Bosjes dominees, handjevol raadslieden Christendom heeft ook een andere kant Kritiek van kerkelijk meelevend jurist op 'botte' houding van kerken Afscheid missioloog Verstraelen in Leiden ZATERDAG 18 FEBRUARI 1989 PAGINA 15 GRONINGEN (GPD) „Het is natuurlijk een idioot ver schijnsel dat in het leger bosjes dominees en aalmoeze niers rondlopen, terwijl het handjevol humanistische raadslieden zwaar overwerkt is en ook nog een heleboel ta ken moet laten liggen". Mr. Dik Jagersma drukt zich in zijn doctoraalscriptie wat diplomatieker uit, maar als hij aan de praat raakt, gaan bij hem de remmen los. „Wat de kerken in de discussie over de verdeelsleutel-kwestie hebben gedaan, is voor mij op geen enkele manier te rijmen met de uitgangspunten voor een christelijke levenswijze". Dik Jagersma ...zo eerlijk mogelijk... LEIDEN (ANP)- Theologen in het Westen kunnen niet zonder het tegengeluid v^p hun colle ga's in de Derde Wereld. Dr. F. J. Verstraelen was daar al van over tuigd, maar is na twintig jaar mis- siologie (zendingswetenschap) alleen maar bevestigd in zijn op vatting: „Theologie zonder te genstemmen wordt buikspreke- rij". Verstraelen neemt afscheid van het Interuniversitair Insti tuut voor Missiologie en Oecu- menica (IIMO) in Leiden. Sinds de oprichting daarvan in 1969 was hij als missioloog verbonden aan dit onderzoeksinstituut dat werkt ten dienste van zes rijks universiteiten, vijf theologische universiteiten en enkele oecu menische en missionaire instan ties. De 61-jarige missioloog maakt gebruik van de vut-regeling om terug te keren naar het continent dat sinds zijn verblijf in Ghana (1965-1969) altijd zijn belangstel ling heeft gehad: Afrika. Als gasthoogleraar aan de Universi teit van Zimbabwe geeft hij voor lopig voor een jaar een cursus over de verhouding tussen kerk en staat. Zijn vrouw, dr. G.M.M. Verstraelen-Gilhuis, doceert te gelijkertijd het vak Afrikaanse kerkgeschiedenis. De universi teit en de Zimbabwaanse rege ring hadden liever Afrikanen op deze posten gezien, maar konden geen geschikte kandidaten vin den. Voor te veel theologen bevindt de horizon zich nog in het Wes ten, vindt Verstraelen. Hoewel de westerse theologie veel goeds heeft gebracht, leven er in het rij ke deel van de wereld erg veel "intellectueel vergroeide men sen die een bijdrage hebben gele verd aan een vergroeid christen dom". „Wij hebben een andere kant van het christendom gezien en vragen daar aandacht voor", zo omschrijft hij het werk van missiologen. In de pasversche- nen 'oecumenische inleiding' in de missiologie, die onder eindre dactie stond van Verstraelen. wordt missiologie omschreven als de studie van de beweeglijk heid van het christendom temid den van culturen, godsdiensten, sociaal-economische en politie ke systemen. Herhalen Okee, zegt Verstraelen, wij in het Westen mogen dan heel ont wikkeld zijn, ons verstaan van het evangelie is vaak nog heel primitief. De missioloog advi seert westerse christenen dan ook zich open te stellen voor nieuwe, frisse geluiden. „Als de kerk zich afsluit voor ervaringen van christenen die el ders leven, houdt zij elke ver nieuwing tegen. Dan kan ze zich alleen nog maar herhalen, in ca- techismusvorm. Alleen als de kerk deuren open zet, zal ze ook in staat zijn uit bepaalde impas ses te raken". "Het christendom hoeft zich helemaal niet uit de markt te laten prijzen", is zijn stellige overtuiging. "Ook niet door de New-Age-rage". Veelzeggend vindt Verstrae len nog altijd een belevenis in Colombia. Op een zondagoch tend was hij met een aantal pries ters op weg naar een gebedsbij eenkomst in een sloppenwijk. Toen ze aankwamen bij het on ooglijke gebouwtje was er nie mand. De hele buurt protesteer de tegen de belabberde riolering die voor ondraaglijke stank zorg de. Christenen die ook in actie kwamen waren op dat moment missionair bezig. Het voorval illustreert de kriti sche houding tegenover 'de offi ciële kerk' die Verstraelen in de loop der jaren heeft aangeno men. „Er wordt op veel meer ma nieren aan het Koninkrijk van God gewerkt dan de kerken den ken". "De Geest van God", die Verstraelen met opzet vrouwe lijk noemt, "waait ook buiten de kerk". "Soms druist zij zelfs in tegen wat de kerken als enige waarheid voorhouden". Neem het conciliair proces voor gerechtigheid, vrede en be houd van de schepping. "De offi ciële kerk grijpt dit nu met beide handen aan, hoewel vele actie groepen zich al jaren vol overtui ging met deze zaken bezighou den. Gelukkig wordt in dit pro ces rekening gehouden met be wegingen buiten de kerken". Als lid van de Rooms-Katholieke Kerk is Verstraelen zeer te spre ken over de brief 'Bondgenoten in Gods schepping' waarin de bisschoppen samenwerking met buitenkerkelijke groeperingen aanbevelen. „Valt er eindelijk ook eens iets goeds over de bis schoppen te zeggen". Pijnlijk Toch blijft het gevaar dat de kerken het evangelie en de erfe nis van Jezus monopoliseren. "In de verhouding tussen de ker ken wordt dat pijnlijk zichtbaar in de bezinning op eucharistie en avondmaal". Verstraelen vindt het schandelijk dat rooms-katho- lieken en protestanten officieel niet gezamenlijk de 'Maaltijd van de Heer' kunnen vieren. "Als al die westerse gelovigen nou eens aan de voet van de Afri kanen gingen zitten, zullen ze vanzelf tot de ontdekking komen dat die verschillende christelijke firma-merken er niet toe doen. Christenen uit de Derde Wereld zijn niet geïnteresseerd in allerlei leerstellingen. Zij willen de kern van het evangelie begrijpen en weten dat deze kern volop met hun eigen situatie te maken heeft". Het probleem met westerse christenen is dat ze de waarheid te snel willen vastleggen in leer stellingen en structuren, vindt Verstraelen. "Daarmee doen ze geen recht aan het christendom. Christen-zijn is een concrete ma nier van mens-zijn. Zoiets vang je niet in een superstructuur". Gelukkig verandert er wel iets. Het christendom heeft aan het begin van de 21ste eeuw volop de kans opnieuw te beginnen. In het jaar 2000 woont zestig pro- cent van de christenen op het Zuidelijk Halfrond. Als christe nen in het Noorden nu maar het oude vertrouwde wat durven los laten, zal er, volgens Verstraelen, een nieuwe reformatie kunnen aanbreken. Bezwaren. De classis (regio) Rot terdam van de Christelijke Gere formeerde Kerken heeft nog steeds geen goedkeuring gegeven voor de officiële bevestiging van de vroege re Sassenheimse predikant J. M. Aarnoudse tot industriepredikant in Rozenburg. De bezwaren binnen de classis draaien om de vraag hoe de positieve visie van ds. Aarnoud se op de vrouw in het ambt is te rij men met wat wordt genoemd de gereformeerde Schrift- en ambtsbeschouwing. Overigens is ds. Aarnoudse zijn werk in Rozen burg niet-officieel al begonnen. De zaak is nu doorgegeven aan de re gionale synode van het Zuiden. Beroep. In de actualiteitenru briek 'Kenmerk' (IKON-KRO- RKK) van komende maandag avond (21.55 tot 22.20 uur, Neder land 3) wordt aandacht besteed aan problemen die het beroep van do minee met zich brengt. Wie denkt dat hier een verstokte a- of zelfs anti-kerkelijke humanist aan het woord is, vergist zich. De 34-jarige Dik Jagersma is actief lid van de Gereformeerde Kerken, groeide op in een degelijk nest in Broeksterwoude en bezoekt sinds jaar en dag met zijn hervormde vrouw de kerkdiensten van het Groninger Studentenpastoraat. Hij heeft als dienstplichtige in het leger gezeten en was in die tijd actief als regionaal en later ook lan delijk bestuurder van de soldaten- vakbond WDM. In die tijd kreeg hij te maken met de discussie rond de geestelijke verzorging en leerde hij zowel legerpredikanten als hu manistische raadslieden kennen. Voor zijn doctoraal examen staatsrecht heeft Jagersma een uit voerige analyse gemaakt van het al bijna twintig jaar slepende conflict tussen het Humanistisch Verbond enerzijds en de kerken en de Ne derlandse regering anderzijds. On derwerp van die strijd is het aantal geestelijke verzorgers dat de hu manisten mogen inzetten in de krijgsmacht. Jurist „Ik heb het in de scriptie voor alle zekerheid maar even vermeld: dit onderzoek deed ik als jurist, zon der dat ik me met één van de be trokken partijen wilde vereenzelvi gen. Dat ik zo kritisch oordeel over de opstelling van de kerken, is zui ver en alleen gebaseerd op een zo LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk zie Oude Vestkerk en Marekerk; Marekerk 9.45 ds. Juc- kema, Leerdam. 12 studentenekklesia, 5 ds. Geluk, R.dam; Maranathak. (L. Morsweg) 10 ds. Koolstra, Oecumenische geloofsgemeen schap De Regenboog (Merenwijk) 9.30 ds. Hortensius. 11.15 ds Hortensius en pastoor v Well. Bethlehemkerk (Driftstr.) 10 ds Al- blas, Bevrijdingsk. (Montgomerystr.) 10 ds. Rietveld, 5 ds. Koolstra: Vredesk (Burggra- venl.) 10 ds Nauta: Waalse kerk (Breestr.) 10.30 ds. Ribs. Stevenshof' (rk kerk Haagse Schouw) 11 kand C Blok. Acad. Ziekenhuis 9 rk dienst. 10.15 ds. Mondeel, Reeuwijk. Diakonessenhuis elke zat. 10.30 rk. dienst, morgen 10 30 ds. Keunmg, Noordwijk. Ende geest zie Oegstgeest. Geref. Kerk Vredes- kerk zie herv. gem Petrak. (Surinamestr.) zie Bethl.kerk; Oude Vest 10 ds. Bouhuys; Mara nathak. zie herv. gem. Bevrijdingsk. zie herv. gem.; beiaardenhuis Groenhoven 10 ds. Hemmes, Merenwijk zie herv. gemeente. Ge ref K. Vrijg (He.enqr i lOds. Simpelaar 5ds. Houtman Chr Gere: K i Steenschuur) 10 en 5 ds Den Hertog Geref. Gem (zie onder Lei derdorp) Geref Gom. in Ned. (Bethlehem kerk Driftstr.) 11.30 en 5.30. Evang.-Lulh. Gem. (Hoogl. Kerkgr.) 10 15 ds. Mostert. Doopsgez.-Remonstr. Gem. (Lokhorstk. Pie- terskerkstr.) 10.30 ds. C. M. Vos-Wiegand. Baptistengemeente (aula 'Nieuweroord', Rijnsburgerweg 124) 10 ds. Agtereek. Evang. Gemeenschap (Middelstegr. 3) 9 evang. A. Piet. 10.30 evang. W. Smit. Evangeliecen- trum-Pmksterbew. (Bethlehemskerk Lam mermarkt) zo. 10 en wo. 8 evang. J. Zijlstra. vr 8 jeugdavond, talentendag. Pinkstergem. (O Vest 13) 10 hr J. Eikerbout Leger des Heils (hoek Vestestr./Groenesleeg) 10 en 7 Nieuw-Apost. Kerk (H. R.|nd. 24)- 9.30 en 4. v/o. 8. Zevendedag-adventisten De Ontmoe ting'. Noordhofland V.scho'en) -zat 10 tot 11 biibelstudie. 11 tot 12 preek» ,r c- Chris telijke Wetenschap (Steensch 6 "0; i Kerk van J Chr v.d. Heiligen de' 1. Dagen (Brahmsl9.30.10.30 en 11 20 Oe Christen gemeenschap zat. 25 febr. 9.40 mensenwij- dingsdienst in oud-kath. k. Zoeterw.singel. Oud-Kath. K. (Zoeterw.singel) 10. Rooms-Ka- th. K. Haagweg zat. 7, zo. 10.30; Herensingel zat. 7, zo. 9.30 en 11Rijndijk (Stevenshof) zat. 7, zo. 9.30; Steenschuur zat. 7, zo. 8.30, objectief mogelijke beoordeling van de feiten. In mijn hart had ik misschien ook liever gehad dat de kerken er wat positiever waren uit gerold". De feiten kan Jagersma tamelijk snel op een rijtje zetten. Van het ontstaan van het Hu manistisch Thuisfront in 1948 af is er in Nederland geknokt om de ver deling van het aantal geestelijke verzorgers in de krijgsmacht wat meer in overeenstemming te bren gen met de verhoudingen tussen kerken en levensbeschouwelijke groepen. Omdat de overheid dit werk voor 100 procent betaalt, moest de regering daarover beslis sen, maar de kerken in deze zaak vertegenwoordigd door het Inter kerkelijk Contact in Overheidsza ken hebben waar ze maar kon den dwars gelegen. In 1964 werden voor het eerst op proef vijf humanistische raadslie den aangesteld. Driejaar later wer den het er acht en werd de proef omgezet in een vast verband. De kerken, maar vooral de legerpredi kanten zelf, sputterden toen al te gen. Omdat de vraag naar humanisti sche geestelijke zorg voortdurend toenam en de beschikbare raadslie den het werk niet aankonden, is er van 1964 af met grote regelmaat om uitbreiding gevraagd. De humanis ten kregen aanvankelijk 5 procent van het budget voor geestelijke verzorging, terwijl minimaal 11 10, 11.30, 6 en 7 (lof); Boshuizerkadezat. 7, zo. 9.30 en 11Lammenschansweg zat. 7, zo. 9 en 10.30; Haarl.straat zat. 7, zo. 10.30 en 12.15; Merenwijk zie herv. gem.; H. Rijndijk (zie Zoeterwoude). ABBENES Herv. Gem. 9.30 ds Bronsgeest. Leiden. 7 ds. De Boer. Hoofddorp, jeugd- AARLANDERVEEN. Herv. Gem. 10 ds. v Driel, 7 ds. M. Zoeteweij. Berkel. Geref. Kerk 10 en 6.30 ds. v. Wijngaarden. Chr. Geref. Kerk 9.30 en 4 kand. H. Peet, Apeldoorn. Rk Kerk zat. 7, zo. 10.30. ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem. Ad- ventskerk 10 ds. Jonkman, 5 ds. Moll, met ge handicapten; Kruiskerk 10 mevr. ds. Lourens, Steggerda; Opstandingskerk 10 ds. Omme- nng, 6.30 dienst met geref. predikant; G. Her derkerk 10 dr Bade; De Bron 9.15 ds. Tase- laar, 10.30 ds. Moll, 6.30 ds. Taselaar; Ashram (Marsdiep) 10ds. Mulder, Driehoorne 7 nam. ds. Ouwendijk; Oudshoornse kerk 10 ds. Ter Bals; Sionskerk (Meteoorlaan) 9.30 ds. Ouwendijk. 6.30 ds. De Leede, Amers foort. Geref Kerk Mar.kerk 10 en 6.30 ds. Wil schut; Salv.kèrk 10 ds. Bras, S.heim, 5 zie Ad- ventskerk. Geref. K. Vrijg. (school Bospark, Beatrixl. 4) 9.30 en 5 ds. Room. Ned. Geref. Kerk (school Willemstr.) 9.30 ds. Janssens, ha, 4.30 br. H. Bos. Chr. Geref. Kerk (Grijpen- steinstr.) 9.30 en 4.30 ds. v.d. Meij. Oud-Ge- ref. Gem. (Hooftstr. 240) 9.30 en 4. Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1) 10 en 6.30 ds. Koekkoek. Bapt.gem. Noord (school Kalkovenw. 62) 10 en 6.30 ds. A. v.d. Berg. Volle-evang.gem. ('De Ark'. Pr. Hendrikstr 54) 10 hr. A. v.d Hoorn. Pinkstergem. 'Het Licht' (Morgen- stersch. Briljantstr. 1) 10. Christengemeente 'De Hoeksteen' (geb. 'Bethel', hoek Emma- laan) 10 hr J. Vermei) Leger des H (Zonne weg 3) 10 en 7 Remonstr Gem (Van Man- dersloostr. 36) 10 dr. Meijering Rk Kerk: Bo- nifaciusk. zat. 7, zo. 9.45 en 11.30; Piusk. zat. 7. zo. 9 en 10.30; De Bron zat. 7, zo. 9 en 11 BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 en 6 ds. Boer. Geref./Herv. Gem. (geb. 'De Hoek steen', Schweitzerstr.-Bernhardstr.) 10.30 ds. Pettinga, Zoetermeer. Geref. Gem. 9.30 en 6 ds. v. Aalst. BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorpskerk 10.30 ds. v.d. Hoef, 6.30 ds. Wegerif, Nieuw koop; Salv.kèrk 10 ds. Terlouw, 6.30 kand. C. v. Vliet, Woerden; Bethl.kerk (Nieuwerbrug) 10 ds. Harkema, Zeist. 6.30 ds. v.d. Hoef. Ge ref. Kerk 9 (in herv. Dorpskerk) ds. Boven berg, Leiden, 6.30 (in rk kerk) ds Elderman. Geref. K. Vrijg. (Ichthusk.) 9.30 ds. Houtman. 4.30 ds. Simpelaar. Geref. Gem. (Stations weg 17) 10 en 6.30 leesdienst. Evang.-Luth. Gem. 10.30 ds. Jense, Den Haag. BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30 ds. Moll, Alphen, 6.30 dr. Haitsma; De Stek 9.30 ds. v.d. Pol. Geref. Kerk 9.30 mr. Vreugdenhil, Koudekerk, 5 ds. Verdoorn, Wadd.veen. Chr. Geref. Kerk 9.30 en 5 ds. W. P de Groot, Den Haag. Geref. Gem. 9.30 leesdienst, 3.30 ds. Rietdijk, 22 febr 7.30 ds. W Hage. Volle Evang.gemeente 'Bethel' (Burg. Colijnstr. 83) 930. HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30 kand. D. Rodenburg, Katwijk aan Zee, 6.30 ds. Koele- wijn, Krimpen a.d. IJssel, jeugddienst. Geref. Kerk 10 en 5 ds. Huisman. Rk Kerk: dorp zat. 7, zo. 10 en 11.30; Anker zat. 7, zo. 10.30; Rijndijk zo. 9. HILLEGOM: Herv Gem. 10 ds. Rothfusz, 5 ds. Hofland. Geref. Kerk ('Hoeksteen') 10 ds. Hofland. Chr. Geref. Kerk 10 en 5 ds. v. Lan- gevelde, ha. Rk Kerk: Mart. zat. 7, zo. 9 en 11 Jozefk. zat. 7. zo. 10 en 11.30. HOOGMADE: Herv. Gem. 10 kand. mevr. J. Buijs, Leiden. Rk Kerk zat. 7, zo. 10. DE KAAG: Herv Gem. 10 hr E. Zomer, Zoe termeer. Rk Kerk zat. 7, zo. 10. KATWIJK AAN DEN RIJN: Herv Gem. Dorpsk. 10 ds. De Graaf, 6 ds. Kattenberg, Leiden; Ontm.kerk 10 ds. Sloof, 6.30 ds. Bo gaard, Katwijk aan Zee. Herv. Gem. 'De Rank' (P. Groen-college) zie Katwijk aan Zee. Geref. Kerk 10 ds. Kersten, 5 ds. v. Breevoort. Rk Kerk zat. 7, zo. 10. KATWIJK AAN ZEE: Herv. Gem. N. Kerk 10 ds. Volk, 6 ds. Wagter, Rijnsburg; O. Kerk 10 ds. Christ, 6 ds. Hovius; Ichthusk. 10 ds. Sjol- lema, 6 ds. Visser; Pniëlk. 9.30 ds. Hovius, 6 ds. Christ, jeugddienst; Maranathakerk (Rijnsoever) 10 ds. Bogaard, 6 ds. C. v.d. Berg. Overduin 2.15 hr. E. J. Bergman. 'De Hoeksteen' (Burgersdijkstr.) 10 dovendienst, hr. P. C. v.d. Bos Herv Gem. 'De Rank' (aula P. Groen-college Pr. Frederikdreef 15) 10 ds. J. E. van Veen. Wassenaar. Geref. Kerk Vr- .kerk 10 ds. v. Breevoort, 5 ds. v.d. Horst; Tri- umfatork. 10 ds. v.d. Horst, jeugddienst. 5 ds. Kersten. Geref. K. Vrijg. 9.30 en 4 ds. Heida. Ned. Geref. K. (aula Bestevaer-mavo) 9.30 ds. Zwarts, 7 ds. W. Smouter. Chr. Gèref. K. 10 en 5 ds. Slagboom. Vrije Chr. Geref. Gem. (Unizaal) 10 en 5 ds. v.d. Belt. Geref. Gem. (Remisestr.) 10 en 5 leesdienst. Geref. Gem. m Ned. (Louwestr.) 10 en 5. Volle-evang.gem. (Voorstr. 48) 9.45. Onafh. baptistengem. (Am- bachtsweg 2) 10 hr. A. Driesprong, Dordrecht, ma. 8.15 bijbelstudie. Soefi-beweging Univer se! Murad Hassil (einde Zuid-Boulevard) 4 nam. universele eredienst KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Herv. Gem. 10 kand. J. v. Wallinga, Leiderdorp, 7 kol. me vr. A. M. Bosshardt, L. des Heils, opendeur- dienst. Geref. Kerk 10 stagiaire mevr N. Kok, 7 zie herv. gemeente. LEIDERDORP: Herv. Gem. en Geref. Kerk Dorpsk. 10 en 6.30 ds. v.d. Born; Schep- pingsk. 9 en 10.30 ds. Doesburg. Leythenro- de 10 ds. W. de Leeuw. Elis.-ziekenhuis 9.30 ds. Brommet, 10.45 hoogmis Geref. Ge meente Leiden eo (kerkgeb Hoofdstr. 73) 10 en 4.30 ds. Boogaard. Bapt.gem. (wijkgeb. Zijlkw.) 10 hr. J. de Vries. Rk Kerk zat. 7, zo 10 en 11.30 LEIMUIDEN Herv Gem 9.30 ds. Germans. S.heim. Geref. Kerk 9.30 ds v d. Kooi. 7 me vr. ds. v.d. Kooi-Di|kstra. Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.15. LISSE Herv. Gem Dorpskerk 10 as. Kolde- wijn, De Kaag; Pauluskerk 10 ds. Verbeek, Hillegom, jeugddienst, 7 ds De Gelder. Geref. Kerk 10 ds. Boswijk. Geref. K. Vrijg. (Prinses- sestr. 1) 9.30 kand. J. Janssen. 4.30 ds. A. S. procent en later rond de 20 procent van de dienstplichtige soldaten zich opgaf voor die tak van de 'gv'. Nog afgezien van de militairen die zich nergens voor opgaven, maar later wel gebruik maakten van de ze dienstverlening. Gemiddeld reisden de raadslieden 120 kilome ter per dag om alle kazernes te kun nen 'bedienen'. In 1975 was het aantal humanisti sche gv'ers toegenomen tot 19 (7,3 procent). Een onderzoek naar hun 'taakbelasting' in die jaren wees uit dat de raadslieden zwaar werden overvraagd, wat resulteerdè in een hoog percentage langdurig zieken. In 1979 legde het Humanistisch Verbond bij de minister van defen sie een verzoek op tafel om de dienst op z'n minst te mogen ver dubbelen. Dat was het begin van wat Jagersma aanduidt als de 'ver deelsleutel-kwestie', waarbij rege ring en kerken de discussie almaar wisten te rekken zodat er nu, tien jaar later, nog altijd maar 25 hu manistische raadslieden zijn in de krijgsmacht, ofwel 10 procent van het totaal aantal beschikbare plaat- Jagersma: „Toen ik in de kwestie dook. verwachtte ik bij de kerken redelijke argumenten te vinden voor hun opstelling, maar tot mijn verbijstering waren die eTniet. Het CIO heeft de discussie mijns in ziens op een heel laag niveau ge voerd. Terwijl het Humanistisch Verbond met heldere argumenten werkte, bezondigde het CIO zich aan verdachtmakingen, kronkelige redeneringen en schijnargumen- ten". Als een voorbeeld van verdacht making noemt mr. Jagersma het verwijt dat de humanisten alle niet- kerkelijken voor zich zouden 'clai men'. „Ik heb er alle documenten op nageslagen, maar kon nergens vinden dat de humanisten daar op hebben gezinspeeld. Ze hebben zich- uitsluitend gebaseerd op de feitelijke registratie van voorkeur en op de deelname aan activiteiten v.d. Lugt. Ned. Geref. Kerk (Salvatori) 10 ds. Waagmeester, 5 dienst. Chr. Geref. Kerk 10 en 4.30 ds. v. Dijken. Geref. Gem 9.30 (ha) en 4 ds. Den Boer, 22 febr. 7.30 ds. Den Boer. Evangeliegemeente (Heereweg 52a) 9.45 hr. J. Spaargaren Rk Kerk: Agathakerk zat. 7, zo. 10 en 11.30; Poelpolder zat. 7, zo. 10.30; Mariakerk zat. 7, zo. 9 en 10.15; Engelbew zat. 7. zo. 10.30. NIEUWKOOP Herv. Gem. 9.30 ds. Wegerif. 6.30 ds. Frederikze. Woerden. Geref Kerk 9.30 ds. v.d. Weg. Chr. Geref. Kerk 9.30 en 6.30 ds. v. Beek. Veenendaal. Remonstr. Gem. 10 ds. Friederich, jeugddienst. Evang. gem. (ver.gebouw 'De Rank', Regthuysplein) 12 nam. Rk Kerk zat. 7. zo. 9 en 10.45 NIEUWVEENr Herv. Gem. 9.30 ds. De Graaff, 6.30 ds. v. Driel. Geref. Kerk 9.30 mevr. ds. v.d. Kooi-Dijkstra, ha, 7 ds. Baane, ha. Rk Kerk zat. 7, zo. 9 en 11. NIEUW-VENNEP: Herv Gem. 9.30 ds. Ten Voorde, 7 ds. Stam, Ter Aar. Geref. Kerk 9.30 en 4.30 ds. Rang. Chr. Geref. Kerk 9.30 en 4.30 kand. J. Huisman. Rk Kerk zat. 7, zo. 10. NOORDEN: Herv. Gem. 9.30 en 7 ds. Geuze Geref. Kerk (W. Verlaat) 10 ds. Hiensch, Ba- rendrecht, 7 hr. M. Schreuder NOORDWIJK. Herv. Gem. Grote of St. Jer- oensk. (Binnen) 10 ds. Hemstede. Leider dorp, ha, 5 ds. W. Dekker, R.dam; Hoofdstr. (Zee) 10 en 5 ds. Ruitenburg, ha: De Rank (Golfbaan) 10 ds. Vroegindeweij, Katwijk aan Zee. Geref. Kerk Buurtkerk (Hoofdstr10 ds. Kuiper, ha; Vinkenl. (Binnen) 10 ds. Ver schoor, Rijnsburg. 7 ds. Slofstra. Kapel W. v.d Bergh-stichting 11 ds. Slofstra. 'Sole Mio' 9 ds. D. Keuning. Rk Kerk Zee zat. 7. zo. 10.30; Binnen zat. 7. zo. 9.30 en 11 NOORDWIJKERHOUT Dorpsk. 10 ds. Joh. Sierat, L dorp; De ZHk 10 ds v.d Mei). Rk Kerk Victork. zat. 7, zo. 9 en 11Jozefk. zat. 7. zo. 9 en 10.30; De Zilk zat. 7, zo. 10.30. OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene of Will- ..kerk 10 ds. Kooman en pastor Koster, oe- cum. dienst van Schrift en Tafel; PauluskerK, van de humanistische gv. En dan kom je op die 20 procent, die ik al eerder noemde". Wat Dik Jagersma de kerken erg kwalijk neemt is dat ze steeds aan stuurden op uitstel van beslissin gen. „Het lijkt er verdacht veel op dat het CIO maar op ëén ding uit was: handhaven van de status quo. Eerst onder het mom dat er geen verandering in de verdeelsleutel mocht komen voordat er overeen stemming was over de principiële kant van de zaak. Maar ook over tussentijdse veranderingen werd steeds een veto uitgesproken". En in dat beleid van 'pappen en nat houden' werden de kerken trouw gevolgd door de achtereen volgende ministers en staatssecre tarissen. Eerst voerde de regering het argument aan dat kerken en Humanistisch Verbond het onder ling maar eens moesten zien te worden. Toen de humanisten, getergd door de houding van het CIO, bij premier Lubbers zelf aanklopten, nam de regering het kerkelijk standpunt over dat de to tale verhouding kerk-staat eerst bestudeerd moest worden. De commissie Hirsch Ballin, die de regering vervolgens zou advise ren, bracht in december 1986 een tussentijds rapport uit over de geestelijke zorg in de krijgsmacht. Daarin werd de regering geadvi seerd bij de verdeling van posten naar de behoefte van de militairen te kijken. Staatssecretaris Van Houwelin- gen ging daar niet op in en gaf de humanisten begin vorig jaar een doekje voor het bloeden door het aantal raadslieden te verhogen tot 31. Pas nadat de commissie Hirsch Ballin in maart vorig jaar haar eind rapport had uitgebracht, ging de regering door de bocht. In septem ber vorig jaar werd bekendge maakt dat er een nieuwe verdeel sleutel komt, gebaseerd op de voorkeur van militairen. Dat het al met al zo'n twintig jaar heeft geduurd voordat de kwestie 10 ds. Da Costa; Gemeenlecentrum (Lijtw.) 10.30 ds. C. Schlingemann, Den Haag, 7 dr. J. A. Montsma. Geref. Kerk 10 ds. Plomp. Ge ref Kerk Vrijg. (aula Dr. Schilderschool) 9.30 en 4.30 ds. Verkade, Leusden. Ned Geref Kerk (Gem.centrum) 8.45 ds. A v.d. Heuvel, Almkerk, 4 ds. M. Janssens. Van Wijcker- slooth 4 nam. hr. G. Schwencke. Endegeest 10 pater Boshouwers. Volle-evangeliegem, (Gem.centrum) 4 Rk Kerk Will.kerk zat. 7. zo. 9 en 10.30. OUDE EN NIEUWE WETERING: Herv. Gem. 9 30 ds. Zijl. Geref. K. 9.30 ds. v. "t Hof, Voor hout, 5 ds. Hemstede. Leiderdorp. Remonstr. Gem. 10 prof. dr Adriaanse. Den Haag. Rk Kerk zat. 7, zo. 10 en 11.30. ROELOFARENDSVEEN Rk Kerk Mar. Pres. zat. 7. zo. 10.30; Petrus-B. zat. 7. zo. 9.30 en 11.30. RIJNSATERWOUDE Herv Gem 9 30 en 7 ds. v.d. Hoeven. Chr. Geref K 9 30 lees dienst, 2 ds. Boiten, Schiedam. RIJNSBURG' Herv. Gem. Laurenliuskerk 9.30 ds. Smaling, 5 ds v. Niel; Befhelkerk 9.30 ds. Wagter. Geref. Kerk Petrakerk 9.30 ds. Terpstra, 5 ds Ribbennk; Immanuelkerk 9 ds. Snel, 10.30 ds. Ribbennk, 5 ds. Cziria; Ma ranathakerk 9.30 ds. Cziria, 5 ds. Terpstra. Geref. Kerk Vrijg. 10 en 5.15 ds. v. Nieuw koop. Wezep. Chr Geref K. 9.30 en 5 ds. v. Sorge. Evang. Chnstengem. (aula mavo) 10 evang. H. Mosterd. Zoetermeer Rk Kerk zo. 10.30. SASSENHEIM Herv Gem. 9 en 10.30 hr. J. W. Hoffenaar. 7 ds. Vollebregt. Geref. Kerk 10 ds. C. J de Jong, Voorhout. Chr. Geref. K. 10 en 5 ds Hogenbirk. Ned. Prot. Bond (Jul.laan 17) 10.30 dr. Verheus. Haarlem. Rk Kerk zat 7. zo. 9.30 en 11 TER AAR Herv Gem. 9 30 ds. Teygeler, Zeist, 6.30 ds Ten Voorde. N.-Vennep. Geref. Kerk 9.30 dr. Wigmans, Alphen, 6.30 ds. Den Heeten, Hoofddorp. Rk Kerk Aardam zat. 7, zo. 9 en 12, kerk Langeraar zat. 7, zo. 9.30 en 11.30. VALKENBURG: Herv. Gem. 10 prof. dr. v.d. tot een oplossing kwam. is een on verkwikkelijke gang van zaken, vindt Dik Jagersma. „Vooral wan neer je bedenkt dat de gezondheid van de humanistische raadslieden op het spel stond. Zo correct als de humanisten zich steeds opstelden, zo bot was het CIO in deze zaak". En hij voegt eraan toe: „Er zullen wel mensen zijn die vinden dat ik bezig ben mijn eigen nest te bevui len, maar ik heb er echt moeite voor gedaan om een zo eerlijk mo gelijk beeld te krijgen". Kritisch Door zijn eigen ervaringen in dienst en het onderzoek voor zijn doctoraalscriptie heeft Jagersma de indruk gekregen dat de confes sionele geestelijke verzorgers in veel gevallen te weinig kritisch te genover de krijgsmacht staan. „Het uitgangspunt dient te zijn dat de gv er voor de militair is, maar in de praktijk lijkt het er vaak op dat de gv'er voor het militaire apparaat is. Het duidelijkste bewijè daarvoor is de pertinente weige ring van de kerken om de behoefte van de soldaten als criterium te hanteren bij de discussie over de verdeelsleutel". Met de mond wordt dikwijls be leden dat legerpredikanten en aal moezeniers kritisch-loyaal willen zijn, maar Jagersma heeft gevallen meegemaakt waarin de geestelijke verzorgers niet de kant van de mili tairen, maar van het apparaat ko- In zijn studie was dit onderwerp een zijspoor, maar omdat het hem als WDM-bestuurder erg heeft ge raakt, wijdt hij er wel enkele passa ges aan. Met name in de tijd dat het Nederlandse leger een vredesmis sie in Libanon vervulde is het Ja gersma gebleken dat de confessio nele geestelijke verzorgers terug vielen in rol van 'moreelofficie- ren', die het belang van het appa raat dienden, terwijl de humanisti sche raadslieden een kritische plaats bleven innemen tegenover de legerleiding. Beek, 6.30 dr. Vermeulen. Geref. Kerk 10 ds. De Raadt, Assen, jeugddienst, 6.30 ds. Bras, Sassenheim. Geref. K. Vrijg. 9.30 leesdienst, 5.30 ds. Heida. VOORHOUT Herv./Geref. Kerkgemeen schap 10 ds. Biewinga, S.heim. Rk Kerk zat. 7. zo. 9.30 en 11 VOORSCHOTEN: Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds. Blanken, 3 bevestiging en intrede ds. J C Schaap; De Ontmoeting (Noordhofland) 10 ds. De Zeeuw. Herv evang. op geref. grond slag (kerkgeb. 'Rehoboth', A. van Leeuwen hoekkade) 9.30 en 4.30 ds. G. H. v. Kooten. Hulp en Heil-kerk ('Schakenbos'. Leidschen- dam) 10 ds. Honig. Geref. Kerk 10 ds. De Zwart. Geref. K. Vrijg. (Bachlaan) 10 ds. A. S v.d. Lugt, 5 kand. J. Janssen. Aula-basisge- meenschap Voorschoten (in Ds. Fortgens- school) 10 30 gespreksdienst. Rk Kerk Laur- kerk zat. 7, zo. 11.30; M. Godskerk. zat 7, zo. 10. Kerk van Engeland (British school in The Netherlands, J. v. Hooflaan 3) 10.15 angli- WARMOND: Herv. Gem. 10 ds. Muis. Rk Kerk zat. 7, zo. 9 en 11 WASSENAAR Herv. Gem. Dorpsk. 10 ds. Steenstra, 4.30 ds. Hovius. Katwijk aan Zee; Kievietk. ('Samen op weg') 10 ds. Janse de Jonge; Messiask. 10 ds. Hartzheim, ha. Dorpscentrum 9.30 kand. v. Dis. Geref. Kerk Zijllaan 10 en 7 ds. v.d. Woude, ha. Ned. Prot Bond (Kerkdam) 10.30 ds. Fockema An- WOUBRUGGE Herv. Gem. 9.30 en 6 30 ds. v. 1 Ho». Geref. Kerk 9.30 hr L Broek. O.geest. 6.30 ds. Los, Pijnacker Ned Prot Bond (De Wijk. Schoolstr. 20) 10 30 ds R Thieme, Boskoop Rk Kerk zat. 7, zo. 10 ZEVENHOVEN Herv Gem. 9.30 kand. J. de Haan. Geref. Kerk 9.30 hr. M. Schreuder, 7 ds. Cziria, Rijnsburg. ZOETERWOUDE Herv. Gem. 10 ds. Woft- haus. Rk Kerk St. Jan zat. 7.30, zo. 9 30; Chr. Dienaark. zo. 10 gezinsviering; Meerburgkerk H. Rijndijk zat. 7, zo. 10 en 11,30.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 15