in Zuidkorea beweren dat
de Zuidkoreaanse overheid onder
leiding van president Roh'Tae-woo
een militaire dictatuur is die door
de Verenigde Staten wordt geleid.
Bush keert vandaag weer terug
naar de Verenigde Staten.
BUDAPEST In Hongarije is za
terdag 'min of meer spontaan' een
vrije onafhankelijke vakbeweging
opgericht onder de naam Szolidari-
tas. Dat gebeurde tijdens de eerste
van een serie discussiebijeenkom
sten over het thema 'Arbeiderssoli-
dariteit', opgezet door een drietal
oppositionele groeperingen, waar
van de Federatie van Jonge Demo
craten (Fidesz) de grootste is.
door
Hans Geleijnse
Het is de bedoeling dat Szolidari-
tas gaat functioneren als vakcen
trale voor nog op te richten aparte
onafhankelijke bedrijfstakbonden.
Het initiatief verraste de organisa
toren van de bijeenkomst volledig,
aldus desgevraagd Fidesz-woord-
voerder Bartok. "Wij wilden een
werkgroep die de zaak zou voorbe
reiden, maar de zeshonderd men
sen in de zaal besloten meteen tot
oprichting van Szolidaritas over te
gaan".
Bartok gaf volmondig toe dat er
in het Jurta-theater in Budapest
voornamelijk (jonge) intellectue
len aanwezig waren. "Maar giste
ren al kwamen er geïnteresseerde
vragen van mensen uit bedrijven
die het nieuws via de radio hadden
vernomen. Onze eerste taak is nu
het zoeken van arbeiders die de
zaak willen gaan coördineren en
een congres voorbereiden", aldus
Bartok.
Reacties van de autoriteiten wa
ren er gisteravond nog niet op dit
prille initiatief. Er bestaan in
Hongarije al langere tijd onafhan
kelijke bonden, maar daarbij gaat
het vooral om intellectuele beroe
pen. Die bonden hebben pas na
lange discussies met de autoritei
ten en de officiële vakbonden be
wegingsvrijheid gekregen, maar
tot officiële registratie in het kader
van de nieuwe wet op de vereni-
gings- en vakbondsvrijheid is het
nog niet gekomen.
De oppositionele groeperingen
die in Hongarije actief zijn, hebben
nog geen massa-aanhang en pogen
verwoed aansluiting te vinden bij
'de arbeidersklasse'. De enige be
weging van redelijke omvang, het
Democratisch Forum (een cen
trum-rechtse groepering die claimt
meer dan tienduizend leden te heb
ben) recruteerde zijn aanhang
vooral op basis van zeer nationale
emoties, zoals de behandeling van
de grote Hongaarse minderheid in
Roemenië.
Ook het Democratisch Forum,
dat zegt geen politieke partij te wil
len worden zolang niet honderd
procent vaststaat dat de parle
mentsverkiezingen in 1990 volle
dig vrij zullen zijn, probeert nu ech
ter aansluiting te vinden bij de in
dustrie-arbeiders. Afgelopen zater
dag bijvoorbeeld werd in Dunauj-
varos, ongeveer zestig kilometer
ten zuiden van Budapest, voor het
eerst uitdrukkelijk een 'bijeen
komst voor arbeiders' geprocla
meerd. Daar waren zo'n vierhon
derd mensen op af gekomen, onder
wie veel werknemers van de plaat
selijke metaalindustrie.
Op deze bijeenkomst werd het
initiatief genomen tot het stichten
van onafhankelijke arbeidersraden
in de bedrijven. Daarbij werden
voortdurend vergelijkingen wer
den getrokken met de oktober-op-
stand in 1956, toen dergelijke raden
van arbeiderszelfbeheer als padde
stoelen uit de grond schoten. Het
DF ziet meer in arbeidersraden dan
nieuwe vakbonden, omdat, zoals
bestuurslid Csengei het formuleer
de "arbeidersraden zowel op lokaal
als nationaal niveau veel meer be
trokken zijn bij het bepalen van het
politiek beleid".
Onder grote belangstelling werd afgelopen zaterdag 'Stompie' Mokhetsi i
TUMAHOLE (GPD) - De 14-jarige
Zuidafrikaanse activist 'Stompie'
Mokhetsi Seipei, die eind vorig jaar
in het huis van Winnie Mandela te
Soweto werd vermoord, is zaterdag
onder grote belangstelling in zijn
geboorteplaats Tumahole begra
ven. De begrafenis, die werd bijge
woond door een 2000 personen,
werd nauwlettend gevolgd door
een grote politiemacht.
De begrafenis vond plaats in de
zwarte woonwijk Tumahole bij het
plaatsje Parys op 120 kilometer van
Johannesburg. Behalve vertegen
woordigers van de blanke anti-
apartheidsorganisatie Black Sash,
de advocate Priscilla Jana en talrij
ke geestelijke leiders, waaronder
bisschop Storey van de methodis-
tenkerk, waren vele jongeren uit
Tumahole en Soweto naar de be
grafenis gekomen.
'Stompie' Mokhetsi was driejaar
geleden de jongste politieke gevan
gene in Zuidafrika. Hij stond aan
het hoofd van een jongeren-leger in
Tumahole, dat uit zo'n 1500 kinde
ren bestond en dat enige tijd een ef
fectieve controle in de woonwijk
uitoefende. Zijn charismatische
leiderschap leverde hem de bijn
aam 'de generaal' op.
de wijk waren in de
de begrafenis slogans
geklad met teksten als
een moordenaar'. Hier-
de be-
Overal ir
nacht voor
op de mure
'Mandela is
mee werd
schuldigingen, dat de
ANC-leider Nelson Mandela en
haar lijfwacht verantwoordelijk
waren voor de moord op 'Stompie'.
Tijdens de begafenis werd echter
door niemand de naam van Winnie
Mandela genoemd. Wel werd er in
de liederen die werden gezongen
en gedanst, het leiderschap van
Nelson Mandela en dat van de pre
sident van het ANC-in-balling-
schap, Oliver Tambo benadrukt.
In zijn rede noemde bisschop Pe
ter Storey 'Stompie' 'een jonge
leeuw': "In een ander land zou jij
een koorknaap zijn geweest, maar
de Zuidafrikaanse realiteit maakte
van jou een generaal. God, wat heb
ben wij met dit land gedaan, dat
een kind, dat op school had moeten
zitten, een 14-jarige generaal werd
met de vermoeide ogen van een ou
de man?" aldus Storey.
De controverse rond de persoon
van Winnie Mandela nam vrijdag
een nieuwe wending, toen de poli
tie ook haar chauffeur, de 61-jarige
John Morgan, officieel in staat van
beschuldiging stelde voor de
moord op 'Stompie'. Eerder was
dat al gebeurd met de 41-jarige lei
der van haar lijfwacht, Jerry Ri
chardson en het 17-jarige lid Jabu
Sithole.
Winnie Mandela zelf bracht gis
terochtend een bezoek aan haar
man Nelson in de Victor Verster-
gevangenis te Paarl. Goedingelich-
te bronnen menen dat Mandela nu
volledig op de hoogte is van de be
schuldigingen tegen zijn echtgeno
te en haar lijfwacht en dat hij over
weegt zich van haar te laten schei
den of op een andere manier van
haar verlost te raken. Volgens een
familie-vriend, mr. Essa Moosa, die
Winnie Mandela naar de gevange
nis vergezelde, heeft Nelson Man
dela haar opnieuw opgedragen niet
meer met de media te praten.
BUDAPEST (GPD/ANP) - Enke
le dagen na de veroordeling van de
Tsjechische schrijver Vaclav Havel
in Praag zijn in de Poolse hoofd
stad Warschau twee van zijn to
neelstukken in première gegaan.
De eerste voorstelling werd bijge
woond door de Poolse premier
Rakowski.
Havel werd vorige week in Praag
veroordeeld tot negen maanden ge
vangenisstraf wegens zijn aandeel
in demonstraties in Praag midden
januari. In geen enkel land in het
Oostblok is zo duidelijk op de ver
oordeling van Havel gereageerd als
in Polen. De aanwezigheid van
Rakowski bij de première van Ha-
vels eenakters 'Protest' en 'Audiën
tie' wordt in Warschau uitgelegd
als een indirect maar toch zicht
baar protest tegen de manier waar
op de Praagse machthebbers met
hun dissidenten omspringen.
Rakowski, zo zeggen welinge
lichte kringen in de Poolse hoofd
stad, was ongetwijfeld op de hoog
te van oppositieplannen om een so
lidariteitsverklaring met Havel
voor te lezen. Rakowski's echtge
note is als actrice aan dit theater
verbonden en het is in Warschau
geen geheim dat zij goede contac
ten heeft met oppositionele kun
stenaars en artiesten.
Toen Solidariteits-adviseur
Michnik tijdens de slotakkoorden
van de begeleidende muziek het to
neel opkwam om de verklaring
voor te lezen, ontstond er tumult in
de zaal. Een deel van het publiek
vond het ongepast dat Solidariteit
de première 'misbruikte' voor een
politieke demonstratie. Rakowski
bleef in de zaal, maar verliet het
theater toen Michnik in de foyer de
gelegenheid kreeg de verklaring
alsnog voor te lezen.
Eind 1981 ging er voor het laatst
een stuk van Havel in Polen in pre
mière. Toen viel al na twaalf voor
stellingen definitief het doek, om
dat de staat van beleg werd uitge
roepen. Het werk van Havel was
sindsdien alleen ondergronds ver
krijgbaar.
Reacties uit Praag waren er gis
teravond nog niet op het gebeuren
in Warschau. Steeds meer wordt
ook van officiële kant in de buur
landen Polen en Hongarije kritiek
LONDEN (GPD) - De uitgevers
van Salman Rushdie's controver
siële boek „The Satanic Verses"
(De Duivelsverzen) willen probe
ren in ieder geval in eigen omge
ving een einde te maken aan de cri
sis rond de publikatie. Informeel is
er al contact geweest met leiders
van de bijna anderhalf miljoen
Britse moslims en de bedoeling is
nu ook om te komen tot recht
streekse onderhandelingen over
een afspraak, die in Groot-Brittan-
nië zelf een einde maakt aan de niet
aflatende demonstraties tegen het
boek.
Duidelijk is geworden dat de ba
sis voor een overeenkomst kan
worden gelegd als de uitgever Vi-
king-Penguin afziet van de voorge
nomen pocketboek-versie van het
boek in het najaar. Aanvankelijk
wilden zij daar niets van weten.
Maar nu de internationale druk op
hun omstreden pubiikatie zo sterk
is toegenomen en er bij betogingen
van woedende moslims elders al
zeventien doden en vele tientallen
gewonden zijn gevallen, overwe
gen zij toch om het drukschema
van de nieuwe uitgave te schrap
pen.
Wat betreft de bestaande versie
neigt men naar het compromis van
een duidelijke afgedrukte waar
schuwing. Die zou aangeven dat
het boek als produkt van Rushdie's
rijke fantasie uitsluitend fictief is
en dus niets met de realiteit van het
moslim-geloof te maken heeft.
In kringen van Britse moslim-lei
ders is er eerder op gewezen dat
een dergelijke op elk boek afge
drukte waarschuwing al een heel
goede stap zou zijn om de spanning
te verminderen. Dat zou ook gel
den voor het besluit van de uitge
vers en de schrijver om van de tot
nu toe gemaakte winst uit de ver
koop van hun boek een nader over
een te komen bedrag beschikbaar1
te .stellen voor een liefdadig doel.
Vanuit zijn schuiladres heeft Sal
man Rushdie wel telefonisch con
tact gehad met het zondagsblad
The Observer, waarvoor hij een re
censie heeft geschreven over de
nieuwe autobiografie „The Facts",
van de bekende joodse schrijver
Philip Roth. Volgens The Observer
houdt de schrijver zich onder de
omstandigheden redelijk goed.
Maar het lijdt geen twijfel dat hij
naarmate de tijd verstrijkt, onder
grote psychologische druk komt te
staan. Dag en nacht is hij onder
permanente bewaking van gewa
pende agenten van de binnenland
se veiligheidsdienst, in een zoge
naamd „veilig huis", dat speciaal
voor dit doel is geselecteerd.
matieke betrekkingen met Groot-
Brittannië te verbreken. Het voor
stel werd gisteren ingediend door
meer dan 100 van de 270 afgevaar
digden. Het is een protest tegen de
reactie van Londen op het door
ayatollah Khomeini gevelde dood
vonnis over de schrijver Salman
Rushdie.
De Congrespartij van de Indi
sche premier Rajiv Gandhi heeft
zaterdag het doodvonnis van Kho
meini veroordeeld. De secretaris
generaal van de partij, K.N. Singh,
zei dat de Congrespartij „altijd alle
soorten geweld en terrorisme af
wijst, of dat nu van individuen of
van staten komt".
geuit op de Tsjechoslowaakse rege
ring. De Polen en de Hongaren zijn
vooral boos over het politie-optre-
den en de processen tegen de
Praagse demonstranten. De
Tsjechoslowaakse partijleider
Jakes en de dogmatici in zijn partij
top raken in een isolement ten op
zichte van andere Oostbloklanden.
Mijnwerkers in
Kosovo zetten
staking voort
PRISTINA (AP) - De staking van
zeker 1.300 mijnwerkers in de Joe
goslavische provincie Kosovo is
vandaag de tweede week ingegaan.
Serviërs, Montenegrijnen en ande
re Joegoslaven dreigden gisteren
het werk ook neer te leggen als er
vandaag nog geen oplossing voor
de politieke crisis zou zijn gevon
den, zo meldde het staatspersbu-
reau Tanjug.
De etnisch Albanese mijnwer
kers van de Trebca-zinkmijn gin
gen vorige week maandag in sta
king om zo hun eis voor verande
ringen in het regionale leiderschap
kracht bij te zetten. Bovendien wil
den ze protesteren tegen de ver
meende plannen van de Servische
leider, Milosevic, om zijn invloed
op Kosovo uit te breiden.
Volgens artsen hebben al zeker
550 stakers om medische hulp ge
vraagd, omdat zij de uitputting na
bij zijn. Eén staker zou al in kritie
ke toestand verkeren. Nadat zij dit
weekeinde intensieve onderhande
lingen hadden gevoerd, besloten
de mijnwerkers het werk voorlopig
niet te hervatten. Eerst willen zij de
schriftelijke garantie krijgen dat de
communistische partijleider van
Kosovo, Morina, en twee andere
functionarissen uit de provincie,
Azemi en Sukrija, hun ontslag zul
len indienen, zo meldde het staats-
persbureau Tanjug.
Volgens de mijnwerkers zijn de
ze drie leiders pro-Servisch en dat
zou hun eis tot behoud van hun au
tonomie geen goed doen. De partij
leiding van Kroatië besloot de sta
kers een handje te helpen en drong
er bij de overheid op aan de drie
functionarissen te ontslaan.
De economische problemen die
Joegoslavië al ruim tien jaar teiste
ren, worden de laatste tijd begeleid
door de toenemende etnische
spanningen in verscheidene deel
republieken en provincies. Deze
problemen concentreren zich voor
al in de provincie Kosovo waar 90
procent van de bevolking uit etni
sche Albanezen bestaat.
Om de onrust enigszins in de
hand te houden heeft de federale
overheid ruim 400 soldaten naar
Kosovo gestuurd, zo meldden
nieuwsberichten. In de provinciale
hoofdstad Pristina maakten dui
zenden studenten gisteren bekend
de sporthal te zullen bezetten om
zo hun solidariteit met de stakende
mijnwerkers te tonen.
WASHINGTON - Op de Ameri
kaanse tv was gisteren rond het
middaguur een bizarre vertoning
te zien: een potentiële minister van
defensie die plechtig beloofde tij
dens zijn ambtsperiode nooit meer
één druppel alcohol te zullen drin
ken.
door
Henk Dam
"Ik zweer dat ik geen enkele al
coholische drank zal nuttigen,
geen bier, wijn of gedistilleerd", zei
John Tower in het nieuwsprogram
ma 'This week with David Brink-
ley' van de omroep ABC, daarmee
een curieus stukje politieke ge
schiedenis schrijvend.
"En als u het nou toch doet?",
vroeg verslaggever Sam Donald
son. "Dan zou dat betekenen dat ik
mijn ontslag zou moeten indienen.
Maar het zal niet gebeuren, want ik
heb nog nooit een belofte gebro
ken", antwoordde Tower. "Geeft u
met uw belofte eigenlijk niet toe,
een alcoholist te zijn?", wilde Do
naldson terecht ook nog weten.
"Nee", antwoordde Tower met de
meest geruststellende glimlach die
hij in huis had, "ik ben geen alco
holist. Ik wil alleen maar angst
daarover nu bij iedereen wegne-
En nog weer wat later zei de niet
van zijn stuk te krijgen Tower:
"Met mijn belofte heb ik de voor
naamste bron van zorg over mijn
benoeming afdoende behandeld.
Daarom kunnen alle senatoren,
ook de Democratische, met een ge
rust hart mij nu steunen". Maar zo
simpel ligt het natuurlijk allemaal
niet. Wat Tower gisteren aan p.r.-
werk voor zichzelf deed - hij las ook
nog voor uit een rapport van zijn
dokter die schrijft dat hij geen alco
holist is en een normale lever heeft
- was niet meer dan een hoofdstuk
je toevoegen aan de klucht die zijn
benoeming is geworden.
Of de klucht een voor hem blij
einde heeft, moet nog maar worden
afgewacht. Deze week zal de Se
naat definitief moeten beslissen of
zij de benoeming van Bush wil on
derschrijven. Maar vooralsnog is
het niet erg waarschijnlijk dat de
nieuwe Amerikaanse minister van
defensie John Tower gaat heten.
Al in november, direct na zijn
overwinning, was het duidelijk dat
Bush Tower zou vragen minister
van defensie te worden. Tower was
voorzitter van de Senaatscommis
sie voor defensie geweest, en had
dus de juiste achtergrond. Hij had
zich bovendien tijdens de campag-
John Tower: geen druppel alcohol
ne het vuur uit de sloffen voor
Bush gelopen.
De dankbare Bush wilde Tower
met het ministerschap belonen.
Toen al voorspelde minister Brady
van financiën dat dat problemen
zou gaan opleveren. Towers drank
misbruik, omgang met vrouwen en
banden met de wapenindustrie
gaan bij de Senaat slecht vallen,
voorspelde hij feilloos.
Het antwoord van Bush was, een
uitgebreid antecedentenonder
zoek door de FBI te laten verrich
ten. Dat leverde, in de ogen van
Bush, niets bijzonders op, en op 16
december verkondigde hij de na
tie, m^t de kort uitgevallen Tower
naast zich, dat hij zijn eerste man
voor het Pentagon had gevonden.
Maar juist omdat het FBI-onder-
zoek zo lang geduurd had, waren er
al wat vragen over Tower in de pu
bliciteit gekomen. Dat werd er niet
beter op, toen de Senaatscommis
sie voor defensie begon aan een
reeks hoorzittingen over Tower.
Bij een van die hoorzittingen zei
de conservatieve lobbyist Weyrich
dat Tower zijns inziens niet ge
schikt was voor de topbaan bij de
fensie, omdat hij zo vaak dronken
was. Dat zette de beerput open, en
ook anderen kwamen - vaak ano
niem - naar voren met beschuldi
gingen over de ex-senator. Drie
nieuwe onderzoeken van de FBI
werden gelast. Begin vorige week
was het laatste onderzoek afge
rond.
Toen maakte het Witte Huis fou
ten. Het geheime FBI-rapport werd
in het Witte Hujs doorgenomen
met alleen de Republikeinse leden
van de Senaatscommissie voor de
fensie. De Democraten, onder wie
de machtige commissievoorzitter
Sam Nunn, werden niet uitgeno
digd. In een latere fase ging het rap
port ook naar de Democraten,
maar het kwaad was toen al ge
schied. Nog een fout: tijdens een
persconferentie zei Bush dat het
FBI-rapport alle beschuldigingen
over Tower had 'weggeschoten'.
Dat was tegen de afspraken,
want het rapport had geheim zul
len blijven. Bovendien, zei onder
andere Nunn, gaf Bush een eenzij
dige voorstelling van zaken. Je zou
het rapport ook heel anders kun
nen lezen. Derde fout: medewer
kers van het Witte Huis vertelden
journalisten, dat de staf van Nunn
kwalijke geruchten over Tower
openbaar had gemaakt. Dat was
niet waar: Nunn heeft niet ten on
rechte de reputatie onkreukbaar te
zijn. Maar het maakte de sfeer er
niet beter op.
Vorige week donderdag was het
Uur U aangebroken. De Senaats
commissie stemde over de benoe
ming. Alle elf Democraten stem
den tegen Tower, vooral omdat ze
twijfels hadden over diens alcohol
gebruik, alle negen Republikeinen
voor. Netto eindresultaat: een ne
gatief advies aan de voltallige Se
naat.
De hoop van Bush is vooral ge
vestigd op conservatieve Democra
tische senatoren uit het zuiden van
het land. Hij zal hen erop wijzen dat
Tower ook eer* zuiderling is, dat de
beschuldigingen over hem unfair
zijn, en dat de grondwettelijke po
sitie van de president in het geding
Dat laatste is in ieder geval juist.
Als de Senaat Tower zou verwer
pen, dan heeft dat vérstrekkende
gevolgen voor de relatie tussen
Bush en het Congres. Het zou een
teken zijn dat het door de Demo
craten geleide Congres bereid en in
staat is een deel van de macht van
de president af te pakken. Het zou
het toch al wankele evenwicht tus
sen de uitvoerende en de wetge
vende macht verder verstoren.
Je kunt het zelfs zo zeggen: als
Bush de slag om Tower verliest,
dan is de toon van zijn relatie met
het Congres gezet. Het zal dan ook
het buitenland niet ontgaan, dat de
nieuwe president niet zoveel te ver
tellen heeft. Bush zou nu al, terwijl
hij nog niet eens alle verhuisdozen
heeft uitgepakt, zijn voorbestemd
als een zwakke president de ge
schiedenis in te gaan.
