Tekort bedrijfsterrein dreigt
DE TUDi 'kroniek over
VAN TUENÈmML
REMBRANDT OOIT JALOERS
OP JONGE COLLEGA LIEVENS
Tentoonstelling Lente Flora Lisse succes
Braks: 'Nog jaren vangstbeperking'
PAGINA 8
MAANDAG 20 FEBRUARI 1989
MAANDAG 20 FEBRUARI
Alkemade
informatie-avond ontwerp-be-
stemmingsplan Nieuwe Wetering,
in Cultureel Centrum, Achterweg,
aanvang 20.00 uur.
Leiden
concert Joke Harzheim (viool)
en Ariane Karres (piano), aan
vang 20.15 uur in de Kapelzaal K
&0. Oude Vest.
Leiderdorp
vrouwenbibliotheek in Sjelter,
Heemraadlaan. van 20.00 tot
22.00 uur.
Voorschoten
tweede in de serie lezingen 'De
rouw en het Recht' over het on
derwerp 'Familierecht en aktuali-
teiten' door mr. A. Drayer-Udo,
DINSDAG 21 FEBRUARI
Alphen
Indonesische avond in Avifau
na. aanvang 20.00 uur.
thema-avond patiëntenvereni
ging Alphen over gebruik en mis
bruik van medicijnen, aanvang
20.00 uur in Hotel Toor.
Katwijk
sportactiviteiten Nederlands
Astma Fonds, voor mensen met
CARA olv een fysiotherapeute,
van 15.30 tot 16.30 uur in sport
zaal Beorsma, Zwanenburg 61,
inlichtingen tel: 01718-24072 (na I
19 uur).
Leiden
praatochtend over 'sterrenkun- j
de' met de heer D.M. Bruijn van de I
Ned. Ver. voor Weer- en Sterren-
kunde, aanvang 10.00 uur in j
buurthuis Vogelvlucht, Boshuizer-
lezing Vereniging Jan van Hout
over archiefonderzoek door drs.
R: van Maanen, 20.30 uur in het
Gemeentearchief, Vliet 45.
WOENSDAG 22 FEBRUARI
Alkemade
algemene ledenvergadering
Splotsz, Stationsstraat 2, Roelo-
farendsveen, aanvang 19.30 uur.
Leiden
voorstelling: Teibele en haar
duivel', door het Raamtheater,
aanvang 20.15 uur in de Leidse
Schouwburg.
concert in de Vocalistenserie
met Marion van den Akker (so
praan) en Rian de Waal (piano),
aanvang 20.15 uur in de Kapel
zaal K&O, Oude Vest.
dansvoorstelling: 'Sneeuw-
land', door Dansgroep Triade,
aanvang 20.30 uur in het Lak-
Theater, Cleveringaplaats.
Leiderdorp
bridgen in het Bridgecentrum
Leiderdorp, Bernhardstraat, aan
vang 13.30 uur.
tot 15.30 uur in Sjelter, Heem
raadlaan.
dialezing: 'Nederlandse Vrou
wen Himalaya Expeditie, aanvang
20.00 uur in de Muzenhof. Cor
Gordijnsingel.
naailessen voor tieners en jon
geren. van 19.00 tot 20.30 uur in
Sjelter.
Voorschoten
kinden/oorstelling: Wie niet
blauw is, is gezien', door Poppen
theater Wellus Nietus, aanvang
DONDERDAG 23 FEBRUARI
Leiden
lunchconcert Sjoerd Kloppen
burg en Jeroen van Veen, piano a
quatre mains, van 12.45 tot 13.30
uur in de Kapelzaal K&O. Oude
Vest.
lezing: 'Een land vlak onder de
hemel Bezoek aan Tibet', door
Karin Schaedtler, aanvang 20.15
uur in de Kapelzaal K&O.
voorstelling: 'Floortje Bloem'
van Yvonne Keuls, aanvang 20.15
uur in de Leidse Schouwburg.
dansvoorstelling: 'Sneeuwland'
door Dansgroep Triade, aanvang.
20.30 uur in het Lak-Theater. Cle
veringaplaats.
Leiderdorp
ledenvergadering NVvH. aan
vang 14.00 uur in de Muzenhof.
klaverjassen bij Tamarcó, aan
vang 20.00 uur in het clubgebouw,
klaverjassen en rummykub bij
De Buitengewonen, aanvang
20.00 uur in Frerikshof. Winkelhof.
J. Astma
Fonds, voor mensen met Cara,
van 13.45-14.30 uur en van 14.30
tot 15.15 uur, Poelmeer.
Het is wat vreemd te moeten be
denken dat een schilder als Rem
brandt, in velerlei opzicht toch
een ongeëvenaard kunstenaar, in
zijn beginjaren wat jaloers moet
hebben gekeken naar het werk
van zijn vriend en collega Jan
Lievens. Het is een naam die niet
veel mensen tegenwoordig nog
iets zegt.
Rembrandt had reden genoeg
om Lievens, die een klein jaar
jonger was dan hijzelf, te benij
den. Toen Jan net als hij nog niet
eens twintig jaar oud was ging
het hem allemaal heel vlot af,
maar zélf moest Rembrandt
steeds langdurig zitten ploeteren
om dan te merken dat hij toch
niet precies uit de verf kon laten
komen wat hij wilde laten zien
(in dit verband hebben we het al
eens over Rembrandts maar half
gelukte historiestuk in de Laken
hal gehad).
Jan Lievens daarentegen
maakte op zijn negentiende al
schilderijen als de beste. Hij kon
prachtig tekenen. En samen oe
fenden hij en Rembrandt zich in
het maken van kleine etsjes,
waarvoor zijzelf, hun naaste fa
milieleden en allerlei Leidse ty
pes model zaten.
Het kan echter vreemd lopen.
Toen eenmaal hun wegen zich
hadden gescheiden, zo aan het
begin van de jaren dertig van de
zeventiende eeuw, kwam eigen
lijk al snel aan het licht dat er in
Rembrandt misschien niet een
handig, maar wel een belangrij
ker en diepgravender schilders
talent schuil ging.
Broederlijk
Maar met zijn vroegrijpe ontwik
keling schopte Jan Lievens het
aanvankelijk verder dan zijn
vriend, met wie hij eerst broeder
lijk een atelier had gedeeld. Kort
nadat ze uit elkaar waren gegaan
vertrok Lievens naar Engeland
om daar, hij was op dat moment
nog niet eens 25 jaar oud, aan het
hof van koning Charles I te gaan
werken als portretschilder.
Hofschilder van de Engelse
koning word je natuurlijk niet
als er geen aanleiding toe is. Hoe
dat allemaal zo is gelopen weten
we niet exact, al zijn er wel aan
wijzingen waaruit een mogelijke
gang van zaken kan worden afge
leid.
Van belang is, zo mogen we
wel aannemen, dat Jan Lievens
een paar jaar tevoren een fraai
portret had geschilderd van de
beroemde Constantijn Huygens,
secretaris van Frederik Hendrik.
Huygens is ooit van plan geweest
een autobiografie te schrijven en
nu wil een gelukkig toeval dat in
een fragment, dat bewaard is ge
bleven, omstandig wordt verteld
hoe dat portret tot stand kwam.
Huygens was min of meer toe
vallig met Lievens en Rem
brandt in contact gekomen en,
liefhebber van de kunsten die hij
was, had hij hun atelier opge
zocht en ze aan het werk gezien.
Hij was opgetogen over die twee
jonge jongens, over hun enthou
siasme voor het vak.
Lievens had bij die gelegen
heid zich laten ontvallen: "Ik zou
erg graag een portret van u schil
deren". "Maar", schrijft Huy
gens, "het kwam me op dat mo
ment erg slecht uit, zodat ik te
gen hem zei: als je nog eens een
keer in Den Haag bent, kom dan
langs. Dan kun je een poos bij me
logeren en ik zal dan tijd vrij ma
ken om te poseren".
"Een paar dagen later", zo gaat
Huygens voort, "stond Lievens
al bij me op de stoep, want (zei
hij) ik had rust noch duur: ik wil
gewoon nü een portret van U ma
ken".
"Omdat het het winterseizoen
was waren de dagen maar kort.
Bovendien had ik het", schrijft
Huygens, "écht erg druk, moei
lijkheden in de familie, zodat
Lievens in eerste instantie alleen
maar mijn handen en mijn kle
ren op het doek kon zetten".
"We maakten toen een af
spraak dat hij in het voorjaar te
rug zou komen om het gezicht
toe te voegen, maar al veel eerder
dan de afgesproken tijd was hij
er al weer, een en al ongeduld".
Huygens schrijft duidelijk met
sympathie over die wat opdrin
gerige jongeman uit Leiden.
Eervolle opdracht
De geschiedenis had zijn ioop.
Huygens had in zijn positie con
tacten te onderhouden met de
vertegenwoordigers in Den Haag
van de omringende mogendhe
den. Een van de afgezanten uit
Engeland was ene Sir Robert
Kerr.
Het is niet ondenkbaar, een en
ander moet zich dan in 1629 heb
ben afgespeeld, dat Huygens Sir
Robert de raad heeft gegeven om
eens in Leiden, bij Rembrandt
en Lievens, te gaan kijken. Dat
bleef niet zonder gevolg: de En
gelsman kocht van onze twee
schilders (22, 23 jaar oud waren
ze toen) een aantal schilderijen,
dat hij aan zijn vorst cadeau
deed.
Een jaar of twee later, in 1632,
kon Lievens zijn koffers pakken
en naar Londen afreizen. In het
Leidse atelier had hij toen een
poosje zonder zijn makker ver
der gewerkt, want Rembrandt
was al in 1631 zijns weegs ge
gaan. Hij had zich in Amsterdam
gevestigd en begon daar als por
trettist al enige naam te maken.
Dit stukje levensloop van een
half vergeten schilder zou niet
van belang zijn als men hier in
Leiden in 1639 niet op het idee
zou zijn gekomen om de inmid
dels alweer uit Londen vertrok
ken en nu in Antwerpen woon
achtige oud-stadgenoot Lievens
uit te nodigen voor een buitenge
woon eervolle opdracht.
De Leidse vroedschap was toe
aan de definitieve inrichting van
de kort tevoren gereedgekomen
spiksplinternieuwe vergaderzaal
van wat wij tegenwoordig de ge
meenteraad noemen. "Veerti-
graad" heette dat college toen.
Om te beginnen werden er vol
gens de gewoonte van die dagen
wandtapijten besteld. Dat was
mooi, en het maakte de zaal
waardiger en gezelliger. Boven
dien was de ervaring dat het in
een grote kamer dan minder kil
is, of in ieder geval lijkt dat zo.
Achttienhonderd zeventiende-
eeuwse guldens (omgerekend
ongeveer anderhalve ton) had
men over voor die tapijten, acht
in getal.
Dit bedrag maakt duidelijk dat
er voor het schoorsteenstuk, dat
men Lievens wilde laten schilde
ren, werkelijk een buitensporige
som opzij werd gelegd: vijftien
honderd gulden.
Waarom deed men dat? Omdat
men nu eenmaal apetrots op hem
was. Hij, een gewone Leidse jon
gen, zijn vader was passement
maker geweest, had toch maar
Deze aquarel van Abraham Delfos is niet meer
dan een flauwe afspiegeling van Jan Lievens' schil
derij voor de Leidse raadszaal. Het onderwerp 'De
edelmoedigheid van Scipio' werd toentertijd
dikwijls gekozen omdat het laat zien dat je als be
stuurder niet altijd op je strepen hoeft te staan.
een tijdlang de koning van Enge
land als hofschilder gediend.
En alsof het adembenemende
honorarium nog niet mooi ge
noeg was, werd in het contract
dat met Lievens werd gesloten
een passage opgenomen waarin
de stadsbestuurderen toezegden
dat ze hem ook nog een gouden
herinneringsmedaille zouden ge
ven als dat wat hij afleverde naar
hun genoegen was.
Lievens stelde hun een jaar la
ter niet teleur. Het schilderij, dat
in Antwerpen moest worden op
gehaald (daarmee was ook nog
eens 150 gulden gemoeid), beviel
zó goed dat de burgemeesters
hun belofte gestand deden en
aan Lievens de huidepenning
schonken.
Scipio had volgens een be
uoorbeeld gegeven: een meisje
behoorde, had hij aan haar ver-
teruggeven en de ruilgeschenken die de ou-
het meisje hem aanboden, had hij gewei
de stad-
Middelmatig
Wat zou het mooi zijn als Lie
vens' schilderij thans nog ergens
was te zien, in het stadhuis zelf,
of in de Lakenhal. Maar helaas:
in 1929 ging het, met zoveel ande
re kostbare zaken, ii
huisbrand ten onder.
Dientengevolge zijn er alleen
wat foto's van het schiderij over,
en een aantal geschilderde of ge
tekende kopieën, waaronder de
hier- getoonde aquarel uit de
achttiende eeuw. Aan die afbeel
dingen is niet goed te zien of de
Leidse vroede vaderen gelijk
hadden toen zij zo diep in de
beurs tastten, maar eigenlijk ge
zegd: we vrezen het ergste. Ko
piist Delfos was weliswaar geen
goed tekenaar, maar ook als we
door de armoedige makelij van
zijn aquarel heen kijken, dan nóg
blijft de indruk bestaan dat Lie
vens' 'Edelmoedigheid van Sci
pio' een buitengewoon middel
matig schilderij moet zijn ge
weest.
De auteur die in het Leidse
Jaarboekje van 1979 heeft ge
schreven over de bij de brand
van het stadhuis verloren gegane
schilderijen, vat zijn oordeel al
dus samen: "Uit dit materiaal
(d.w.z. de naschilderingen en de
foto's) krijgt mende indruk dat
het schoorsteenstuk op het stad
huis behoord heeft tot Lievens'
minst geslaagde werken". Zo
kan je het ook nog enigszins po
sitief houden.
Onder de schilders in Leiden
moet op een goed moment de
aan Lievens verleende opdracht
het gesprek van de dag zijn ge
weest. Onvoldoende en zwak ge
organiseerd als ze' op dat mo
ment nog waren, had dit zomaar
kunnen passeren.
Het is goed voorstelbaar dat de
geest over hen vaardig werd: zo
iets mag niet nog eens gebeuren,
wij moeten onze krachten bun
delen in een vakvereniging en
een Lucasgilde oprichten.
In de loop van de jaren veertig
kwam het dan ook zover. Dat is
een ander verhaal, het is vorig
jaar al een keer aan de orde ge
weest.
L.D.COUPRIE
Hondje verongelukt
in liftschacht
ALPHEN AAN DEN RIJN - In
een flat aan de Vliestroom in A.1-
phen is gistermiddag een hondje
verongelukt. Het beestje was met
zijn baasje in de lift gestapt maar
daarbij in de schacht van de liftko
ker gevallen. Dat was mogelijk om
dat de lift een beweegbare drempel
heeft.
Telefaxen populair
KATWIJK - Bij twee bedrijven in
het industriegebied 't Heen is het
afgelopen weekend de telefax ont
vreemd. In de nacht van vrijdag op
zaterdag kwamen de dieven door
vernieling van een ruit een bedrijf
aan de Steenbakkerstraat binnen.
Daar werd een telefax ter waarde
van 11.000 gulden meegenomen.
Zaterdagnacht werd het faxap
paraat ontvreemd uit een bedrijf
aan de Scheepmakerstraat. Ook
hier kwamen de inbrekers binnen
door het vernielen van een ruit.
Aangehouden na
bedreiging
RIJNSBURG - Een 26-jarige
Rijnsburger en een 24-jarige inwo
ner van Eindhoven zijn in de nacht
van vrijdag op zaterdag in Rijns
burg aangehouden nadat een van
hen een schot had gelost met een
vuurwapen. Het tweetal was be
trokken bij een aanrijding tussen
twee personenauto's die werden
bestuurd door de 26-jarige Rijns-
burger en een 21-jarige plaatsge
noot.
Onderzoek IGOR in Rijn- en Bollenstreek
LISSE - De tentoonstel
ling van door amateurs in
bloei getrokken bollen in
de Hobaho-hal in Lisse
heeft het afgelopen week
einde weer honderden
mensen op de been ge
bracht. De Lente Flora,
zoals deze huisbroeiexpo-
sitie heet, trok vorig jaar
ruim 1000 belangstellen
den uit heel Nederland.
Er deden dit jaar 64
amateurs mee die ieder
elf potten met bollen in
bloei moesten trekken.
Ruim vier weken geleden
kregen de broeiers de pot
ten in huis. Vanaf dat mo
ment zijn ze er doorlo
pend mee bezig geweest.
Het is, zonder gebruik te
maken van een kas, een
hele kunst om bollen pre
cies op een bepaalde dag
in bloei te krijgen. Voor
de amateurs betekent dit
eindeloos slepen met de
bollen van de koude
slaapkamer naar de war
me woonkamer. Omdat
het buiten niet erg koud
is, hebben nogal wat men
sen- 'hun toevlucht geno
men' tot de koelkast.
Door de potten met bol
len daarin te plaatsen,
kan de bloei enkele dagen
worden vertraagd* Lisse
en het buurtschap De En
gel kennen een lange tra
ditie van huisbroeiers.
Zestig jaar geleden wer
den de eerste potten thuis
in bloei getrokken.
Naast de ruim 700 pot
ten met bloeiende tulpen,
narcissen, hyacinten, iris
sen, krokussen en blauwe
druifjes, waren er inzen
dingen van 'echte' bollen-
kwekers. Ook had de vei
ling Flora uit Rijnsburg in
verband met haar 75-jarig
bestaan een stand met
bloemstukken verzorgd.
De tentoonstelling, die
1000 vierkante meter van
de Hobaho-hal beslaat, is
vandaag nog tot 17.00 uur
te bezichtigen.
WARMOND (GPD) De visserij in de Europese Ge
meenschap zal in ieder geval de eerste helft van de ja
ren '90, maar hoogstwaarschijnlijk zelfs tot het jaar
2000, geconfronteerd blijven met maatregelen die de
vangstcapaciteit beperken.
Visserijminister Braks sprak deze verwachting uit,
zaterdag tijdens de jaarvergadering van de Federatie
van Nederlandse Visserijverenigingen in Warmond.
„Het terugdringen van de overcapaciteit ligt nergens
in de EG op schema. De EG zal echter niet versagen",
zei de minister.
Het streven is erop gericht op langere termijn vis
soorten niet meer per schip te quoteren. Het doel is, zo
zei Braks, de vlootomvang zodanig vast te stellen, dat
ieder schip dat een licentie heeft, vrij kan vissen.
Braks zei met de vissers van mening te zijn, dat bij
de herverdeling van nationale quota die in 1993 zal
plaatsvinden, de historische rechten weer als basis
moeten dienen. De uitruil met andere landen van min
der aantrekkelijke quota in de verder gelegen visge-
bieden tegen lucratievere quota dichterbij, mag niet
worden beschouwd als het inleveren van die histori
sche rechten, aldus Braks.
De minister zei niet bereid te zijn in Brussel herover
weging te bepleiten van het besluit om de maaswijdte
op 9 centimeter te bepalen.
AliPHEN AAN DEN RIJN/STREEK - Wanneer niet tijdig
wordt ingegrepen bestaat de kans dat op langere termijn in
de Rijn- en Bollenstreek een tekort ontstaat aan bedrijfs
terrein. Voor de komende vijfjaar is naar verwachting nog
voldoende bedrijfsterrein voorhanden, met name in Al
phen, om te voldoen aan de vraag. Dat staat in het rapport
'Bedrijfsprogrammering in de Rijn- en Bollenstreek' van
het IGOR, het samenwerkingsverband van de tien Rijn
streekgemeenten.
Met de nota, gebaseerd op de cij-
fers tot 1987 voor wat betreft de uit
gifte van bedrijfsterreinen en een
enquête onder de verschillende ge
meenten naar de behoefte aan der
gelijke terreinen, wordt beoogd
een discussie op gang te brengen.
Daarbij moet aandacht worden ge
schonken aan onder meer de aan
leg en inrichting van bepaalde
soorten nieuwe bedrijfsterreinen.
Zo blijkt dat in de hele Rijn- en Bol
lenstreek een tekort is aan bedrijfs
terreinen voor milieuhinderlijke
bedrijven. Voor de meest hinderlij
ke bedrijven was in 1987 slechts
ruimte beschikbaar op het terrein
van De Vork In Alphen. Van de
acht hectare.die terstond door de
gemeente konden worden uitgege
ven, had een aantal bedrijven ech
ter al zes hectare in optie.
Het IGOR zegt verder dat 'i
we ontwikkelingen aan de vraag
kant op het gebied van telematica
robotisering, distributie en trans
port om een gedifferentieerde be
nadering vragen'.
Regionale functie
Uit de enquête is verder gebleken
dat de 'regionale functie' van de be
drijfsterreinen groot is. In de Bol
lenstreek werd tussen 1984 en 1987
bijna zeventig procent van de
grond uitgegeven aan reeds in de
regio of gemeente gevestigde be
drijven. In de Rijnstreek was dat
zelfs negentig procent. Ook voor de
komende jaren wordt verwacht dat
een belangrijk deel van de uit te ge
ven grond wordt bestemd voor be
drijven die binnen de gemeente of
regio moeten verhuizen wegens
De auto van de onfortuinlijke Lei-
denaar wordt uit de sloot langs de
Alkemadelaan in Roelofarends-
veen getakeld. (foto Holvast)
Leidenaar in sloot
ALKEMADE - Een 23-jarige Lei
denaar is zaterdagavond met onbe
kend letsel naar het Academisch
Ziekenhuis in zijn woonplaats ge
bracht, nadat hij met zijn auto was
terechtgekomen in een sloot langs
de Alkemadelaan in Roelofarends-
veen. Volgens de politie had de be
stuurder met hoge snelheid een an
dere auto ingehaald, waarna hij
vermoedelijk de macht over het
stuur verloor. Hij kon zelf uit het
water komen. Het ongeluk gebeur
de rond half acht.
stads- of dorpsvernieuwing of we
gens de hinder die zij veroorzaken
op hun huidige plek.
Ook moet een groot deel van de
uit te geven grond worden be
stemd voor bedrijven die willen
uitbreiden. Het IGOR stelt dat
'wanneer het mogelijk is vrijko
mende bedrijfsterreinen voor de
zelfde doeleinden te behouden, de
behoefte aan nieuw bedrijfsterrein
kleiner wordt'. Dit omdat dan van
de bestaande mogelijkheden ge
bruik kan worden gemaakt. Uit de
enquête bleek echter dat voor wat
betreft de Rijnstreek slechts onge
veer een kwart van de vrij te komen
grond in de komende jaren is be
stemd voor bedrijfsdoeleinden,
terwijl daarentegen ruim 65 pro
cent een woonbestemming krijgt.
In de Bollenstreek zijn die aantal
len respectievelijk 50 en 40 pro
cent.
Het verdient derhalve aanbeve
ling tot onderlinge afstemming te
komen in de Rijn- en Bollenstreek
onder meer 'uit oogpunt van onge
wenste concurrentie tussen de ge
meenten' en omdat in de regio
sprake is van verschillen in 'econo
mische potentie'. Bij de afstem
ming moet voorop staan dat in de
toekomst kan worden beschikt
over een voldoende en gevarieerd
aanbod aan bedrijfsterrein.
Hertebok eet
7 meter plastic
HILLEGOM - Oplettendheid van
een buurtbewoner heeft gisteren
het leven gered van een hert van
het hertekamp aan de Valcksloot-
laan in Hillegom. De man liep langs
het kampje en zag een hert een stuk
rood/wit plastic, dat wordt ge
bruikt bij afzettingen, opeten.
Ervan overtuigd dat plastic 'niet
echt gezond is' waarschuwde de
man een dierenarts en samen met
hem ving hij het beest. De Noord-
wijkse arts besloot tot opereren. De
bok bleek een lint van zeven meter
te hebben opgegeten. Zonder ope
ratie zou het dier zeker zijn gestor-
