Spanning loopt nu
snel op in Kosovo
Iran waarschuwt voor 'massale
strijd'
KAPITAAL NIEUWS VOOR 65-PLUSSERS
Stakers sturen aan op confrontatie
Indianen vormen front
in strijd tegen stuwmeer
Richmond zwakke plek
in conservatief bastion
Nieuw proces geëist
tegen Union Carbide
VRAAG DE STANDAARDPAKKETPOLIS TIJDIG AAN
BIJ UW ZIEKTEKOSTENVERZEKERAAR!
KLOZ
ZATERDAG 25 FEBRUARI 1989
BUITENLAND
PAGINA 5
BUDAPEST - Persoonlijk ingrijpen van de Joegoslavische partijleider Stipe Suvar heeft
gisteren geen einde kunnen maken aan de stakingen en explosieve spanning in de autono
me Servische provincie Kosovo.
door mevrouw Thatcher als Euro
pees commissaris naar Brussel is
gestuurd, waardoor de tussentijdse
verkiezing van een opvolger in het
Lagerhuis noodzakelijk werd.
Aanvankelijk maakte niemand
van de Tories zich enige zorgen.
Maar naarmate de verkiezingscam
pagne vorderde, bleek al gauw dat
de Conservatieve symphatieën in
het kiesdistrict zwaar geleden heb
ben onder 's lands onveranderd ho
ge rentevoet, de voorgestelde
structurele wijzigingen van d
tionale gezondheidsdienst ei
stormen van kritiek over de plan
nen van de regering-Thatcher orr
nu ook de watervoorziening te pri
vatiseren.
De groeiende publieke onvrede
daarover manifesteerde zich in
Richmond met een opvallende toe
name in het stemmentotaal van dr.
David Owen's SDP, de sociaal-de-
Het Afghaanse verzet presenteerde gisteren in het Pakistaanse Rawalpindi de regering-in-ballingschap.
Links de beoogde president mr. Mojaddidi; naast hem premier Sayyaf. <f0to epa).
NICOSIA (AP/Rtr.) - De in Iran
gestationeerde leiders van het
shi'itische verzet in Afghanistan
hebben de door het sunnitische
verzet gevormde voorlopige re
gering gisteren afgewezen, om
dat zij niet bij de beraadslagin
gen daarover in Pakistan verte
genwoordigd waren.
Dat heeft woordvoerder Mo
hammad Karim Khaliii voor ra
dio Teheran gezegd. „Wij be
schouwen de vorming van de
voorlopige regering als eenzijdig
en kunnen haar niet erkennen",
zei hij.
Het moslim-verzet in Afgha
nistan is verdeeld in twee groe
pen, waarvan de in Pakistan ge
vestigde sunnitische factie de
grootste is. De sunnitische factie
koos donderdag een voorlopige
regering die geheel uit haar lei
ders bestond. De shi'ieten had
den de 'shura' geboycot omdat
zij vonden dat zij onvoldoende
vertegenwoordigers in de raad
hadden gekregen.
De voorlopige regering is ge-
Shi'iten steunen
verzetsregering
Afghanistan niet
vormd in de hoop dat de huidige,
door de Sovjetunie gesteunde re
gering spoedig zal vallen nu de
Sovjetunie haar troepen uit Af
ghanistan heeft teruggetrokken.
De nieuwe regering-in-balling
schap heeft er op aangedrongen
dat de Afghaanse zetel in de Ver
enigde Naties bezet wordt door
iemand uit zijn midden.
De gematigde Sibghatulah
Mojaddidi, die donderdag geko
zen was tot hoofd van de rege
ring van de Mujaheddin, stelde
amnestie in het vooruitzicht aan
de meeste functionarissen van
de regering in Kabul. "Onze
broeders die nog samenwerken
met het marionettenbewind (van
de communistische leider Naji-
bullah) roepen wij er toe op de
kant van de Mujaheddin te kie
zen", zei Mojaddidi.
De woordvoerder van het Sov
jetministerie van buitenlandse
zaken, Gennadi Gerasimov,
heeft vandaag in Nicosia gezegd
te vrezen dat Afghanistan een
tweede Libanon wordt. "Nie
mand kan de uitkomst voorspel
len, maar het gevaar is groot dat
wij weldra opgescheept zitten
met een tweede Libanon", zei
hij. De enige uitweg vormt naar
zijn mening een nationale ver
zoening, zoals de door Moskou
gesteunde regering in Kabul
heeft voorgesteld.
Het islamitische verzet heeft
dat van de hand gewezen en ver
wacht binnenkort de val van Ka
bul. Maar volgens Gerasimov be
schikt de regering van Najibul
lah over een heel goede defensie
"Zij kan gebruik maken van een
goed geoefend leger, dat behoor
lijk uitgerust en moeilijk te be
strijden is". Bovendien hebben
de opstandelingen het druk met
het bestrijden van elkaar, aldus
de Sovjet-woordvoerder.
mocraten die niet wensten mee te
doen aan de samenvoeging met de
liberalen.
De fusiepartij, de SDLP, roept
onder leiding van de nieuw geko
zen aanvoerder Paddy Ashdown
hoog van de daken dat zij het enige
reële alternatief is voor de Tories
onder mevrouw Thatcher. En wil
de daarom ook niets weten van eni
ge samenwerking met de vroegere
geloofsgenoten van de Alliantie.
Een kostbaar standpunt. Want
was er wel met dr. Owen's SDP sa
mengewerkt, dan had dat in deze
en in eerdere tussentijdse verkie
zingen zeker tot grote verrassingen
geleid en de Conservatieven twee
zetels gekost. Nu werden dr.
Owens SDP en de SDLP tweede en
derde met een totaal aan stemmen
dat het resultaat de Tories in Rich
mond gemakkelijk overtrof. Intus
sen is de jonge William Hague de
opvolger van Sir Leon Brittan.
door
Hans Geleijnse
Suvar arriveerde gisteren geheel
onverwacht met een van zijn felste
politieke tegenstanders, de Servi
sche partijleider Slobodan Milose
vic, in de hoofdstad Pristina. Hij
sprak een paar uur lang onder
gronds bij de stakende mijnwer
kers in Trcar. Maar deze dramati
sche bemiddelingspoging leverde
niets op: de 1300 stakers weigerden
hun actie op te geven.
De mijnwerkers zijn de harde
kern van de stakingen die sinds
donderdag bijna algemeen zijn ge
worden. Maandag begonnen zij
hun actie als protest tegen de ver
wijdering, onder Servische druk,
van Albanese politici uit het Cen
traal Comité en tegen de wijziging
van de Servische grondwet, die
volgens de Albanesê meerderheid
in Kosovo niets meer overlaat van
de autonomie van deze provincie.
Volgens welingelichte kringen
in de Joegoslavische hoofdstad
Belgrado dreigt de noodtoestand
in Kosovo te worden afgekondigd
als er niet snel verbetering in de si
tuatie komt. De toetand is explo
sief na de waarschuwingen van
staatspresident en opperbevelheb
ber Raif Dizdarevic dat "alle legale
middelen zouden worden aange
wend om de stakingen te beëindi-
Verwacht werd dat oproerpolitie
en leger tegen de mijnwerkers zou
den worden ingezet wanneer deze
ALTAMIRA (AP/DPA) - De leiders
van indianenstammen in het Brazi
liaanse Amazonegebied hebben
gisteren een vereend front ge
vormd tegen de plannen van de re
gering om een grote waterkracht
centrale te bouwen waardoor grote
delen van hun stamgebieden ver
dwijnen in een stuwmeer.
Aan het einde van de historische
bijeenkomst in het stadje Altamira
van de leiders van de 220.000 au
tochtone indianen die er inhet
Amazonegebied nog over zijn las
Buitenland kort
i
Koerier North
Robert Owen, de koerier van Oli
ver North, heeft gisteren verklaard
dat hij regelmatig landkaarten en
travellevers cheques naar de Nica
raguaanse contra's overbracht,
hoewel het Amerikaans Congres
alle militaire steun aan de contra's
had verboden. Owen zei dit gezegd
in zijn getuigenverklaring tijdens
het proces over de Iran-Contra-af-
faire.
Politieman
Het plaatsvervangend hoofd van
politie van de stad Mexico heeft
zijn functie neergelegd. Nassar
Haro, de voormalige chef van de
nationale veiligheidsdienst, wordt
er door mensenrechtenorganisa
ties van beschuldigd politieke ge
vangenen te hebben gemarteld. Als
chef van de veiligheidsdienst zou
hij tijdens een gevangenisopstand
de executie van 13 gedetineerden
bevolen hebben. Haro was pas drie
maanden adjuncthoofd van de
Mexicaanse politie.
Zuidafrika
In Evander. een stad in Zuidafri
ka, zijn zwarten als bloeddonoren
geweigerd, nadat blanke donoren
hadden gezegd geen gebruik te wil
len maken van de bedden waarop
ook zwarten voor bloedafname
hadden gelegen. In totaal is twintig
zwarten te kennen gegeven de
bloedbank te verlaten en hun
bloed te geven in een buiten het do
norcentrum geparkeerd busje.
Vliegtuigkaper
Het federale gerechtshof in
Lausanne in Zwitserland hëeft de
Libanees Hussein Mohammed Ha
riri (23) veroordeeld tot levenslan
ge gevangenisstraf. Hij had op 24
juli 1987 een DC-10 van Air Afri-
que, die op weg was van Brazzavil
le in Congo naar Parijs, gekaapt en
naar Génève laten vliegen, waar hij
een 28-jarige Franse passagier
doodschoot.
PLO-leden
Een Israëlische militaire recht
bank heeft drie Palestijnen veroor
deeld tot elk 30 jaar gevangenis
straf wegens het voorbereiden van
een buskaping. De drie Palestij
nen, die behoren tot al-Fatah - een
onderdeel van de Palestijnse Be-
vrijdings Organisatie PLO - waren
in februari 1988 door Israëlische
grenstroepen gevangen genomen
toen zij probeerden illegaal de
grens tussen Egypte en Israël te
passeren.
hun actie niet zouden opgeven. De
vrees in Belgrado is dat een derge
lijk ingrijpen slachtoffers zou kun
nen eisen. "Als we naar buiten ko
men, is het in doodskisten", zo had
den de mijnwerkers het manage
ment al eerder laten weten.
Het openbare leven in Kosovo
ligt vrijwel geheel lam nadat vanaf
donderdag het openbaar vervoer,
de staatsondernemingen en de
winkeliers zich bij de stakingen
aansloten. Ook de scholen en uni
versiteiten zijn dicht. Drieduizend
studenten van de universiteit in
Pristina hebben zich solidair ver
klaard met de stakers.
Milosevic werd gisteren bij zijn
vertrek uit Pristina uitgejouwd,
Suvar toegejuicht. De stakers wil
den absoluut niet met de Servische
partijleider praten, terwijl alleen de
eigen tv-ploegen en die uit Kroatië
werden toegelaten bij het gesprek
met Suvar.
De eerste eis van de stakers is dat
de huidige partijleider (en tevens
minister van binnenlandse zaken
en politiechef) Rahman Morina
wordt ontslagen. Morina werd en
kele weken terug in deze functie
benoemd, nadat onder Servische
druk de populaire Albanese politi
ci Yashari en Vlasi uit het Centraal
Comité werden gezet.
De Serven beschuldigen de Al
banese meerderheid in Kosovo er
van de Servische en andere min
derheden te terroristeren. De cam
pagne tegen het zgn. Albanese na
tionalisme en extremisme in de
Servische pers heeft nu enorme af-
stamhoofd Ailton Krenac een ver
klaring voor waarin erop werd ge
wezen dat de indianen geen be
hoefte hebben aan waterkracht. De
indianenstammen stellen er veel
meer prijs op om hun traditionele
leefwijze te behouden.
Het was de eerste keer dat de in
dianen hun stamvetes terzijde
schoven en zich eensgezind te weer
stelden tegen de regeringspolitiek
vanuit Brasilia. De geplande cen
trale zou een vermogen moeten
krijgen van 11.000 megawatt en een
van de grootste ter wereld worden.
In het bijbehorende stuwmeer zou
1.300 vierkante km tropisch regen
woud verloren gaan.
"De blanke man heeft lang onze
denkwijze en de geest van onze
voorouders met voeten getreden.
Daar moet nu een einde aan ko
men. Ons stamgebied is voor ons
heilig en dat mag niet langer wor
den geschonden," aldus de verkla
ring van Krenac.
Bosbranden
In Brazilië hebben al drie weken
aanhoudende bosbranden tot nu
toe rond 300 vierkante kilometer
oerwoud aan de Atlantische kust
verwoest. Bij gebrek aan man
kracht en materieel wordt het vuur
nauwelijks bestreden, zo heeft de
Braziliaanse pers gisteren gemeld.
De branden grijpen met een
enorme snelheid om zich heen om
dat het twee maanden niet gere
gend heeft in het gebied. De stad
Eunopolis en dorpen in de omge-
.ving van de stad waren gisteren in
een dichte rooknevel gehuld.
metingen aangenomen. Gisteren
publiceerde het veelgelezen blad
Borba een pamflet, ondertekend
door een onbekende groep die zich
'Communisten van Kosovo 1989'
noemt. De tekst: "Deze leiding is
niet te vertrouwen, onze macht
moet uit de loop van een geweer
komen".
AMSTERDAM (AP) - De Iraanse
parlementsvoorzitter Rafsanjani
heeft ervoor gewaarschuwd dat het
geschil rond het boek The Satanic
Verses van de Brits-Indiase schrij
ver Salman Rushdie kan leiden tot
een "massale strijd" tussen Iran en
het Westen.
LONDEN - Is er een kentering ge
komen in de politieke voorspoed
van premier Margaret Thatcher?
Na bijna tien jaar onaantastbare
heerschappij in de parlementaire
arena van Westminster, zoeken 's
lands politieke analisten met op
vallende gretigheid naar een moge
lijk zwakke plek in het Conserva
tieve bastion.
door
Haye Thomas
Voorlopig lijken ze die te hebben
gevonden in de uitslag van de tus
sentijdse verkiezingen voor de La
gerhuiszetel van het kiesdistrict
Richmond in Yorkshire. Weliswaar
is die voor de Conservatieve Partij
behouden gebleven, maar met een
dusdanig gereduceerde meerder
heid, dat nu al gesproken wordt
van een ongunstig teken aan de
wand voor de Britse premier en
haar aspiraties om de natie ook in
de jaren negentig te leiden.
Bijna 20.000 stemmen bedroeg
de Conservatieve meerderheid van
oud-minister Leon Brittan, die
Rafsanjani riep de Westerse rege
ringen, die diplomatieke stappen
hebben genomen, op om duidelijk
kenbaar te maken of zij het nu wel
of niet eens zijn met wat Rushdie in
zijn roman over de Islam schrijft.
"Ik stel u deze vraag officieel als
voorzitter van de Majlis: Steunt u
ADVERTENTIE
dit boek of niet?" Rafsanjani zei
dat de moslims in de wereld ant
woord op deze vraag willen "zodat
wij weten wat onze plicht is tegen
over degenen die deel hebben aan
het beledigen van de profeet".
Hoge Iraanse geestelijken heb
ben een beloning van meer dan 10
NEW DELHI/WASHINGTON
(IPS) - Actiegroepen in India en de
Verenigde Staten ondernemen
stappen om het proces tegen de
Amerikaanse chemiegigant Union
Carbide te heropenen. In beide lan
den is verontwaardigd gereageerd
op de schikking die het chemie
concern en de Indische regering
twee weken geleden troffen. Indi
sche juristen noemen de schikking
"onzinnig en catastrofaal", Ameri
kaanse advocaten spreken van een
"uitverkoop".
De voorzitter van de Indische as
sociatie van de vrouwelijke slacht
offers van de giframp, Abdul Jab-
bar Khan, zal volgende week een
petitie indienen om het vonnis te
herroepen. Advocaten van de Ame
rikaanse steungroep voor de
slachtoffers van Bhopal hebben
aangekondigd in hoger beroep te
gaan tegen de weigering van het
gerechtshof in Texas de zaak in de
Verenigde Staten te laten voorko-
De zich voortslepende procedu
res rond de giframp in Bhopal, nu
ruim vier jaar geleden, kwamen
twee weken terug tot een eind toen
de Indische regering en Union Car
bide op voorstel van het Indische
hooggerechtshof een regeling trof
fen. Afgesproken werd dat Union
Carbide voor 31 maart 470 miljoen
dollar (bijna een miljard gulden)
schadevergoeding overmaakt aan
de Indische staat. Er was 3 miljard
dollar geëist.
Bij de ramp in Bhopal in de cen
trale deelstaat Madhya Pradesh
kwamen volgens officele cijfers
ruim drieduizend mensen om toen
door een gaslek het uiterst giftige
methyl-isocyanide ontsnapte. On
officiële schattingen komen uit op
een dodental van ruim 10.000, daar
naast zouden zo'n 100.000 mensen
ernstig zijn aangetast door het gas.
Honderden vrouwen en kinde
ren uit Bhopal trokken deze week
naar de hoofdstad New Delhi om te
protesteren tegen de schikking. De
vrouwen zeggen dat ze door de re
gering "verraden" zijn. Volgens
schattingen van Bhopal-actiegroe-
pen kunnen de slachtoffers op niet
meer dan 4.900 rupees (670 gulden)
schadevergoeding rekenen. Veel
slachtoffers zeggen dat dat bedrag
miljoen gulden uitgeloofd voor wie
Rushdie doodt. Maar volgens Rafs
anjani draagt Iran geen verant
woordelijkheid als Rushdie iets
door een moslim wordt aangedaan.
"Als een moslim zijn plicht doet,
kan dit op geen enkele wijze met de
islamitische republiek Iran in ver-
Labour kwam er in deze tussen
tijdse verkiezing niet aan te pas en
zijn afgevaardigde Robson verloor
zelfs zijn verkiezingsdeposit. Maar
op enig succes was hier tevoren
ook niet gerekend. Wel in de tus
sentijdse verkiezing om de Lager
huiszetel van Pontypridd in Zuid-
Wales. En daarom heerst er ook in
de grootste oppositiepartij voldoe
ning over het feit dat die behouden
is gebleven. Zij het dan ook met ge
reduceerde meerderheid.
Labour echter houdt opgetogen
vast aan de opiniepeilingen, die de
partij nu bijna langszij de Conser
vatieven heeft gebracht. En over
het nieuwe élan en zelfvertrouwen,
dat niet alleen leider Neil Kinnock
stimuleert, maar ook zijn naaste
medewerkers in de politieke front
linie het gevoel geeft dat een socia
listische overwinning in de volgen
de algemene verkiezingen wel de
gelijk tot de mogelijkheden be
hoort.
Het is nog maar kort geleden dat
dit gevoel er helemaal niet was. En
er voortdurend over gesproken en
geschreven werd of Labour nog
wel ooit in staat zou zijn om op ei
gen kracht een landelijke verkie
zingsoverwinning te behalen.
niet eens genoeg is om de schulden
die ze tot nu hebben gemaakt om
medicijnen te kopen af te betalen.
De Amerikaanse advocaat Rob
Hager stelt dat het bedrag dat
Union Carbide nu moet betalen
een schijntje' is vergeleken met de
bedragen die een Amerikaanse
rechtbank toegewezen zou heb
ben. "Van deze schikking gaat een
signaal uit dat Amerikaanse bedrij
ven niets hoeven te vrezen als bui
tenlanders worden gedood in on
veilige Amerikaanse bedrijven
overzee", aldus Hager, die pogin
gen blijft doen om de zaak door een
Amerikaanse rechtbank te laten
behandelen.
Volgens Jabbar Khan had het ge-
val-Bhopal een afschrikwekkend
voorbeeld kunnen worden voor al
le multinationale bedrijven in de
Derde Wereld, die onzorgvuldig
omspringen met veiligheid. "Maar
nu kunnen ze hun gang blijven
gaan en achterhaalde en onveilige
produktiewijzen blijven hanteren
in arme landen".
De demonstratie van slachtof
fers deze week bood een deernis
wekkende aanblik. Tientallen
vrouwen en kinderen stortten op
weg van het station naar het hoog
gerechtshof in elkaar en moesten
onmiddellijk opgenomen worden.
Een van de demonstranten, Hasee-
na Bee, zegt dat haar familie zich
diep in de schulden heeft gestoken
om haar medische behandeling te
kunnen betalen. Haar man nam
een lening van 5000 rupees (700
gulden) op. De schadevergoeding
die de slachtoffers nu in het voor
uitzicht is gesteld, is nog niet eens
genoeg om de lening af te betalen,
aldus Haseena. "Laat staan het
geld dat we uit eigen zak al hebben
uitgegeven".
Wat dat betreft heeft Union Car
bide, dat deze week een record
winst bekend maakte, zijn zaakjes
beter voor elkaar. Van de schade
vergoeding komt 200 miljoen dol
lar van de verzekering, 250 miljoen
dollar wordt betaald uit een fonds
dat al gereserveerd is. Het bedrijf
hoeft nog maar 20 miljoen dollar bij
te springen, en dan kunnen de ac
countants de boeken over Bhopal
sluiten.
band worden gebracht", zei hij.
Als de Westerse landen niet aan
geven of en zo ja, in hoeverre zij
achter de inhoud van het boek
staan, dan is een '.'massale strijd"
onvermijdelijk. Als de VS het recht
hebben om terroristen te berech
ten die misdrijven hebben begaan
buiten de VS, kan Iran een schrij
ver in Groot-Brittannie* veroorde
len, aldus de parlementsvoorzitter.
De Britse regering heeft Sovjet
minister van buitenlandse zaken
Sjevardnadze gevraagd er bij Iran
op aan te dringen de oproep om de
ondergedoken schrijver te doden
in te trekken. Sjevardnadze brengt
vandaag een bezoek aan Iran en
heeft dan ook een persoonlijk ge
sprek met geestelijk leider Kho-
De Britse minister van buiten
landse zaken, sir Geoffrey Howe, is
tijdens zijn bezoek aan Japan tele
fonisch met de dood bedreigd om
dat hij Rushdie en diens boek
openlijk zou hebben gesteund.
Terwijl Howe de begrafenis van
de Japanse keizer Hirohito bij
woonde ontving de corresponden
te van het Britse dagblad The Gu
ardian in Tokyo een telefoontje
waarin een man, die zich "een
vriend van Iran" noemde, zei dat
Howe in Japan zou worden ge
dood.
In Bombay in het westen van In
dia, de geboorteplaats van de au
teur, werden gisteren zeker acht
mensen doodgeschoten en ruim
vijftig anderen gewond toen de po
litie het vuur opende op een menig
te van duizenden moslims die met
een demonstratieve mars protes
teerden tegen het boek.
Verscheidene autobussen wer
den in brand gesloken en politie
mensen werden aangevallen. Ook
in New Delhi, Calcutta en vier an
dere grote steden in India trokken
moslims massaal de straat op.
Als u 6 5 jaar of ouder bent, en een particu
liere ziektekostenverzekering hebt, kunt u uw
huidige polis desgewenst omzetten in een stan
daardpakketpolis. Uw verzekeraar is verplicht
u op die polis te verzekeren als u daarom vraagt
Deze polis kent een ruim vergoedingen
pakket De premie bedraagt f 181,— per volwas
sene per maand.
Als u de standaardpakketpolis wenst af te
sluiten, dient u daarom te vragen bij uw ver
zekeraar of uw assurantie-tussenpersoon: vóór
1 mei 1989 als u 1 januari jongsdeden al 65 jaar
of ouder was, of uiterlijk binnen 4 maanden
nadat u 65 jaar geworden bent
Voor nadere schriftelijke en mondelinge
informatie over de standaardpakketpolis en de
daaraan verbonden regelingen kunt u terecht bij
uw verzekeringsmaatschappij, uw assurantie
tussenpersoon, of het KLOZ. (Veel verzekerings
maatschappijen hebben overigens besloten al
hun verzekerden van 65 jaar en ouder recht
streeks te benaderen over dit onderwerp).
Dit is een publikatie van het Kontaktorgaan Landelijke Organisaties van Ziektekostenverzekeraars te Houten.
