Bush steunt actie van EG tegen Iran Bewijzen blijven uit in proces over politiemoorden Negen maanden cel dissident Havel 299.- Nog geen stappen VS-regering Geen bewijs voor uitlating dat 'Stompie' in leven is BETOGING IN DE KIEM GESMOORD Kohl en Thatcher blijven verdeeld over raketten 'North stelde zich boven wet' Dramatisch gevolg demonstratie aanleg startbaan-West Frankfurt WOENSDAG 22 FEBRUARI 1989 BUITENLAND PAGINA 5 WASHINGTON (GPD) - De Amerikaanse president Bush heeft gezegd het besluit van de EG-landen om hun ambassadeurs uit Iran terug te trekken, te steunen. De regering van de VS heeft zelf nog geen besluit genomen over eventuele strafmaatregelen tegen Iran, als re actie op de oproep van ayatollah Khomeini om de schrijver Salman Rushdie te doden voor zijn boek 'The Satanic Verses'. Amerika heeft geen diplomatieke betrekkingen met Iran, en heeft in het verleden al een hele reeks eco nomische en andere strafmaatrege len tegen Iran genomen. Sinds ok tober 1987 bijvoorbeeld geldt een compleet handelsembargo. Bush zei niets over eventuele verdere sancties, maar zei wel te verwachten dat het onderwerp ter sprake zal komen als hij later deze week in Tokyo praat met onder an deren de Franse president Mitter rand. Bush gaat vandaag naar Ja pan om er de begrafenis van keizer Hirohito bij te wonen. De Amerikaanse president gaf Iran gisteren maar al vast wél een waarschuwing. Hij zei dat het land erop moet rekenen verantwoorde lijk te worden gehouden als het huidige oproer rond Rushdie zou leiden tot aanvallen op Amerikaan se belangen. Verder sprekend over de zaak-Rushdie zei hij dat „het op roepen tot moord en het aanbieden van beloningen daarvoor de nor men van beschaafd gedrag verre overschrijden". Inmiddels hebben ook Noorwe gen en Zweden besloten hun am bassadeurs terug te roepen uit Te heran. Finland ging van de Skan- dinavische landen vooralsnog niet verder dan het uitspreken van 'die pe bezorgdheid' over de moordop- roep van Khomeini. Ook secretaris-generaal Perez de Cuellar van de Verenigde Naties liet een verklaring uitgeven, waar in hij het grote belang benadrukte van respect voor religieuze overtui gingen. Tegelijkertijd vroeg hij de bedreigingen op te heffen tegen de levens en mensenrechten van Sal man Rushdie en degenen die met hem te maken hebben. Buiten de politieke arena spoel de de golf van commotie ook on verminderd verder. Rushdie's uit gevers in Frankrijk, de Bondsrepu bliek, Griekenland en Turkije heb ben besloten voorlopig van publi catie af te zien. In Japan is het boek van de schappen gehaald en ook veel Amerikaanse boekhandels verkopen het boek niet meer of uit sluitend nog onder de toonbank. Het Joegoslavische dagblad Bor- ba, dat ter gelegenheid van het staatsbezoek van de Iraanse presi dent Khamenei begon met een se rie voorpublicaties uit het bpek, stopte daar gisteren mee na ano niem te zijn bedreigd. De Franse afdeling van de inter- Popconcert in kerk Japan tegen begrafenis keizer TOKYO (AFP) - De Verenigde Kerk van Christus in Japan houdt vrijdag een popconcert in Tokyo om te protesteren tegen de manier waarop keizer Hiro hito die dag wordt begraven. Het concert zal zeven uur duren; zo hebben leiders van de kerk dins dag gezegd. De Verenigde Kerk, de grootste protestantse kerk van Japan, heeft ruim £00.000 le den. Het programma, waaraan ze ven rockgroepen zullen deelne men, voorziet ook in toespraken en de vertoning van videofilms waarin de vroegere keizer en het keizerlijk bewind wordt bekriti seerd. De voorzitter van de kerk, Fu- kutomi, deelde tijdens een bij eenkomst met de buitenlandse pers Hirohito in bij de "zwaarste oorlogsmisdadigers, vergelijk baar met Hitler of Mussolini". nationale PEN-club richtte zich gisteren met een petitie tot premier Rocard met de oproep ervoor te zorgen dat het boek gewoon kan worden gepubliceerd. Ongeveer 20 tijdschriften en uitgeverijen heb ben zich intussen aangemeld na een oproep door het weekblad L'Evenement du Jeudi om het boek gezamenlijk uit te geven eh op die manier de verantwoordelijk heid ervoor te delen. In de Bondsrepubliek hebben ook auteurs besloten het boek in ei gen beheer uit te geven. Gunter Grass maakte dat initiatief bekend tijdens een radio-interview. De groep van 24 auteurs heeft daar over een akkoord bereikt met het Keulse uitgevershuis Kiepenheuer und Witsch. De Iraanse oppositiebeweging Mudjaheddin Khalq heeft gisteren gemeld dat het bewind van Kho meini deze maand opnieuw 24 poli tieke gevangenen heeft laten exe cuteren. De terechtstellingen zou den zijn voltrokken in de Iraanse havenstad Bandar Abbas. De afge lopen maanden zouden in Iran dui zenden mensen zijn opgehangen. Een woordvoerder van de impor teur Nilssón en Lamm, die "The Satanic Verses" van Rushdie op de Europese markt brengt, heeft ge zegd dat het boek begin volgende week weer in de boekhandels ligt. Nilsson en Lamm verwacht nog deze week een nieuwe partij van het omstreden boek uit Groot-Brit- tannië te ontvangen. In de meeste boekwinkels is de Engelse versie van het boek op het ogenblik uit verkocht. Er is nog geen Neder landse vertaling uitgebracht. Die zal, naar verwachting, in het najaar verschijnen onder de naam „De Duivelsverzen". JOHANNESBURG (GPD) - Ge gevens die in Zuidafrika bekend zijn gemaakt, bestrijden de visie van Winnie Mandela dat de 14-jari- ge 'Stompie' Mokhetsi nog in leven zou zijn. Het lichaam van de 14-jari- ge activist Stompie Mokhetsi werd na een nauwgezet sporenonder zoek geïdentificeerd. Ook de kle ding van de dode kwam overeen met de kledij die Stompie droeg op de dag van zijn verdwijning. Deze gegevens weerspreken de uitlatingen van Winnie Mandela, gisteravond in een interview voor de NCRV-televisie. Zij zei dat Stompie nog leeft en dat zijn moe der onder druk van de politie het li chaam als dat van haar zoon her kende. Stompie wordt morgen begra ven in de zwarte woonwijk van Pa rijs, op ongeveer honderd kilome ter van Johannesburg. Zijn moeder heeft echter inmiddels laten weten dat het doorgaan van de begrafenis nog niet zeker is, omdat haar daar het geld voor ontbreekt. Kerkelijke organisaties proberen dit pro bleem nu voor haar op te lossen. Inmiddels zijn twee leden van Winnie Mandela's persoonlijke lijf wacht in staat van beschuldiging gesteld op aanklachten van ontvoe ring, mishandeling en moord. Het gaat hier met name om de moord op Stompie Mokhetsi, die ejnd de cember vorig, jaar werd ontvoerd en wiens lijk een week later in So- weto werd gevonden. De twee mannen zijn Richardson (41) en Sithole (21). Beiden werden afgelopen zondag in het huis van Winnie Mandela in de Soweto-wijk Diepkloof gearresteerd samen met nog twee andere jeugdige leden van het voetbalteam. Deze twee laatste jongeren zijn niet aange klaagd en zullen volgens een poli tiewoordvoerder aan hun ouders worden overgedragen. Richardson en Sithole wordt ten laste gelegd dat zij op 29 december vorig jaar vier jongeren tegen hun wil in hebben meegenomen uit een opvang-tehuis van de methodis ten-predikant Verrijn in Soweto. Deze jongeren werden vervolgens in het huis van Winnie Mandela mishandeld om hen tot een beken tenis te dwingen over beweerde homoseksuele handelingen van de blanke predikant. Een van de vier wist uit het huis van Winnie Mandela te ontsnappen en twee anderen werden later on der druk van zwarte burgerleiders in Soweto door Winnie Mandela vrijgelaten. De vierde jongen, Stompie Mohketsi. bleek echter te zijn verdwenen en pas begin deze maand bleek hij te zyn vermoord. Het is niet bekend of ook Winnie Mandela zelf in staat van beschul diging zal worden gesteld. Volgens getuigenverklaringen heeft zij per soonlijk aan de mishandelingen van de jongeren deelgenomen en zou zij ook opdracht hebben gege ven tot hun ontvoering. Zij zelf ont kent dit en beweert dat alle be schuldigingen tegen haar een sa menzwering zijn van blanke gees telijken in Soweto, die proberen hun sexuele wanpraktijken met zwarte jongeren uit de publiciteit te houden. Ook in het geval van twee andere moorden die in verband worden gebracht met Winnie Mandela en haar lijfwacht, de 'FC Mandela United', zijn nu personen formeel in staat van beschuldiging gesteld. Het betreft hier de moord op de dokter van Winnie Mandela, Abu- Baker Asvat, die op 27 januari door twee zwarte jongens werd doodge schoten, en die op Maxwell Madon- do, een lid van de lijfwacht. Een protest van Peruaanse arbeiders in de hoofdstad Lima liep gisteren uit op massale arrestaties. De beto gers demonstreerden tegen de nieuwe maatregelen van de regering en bezetten een opslagplaats voor levens middelen. De politie trad echter hard op en arresteerde zo'n 300 demonstranten. (foto afp) Nederland begint procedure tegen Tsjechoslowakije BUDAPEST (GPD) - „Ik ben niet schuldig. Als ik toch moet worden gestraft, voel ik dat als een offer voor de goede zaak, dat in het niet valt bij het offer dat Jan Palach twintig jaar geleden bracht: zijn le ven". Dat zei de dissidente Tsjechi sche toneelschrijver Vaclav Havel gisteren tegen de rechter kort voor dat hij tot negen maanden gevan genisstraf - onder streng regime - werd veroordeeld wegens zijn aan deel in de demonstraties op 15 en 16 januari in Praag. Tegen zeven andere dissidenten, die apart van Havel en in een ander gerechtsgebouw werden berecht, is nog geen vonnis uitgesproken. Dat wordt vandaag verwacht. On der de zeven bevindt zich een van de twee woordvoerders Vaclav Havel. mensenrechtenbeweging Charta 77, Sasha Vondra. De overigen zijn jongeren in de leeftijd van 18 tot 25 jaar. Een achtste verdachte is Dana Nemcova, eveneens woordvoerd- ster van Charta. Zij bevindt zich echter in het ziekenhuis en zal later apart worden berecht. De acht wor den beschuldigd van 'vandalisme' en 'verstoring van de openbare or de'. Zij kunnen maximaal tot een jaar gevangenisstraf worden ver oordeeld. De officier van justitie in het pro ces tegen Havel, Karei Florian, achtte de twee aanklachten tegen de schrijver (opruiing en 'het be lemmeren van een gezagsdrager in de uitoefening van diens functie') goed voor 12 maanden gevangenis straf en 25.000 kronen (ongeveer 5000 gulden) boete. Florian bleef daarmee onder de maximumstraf van twee jaar, een gegeven dat door de oppositie in Praag wordt gezien als bewijs dat de partijtop na de ve le binnen- en buitenlandse protes ten niet tot het uiterste wilde gaan. Rechter Helena Hlavata kwam weliswaar met een milder vonnis, maar volgde in haar argumentatie volledig de beschuldigingen van Florian. Havels advocaat Jozef Lzi- car tekende onmiddellijk hoger be roep aan. Het strenge regime waartoe Ha vel werd veroordeeld, heet officieel Tweede Correctionele en Educa- tionele Categorie. Het houdt in dat de schrijver alleen onder begelei ding zijn cel mag verlaten, niet zoals in de lichtere categorieën aan sport of hobby's mag doen en slechts eenmaal in de acht weken een half uur lang bezoek mag ont vangen. Een brief is een keer per twee weken toegestaan. Nederland heeft naar aanleiding van de arrestatie van demonstran ten die de dood van Jan Palach wil den herdenken, een procedure op grond van de slotverklaring van de Weense Conferentie over Veilig heid en Samenwerking in Europa (CVSE) tegen Tsjechoslowakije aangespannen. Dit heeft de woord voerder van het ministerie van bui tenlandse zaken in Den Haag giste ren meegedeeld. Mede op Nederlands initiatief besloot de CVSE-conferentie die 10 januari in Wenen werd beëin digd, dat een of meer landen die vinden dat in een ander CVSE-land de rechten van de mens worden ge schonden, een procedure kunnen beginnen. Deze kan er uiteindelijk toe leiden dat de kwestie aan de or de wordt gesteld in een speciale werkgroep van de Conferentie over de Menselijke Dimensie. Amnesty De mensenrechtenorganisatie Am nesty International heeft de Bul gaarse regering om informatie ver zocht over 150 Turkse gevangenen van wie het merendeel is opgeslo ten, omdat ze vreedzame protestac ties voerden tegen een campagne van gedwongen assimilatie. BONN (GPD/AP) - De NAVO-dis- cussie over modernisering van de kernwapens voor de korte afstand stond gisteren en eergisteren cen traal bij het 19-de regeringsoverleg tussen de Britse premier Thatcher en de Westduitse kanselier Kohl. Beide regeringsleiders zijn in Frankfurt echter niet veel dichter tot elkaar gekomen. Hun ministers van defensie wa ren toch redelijk optimistisch dat voor de zomer een akkoord zou worden bereikt. Ook minister van buitenlandse zaken Genscher was tevreden over het overleg met zijn Britse collega Howe. Genscher zei veel begrip te hebben ondervon den voor de zorgen binnen de Westduitse bevolking. Eind april komen Thatcher en Kohl weer samen om over de op volging van de Lance-raketten te vergaderen. De ministers van bui tenlandse zaken willen verder mondiaal steun verwerven om de Iraanse leider Khomeini onder druk te zetten zijn oproep de Indi sche schrijver Rushdie te vermoor den, in te trekken. Premier That cher was zeer verheugd met het be sluit van de EG-landen om hun am bassadeurs voor nader overleg uit Teheran terug te trekken. De Britse regering ondersteunde in Frankfurt de Amerikaanse wens om in samenhang met de formule ring van een NAVO-concept voor wapenvermindering en bewape ningscontrole dit voorjaar al te be sluiten over een opvolger van het in de Bondsrepubliek gestatio neerde Lance-systeem. Net als Washington wijst Londen de Westduitse wens af nog dit jaar onderhandelingen met Moskou te beginnen over de reductie van deze wapensystemen op een lager ni veau om zo de grote overmacht van de Sovjetunie af te bouwen. That cher stak dat tegenover Kohl niet onder stoelen of banken. De door beide regeringsleiders uitvoerig onderstreepte "nauwe, solide be trekkingen" deden daar niets aan af. Thatcher verwacht van Kohl dat hij, zonder rekening te houden met de algemene verkiezingen, nu in stemt met die modernisering. De Britse premier liet niet na te onder strepen dat zij regelmatig dergelij ke impopulaire besluiten had ge nomen in verkiezingstijden. Kohl moet leiding tonen en de kiezers zullen dat honoreren, was de bood schap uit Londen. De kanselier is daar gezien de interne problemen in zijn CDU-CSU en het verzet van de liberale coalitiepartner FDP niet toe in staat. Een ander gespreksthema was de Oost-Westpolitiek. De waarde ring die Thatcher voor de persoon Gorbatsjov heeft, weerhoudt haar er niet van een harde politiek te genover de Sovjetunie te bedrij ven. Ze wantrouwt de Duitsers, die haar naar mening zijn geneigd te veel op de Russische kaart te zet ten. Het aanstaande bezoek van de Russische leider aan Bonn kwam dan ook uitvoerig ter sprake. Het tweede hoofdpunt op de agenda was de Europese eenwor ding. Vragen over harmonisering van de btw, de invoering van een Europese bronbelasting, de sociale aspecten binnen een verenigd Eu ropa, de geldpolitiek, de terroris tenvervolging en de afbouw van de grenscontroles werden door vak ministers besproken, zonder dat er veel concrete resultaten opleverde. Desondanks werd gistermiddag een positieve balans opgemaakt. WASHINGTON (GPD) - Oliver North loog en stelde zichzelf boven de wet. Met die beschuldiging van de openbare aanklager begon gis teren in de Verenigde Staten na weken van juridisch touwtrekken het proces tegen de centrale man van de Iran-Contra's-affaire. In een gespierde openingsver- klaring zette aanklager John Keker de 12 aanklachten tegen North na der uiteen. North staat onder meer terecht wegens vernietiging van documenten, persoonlijke verrij king en het voorliegen van het Con gres. „Voor Oliver North is de tijd van het oordeel gekomen", zei Keker. „Toen de tijd voor hem was aange broken om te waarheid te vertel len, loog hy. Toen het tijd was om schoon schip te maken, vernietig de hij documenten, wiste hij uit, veranderde hij". Er is een verschil tussen gehei men bewaren en leugens vertellen. „Je hoeft niet te liegen om gehei men te bewaren", aldus Keker, die North een man noemde „die niet langer de regels gehoorzaamde en zichzelf boven de wet stelde". De advocaat van North, Brendan Sullivan, zei bij zijn verweer te zul len aantonen dat North, bij het uit voeren van zijn rol in de Iran-affai- re, niets anders deed dan de op drachten opvolgen van de boven hem geplaatsten. Brother naaimachine VX 511. Lichtgewicht, vrije arm naaimachine. Geschikt voor rechte en zig-zagsteken. Apart instelbare steeklengte en breedte. Ind.stofkap.^^r Aanbieding geldig t/m z. 119OT of zolang de voorraad strekt VROOM DREESMANN Buitenland kort Consulaat Eén van de zes Israëlische diplo maten die sinds vorig jaar augustus in hotel Oekraïne en in de Neder landse ambassade in Moskou bi vakkeren, heeft gisteren verklaard dat de Israëlische ambassade in Moskou waarschijnlijk binnen twee maanden in gebruik zal wor den genomen als consulaat." Kolonist Een joodse kolonist die een staats begrafenis kreeg, omdat de rege ring ervan uitging dat hij het slachtoffer was van een door Pales- tijnen gegooide brandbom, blijkt verbrand te zijn als gevolg van ben zine die uit het reservoir de cabine was binnengelekt en in brand vloog. Kraamsterfte In 1988 zijn ongeveer 500.000 vrou wen in de Derde Wereld in het kraambed gestorven. Dit cijfer lag voor de ontwikkelde landen op 6000, zo heeft de Wereldgezond heidsorganisatie (WHO) van de Verenigde Naties gisteren bericht. De WHO onderstreept daarbij dat zij voor de Derde Wereldlanden slechts bij benadering tot een cijfer kan komen. BONN Op 2 november 1987 vie len tijdens de zoveelste demonstra tie tegen de aanleg van de start baan-West in Frankfurt schoten. Twee politiemannen stierven, twee anderen raakten zwaar gewond. Na de dodelijke schoten is er niet meer gedemonstreerd. De politiek rea geerde met harde wetten en het laatste hoofdstuk in dit drama schrijft de justitie. Morgen begint het proces tegen de vermoedelijke moordenaars. Het zal waarschijn lijk een jaar duren. door Hans Hoogendijk De aanleg van de startbaan-West op het vliegveld van Frankfurt was vele jaren het symbool van het ver zet van burgerinitiatieven en ge welddadige demonstranten tegen het gezag van de staat. Elke zondag trokken honderden demonstran ten naar de bossen rond Frankfurt en steevast kwam het tot vechtpar tijen met de ME. De schoten vielen zes jaar nadat het huttenkamp in de bossen met geweld was ontruimd. Het zoge naamde 'zwarte blok' wilde dit feit op zijn eigen manier gedenken en trok in het schemerdonker naar de startbaan. Binnen de kortste keren woedde een complete veldslag met de ME. Molotov-cocktails explodeer den, vuurpijlen werden afgescho ten, met katapults werden stalen kogels afgevuurd op de politie. De ME reageerde, als gebruikelijk, met traangas en gummiknuppels. Plotseling vielen er schoten. Veer tien knallen klonken. Twee politie mannen vielen neer in het knieho ge gras. Twee andere raakten zwaargewond, een derde kreeg een schampschot. Reclametekenaar Een dag later dacht de recherche al een van de moordenaars te hebben gevonden. Bij een inval in het huis van de 34-jarige reclametekenaar Andreas Eicher werd het moord wapen gevonden, een politie pistool merk Sig-Sauer model P6 dat een jaar tevoren was geroofd van een rechercheur. De politie vond verder de bijbehorende ma gazijnen. Eicher, in de kring van de zoge naamde gewelddadige autonomen geen onbekende, ontkende iets met de moord te doen te hebben. De 26-jarige ex-politicologiestu- dent Frank Hoffmann zou hem in het donker 'iets' hebben gegeven. De jacht op Hoffman leverde niets op. Vorig jaar maart werd hij puur toevallig in Amsterdam opgepakt, nadat hij op de loop was gegaan voor de politie. Ook hij ontkent de dodelijke schoten te hebben afge vuurd. Beide mannen staan vanaf mor gen terecht in een tot een vesting herschapen rechtbank in Frank furt. De hoogste openbare aankla ger speciaal belast met terroristen- vervolging, Rebmann, heeft de twee aangeklaagd wegens moord, poging tot moord, brandstichting, het toebrengen van lichamelijk let sel, overtreding van de vuurwapen- wet en het lidmaatschap van een terroristische groepering. Met de twee staan zeven andere leden van de anti-startbaanbewe ging terecht. Zij worden beschul digd van het lidmaatschap van een criminele, later terroristische be weging. Ze zyn volgens de aan klacht onder meer betrokken ge weest by het omzagen van stroom- masten. Bewyzen heeft Rebmann echter niet. Hy kan slechts aanwyzingen leveren. Vast staat by voorbeeld dat Eichler en Hoffmann kort voordat de dodeiyke schoten uit de bos rand vielen, samen het pistool heb ben uitgeprobeerd. Voor Rebmann een bewys dat ze zich voorbereid den op een serieus gebruik van het wapen op 2 november. Het is ech ter technisch niet vast te stellen of de gevonden kruitsporen afkom stig zyn van deze oefening of van het gebruik later. Ook de uitspra ken van een door de aanklager ge- dagvaardigde getuige zyn niet wa terdicht. Verder bestaat er twyfel over de plaats waar vandaan de dodeiyke schoten vielen. De recherche gaat ervan uit dat alle schoten ongeveer vanaf dezelfde plaats zyn afge vuurd, omdat daar de 14 hulzen zijn gevonden. De ene politieman werd vanaf een afstand van 83 me ter getroffen. De andere stierf 516 meter van de plaats waar vandaan werd geschoten. By de sectie werd echter vastgesteld dat de schoten waarmee de agenten werden ge dood ongeveer dezelfde kracht hadden. Het zal moeilyk te bewyzen zyn, dat de twee, zoals Rebmann be weert, om de beurt hebben gescho ten. Drie getuigen uit kringen van de autonomen, die dicht in de buurt waren, zeggen te hebben ge zien dat een persoon schoot en de ze leek op Hoffmann. Aanwyzin gen richting Eichler ontbreken to taal. Het meest belastende voor hem is, dat hy wilde vluchten toen de politie een inval in zyn huis deed. De hoogste terroristenver volger zal het moeilyk hebben zyn bewyzen rond te krijgen. Vooral, omdat de politie eist dat de moor denaars van hun collega's streng worden bestraft. Het enige positieve van deze ge welddadige demonstratie is, dat de rust is weergekeerd rond het vlieg veld en dat de vreedzame demon stranten zich volledig hebben ge scheiden van de zogenaamde auto nomen. De regering van de deel staat Hessen heeft ook een les ge leerd uit de gebeurtenissen. Er zyn speciale eenheden gevormd, die middels een 'offensieve tactiek' al vooraf door infiltratie en massale preventieve controles geweld moe ten voorkomen. Het schynt te wer ken. Verder heeft de regering in Bonn een aantal wetsvoorstellen inge diend. Het propageren van geweld zal worden bestraft, de straffen voor gyzelingen, wapendiefstal en sabotage van openbare diensten worden veel strenger. Verder wordt de bepaling voor preventie ve hechtenis op grond van het ge vaar van herhaling uitgebreid en wordt het dragen van maskers en meevoeren van passieve bewape ning tydens demonstraties verbo den.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 5