80 JONGE CELLISTEN STRIJKEN OM DE EER
'De tijd is rijp voor een Leids Literatuurfestival'
Gouden Beer voor
Nederlandse films
K O, Burcht literair en Kooreman Stolk organiseren literaire dagen
Musical 'Me and My Girl' enthousiast en koddig
'Poëzie is geen mooi verpakte boodschap'
WOENSDAG 22 FEBRUARI 1989
KUNST
FAGINA 25
De drie organisatoren, v.l.n.r. Erik Stolk, Bart Vieveen en Enna Erdbrink (foto Henk Bouwman)
LEIDEN - Het is zo ver: Leiden
krijgt zijn eigen literatuurfesti
val. Vanaf donderdag 2 maart
tot en met zondag 12 maart zul
len op tal van plaatsen in Lei
den literaire evenementen en
voorstellingen worden georga
niseerd. Het 'Leids Literatuur
Festival' is een initiatief van K
O, Burcht Literair en boek
handel Kooreman Stolk. De
drijvende krachten achter dit
initiatief: Enna Erdbrink, Erik
Stolk en Bart Vieveen. Voor de
volière in sociëteit De Burcht
mochten wij even met hen
kwetterren over de letteren.
door
Cees van Hoore
Allereerst komt het mooi verzorg
de programmaboekje op tafel. Op
de voorkant ervan een houtsnede
uit Willem Elsschots roman 'Lij
men'. Dat de Leidse middenstand
de literatuur een goed hart toe
draagt blijkt uit de vele adverten
ties waarmee deze wegwijzer is op
gevuld. Olijk noemt de NBBS zich
in een van die advertenties de 'Aka-
demie voor Reizende Kunsten'.
Maar goed, laten wij overgaan naar
waar het werkelijk om draait: het
literaire verrassingspakket.
"Ja", zegt Bart Vieveen, "dat ziet
er wel aardig uit, hè. Ik denk dat de
tijd in Leiden echt rijp is voor een
volwassen literatuurfestival. Als je
ziet hoeveel bezoekers er naar lite
raire avonden in de Burcht komen,
Mondriaan te koop
DEN HAAG (ANP) - Het schilderij
'Compositie' (1932) van Piet Mon
driaan wordt waarschijnlijk ver
kocht. De eigenaar van het doek,
de Stichting Van Eesteren Fluck
en Van Lohuizen, wil het werk ver
kopen om aan geld te komen voor
onder meer architectonisch onder
zoek. Momenteel hangt de 'Compo
sitie' in bruikleen in het Haags Ge
meentemuseum. Conservator Her-
bert Henkels bevestigde gister
avond dat de bruikleen binnen en
kele maanden zal worden ingetrok
ken.
Volgens hem zal het schilderij
vrijwel zeker naar het buitenland
verdwijnen. Het Haagse museum
zal het niet kunnen kopen. De
waarde ligt volgens Henkels boven
de tien miljoen gulden. "Maar de
werkelijke kunstwaarde ligt na
tuurlijk veel en veel hoger", aldus
Henkels. Volgens hem zou de rege
ring de uitvoer van dergelijke Mon-
driaans moeten verbieden. De
'Compositie' komt niet voor op de
lijst van kunstvoorwerpen die niet
naar het buitenland mogen worden
uitgevoerd.
De stichting beheert de nalaten
schap van architect C. van Eeste
ren die in 1980 overleed. Hij kreeg
het schilderij m 1932 van Mondri
aan. De stichting gaf het doek in
bruikleen aan het museum, maar
wil nu geld vrijmaken voor onder
zoek naar architectuur en stede-
bouw. Henkels: "Uitstekende za
ken maar waarom moet daar op
nieuw een Mondriaan het slachtof
fer van worden".
ben ik optimistisch gestemd over
deze weken. Als dit slaagt, zal het
festival een jaarlijks terugkerend
evenement worden. Een goed ding
is dat we nu die samenwerking
hebben met K O. Ik denk dat we
de krachten in Leiden voor dit
soort initiatieven meer moeten
gaan bundelen. Waarom ik mij
voor dit festival zo inzet? Noem het
maar een soort zendingsdrift. Kijk,
iedereen heeft het er maar over dat
het zo slecht gesteld is met de be
langstelling voor cultuur en de lite
ratuur in het bijzonder. Dat kanke
ren vind ik zo vrijblijvend. Doe er
dan wat aan, denk ik dan altijd.
Nou, en wij doen dat dan".
Enna Erdbrink, die haar sporen
in het organiseren van culturele
evenementen al ruimschoots heeft
verdiend tijdens haar werk als lid
van het bestuur van de Stichting
Burcht, benadrukt dat het Leids
Literatuur Festival is opgezet voor
een zo breed mogelijk publiek.
"Dus niet alleen maar ingewikkel
de lezingen voor een handjevol
kenners. Nee, ook lichtvoetige din
gen, ik denk aan de performance-
dichters, maar dan wel goeie. Waar
we echt trots op zijn, is de 'Nacht
der Vertelling' op zaterdag 4 maart.
Het is hoog tijd voor de vertellers,
vind ik. Die traditie van de orale li
teratuur moet weer worden opge
pakt. De hele avond voor de tv lig
gen, daar zit niks in. Wij hebben
voor onze avond een aantal rasver
tellers weten te strikken, zoals Pe
ter van der Linden, Vernie Febru
ary en Willem de Ridder. Ik ben
zeer benieuwd hoe deze avond uit
pakt. Het lijkt me fantastisch dal
daar één nacht lang een aantal
mensen naar die verhalen zit te
'Me and My Girl', musical met muziek van
Noel Gay. Regie: Jean-Pierre de Decker.
Choreografie: Yen Stolk. Decor: Lee Pree-
dy en kostuums: Andrei Ivaneanu. Een pro-
duktie van het Koninklijk Ballet van Vlaan
deren i.s.m. het Impresariaat Jacques
Senf. Gezien op 21 februari in het Dansthe
ater aan 't Spui, Den Haag. Met in de
hoofdrollen: Door van Boeckel, Lulu Aert-
geerts, Luc Lutz (die tevens de Nederland
se bewerking maakte), Anouk Ganzevoort
en Denise de Weerdt.
DEN HAAG - De 'Lambeth
Walk' in het Haagse Danstheater
aan 't Spui. Dat gebeurt niet alle
dagen sterker nog, het was gis
teravond voor het eerst dat er in
dit fraaie theater een musical te
zien was. De 'Lambeth Walk' is
de overbekende tophit uit 'Me
and My Girl', waarmee het Ko
ninklijk Ballet van Vlaanderen
naar Den Haag was gekomen.
Deze voorstelling staat al gerui
me tijd op het repertoire van dit
gezelschap, dat met grote regel
maat in Nederland op tournee is.
Dat neemt niet weg dat deze eer
ste voorstelling in het Dansthea
ter toch een beetje een bijzonde
re gebeurtenis vormt.
Door de heldere zichtlijnen
van deze zaal en de zeer brede to
neelopening kan een dergelijk,
vrij groots opgezet, theaterspek
takel goed tot zijn recht komen.
Alleen bleek de verstaanbaar
heid van de teksten ondanks al
luisteren. Het heeft bijna iets be-
zwerends, alsof je met zijn allen
luistert naar de stamoudste".
Boekenweek
Het Leids Literatuur Festival vindt
plaats in de boekenweek, waarin
het thema 'boek en film' centraal
staat. Je kunt je afvragen of zo'n
thema nu wel zo origineel is en of
het veel nieuws zal opleveren. Boe
ken zoals 'Een vlucht regenwul
pen', 'Turks fruit', 'Terug naar
Oegstgeest', allemaal verfilmde
boeken, hebben die al niet genoeg
aandacht gehad? Is dat niet dub
belop?
De organisatoren van het Leids
Literatuur Festival lijken dit niet
zo'n bezwaar te vinden. Ook zij
hebben iets gedaan met het thema
'boek en film'. Hun keuze getuigt
gelukkig van enige vindingrijk
heid. Nu eens geen film over een
boek maar over enkele gedichten
van Kouwenaar. Het is de film
'Windschaduw, een door Frans
Staak gemaakte rolprent. Daar
naast zal op vrijdag 10 maart de
door Rudolf van den Berg gemaakt
film 'Bastille' worden vertoond in
de Kapelzaal. Aardig is dat Leon de
Winter, schrijver van de roman
'Bastille', een inleiding zal geven
bij deze film.
De 'zondagsdichters' komen in
deze literatuurweek ook aan bod.
Op 12 maart zullen in de Kapelzaal
van K O een aantal dichters en
dichteressen voor het voetlicht tre
den die hun ontboezemingen niet
langer voor zichzelf willen houden.
Hoe zat dat eigenlijk met het aantal
inzendingen, is er vooraf een selec-
lerlei moderne akoestische hulp
middelen weer eens problema
tisch. Nu speelt in deze musical
het verhaaltje gelukkig nog meer
een ondergeschikte rol dan ge
woonlijk in dit genre al het geval
is. Het was voornamelijk heel
veel show, en dat kan hier prach
tig staan.
Bill Snibson en Sally Smith
houden van elkaar: dat was, is en
blijft zo. Meestal duurt het heel
tie gemaakt. Erik Stolk: "Je staat er
van te kijken wat er hier in Leiden
nog wordt afgeschreven. Er zijn
dichters en dichteressen bij die
eenvoudige versjes maken, die het
alleen maar doen voor hun plezier,
maar ook mensen die zeer serieus
met poëzie bezig zijn. Nee, we heb
ben er geen dichtwedstrijd van wil
len maken. Voor een dergelijk
soort 'landjuweel' heb je immers
een kundige jury nodig en ik vraag v
mij af of wij met zijn drieën dat
kunnen. Nee, gewoon iedereen die
aardige gedichten maakt komt hier
aan bod. Wie weet is er nog een ont
dekking bij".
Een aparte avond is in deze lite
raire week gewijd aan de jonge en
talentvolle auteur Arnon Y. Grun-
berg. Zijn nieuwste stuk 'De dupe
van Felix' met muziek van Martijn
Voorvelt en Odilon Marcenaro ging
december jongstleden in première
en werd door pers en publiek
geestdriftig onthaald. Op zaterdag
11 maart is Grunberg te gast in de
Burchtsociëteit. Voorts staan op
het programma: 'Mamma, kijk,
zonder handen!' van Hugo Claus
(donderdag 2 maart in Micro Thea
ter Imperium), 'Een bruid in de
morgen', ook van Claus (vrijdag 3
maart Theater Imperium) en een
boekenmarkt (zaterdag 11 maart in
de Openbare Bibliotheek).
Als wij wijzen op de rol die Lei
den in het verleden in de literatuur
heeft gespeeld, op de voortrekkers
rol van deze stad op dit gebied,
knikken de drie organisatoren en
thousiast. Bart Vieveen: "Juist, het
is goed dat dat eens wordt gezegd.
Het is dan wel niet zo dat wij Lei
wat langer, voordat de beide ge
liefden elkaar gevonden hebben.
Hier ontstaat de enige kink in de
kabel, wanneer arme sloeber Bill
als erfgenaam van de graaf van
Hareford van adellijke bloede
blijkt te zijn. Wil hij van zijn rui
me financiële middelen kunnen
profiteren, dan moet hij zich aan
de regels van de hogere standen
aanpassen. In die kringen is er
voor zijn vroegere vriendin Sally
geen plaats. Bill wil daar echter
den willen opstoten in de vaart der
volkeren, maar wij willen onze stad
wel de plaats teruggeven die haar
niets van weten. In de traditie
van de Engelse musical wordt
het gegeven van dit standsver
schil op velerlei wijze uitgebuit.
En natuurlijk, eind goed, al goed.
Als onvermijdelijke toegift
klinkt dan nog eenmaal de 'Lam
beth Walk'. Het geheel uitver
kochte Danstheater klapte maar
al te graag mee.
Het verhaaltje zelf moet hier
en daar nog wat opgepept wor
den, en juist in dit opzicht heeft
het Vlaamse gezelschap in een
aangepaste versie stevig uitge
pakt. Het enthousiasme waar
mee de vrij grote cast deze musi
cal voor het voetlicht brengt,
werkt aanstekelijk. Decor, kos
tuums, zang, muziek en dans: het
ziet er allemaal goed uit. Ter rela
tivering van dit op en top Britse
sprookje zet men zijn kaarten
nog wel eens op koddigheid. Een
begrijpelijke keuze, maar toch
niet helemaal terecht: een subtie
lere situatieschets kan namelijk
veel doeltreffender zijn.
Na een korte serie voorstellin
gen in Nederland (in onder meer
Den Bosch, Tilburg en Arnhem)
verdwijnt 'Me and My Girl' van
het repertoire. Het ligt in de be
doeling, dat het gezelschap vol
gend seizoen geregeld naar het
Haagse Danstheater terugkeert.
Op het programma staan onder
meer 'My Fair Lady', 'Evita', 'Ca-
melot' en 'West Side Story'.
WIJNAND ZEILSTRA
toekomt temidden van steden als
Amsterdam, Den Haag en Rotter
dam. Als alles goed verloopt zou
BERLIJN/BUSSUM (ANP) - De
Nederlandse speelfilm "Mijn vader
woont in Rio" van regisseur Ben
Sombogaart heeft de eerste prijs
gewonnen van het Internationaal
Filmfestival 1989 in Berlijn in de
categorie kinderfilms. De prijsuit
reiking heeft gistermiddag in Ber
lijn plaatsgevonden.
Dirk Schreiner en Paul Voort-
huysen hebben deze jeugdfilm ge
produceerd in opdracht van Added
Film Holland te Bussum en met
steun van de VPRO en het Cobo-
fonds.
Burney Bos schreef het scenario
voor 'Mijn vader woont in Rio'.
Hoofdrol-spelers zijn Geert de
Jong, Peter Faber, Theu Boer-
mans, Hans Veerman en de negen
jarige Wenneke als Liesje. 'Mijn va
der woont in Rio' verhaalt over het
negenjarige meisje Liesje, dat met
haar moeder (Geert de Jong) al ja
ren gescheiden leeft van haar vader
(Peter Faber) die in Rio de Janeiro
woont.
Ook in de categorie korte films
ging de eerste prijs naar een Neder
landse produktie, te weten 'Pas de
Deux' van Monique Renault en
Gerrit van Dijk.
De internationale jury, onder lei
ding van de voormalige intendant
van de Berlijnse opera Rolf Lieber-
mann, kende verder de Gouden
het best eens kunnen dat we hier
zoiets gaan opzetten als de SLAA
in Amsterdam".
Beer voor de beste film toe aan de
Amerikaanse produktie 'Rainman'
van regisseur Barry Levinson. De
ze rolprent, waarin Dustin Hofman
de hoofdrol speelt, kreeg eerder
acht Oscarnominaties in de Vere
nigde Staten. De Zilveren Beer
ging in deze categorie naar de Chi
nese film 'Wan Zhong' (Avond
klok) van Wu Ziniu.
De prijzen voor de beste acteer
prestaties werden uitgereikt aan de
Amerikaan Gene Hackman ('Mis
sissippi Burning') en aan de Fran-
Qaise Isabelle Adjani voor haar rol
in 'Camille Claudel'. Daarnaast was
er nog een eerste prijs voor de beste
regie. Die ging naar de Tsjechoslo-
waak Dusan Hanak.
BULKBOEK - Het Nederlands
Congresgebouw in Den Haag is
woensdag 1 maart open voor Bulk-
Boek's Dag van de Literatuur. Ver
deeld over zes podia wordt die dag
een speciaal programma gebracht
over jongeren en literatuur. Bijna
30 auteurs zijn te gast om voor te le
zen uit eigen werk, hun boeken te
signeren en om te discussiëren met
de jeugdige bezoekers. Onder an
deren Jan Wolkers, Harry Mulisch,
Yvonne Keuls, Maarten 't Hart en
Tessa de Loo zullen present zijn.
Bulkboek's Dag van de Litera
tuur begint om 10.30 uur en duurt
tot 17.30 uur.
Dichter Gerrit Kouwenaar op Rijnlands Lyceum Wassenaar
WASSENAAR Op het Rijnlands
Lyceum trad gisteravond voor een
zestigkoppig gehoor Gerrit Kou
wenaar op. Dit gebeurde in het ka
der van een cursus Nederlandse li
teratuur, op uitnodiging van de
Stichting Backershagen. Vorige
week had docent Nederlands Henk
Ruijs daar een inleidende lezing
over Kouwenaar èn de nieuwe
groep dichters 'De Maximalen' ge
geven. Cursisten konden toen
schriftelijk vragen aan Kouwenaar
indienen bij Ruijs, die de dichter
gisteravond beantwoordde.
De afgelopen week werd bekend
dat Kouwenaar dit jaar de Prijs der
Nederlandse letteren ontvangt.
Door dit gelukkige toeval was de
belangstelling voor de avond na
tuurlijk extra groot en werden in
de pauze bundels ter signering te
voorschijn gehaald.
Kouwenaar bleek geen wereld
vreemde mompelaar. Om te begin
nen las de breed besnorde poëet
een bloemlezinkje uit eigen werk.
Vroege gedichten als 'De Dag',
waarin hij zijn geboorte in woor
den vat, en 'Elba' dat hij in zeven
tien minuten rondom een afbeel
ding in krijt van Cobra-lid Con
stant maakte. Uit de bundel 'Data-
decor' (1971) nam hij onder andere
een gedicht, waarin hij met
klankwisselingen als gedicht/ge
dacht speelde. Een mooi voorbeeld
van parallellie was te vinden in
'Twee zelfstandigheden aan weers
zijden' waarin alles om het woordje
'tussen' draait, eindigend met:
'Tussenin/Intussen'.
Ook de befaamde cyclus 'le poète
y. sur son lit de mort', waarmee hij*
een foto, gemaakt van de Russi
sche dichter Sergey Yesenin (1895-
1925), van tekst voorziet, ontbrak
niet. Deze foto was genomen vlak
nadat de Rus op drie manieren de
hand aan zichzelf geslagen had.
Een drietal gedichten uit de jaren
tachtig sloot de opening van de
avond af.
Hoewel de NRC-wereldbolletjes
op uitdagende wijze 'Grote schrij
vers weigeren een prijs' hadden ge
roepen, maakte Kouwenaar giste
ren bekend in dat opzicht geen
groot schrijver te zijn. Een obligate
vraag naar een reactie op de affaire-
Rushdie. deed hij bondig af door te
verklaren dat hij zijn handtekening
had afgestaan voor actie van de
Groene Amsterdammer.
Hierna legde Henk Ruijs hem de
vragen voor. Ook Kouwenaar zag
door
Emiel Fangmann
De laureaat vindt niet dat een ge
dicht veel uitleg verdraagt: "Dich
ters krijgen het niet kado, dus
waarom de lezer wel?". Hij werkt
veel met woorden in een dubbele
betekenis. Wiel Kusters noemde
zijn proefschrift over hem dan ook
'De Killer' naar aanleiding van
Kouwenaars gebruik van 'afma
ken'. Kouwenaar vatte zijn visie op
kunst aldus samen: "Kunst is iets
uit de tijd stilzetten". Maar een fefi-
nitie van poëzie kon hij niet geven:
"Poëzie moet niet gedefinieerd
maar gemaakt worden".
De vragen die het publiek zelf de
dichter tenslotte 'life' nog mocht
stellen, leidden over het algemeen
niet tot bevredigende antwoorden.
"Ik wil niet iets zeggen met het ge
dicht. Ik wil het gedicht zeggen.
Poëzie is geen mooi verpakte bood
schap, maar haar eigen bood
schap", vatte Kouwenaar kernach
tig samen.
Gerrit Kouwenaar wil net als Mu
lisch het raadsel vergroten, en dat
werd gisteravond in ieder geval
wèl duidelijk.
een verwantschap tussend de re
belse bundel 'Atonaal', waarmee
de Vijftigers zich manifesteerden,
en de bundel 'Maximaal' van verle
den jaar. Hij vindt dat de 'Maxima
len' de ruimte moeten krijgen zich
af te zetten tegen de muffe, acade
mische poëzie van heden ten dage,
maar gelijk ziet "hij, een enkeling
als Joost Zwagerman daargelaten,
niet veel talent bij de jonge garde.
Kouwenaar noemt zich beslist
geen symbolist. Hij probeert juist
niet metaforisch te schrijven. Hij
nam daarom uit de realiteit zaken
als 'eten', 'huis', 'steen' en 'vlees',
die buiten hem om een symboli
sche lading kregen, naarmate zijn
oeuvre vorderde. Daarom gebruikt
hij deze woorden tegenwoordig
minder.
LETTERKUNDIG MUSEUM -
Het Nederlands Letterkundig Mu
seum en Documentatiecentrum in
Den Haag wijdt tot 5 maart een ten
toonstelling aan de 10.000ste aan
winst sedert zijn oprichting in
1954. Het is werk van Simon Vest
dijk, een schenking van mevrouw
J. Henkels-Klooster. Bij de schen
king bevindt zich onder meer het
handschrift van 'De doode zwa
nen', het ontroerende gedicht dat
Vestdijk schreef nadat een aantal
gijzelaars was gefusilleerd.
Het Scheveningen Internationaal
Muziek Concours 1989. Voor u een
unieke gelegenheid om 80 jonge
talentvolle cellisten uit 21 landen te
horen, te zien èn te vergelijken.
De voorronden zijn van 7 t/m 9 maart.
De halve finales 11 t/m 13 maart. Het
Radio Filharmonisch Orkest begeleidt
de finalisten op 15 en 16 maart.
Op de tweede finale-avond worden
de prijzen uitgereikt.
Een Galaconcert met de prijs
winnaars volgt op 18 maart.
Dit concours, dat in het
Circustheater wordt gehouden,
wordt mede mogelijk gemaakt door
Nationale-Nederlanden, Arthur
Andersen Co, KLM en Philips.
Informatie en kaartverkoop: Circus
theater Scheveningen, 070-558800
en bij de VW Bespreekbureaus.
Scheveningen Internationaal
Muziek Concours
