Lenen altijd duurder dan sparen
Restaurants zijn
ontstaan in Parijs
'G
Hoortoestellen fors goedkoper
Groenten van toen en nu
Prijzen vergelijken kan veel
geld besparen op vakantie
Misleidende
reclame voor
credit cards
WOENSDAG 22 FEBRUARI 1989
Het restaurant, zoals wij dat
kennen, een verzorgde, meer
of minder chique plaats om
zich een goed maal te laten
opdienen, is ongeveer twee
eeuwen geleden ontstaan.
Het is voornamelijk te
danken aan de Franse
Revolutie van 1789, die dit
jaar uitvoerig zal worden
herdacht.
Deze revolutie bracht, behalve een
politieke ommekeer en een afreke
ning met wereldlijke en geestelijke
macht ook een grote verandering
in eet- en drinkgewoonten, funda
menteler dan enig kok had kunnen
bedenken. Het zwaartepunt van de
gastronomie verschoof van de aris
tocratische particulier die zich in
zijn kasteel of paleis een keuken
brigade permitteerde, naar het res
taurant waar iedereen, mits voor
zien van een niet te krappe beurs,
toegang had. Niet meer de kok van
prins A of markies B gaf de toon
aan, maar de chef van restaurant X
of Y.
Eerste
Het eerste echte restaurant - er wa
ren wel herbergen en gaarkeukens,
maar die betekenden niets op culi
nair gebied - in Parijs werd ge
opend in 1792 door een zekere Be-
auvillier. De naam 'restaurant' was
ontleend aan een soepkeuken,
waar de soep restaurant werd ge
noemd, iets wat verkwikt. Van de
soep ging de naam over op het eta
blissement waar men verkwikt
wordt.
door Wina Born
Tegen het einde van de achttien
de eeuw verschenen er steeds meer
eetgelegenheden in Parijs, voorna
melijk voor de gegoede burgerij,
die het na de Revolutie vooral voor
het zeggen kreeg. En daarnaast ook
steeds meer aardige kleine eethuis
jes en bistro's voor wie wat minder
te besteden had.
Het beroemde restaurant van die
dagen was de Rocher du Cancale in
de Rue Mandar. Het had een uitge
breide spijskaart waarop niet min
der dan honderd gerechten ston
den vermeld, elk menu begon stee
vast met Bretonse oesters. Er was
ook een royale hors d'oeuvre, met
kipsalade, witte boontjes, ansjovis,
truffels in gelei, uitjes, augurken en
meloen.
Zuigkalf
Le Veau qui tette, (Het Zuigkalf) in
de Rue de la Joaillerie was be
roemd om zijn schapepootjes en
paling met truffel. Het was eenvou
dig van inrichting, maar men at er
goed en de prijzen waren redelijk,
wat niet overal van gezegd kon
worden. Eén van de beste goedko
pe restaurants was de Marmite Per-
pétuelle (de Eeuwige Kookpot), ge
legen naast de pluimveemarkt. "De
kapoenen hoeven maar enkele
stapjes te lopen naar de pot", zei
men. Hier hing de marmite onafge
broken boven het vuur, en heeft
daar, volgens de legende, 80 jaar
gehangen zonder ooit leeg te zijn.
Als men er een kop bouillon uit
nam ging er weer een kop water in,
en voor elke kip, ui of wortel die er
uit geschept werd kwam er een
nieuwe in de plaats. Men at er, vol
gens velen, de lekkerste soep van
Parijs. Soms gaven de restaurants
ook andere attracties, zoals Véry,
waar men ook wel eens op zilveren
schalen naakte meisjes serveerde,
geheei bedekt met peterselië.
Er was zelfs een speciaal vrou
wenrestaurant, voorloper van onze
vrouwencafés, genaamd La Vente
libre, vrije verkoop, wat onvriende
lijke mannen al gauw Le Ventre Li
bre, de vrije buik, noemden. De
klanten van dit geëmancipeerde
restaurant waren voornamelijk
Kok verdienden goed. Een gere
nommeerde chef-kok in een luxu
eus restaurant kreeg de voor die
dagen enorme som van 4000 goud
francs per jaar. De saucier, de man
die verantwoordelijk was voor de
sauzen verdiende 2000 goudfrancs.
De koksmaatjes echter kregen
per week 40 gewone francs, maar
ze mochten alles wat op de schalen
overbleef meenemen. Dat verdeel
den ze. Wat de moeite waard was
werd netjes op borden uitgestald
en op de markt verkocht en de rest
ging voor een zacht prijsje naar de
goedkope soepkeukens die er nog
bouillon van trokken.
En helemaal onderaan stonden
de bordenwassers, die voor een
paar francs in de vochtig warme ge
welven onder het restaurant hun
werk deden. Maar ook zij hadden
een bescheiden bijverdienste. Zij
schepten het laagje vet dat zich op
het afwaswater vormde zorgvuldig
af en verkochten dat in kleine em
mertjes aan fabrikanten van zachte
of groene zeep. Dat was nog eens
recycling.
Het alledaagse leven in de middel
eeuwen was een constant gevecht
tegen de natuur om te kunnen eten.
Een mislukte oogst had vaak vrese
lijke hongerepidemieën tot gevolg.
Een lofdicht uit de elfde eeuw illu
streert heel goed hoe belangrijk de
landbouw voor de middeleeuwers
Aarde, aarde, aardel O aarde, onze
moeder!
Moge de al-bestuurder, de eeuwige
Heer u schenken
akkers vol wasdom, opgaand in
bloei,
vol van het koren, overvloedig in
kracht!
Overvol graan en glanzende ge-
De goudgele vruchten van gepluim
de gerst,
en van blanke are in volle bloei,
de oogst van een overvloeiend
land...
Van een gestructureerde tuinbouw
was zeker geen sprake, omdat
groente uit den boze was. Volgens
toenmalige geneesheren werd men
er vreselijk ziek van. Niettemin
werden peulvruchten wel al op
grotere schaal geteeld. Erwten en
bonen waren en zijn gedroogd
immers zeer lang houdbaar. Om
dezelfde reden werden ook knollen
en rapen regelmatig op tafel gezet,
vooral koolraap werd erg gewaar
deerd.
Overigens is dat nog steeds het
geval. Verse koolraap is volop te
koop van oktober tot en met maart.
De dikbuikige knol heeft een zach
te, aromatische smaak, dat zich
goed laat combineren met bijv.
saucijzen, rookworst of lamsvlees.
De groente hoort stevig aan te voe
len, en mag zeker geen beschadig
de plekken vertonen. Op een koele,
droge plaats is koolraap twee tot
drie weken goed houdbaar.
Het schoonmaken gebeurt door
van het bovenste gedeelte een dik
ke plak af te snijden. Deze is
meestal vrij houterig, en kan het
beste weggegooid worden. De knol
vervolgens schillen, en in reepjes,
blokjes of salmiakvorm snijden.
Reken op 250 a 300 gram per per
soon als de groente gekookt gege-
De koolraap werd door de Middeleeuwers zeer gewaardeerd.
ten worden. Voqr koolraappuree is
150 gram anders ruim voldoende.
In een bodempje water is de knol
binnen twintig minuten gaar. Van
200 g bruine geweekte bonen,
1 kg aardappelen, 1 kg koolraap, 2
Vruchtensap
Bleef vroeger het sapgebruik be
perkt tot een glaasje jus d'orange,
bij verjaardagen en recepties wat
bessensap over de griesmeelpud
ding, tegenwoordig is de keus aan
zienlijk groter en exotischer.
Zo'n rijke sap heet dan gelijk ook
geen sap meer maar nektar. De
nektars van Gran Frutta, geïmpor
teerd door de firma Barends in
Zoetermeer (tel. 079-441100) zijn
een goed voorbeeld van sappen
met smaak. De nektars kosten tus
sen 2,50 en 3 gulden per literpak.
Wijnkelders en wijnbedrijven heb
ben in Bulgarije niets romantisch.
Het zijn meer wijnfabrieken dan
iets anders. Hier en daar staat een
oude druivenpers of zie je een be
werkt houten vat, maar veel meer
valt er visueel niet te beleven. Af
beeldingen van Lenin en spreuken
in het voor westerlingen onleesba
re cyrillische schrift verhogen de
aantrekkelijkheid evenmin. Het is
de doelmatigheid die telt. Boven
dien mag niet vergeten worden dat
Bulgarije voor onze begrippen een
arm land is, waar versiering van het
leven niet tot de prioriteiten be
hoort.
Toch kun je op zo'n wijnbedryf
wel degelijk genieten. Want de wij
nen die Bulgarije produceert zijn
verbazend goed, zéker gezien hun
prijs. En wat het visuele betreft,
komt de bezoeker ook wel aan zijn
trekken. Een rondleiding door het
klooster van Rila is een belevenis
en in het oude stadsdeel van Plov
div proef je sfeer van weleer.
In de jaren '60 en '70 is het Bulgaar
se wijnbeleid erop gericht geweest
om exporteerbare wijnen te ma
ken, wijnen die niet alleen in het
Oostblok aftrek zouden vinden,
maar ook in westerse landen. Er
werden daarom op grote schaal
westerse druivensoorten aange
plant, vooral de blauwe cabernet-
sauvignon (uit Bordeaux) en de
witte chardonnay (uit Bourgogne).
Voorts investeerde men in moder
ne kelderapparatuur, terwijl ook
besloten werd om de betere wijnen
in grote en kleine vaten te laten rij
pen.
Deze aanpak heeft de Bulgarei
geen windeieren gelegd, want di
decennium braken hun wijnen oj
fenomenale wijze door. Alleen al ii
Engeland zo'n 18 miljoen flessei
Bulgaarse wijn verkocht. En na d<
introductie in Nederland, even
eens vorig jaar. gingen circa eei
miljoen flessen over de toonbank.
Aanbevolen
Dwars door Bulgarije loopt he
Balkan-gebergte. Ten noorden er
zuiden daarvan worden hoofdzake
lijk rode wijnen gewonnen, terwij
oostwaarts (richting Zwarte Zee
de nadruk ligt op wit. De Bulgaarse
wijnwet onderscheidt diverse cate
gorieën wijn. Het onthouder
waard is die van de zogeheten 'con
troliran'-wijnen. Deze komen uil
relatief kleine districten en moeter
aan strengere normen voldoen dar
de gewonere soorten. Indien 'reser
ve' op het etiket staat, ontving dc
wijn een extra lange vatlagering.
Tijdens mijn tocht langs Bul
gaarse wijnbedrijven die alle aar
de staat behoren heb ik een aan
tal smakelijke wijnen ontdekt, die
ook in Nederland verkrijgbaar zijn
Mijn favoriete soort is de witte
chardonnay, waarvan diverse uit
voeringen bestaan. De wijnen wor
den gekenmerkt door een frisse,
zuivere smaak met sappigheid en
het voor chardonnay zo typerende
licht nootachtige aroma.
De menslievende prijzen waarvooi
de Bulgaarse chardonnays worder
aangeboden, doen begrijpen waar
om ze veel gevraagd worden. Ge
wone chardonnays zijn bij super
markten en slijterijen al verkrijg
baar vanaf 4,85, de 'reserve'-kwa
liteit ligt bij slijterijen en delicates-
senwinkels vanaf 5,95 en de 'con-
troliran'-wijnen vindt men bij de
zelfde groep vanaf 8,95.
Een zelfde prijsstelling geldl
voor de verschillende typen caber-
net-sauvignon. Terwijl de gewone
versies van deze rode wijn soepel
en plezierig smaken, met eer
vleugje bessenachtig fruit, drink ik
zelf het liefst de houtgerijpte Ori-
ahovitza cabernet-sauvignon 1981,
een ferme 'reserve' die zich makke
lijker laat drinken dan uitspreken
En die voor zijn 5,95 (adviesprijs!
perfecte waar vormt voor zijn geld.
Fijne kruiden nog fijner maken
dl melk en een klontje boter valt
een smakelijk eenpans-gerecht te
maken, dat net niet middeleeuws
is. Aardappelen kwamen
pas in de vorige eeuw bij
recht.
Gedroogde kruiden
uit een potje hebben
ongetwijfeld een paar
voordelen, bijvoor
beeld dat ze makkelijk
te bewaren zijn en dat
niet meer hoeft
of peterselie zelf ver
snipperen.
Een handig hulp
middel daarvoor is een
kruidenmolentje. Je
doet de tuinkruiden
boven in het 'trechter
fijn te snijden. Het gro- tje', je draait e
te nadeel is dat je
dat gemak wel veel
smaak moet inleveren.
U kunt ook de kervel peterselie.
het handeltje en de
worteltjes zijn ver
sierd met snippertjes
Een heel prettige
molen is die van Zy-
liss, geïmporteerd
door Fissier Neder
land (tel. 01640-43050).
Het apparaat is geheel
van kunststof zodat u
niet bang hoeft te zijn
voor roestige mesjes
en het is ook zeer sim
pel schoon te maken.
Huurkoop ongunstig
Leen geen geld wanneer het
niet echt nodig is. Geld lenen
is altijd duurder dan sparen.
Dit krijgt iedere consument
die informatie over geld
lenen vraagt van het
Nationaal Instituut voor
Budgetvoorlichting (Nibud,
De Consumentenbond en het
Konsumenten Kontakt te
horen. "Is het onvermijdelijk
om geld te lenen, hou er dan
rekening mee dat je veel geld
en zorgen kunt besparen door
van te voren een goede
afweging te maken waar je
geld gaat lenen", aldus M.
Witteman van het Nibud.
Samenstelling
Raymond Peil
Wanneer iemand echt geld moet le
nen, zijn een persoonlijke lening of
een doorlopend krediet de beste
keuzen, zo blijkt uit de nieuwe
brochure 'Geld lenen' van de Con
sumentenbond. Een persoonlijke
lening is het lenen van een vast
staand bedrag dat mèt rente in
maandelijkse termijnen moet wor
den terugbetaald.
Bij een doorlopend krediet
wordt van te voren bepaald welk
bedrag de consument maximaal
wil lenen (de limiet) en welk be
drag de consument maandelijks
moet af betalen. De klant kan
steeds opnieuw geld opnemen,
mits hij de limiet niet overschrijdt
en geen achterstand heeft bij de
termijnbetalingen. Een consument
kan pas geld lenen, wanneer vast
staat dat hij het terug kan betalen.
Of de consument het bedrag kan
terugbetalen, bepaalt de instelling
waarbij de lening is aangevraagd.
Verschillen
Er bestaan grote verschillen tussen
de voorwaarden die de handels
banken, de Postbank en de Ge
meentelijke Kredietbanken aan
hun leningen verbinden. Zo vraagt
de c
veel i
r rente dan de an-
veel strenger dan
de ander wanneer er een keer een
maand niet kan worden afbetaald.
Met uitzondering van de Ge
meentelijke Kredietbanken, waar
iemand vaak al een bedrag van 500
gulden kan lenen, kennen de 'le
ners van geld' een minimum be
drag wat ze uitlenen dat rond de
1500 gulden ligt. Geleend geld
moet altijd worden terugbetaald.
"U betaalt veel meer terug dan u
hebt geleend", waarschuwt de
Consumentenbond in haar brochu-
Huurkoop
Er zijn ook andere manieren om ar
tikelen te kopen zonder daarvoor
genoeg geld te hebben. Hoewel een
onoplettende lezer over deze ad
vertenties heen leest, staan veel
bladen vol met oproepen zoals
'koop een video voor 50 gulden per
maand' of 'een stereo voor 80 gul
den per maand'. Na maanden lang
50 gulden per maand te betalen
mag de afbetaler de video eindelijk
echt als zijn bezit beschouwen,
want vaak is het zo dat het bij der
gelijke leningen niet om echte le
ningen gaat maar om huurkoop.
"Huurkoop is een dure en on
gunstige vorm van geld lenen", al
dus de Consumentenbond in zijn
brochure. De rente is hoog en wan
neer men in betalingsmoeilijkhe
den komt, kan het produkt in be
slag worden genomen en verkocht.
Hoortoestellen worden nog dit jaar
aanmerkelijk goedkoper. De zie
kenfondsen en de FIDA, de organi
satie van importeurs, fabrikanten
en detaillisten van hoortoestellen,
zijn in beginsel akkoord over een
prijsverlaging van 20 procent.
Daardoor zullen de particuliere
verzekeraars en ziekenfondsen on
geveer 15 miljoen gulden minder
hoeven te betalen aan hun verze
kerden.
Deze prijsverlaging vormt on
derdeel van een poging van verze
keraars om kartels van leveran
ciers te doorbreken. Aanleiding tot
de onderhandelingen met de FIDA
was het plan van het Ziekenfonds
Rotterdam om hoortoestellen in
bruikleen te geven aan verzeker
den.
Volgens de ziekenfondsen zijn
de apparaten van de FIDA vaak te
duur. Die stuurde daarop 200.000
klanten een brief, waarin werd ge
suggereerd dat verzekerden verou
derde toestellen in bruikleen zou
den krijgen en per saldo slecht af
zijn. In kort geding zag de VNZ
haar eis ingewilligd dat de FIDA
die brief moest intrekken, de kwes
tie moest rechtzetten en zich van
zulke uitlatingen moet onthouden.
Eerder was in een ander kort ge
ding uitgesproken dat de FIDA, in
strijd met de EG-regels, optreedt
als een kartel. Toen werd een limiet
gesteld voor onderhandelingen
tussen de FIDA en de ziekenfond
sen. Die besprekingen hebben lang
geduurd, maar nu is dan in princi
pe aan afspraak gemaakt voor een
jaar. Bij de VNZ wordt er wel de
aandacht op gevestigd dat het be
stuur van de organisatie het resul
taat nog moet goedkeuren.
Inmiddels zijn enkele zieken
fondsen nog bezig met onderzoek
naar alternatieve kanalen voor im
port van hoortoestellen. Ook is
men in bespreking met drogisterij
enketens, die contracten zouden
willen afsluiten met de fondsen
voor aanmeten van toestellen en af
levering in bruikleen. Wellicht zijn
dan grotere besparingen mogelijk.
De FIDA heeft laten weten onder
dwang van de ziekenfondsplannen
akkoord te moeten gaan met prijs
daling. De organisatie zegt op
nieuw geen kartel te zijn en te vre
zen voor vermindering van werk
gelegenheid in de branche. Op het
ogenblik kost een hoortoestel over
het algemeen tussen de duizend en
tde tweeduizend gulden. Verzeker-
'den krijgen daarvan een groot deel
vergoed, sedert 1 januari volgens
de bepalingen van de Algemene
Wet Bijzondere Ziektekosten.
Voor auto's wordt in Nederland
veel en vaak geld geleend. Veel
autodealers bieden potentiële ko
pers een lening van een financie
ringsmaatschappij aan. Het gaat
ook hier meestal om huurkoop. Bij
huurkoop van een auto moet men
vaak gedurende de afbetaling de
auto all-risk te verzekeren. Achter
standen in de betaling komen de
klant vaak op een forse boete te
staan.
Postorder
Kopen op afbetaling, een mogelijk
heid die bijvoorbeeld postorderbe
drijven hun klanten aanbieden, is
ook een dure manier om geld te le
nen. "Postorderbedrijven zijn uit
op vaste klanten en als ze de klan
ten kunnen krijgen en houden
door hen constant in de schulden
te laten staan, schromen zij daar
niet voor. Ouders die bij voorbeeld
geen geld hebben om nieuwe win
terkleren voor de kinderen te ko
pen, kunnen die kleren wel bij een
postorderbedrijf bestellen. Zij
doen dan enkele maanden over de
afbetaling, waardoor ze niet kun
nen sparen voor zomerkleren, zo
dat ze tegen de zomer opnieuw
geld moeten lenen bij een postor
derbedrijf. Deze mensen raken als
het ware gevangen in het net van
de postorderbedrijven en zijn op
den duur natuurlijk duurder uit",
waarschuwt Witteman van het Ni
bud.
Wanneer iemand toch geld wil le
nen, maar niet weet hoeveel hij re
delijker wijs per maand kan af be
talen met zijn inkomen, kan hij dat
laten uitrekenen door het Nibud.
"Wij zetten samen met zo iemand
alle financiële gegevens op een rij
en kunnen dan aangeven hoeveel
hij of zij maandelijks kan afbeta
len", legt Witteman uit.
Advies
De Consumentenbond wijst er in
haar brochure op persoonlijk ad
vies te geven. Tegen betaling kan
een consument bij deze bond laten
uitrekenen waar hij het goedkoop
ste kan lenen.
De brochure 'Dure dingen ko
pen' van het Nibud is te bestellen
door 1,50 gulden over te maken op
gironummer 36.78.00 ten name van
het Nibud Den Haag onder vermel
ding van de titel. De brochure
'Geld lenen' van de Consumenten
bond is te bestellen door een gul
den over te maken op Postbank-
nummer 2.78.74 van de Consumen
tenbond in Den Haag onder ver
melding van de titel.
Het loont om de reisgidse goed door te r
houden.
de koopjes in de gaten te
Er zit vaak een verschil van hon
derden guldens tussen de reizen
van diverse reisorganisaties naar
dezelfde vakantiebestemmingen
en accommodaties. Het goed be
studeren van verschillende reisgid
sen is dus een nuttige bezigheid die
tot honderden guldens kan bespa-
Dat blijkt uit een onderzoek van
Konsumenten Kontakt naar het
reisaanbod van verscheidene tour
operators in twaalf verschillende
gebieden. Per bestemming werd
een hotel geselecteerd en werden
in voor- en hoogseizoen de prijzen
met elkaar vergeleken.
Uit het onderzoek kwam naar vo
ren dat een consument voor een va
kantie van 15 dagen in het voorsei
zoen gemiddeld 221 gulden duur
der uit is als hij de verkeerde reisor
ganisatie uit heeft gezocht. In het
hoogseizoen ligt dat bedrag op 209
gulden. Het grootste verschil werd
geconstateerd bij een 15-daagse
reis naar Turkije. Voor dezelfde
reis werd bij de duurste reisorgani
satie 345 gulden per persoon meer
betaald dan bij de goedkoopste.
De prijs van een reis wordt ook
bepaald door de vakantiebestem
ming. Daarbij komen Benidorm,
Cyprus en de Algarve in Portugal
als duurste vakantiebestemmin
gen uit de bus. Zo kost een reis van
22 dagen naar Benidorm al gauw
2850 gulden, terwijl je die drie we
ken ook voor minder dan 2000 gul
den in Joegoslavië had kunnen
doorbrengen in een vergelijkbare
accommodatie.
Om als consument tot de beste
beslissing te komen wat betreft
reisorganisaties en touroperators,
raadt Konsumenten Kontakt aan
de boeken van Toeristiek door te
nemen. Daarin staat objectieve in
formatie over hotelaccommodatie
en prijzen van de diverse reisorga
nisaties.
De Verenigde Spaarbank heeft
zich in een advertentie voor de 'Vi
sa-voordeelrekening' van de bank
misleidend uitgelaten. In de adver
tentie stelt de bank dat slechts
twee voorwaarden gelden voor
mensen die van de kaart gebruik
willen maken. Uit ervaring blijkt
dat er meer voorwaarden te vervul
len zijn.
De Reclame Code Commissie
heeft dit in een openbare bekend
making meegedeeld naar aanlei
ding van een klacht over de adver
tentie. Klager wilde de kaart aan
vragen omdat hij meende aan de
twee in de advertentie genoemde
voorwaarden te voldoen: een bruto
maandinkomen van drieduizend
gulden en bereid om zijn inkomen
op de Visa-voordeelrekening te la
ten storten. Dit bleek voor de bank
echter niet voldoende: de aanvraag
werd geweigerd op grond van in
formatie die de bank had ingewon
nen bij het Bureau Kredietregistra
tie.
De klager richtte zijn klacht te
vens op een folder van de bank
voor de Visa-voordeelrekening.
Daarin wordt echter gesproken
van twee 'hoofdvoorwaarden'. Dit
vindt de Reclamecodecommissie
niet misleidend, omdat uit deze
tekst voldoende blijkt dat er ook
andere voorwaarden worden ge
steld.
Veel klachten over belastingformulier
Ouderen en slechtzienden hebben
problemen met het nieuwe belas
tingformulier. Door het gebruik
van blauw en geel in de tekst is het
formulier voor ouderen moeilijk
leesbaar. Bij de belastingtelefoon
zijn al veel klachten binnengeko
men over het nieuwe formulier.
"We krijgen inderdaad diverse
mensen aan de telefoon die zeggen
dat de kleuren het formulier slecht
leesbaar maken. Wij geven die
klachten door aan het ministerie",
aldus een medewerker. Volgens
een woordvoerder van het ministe
rie van financiën valt het nog wel
mee met de klachten over het ge
bruik van kleur in het formulier.
"En er komen ook positieve reac
ties binnen over het nieuwe ont
werp. Als zo'n nieuw formulier uit
komt zijn er altyd mensen die kla
gen. Maar het formulier is uitge
breid getest, ook op gebruik door
slechtzienden. Mede voor hen zijn
we juist die kleuren gaan gebrui
ken".
De belastinghulpdienst van de
FNV. die jaarlijks zo'n 80.000 men
sen helpt met het invullen van het
belastingformulier, zegt ook onge
lukkig te zijn met de kleur. "Als wij
iemand helpen, maken we eerst
een fotokopie van het originele for
mulier. Dat vullen we in. Thuis
kunnen mensen zelf het echte for
mulier invullen. Maar door het ge
bruik van die kleuren valt een deel
van de informatie weg als je een fo
tokopie maakt. Dat is vreselijk on
handig".
Volgens een woordvoerder van
het ministerie van financiën is deze
klacht nieuw. "Maar mensen kun
nen in de boekhandel voor vijftig
cent zo'n formulier kopen. Je hoeft
dus helemaal niet te kopiëren".
Een medewerkster van de Ne
derlandse Vereniging voor Blin
den en Slechtzienden zegt dat ook
bij die organisatie klachten zijn
binnengekomen over de combina
tie van kleine letters en kleurge
bruik.
