Verbod treft
kartel van
installateurs
Energie moet weer sympathiek worden
V D wil uitspraak rechter
over personeelskoopavonden
Hongkong barst van de mensen,
maar kampt met personeelstekort
Meerderheid SER is tegen
lagere bijstand voor jongeren
WOENSDAG 22 FEBRUARI 1989
ECONOMIE
PAGINA 7
Aanbesteding verwarmingsprojecten
DEN HAAG (ANP) Staatssecretaris Evenhuis (economi
sche zaken) heeft twee kartelafspraken van verwarmings
installateurs onverbindend verklaard. Het betreft een ver
bod van de Vereniging van Nederlandse Installatiebedrij
ven (VNI) en het Centraal Bureau voor de Verwarmingsin
dustrie (CBVI) aan hun leden om op openbare aanbeste
dingen in te schrijven.
Evenhuis acht deze uitspraken in
strijd met het algemeen belang, zo
heeft zijn ministerie gisteren be
kendgemaakt. Zijn maatregel past
in het streven het mededingingsbe
leid in Nederland te verscherpen.
De VNI en het CBVI, waarbij
vrijwel alle grote installatiebedrij
ven zijn aangesloten, kennen al ve
le jaren een boycot van openbare
aanbestedingen. Omdat opdracht
gevers tot voor kort maar zelden op
die manier verwarmingsinstalla
ties aanbesteedden, hadden zij wei
nig hinder hiervan.
Sinds kort proberen enkele op
drachtgevers echter openbare aan
bestedingen uit. Omdat zij daar
weinig succes mee boekten, dien
den zij een klacht bij het ministerie
- van economische zaken in.
Evenhuis heeft nu laten weten
dat hij een boycot van een wettige
aanbestedingsmethode onaan
vaardbaar acht. Daardoor wordt
het opdrachtgevers immers onmo
gelijk gemaakt aan te besteden
zoals ze dat willen. Bovendien is
openbare aanbesteding in een aan
tal gevallen voor overheidsop-
Postorderbedrijf
verhaalt kosten
girokaart bij klant
SCHEVENINGEN (ANP) - Post
orderbedrijven zullen kosten die
de bank hen berekent voor het ge
bruik van de acceptgirokaart in re
kening brengen bij de consument.
Zij zullen op de kaart tevens ver
melden welke bank deze extra kos
ten veroorzaakt. Dit zei voorzitter
drs. L.Th. Middendorp van de Ne
derlandse Postorderbond gisteren
op een bijeenkomst van zijn orga
nisatie in Scheveningen.
Volgens Middendorp worden de
geruchten over invoering van een
kostenvergoeding voor de blauwe,
machinaal afleesbare girobetaal
kaart steeds sterker. In gesprekken
tussen postorderbedrijven en een
aantal banken is al een bedrag ge
noemd van één gulden per kaart
dat door de bedrijven moet worden
vergoed.
Hij wilde niet zeggen om welke
banken het gaat.
De postorderbedrijven sturen
hun klanten per jaar zo'n 25 mil
joen overschrijvingskaarten, zodat
zij de banken 25 miljoen gulden
aan kosten zouden moeten betalen.
Dit bedrag is bijna gelijk aan hun
gezamenlijke winst, "ofwel de ban
ken in het zwart en wij in het rood",
zo zei Middendorp.
Middendorp zei dat de postor
derbond werkt aan een aanscherp
ing van het eigen reglement om het
wekken van overdreven winstver
wachtingen bij prijzenfestivals te
gen te gaan. Dit gebeurt onder in
vloed van uitspraken van de recla
me code commissie en sluït aan bij
recente stappen van postorderbe
drijven als Neckermann, om hun
sweepstakes kritisch te zullen be
zien, aldus Middendorp.
drachtgevers verplicht. De bewus
te boycot is ook in strijd met EG-
bepalingen, aldus Evenhuis.
HONGKONG - De straten van
Hongkong zijn stampvol. Overal
hoge flatgebouwen waarin het
krioelt van het leven. In deze kleine
Britse kolonie verwacht niemand
een gebrek aan mensen. Maar
werkgevers denken daar anders
over: ze zeggen vele tienduizenden
vacatures te hebben, maar geen
personeel.
door
Dan Biers/AP
De werkgevers vinden dat de re
gering de strikte immigratiewetten
moet versoepelen, zodat gastarbei
ders kunnen worden binnenge
haald. Zij moeten de duizenden
nieuwe banen invullen die door de
krachtige economje van de kolonie
worden geschapen.
Bijna elke bedrijfstak kampt met
personeelstekorten. Op bouw
plaatsen maar ook in de pluche
foyers van de vijfsterren-hotels. De
ondernemers wringen zich in aller
lei bochten om hun problemen op
te vangen. Zo kwam de Hongkong
and Shanghai Bank tegen het hec
tische Chinese nieuwjaar in februa
ri zwaar in de problemen door een
tekort aan kassiers. Om de druk op
het overwerkte personeel te ver
minderen verlootte de bank twee
Porsches onder de klanten die ge
bruik maakten van de geldautoma
ten.
Het nieuwe Marriott Hotel kreeg
boze reacties van de concurrentie
toen bekend werd dat het perso
neel een vijfdaagse werkweek
kreeg van 48 uur. In die branche is
een zes-daagse werkweek gebrui
kelijk. Maar het Mariott had suc
ces: op de 1100 vacatures kwamen
3800 sollicitanten.
Vooral in de bouw heerst er een
groot tekort aan gekwalificeerd
personeel. De meeste projecten
worden te laat opgeleverd, zegt G.
de Nys, directeur van het bouwbe
drijf Shui On. Volgens De Nys
wordt de situatie steeds erger. De
bouwvakkers werken minder hard
omdat ze weten hoe onmisbaar ze
zijn. "Ze lopen gewoon van de
bouwplaats weg om ergens anders
aan de slag te gaan", verzucht De
Nys. De schadeclaims van de parti
culiere opdrachtgevers liepen voor
Shui On hoog op. Nu werkt het
bouwbedrijf vooral aan overheids
projecten, de regering claimt min
der snel als een gebouw te laat af is.
De economie van de kolonie groei
de in 1987 met 13,5 procent en vorig
jaar met 8 procent. De werkloos
heid onder de 5,7 miljoen inwoners
ligt op slechts 1,3 procent van de
beroepsbevolking. Jimmy McGre
gor, die het zakenleven vertegen
woordigt in het bestuur van de ko
lonie, schat dat er minstens 100.000
arbeidskrachten extra nodig zijn.
Mensen uit het zakenleven bewe
ren dat het tekort aan arbeids
krachten de toekomstige groei van
de economie in gevaar brengt. De
lonen zullen stijgen en dit zal de in
flatie (vorig jaar bijna 8 procent)
aanwakkeren. Maar de regering
voelt er weinig voor ongeschoolde
buitenlanders zonder speciale
kwaliteiten in het land toe te laten.
Volgens de regering zouden deze
goedkope arbeidskrachten de in
woners van Hongkong beroven
van hun aandeel in de economi
sche groei.
De personeelstekorten werden
volgens vertegenwoordigers uit de
zakenwereld voor het eerst voel
baar in 1987. Intussen hebben hon-
Staatslening
De staat heeft met de 7 pro
cents-staatslening 2,75 miljard gul
den uit de markt gehaald. De uitgif-
tekoers is vastgesteld op 100 pro
cent. Inschrijvers tegen 100 pro-
cent krijgen 80 procent toegewe-
zen, daarboven alles.
Timmerfabrieken
De Nederlandse Bond van Tim-
merfabrikanten en de bouw- en
houtbonden van FNV en CNV heb
ben deze week een principe-ak
koord gesloten over een nieuwe
cao voor de 8000 werknemers in de
timmerfabrieken. Het eenjarige
contract omvat onder meer een
loonsverhoging van 2 procent en
een verhoging van de garantielo
nen tussen de 0,5 tot 2 procent.
Verpleging
De actiegroep Verplegenden en
Verzorgenden in Opstand (WIO)
gaat staatssecretaris Dees van
volksgezondheid 15 maart op het
Binnenhof brieven aanbieden. Te
gelijk worden in het hele land
meest ludieke acties gevoerd
wegens de onvrede over de salarië
ring en de te hoge werkdruk.
Luchtverkeer
De Europese luchtvaartmaat
schappijen zijn een campagne be
gonnen tegen de versnippering van
de luchtverkeersleiding in Europa.
Zij willen dat er één systeem komt
om een eind te maken aan de talrij
ke opstoppingen en vertragingen.
derden bedrijven fabrieken net
over de grens, in de Chinese pro
vincie Guangdong, opgezet. Daar
is voldoende grond en personeel en
zijn de lonen nog laag.
Een ander probleem waar het za
kenleven mee kampt is de emigra
tie van duizenden goed opgeleide
arbeidskrachten. Hongkong zal in
1997 worden overgedragen aan
China. In de kolonie vreest men
aan de zeer strikte Chinese regels
te worden gebonden.
Negen grote concerns hebben
hun krachten gebundeld en maken
een rapport over de behoefte aan
personeel. Parlementslid Jimmy
MacGregor, die is betrokken bij dit
project, vindt dat de regering de re-
crutering van contractarbeiders
voor de bouw op het Chinese vaste
land moet toestaan. Voor banen in
de dienstensector is beheersing
van het Engels noodzakelijk. Dat
personeel moet volgens McGregor
in de Filipijnen, Malaysia en even
tueel Thailand worden geworven.
Maar tot nu toe heeft de regering
geen krimp gegeven en is de immi-
gratiewet nog altijd even streng.
Afgelopen november zei minister
van arbeid en onderwijs Ron Brid
ge in een toespraak dat het binnen
halen van immigranten zonder spe
ciale vakopleiding 'uiterst schade
lijk zou zijn voor onze arbeidsver
houdingen'. De bereidheid van de
werkgevers om te investeren in een
verbetering van technologie,
management en produktiviteit zou
verminderen. Bovendien, zo zei
Bridge, 'zouden onze voorzienin
gen op het gebied van huisvesting,
sociale en medische zorg en trans
port nog verder onder druk komen
te staan. Hongkong kan ervan wor
den beschuldigd misbruik te ma
ken Vein goedkope arbeidskrach
ten'.
Tam Yui-chung, vice-voorzitter
van de Federatie van Vakbonden
van Hongkong, denkt ook dat de
werkgevers in de bouw en in ande
re arbeids-intensieve sectoren te
weinig gedaan hebben. Zij hadden
de inkomens en de arbeidsomstan
digheden kunnen verbeteren om
meer jonge mensen aan te trekken.
Maar volgens McGregor is het
personeelstekort het grootste pro
bleem voor de economie van de ko
lonie en is snel handelen van de re
gering noodzakelijk. "Indien de
groei zich op de huidige voet voort
zet, zullen we nog een hele tijd met
dit probleem te kampen krijgen",
besluit hij.
Prins Bernhard heeft gistermiddag de opening verricht van de beurs 'Supercomputing Europe 89'. Supercom
puters zijn de snelste computers en grootste computers die op de markt zijn. In de weerkunde maken zij bijvoor
beeld weersvoorspellingen mogelijk, een klusje waar Bernhard zich gisteren aan zette. (foto anp)
DEN HAAG (GPD) - V D wil
een uitspraak van de rechter over
de koopavonden die de warenhuis
keten in december voor het perso
neel. Het bedrijf gaan niet in op een
schikkingsvoorstel van de Amster
damse officier van justitie om
vermoedelijk een miljoenenbe
drag te betalen en aldus aan vervol
ging wegens overtreding van de
winkelsluitingswet te ontkomen.
De directie van Vroom Drees-
mann wil een principiële uitspraak
van de rechter over wat 'besloten'
personeelsavonden zijn. Elk perso
neelslid mocht tijdens de drie be
sloten koopavonden echter drie in
troducés meenemen, zonder aan te
hoeven tonen dat het om naaste fa
milieleden van de V D-werkne-
mer ging.
De V D-directie hult zich in
groot stilzwijgèn over de komende
rechtszaak, blijkbaar om haar kruit
niet tevoren te verschieten. Juist
maandag demonstreerden duizen
den winkeliers tegen de nieuwe po
gingen van staatssecretaris Even
huis (economische zaken) de win
kelsluitingswet te veranderen. Ook
tegen de 'besloten' winkelavonden
voor V D-personeel hebben de
organisaties in het midden- en
kleinbedrijf eind vorig jaar heftig
geprotesteerd.
Van de mogelijkheid die de wa
renhuisdirectie haar werknemers
en hun introducés bood om tegen
forse kortingen (tot 25 procent) in
de eigen winkel inkopen te doen, is
ruim gebruikgemaakt. Officieren
van justitie in diverse arrondisse
menten (niet in deze streek) met V
D-filialen hebben destijds pro
cessen-verbaal opgemaakt, getui
gen gehoord en uiteindelijk vorige
week overleg gevoerd met de di
rectie van de warenhuizen. Naar
verluidt zou het schikkingsbedrag
dat justitie daar voorstelde in de
miljoenen lopen.
Gegevens over omzet en winst
(in dit geval verlies) van de waren
huizen worden door het moeder
concern Vendex nooit verstrekt.
Wel bekend is geworden dat de wa
renhuisketen over 1987 een verlies
leed van 36 miljoen gulden dat bo
vendien aanleiding was tot een uit
slaande brand binnen de hoofddi
rectie van Vendex over een reorga
nisatieplan.
DEN HAAG (GPD) Het uitge
versconcern Wolters Kluwer nv
gaat de stafafdelingen in Amster
dam en Deventer verder inkrim
pen. Van de ongeveer 200 staffunc
ties van de in 1987 gefuseerde be
drijven- Wolters Samsom en Klu
wer zullen er volgens directie-
woordvoerder Van der Wal 'enkele
tientallen' verdwijnen. De onder
nemingsraden zijn vandaag inge
licht en de betrokken vakbonden
worden uitgenodigd te komen pra
ten over een sociaal begeleidings
plan, aldus het concern.
Het voornemen om het aantal
stafafdelingen in te krimpen da
teert al van de fusie in 1987. "Er zal
zo veel mogelijk worden getracht
voor vervangende werkgelegen
heid te zorgen", aldus de medede
ling van het concern. "Maar dat is
geen garantie dat uitslagen zullen
uitblijven", zo bevestigt Van der
Wolters Kluwer
krimpt aantal
staffuncties in
Wal. Over details van de plannen
wil het bedrijf eerst personeel en
vakorganisaties inlichten.
Sinds de fusie is het concernkan
toor, met de Raad van Bestuur en
de concernstafdiensten, in Amster
dam gevestigd. Ondersteunende
functies voor de Nederlandse acti
viteiten zijn ondergebracht in De
venter. Van de ongeveer 7500 per
soneelsleden werken er ongeveer
5000 in Nederland. Overigens zal
ook de Raad van Bestuur worden
ingekrompen van 6 naar 4 leden.
stuur, mr. J. Alberdingk Thijm, zal
per 1 september als zodanig aftre
den en worden opgevolgd door ir.
M. Ververs. Mr. J. Kist zal per 1 ja
nuari 1990 als bestuurslid aftreden.
Tegelijk met de aankondiging
van de inkrimping van de stafafde
lingen meldt de Nederlandse uitge
ver een stijging van de omzet over
1988 met 5 procent tot 1739 miljoen
gulden. De netto winst steeg met 26
procent tot 112 miljoen gulden.
De definitieve cijfers en het divi-
dendvoorstel zullen op 24 maart
aanstaande bekend worden ge
maakt en vastgesteld op de alge
mene aandeelhoudersvergadering
van 3 mei. Daar zal ook worden
voorgesteld de aandelen van nomi
naal 4 gulden in vier aandelen van 1
gulden te splitsen. Een dergelijke
splitsing heeft doorgaans als doel
de verhandelbaarheid
De voorzitter van de raad van be- delen te vergemakkelijken.
DEN HAAG (ANP) - Een meerderheid van de Sociaal-Economische
Raad (SER) adviseert het kabinet de bijstand voor jongeren zonder werk
niet te verlagen tot het niveau van de studiebeurs, omdat ze daarvan niet
kunnen rondkomen. Het kabinet wil zo jongeren aanzetten tot het zoeken
van werk. De SER-meerderheid vindt het verschil tussen de inkomens
van werkloze jongeren en studenten met een beurs mag blijven bestaan.
Ze stemmen wel in met een hogere uitkering voor jongeren die al hebben
gewerkt.
Staatssecretaris De Graaf wil de bijstand voor jongeren onder de 27 jaar
met honderden guldens verlagen. Eenoudergezinnen en gehuwden hou
den hun uitkering. Jongeren die in de afgelopen twee jaar een jaar hebben
gewerkt krijgen ook een hogere uitkering. Naar schatting 80.000 jongeren
zullen hun uitkering omlaag zien gaan, terwijl ruim 30.000 jongeren met
een arbeidsverleden er wat minder op achteruitgaan. Het kabinet hoopt
hiermee 340 miljoen gulden te besparen.
Werknemers en onafhankelijke leden in de SER-commissie vinden dat
bijstand de voorziening in de noodzakelijke kosten van het bestaan dient
te blijven, ook voor deze jongeren.
ECN-directeur Van den Kroonenberg wil af van milieudreigend imago
PETTEN - Energie heeft voor ve
len iets bedreigends, vanwege de
milieu-invloeden of vanwege de
gevaren. Er bestaan nogal wat mis
vattingen over de opwekking en
het gebruik van energie en de ge
volgen daarvan voor de veiligheid
en het milieu. Energie krijgt te veel
de schuld van alles.
door
Carel Wiemers/ANP
Met deze gedachte in het achter
hoofd heeft prof.dr.ir. H. van den
Kroonenberg, de nieuwe directeur
van het Energieonderzoekcentrum
Nederland (ECN) in Petten, zich
voorgenomen energie bij het pu
bliek weer 'sympathiek' te maken.
Ook de overheid en het bedrijfsle
ven wil hij benaderen, omdat zij
het onderzoek en de vernieuwin
gen op dit terrein op de achter
grond hebben geschoven.
Een open en eerlijke discussie
met zowel voor- als tegenstanders
van vormen van energie-opwek
king wil de algemeen directeur niet
uit de weg gaan. Integendeel, hij
wil deze zelfs stimuleren door het
aanreiken van de 'juiste' informatie
over de verschillende technologie
ën en de gevolgen daarvan voor de
maatschappij, de volksgezondheid
en het milieu.
"Gedwongen door de eisen die
het milieu stelt, moet opnieuw en.
op geheel andere wijze naar ener
gie worden gekeken", zegt Van den
Kroonenberg, tot voor kort rector-
magnificus van de Technische Uni
versiteit Twente. Daarom zullen de
gevolgen voor het milieu zeer
zwaar meewegen bij alles wat het
ECN de komende jaren gaat doen.
Mogelijkheden tot vernieuwing
in de energiesector zijn er genoeg,
meent de ÊCN-directeur. Hij denkt
onder meer aan schonere en meer
doelmatige verbrandingsmetho
den van steenkool en olie, de ont
wikkeling van brandstofcellen en
technieken om op het gebruik van
energie te besparen.
Ook versterkt onderzoek naar
het gebruik van de wind en de zon
kan uiteindelijk leiden tot een be
langrijke bijdrage van déze bron
nen aan een milieuvriendelijke op
wekking van energie. "Voorlopig
zijn deze energiebronnen nog te
kostbaar en technisch niet ver ge
noeg. Maar nader onderzoek geeft
de basis voor groei en doorbraak.
Daardoor zullen ze uiteindelijk
goedkoper worden".
Weggezakt
De aandacht van de overheid, we
tenschap en het bedrijfsleven is de
laatste jaren sterk gericht geweest
op nieuwe technologieën zoals in
formatica, biotechnologie en nieu
we materialen. "Het gevolg daar
van is dat de ontwikkelingen op
het gebied van energie achter zijn
gebleven", constateert Van den
Kroonenberg. "De industrie is
weggezakt en blijft achter bij die in
het buitenland. Veel kansen zijn
blijven liggen".
De directeur wil de onderzoekers
van het instituut ertoe aanzetten
hun werk meer te etaleren. De con
tacten met het bedrijfsleven moe
ten worden uitgebreid. "We moe
ten komen tot een snelle over
dracht van kennis. Daar ontbreekt
het aan. Er is kennis genoeg, maar
de doorstroming naar plaatsen
waar die kennis gebruikt kan wor
den gaat te langzaam", aldus Van
den Kroonenberg, die als bestuur
der van de Twentse universiteit op
dit terrein naam maakte.
De deskundigheid die het onder
zoekcentrum op bepaalde terrei
nen in huis heeft, moet ten opzich
te van het buitenland worden uit
gebuit. Andere activiteiten, waarin
het ECN veel minder sterk is, moe
ten desnoods maar worden afge
stoten. In het onderzoek naar
brandstofcellen kan het instituut
in de wereld goed meekomen. De
algemeen directeur beschouwt in
dit opzicht alleen de Verenigde
Staten en Japan als concurrenten.
Ook op het gebied van keramische
materialen en supergeleiding heeft
ECN een uitstekende positie.
Of de regering besluit tot uitbrei
ding van kernenergie of niet, de
kennis waarover men op dit gebied
in Petten beschikt, mag niet ver
dwijnen. Deze is hard nodig voor
de veiligheid van de bestaande
centrales. Ook de bescherming van
de bevolking tegen ongelukken
van buitenaf - de ECN-directeur
verwijst naar de kernramp in Tsjer-
nobyl is daarmee gediend. "Bij
stralingsgevaar kunnen dan ten
minste adequate maatregelen wor
den genomen".
Van den Kroonenberg streeft er
naar zijn instituut onafhankelijker
van de overheid te maken. "We
moeten eigen speelruimte creëren,
zodat we ook zelf voorwaarden
kunnen stellen aan de subsidies.
Dat plan, over de 'herpositione
ring van de warenhuizen' leidde er
onder meer toe dat prof. Anton
Dreesmann de voorzittershamer
overdroeg aan oud-directeur en
commissaris Verhoef. Hoewel de
tegenspeler in het conflict, prof.
Van der Zwan, de tweede plaats in
de top van het concern behield,
maakte deze juist vorige week be
kend zijn functie komende zomer
ter beschikking te zullen stellen.
Aangenomen wordt dat de om
streden koopavonden voor het per
soneel de omzet van de warenhui
zen in 1988 flink omhoog hebben
geholpen, hoewel de winst daar
mee nauwelijks is gediend. Voor
de warenhuis-directie, formeel nog
altijd onder leiding van neef drs.
Ton Dreesmann, is dat echter ook
nooit de bedoeling geweest. Bij de
aankondiging van de speciale win
kelavonden - waar de ene helft
van het personeel de andere helft
bediende en omgekeerd werd
als reden gegeven dat het bedrijf na
de verhitte discussie over reorgani
saties en ontslagen iets extra's wil
de doen voor het personeel.
Secretaresses
willen op stoel
van hun baas
DEN HAAG (ANP) - Bijna de
helft van de (directiesecreta
resses in Nederland wil uitein
delijk doorstromen naar een
functie als manager. De manne
lijke managers denken heel an
ders over hun assistenten. Drie
kwart weet niets van hun ambi
ties. Dit blijkt uit een onder
zoek van het Instituut voor So
ciale Kommunikatie, dat giste
ren gepubliceerd is op de mani
festatie 'Secretaresse '89'.
Ruim een derde van alle se
cretaresses vindt dat zij nu al
werk verricht op management
niveau. Eén op de vier denkt
binnen vijf jaar daadwerkelijk
een baan te hebben als manager
of directeur. De bazen weten
ondertussen van niets. Van ie
dere tien directeuren zijn er
twee die vinden dat hun secre
taresse werk doet op manage
mentniveau. Driekwart van de
directeuren weet niet dat de ei
gen secretaresse de ambitie
heeft om een baan -van zijn ni
veau te vervullen.
Een conclusie uit het onder
zoek is dan ook dat directeuren
een geheel ander beeld van hun
secretaresse hebben dan de
vrouwen van zichzelf. Ruim de
helft van de secretaresses weet
niet of de baas wel tevreden
over haar is.
Dan kunnen we de nieuwe dingen
doen met energie die we zelf wen
sen". Hij is er zich van bewust dat
overheidsdienaren zullen tegen
stribbelen, maar heeft het volste
vertrouwen in de top van de over
heid.
Het ECN krijgt nu 30 miljoen
gulden per jaar aan basissubsidie,
welk bedrag de directeur in vrije
mate wil gaan besteden. Daarnaast
ontvangt het instituut 25 miljoen
van de overheid aan steun voor be
paalde projecten (doelsubsisdies).
De rest van de 140 miljoen gulden
omzet moet komen uit particuliere
en overheidsopdrachten.
