9 Suriname in feite
weer een kolonie9
'7
Gejuich vakbeweging komt te vroeg
Onderzoeker Femandes Mendes: afhankelijkheid neemt toe
I
V8.D en Sony houden
je computer gezond.
Bisschoppen nietin voor landelijke katholiekendag9
WOENSDAG 15 FEBRUARI 1989
LEIDEN - Suriname is in de
verhouding tot de voormali
ge koloniale macht Neder
land terug bij af. Was het bij
de onafhankelijkheid in
1975 de bedoeling dat Ne
derland de handen zou af-
trèkken van Suriname, de
afgelopen dertien jaar zijn
de ontwikkelingen juist de
andere richting opgegaan.
Nederlandse politici be
moeien zich meer dan ooit
met Surinaamse zaken. Op
het punt van financiën, on
derwijs en voedselhulp is
Suriname in hoge mate af
hankelijk van Nederland.
De nieuwe kolonisatie is
een feit.
door Bert Paauw
De constatering is van mr. H.K.
Femandes Mendes, die gisteren
aan de Leidse universiteit promo
veerde op zijn proefschrift 'Onaf
hankelijkheid en parlementaire
stelsel in Suriname'. Volgens Fer-
nandes Mendes bestond er in de ja
ren vijftig, zestig en zeventig juist
grote terughoudendheid in poli
tiek Den Haag om zich te mengen
in wat werd genoemd 'interne Suri
naamse aangelegenheden', maar
van die houding valt niet veel meer
te bespeuren.
"Nederlandse politici stellen te
genwoordig onbeschroomd alle
ontwikkelingen in Suriname aan
de kaak. Neem bijvoorbeeld de Su
rinaamse grondwet van 1987. Die is
uitvoerig in het parlement in Den
Haag besproken. De hervatting
van de ontwikkelingshulp werd
zelfs gekoppeld aan eisen ten aan
zien van die grondwet. Dat was ten
tijde van de onafhankelijkheids
verklaring in 1975 wel anders. Toen
kwamen er, met name uit kringen
van de Surinaamse oppositie, ver
zoeken aan Nederland om zich be
zig te houden met de grondwet.
Dat werd destijds geweigerd. Men
vond het een interne Surinaamse
aangelegenheid".
Over de hele gang van zaken
rond de onafhankelijkheidsverkla
ring op 25 november 1975 maakt
Femandes Mendes trouwens ui-
terst kritische kanttekeningen. Die
onafhankelijkheid kwam op een
voor Suriname bijzonder onge
schikt moment en is te gehaast
doorgedrukt. De politieke polarisa
tie vierde in 1975 hoogtij in Surina
me terwijl er ook sprake was van
een economische neergang.
Voorwaarden
Femandes Mendes zegt dat de om
standigheden rond 1960 eigenlijk
veel gunstiger waren voor onafhan
kelijkheid, maar dat de Nederland
se regering dat toen op tactische
wijze heeft gedwarsboomd. "In te
genstelling tot 1975 bestond er in
1960 overeenstemming bij de Suri
naamse politieke partijen over de
wenselijkheid van onafhankelijk
heid. Zowel de creoolse NPS (Na
tionale Partij Suriname) als de hin-
doestaanse VHP (Vooruitstreven
de Hervormings Partij) streefden
daarnaar. De VHP stelde alleen
twee stringente voorwaarden. De
banden met het Huis van Oranje
moesten behouden blijven en er
moest met het oog op de defensie
een soort Gemenebest-constructie
komen".
"De Nederlandse regering, die in
die tijd juist te maken had met de
kwestie-Nieuw Guinea, voelde ei
genlijk niets voor Surinaamse on
afhankelijkheid. Het afstoten van
overzeese gebiedsdelen lag in die
periode nogal gevoelig in Neder
land. Op aanraden van de toenma
lige gouverneur werd daarom han
dig ingespeeld op de verschillende
standpunten van NPS en VHP. De
voorwaarden van de VHP werden
afgewezen. Suriname moest een
keuze maken tussen 'alles of niets',
met andere woorden: Suriname
moest volledig onafhankelijk wor
den of zich blijven scharen binnen
het Koninkrijksstatuut. Die tactiek
werkte. De samenwerking tussen
NPS en VHP spatte uit elkaar, de
situatie bleef voorlopig bij het ou
de".
Andere redenen die Femandes
Mendes noemt ter staving van zijn
bewering dat Suriname beter in
1960 dan in 1975 onafhankelijk had
kunnen worden zijn de toenmalige
verschillen op sociaal-economisch
en staatkundig gebied. "In het be
gin van de jaren zestig stond de Su
rinaamse economie er betrekkelijk
goed voor. Bauxietexporten, een
grote aluinaardefabriek en het
enorme Professor Blommensteyn-
stuwmeer zorgden voor veel werk
gelegenheid en een zekere wel
stand. In 1975 waren de economi
sche perspectieven aanmerkelijk
slechter".
"Op staatkundig gebied had Su
riname rond 1960 een duidelijke
voorsprong op andere landen in
het Caribisch gebied. In 1948 wa
ren er al verkiezingen in Suriname
geweest en door interim-regelin
gen met Nederland was er sinds
dien al sprake van intern zelfbe
stuur. Landen als Trinidad, Jamai
ca, Barbados en Guyana volgden
pas zo'n tien jaar later".
Femandes Mendes: "Alles bij
een genomen was Suriname in
1960 rijp voor zelfstandigheid.
Toen dat niet doorging trad er
staatkundig een stagnatie op".
Polarisatie
Tot 1969 werd het streven naar on
afhankelijkheid min of meer be
vroren. Daarna trad er een duidelij
ke polarisatie op. De voor- en te
genstanders van onafhankelijk
heid vlogen elkaar steeds nadruk
kelijker in de haren en toen na de
verkiezingen van december '73 de
voorstanders van onafhankelijk
heid voor het eerst de overhand in
het parlement kregen was losma
king van de statutaire band met
Nederland niet meer tegen te hou
den. De VHP bleef buiten de rege
ring en de het kabinet-Arron prikte
als onafhankelijkheidsdatum 25
november 1975.
Femandes Mendes:"Het kwam
Nederland wel goed uit. In politiek
Den Haag was inmiddels ook de
stemming omgeslagen en bestond
een voorkeur voor verbreking van
de statutaire banden. Hoewel de
periode van twee jaar om toe te
werken naar de onafhankelijkheid
veel te kort was wilde het toenmali
ge kabinet-Den Uyl per se vasthou
den aan de datum van 25 november
1975. En dat terwijl de situatie in
Suriname op'dat moment bar en
boos was. Het kabinet-Arron was
z'n parlementaire meerderheid
kwijtgeraakt, het parlement verga
derde door boycotacties al maan
den niet meer en het geweld in het
land nam steeds ernstiger vormen
aan.- Veel Surinamers namen de
wijk naar Nederland".
"Wat Nederland valt te verwijten
is dat men niet heeft gezorgd voor
een verantwoorde dekolonisatie.
De Nederlandse regering had kun
nen weigeren onder de toenmalige
omstandigheden mee te doen. Dan
had Suriname eenzijdig de onaf
hankelijkheid kunnen uitroepen,
maar ik denk niet dat dat zou zijn
gebeurd. De gevolgen zouden im
mers verstrekkend zijn geweest: de
ontwikkelingsrelatie zou zijn ver
broken, er zou geen leger op poten
zijn gezet en men zou een groot
deel van de eigen bevolking, de
hindoestanen, tegen zich in het
harnas hebben gejaagd".
H.K.Femandes Mendes: "Het gegeven dat Bouterse t
neel is verdwenen is een lichtpunt".
Vluchtpsychose
Volgens Femandes Mendes had
Nederland, met respectering van
de onafhankelijkheidswens, op
een langere overgangsperiode (van
zo'n 5 jaar) moeten aandringen en
zich meer moeten bezighouden
met een geleidelijke, ordelijke
overdracht. Dan was er naar zijn
mening ook niet zo'n vluchtpsy
chose onder Surinamers ontstaan.
"In de jaren zeventig zijn er heel
veel mensen, vooral degenen die
werkzaam waren in kaderfuncties,
weggetrokken. Zoiets is dodelijk
voor een land. De opbouw en de na
tionale bewustwording komen dan
niet van de grond. De onafhanke
lijkheid is dus onder een heel
slecht gesternte begonnen. En ei
genlijk is het daarna niet meer
goed gekomen. Het
parlementaire democratie zakte
snel weg. Parlementaire spelregels
werden niet nageleefd. De regering
beantwoordde geen vragen meer
van de oppositie, de oppositie
pleegde obstructie door Vergade
ringen te boycotten. Het ene na het
andere incident deed zich voor. De
politie moest er soms aan te pas ko
men om al te luidruchtige politici
uit de vergaderzaal te verwijderen
terwijl één van de parlementariërs
zelfs overging tot een hongersta
king".
Het leidde uiteindelijk tot de
staatsgreep van Bouterse. De maal
stroom van gebeurtenissen die
daarop volgde bracht heel wat poli
tieke en journalistieke bemoeienis
vanuit Nederland teweeg. Feman
des Mendes: "Suriname heeft zich
zelf in de situatie gebracht dat het
door de Nederlandse pers en politi
ci wederom kan worden be
schouwd als een soort wilde ach
tertuin. De politici in Den Haag we
gen de ontwikkelingen in Surina
me als op een goudschaal en dicte
ren met de hand op de knip welke
wind er in Suriname moet gaan
waaien. Ik stel het als feit vast, ik
vel er verder geen oordeel over. Ik
besef dat de financiële druk van
Nederland op het regime van Bou
terse van belang is geweest bij het
herkrijgen van een democratische
bestuursvorm in Suriname".
Die bestuursvorm - een presi
dent als staatshoofd en een na ver
kiezingen geformeerde meerder
heidsregering - moet naar de me
ning van Femandes Mendes wel
worden versterkt om niet te verval
len in de chaotische toestanden
Vlak voor en na de onafhankelijk
heid. Hij doet in zijn proefschrift
een aantal suggesties voor bijscha
ving van het parlementaire stelsel
(o.m. invoeren kiesdrempel om
wippositie kleine partijen te voor
komen; het verbinden van bepaal
de procedures aan indiening en be
handeling van een motie van wan
trouwen).
Weinig opwekkende woorden
laat Femandes Mendes horen over
de situatie waarin Suriname zich
op het ogenblik bevindt. "De de
sastreuze ünanciële positie en het
gebrek aan voedsel en medicijnen
spreken voor zich. Maar er zijn ge
lukkig ook lichtpunten. Het gege
ven dat Bouterse van het politieke
toneel is verdwenen is er één van,
wat niemand de ogen mag doen
sluiten voor de grote problemen
die er nog altijd zijn".
ADVERTENTIE
De vakbeweging is terug. Althans
zo lijkt het als de cao-onderhande
lingen van de afgelopen weken in
ogenschouw worden genomen. In
het vrachtvervoer en bij Hoog
ovens gingen de werkgevers vorige
week door de knieën. En in de
bouw en de grafische sector heb
ben de bonden laten weten pal ach
ter hun eisen te blijven staan. Na'
zeven zeer magere jaren, waarin er
voor de bonden weinig eer te beha-
door
Nicole Lucas
len was, begint de vakbeweging
langzaam uit het dal omhoog te
klimmen.
De machtsverhouding tussen
werkgevers en werknemers komt
weer wat meer in balans, nadat de
ze vanaf het begin van de jaren
tachtig vér in de richting van de on
dernemers was doorgeslagen. De
vakbonden hadden geen antwoord
op de crisis en konden hun leden
niet vrijwaren van ontslag en inko
mensachteruitgang.
Met een beroep op de concurren
tiepositie slaagden de werkgevers
er voortdurend in de bonden de
mond te snoeren. Die lukte het bo
vendien niet op één lijn te komen
wat betreft het te voeren beleid.
Verdeeldheid en ruzies kenmerk
ten met name de Industriebond
FNV. die zich mede daardoor zag
'gestraft' met een sterk teruglo
pend ledenaantal.
Steeds vaker werd in werkge
verskringen openlijk het bestaans
recht van de vakbeweging in twij-
i: m
$"-■ "F L JÜ «itiffiSK m,
Vfa. JÊmxffk 1
Bouwvakkers eisen, in navolging van hun collega's bij Hoogovens en het
wegvervoereen goede cao. Is de vakbeweging uit het dal? (foto and
fel getrokken. 'Decentralisatie van
de arbeidsverhoudingen' werd de
nieuwe slogan. Daarmee werd ge
doeld op een situatie waarbij niet
meer per bedrijfstak met de bon
den over de arbeidsvoorwaarden
zou worden onderhandeld, maar
per bedrijf met de ondernemings
raden.
Inmiddels lijkt de situatie dras
tisch gewijzigd. Zo slaagden de
bonden er vorige week in voor de
70.000 werknemers in het weg
transport een loonsverhoging in de
wacht te slepen van 2,5 procent en -
eindelijk- de al veel langer bepleit
te toeslag voor onregelmatig werk.
Opmerkelijk was bovendien dat
niet de bonden, maar juist de on
dernemers sterk verdeeld waren.
Werkgevers-onderhandelaar H.
Bergmans kreeg van het meer ver
lichte deel van zijn achterban felle
kritiek voor de wijze waarop hij het
overleg voerde. Directeur Douma
van het transportbedrijf Holwerda
uit Drachten eiste zelfs zijn aftre
den en noemde het optreden van
Bergmans een achterlijke asociale
vertoning. "We leven niet meer in
de veertiende eeuw en je kunt men
sen niet behandelen zoals hij doet".
Bergmans moest uiteindelijk
bakzeil halen en in ieder gedeelte
lijk terugkomen op zijn uitgangs
punt dat hij zelf onlangs samenvat
te als: "We hebben het wel, maar
we-geven het niet".
De vrij royale cao in het wegver
voer zal ongetwijfeld navolging
vinden. Ook bouwvakkers en grafi
ci staan klaar om hun deel op te ei-
n de gestegen bedrijfs
winsten. Het lijkt niet waarschijn
lijk dat, ondanks alle verbale ge
weld, de werkgevers erg lang
dwars blijven liggen, zeker niet op
het puur materiële vlak. Want in
beide sectoren gaat het goed. Hier
en daar dreigt zelfs al weer een te
kort aan geschoolde krachten,
waardoor de noodzaak om te zor
gen voor aantrekkelijke belonin
gen groeit.
Elan
Bij het nieuwe elan van de vakbe
weging passen echter een paar
kanttekeningen. De successen die
de afgelopen weken op deelterrei
nen zijn gehaald, mogen het zicht
op de totale gang van zaken niet
vertroebelen. En die is voor de bon
den minder positief. Weliswaar
groeit hun ledental, maar dat gaat
minder hard dan de toename van
de beroepsbevolking. Slechts 29
procent van de werkenden is geor
ganiseerd en dat is nog altijd veel
minder dan in veel van de ons om
ringende landen.
De groei concentreert zich bo
vendien in die sectoren waar de
bonden van oudsher al sterk verte
genwoordigd zijn, zoals de bouw,
de grafische sector en een deel van
de overheid. Bij de banken en het
verzekeringswezen is de organisa
tiegraad nog altijd laag, zeker bij
het hooggeschoolde personeel.
Terwijl de FNV het onder meer in
de Nota 'FNV-2000' dringend
noodzakelijk noemt juist onder de
ze werknemers nieuwe leden te
werven, weten de bonden nog al
tijd niet hoe de jonge academici te
paaien. Veel verder dan de slogan
dat "deze mensen nu wel dénken
dat ze zonder een vakbond kun
nen, maar zich daar daarin ernstig
vergissen", is men althans nog niet
gekomen.
Ook het organiseren van mensen
aan de 'onderkant' van de arbeids
markt blijft een probleem. Het aan
tal afroepcontractanten en deel
tijdwerkers neemt toe, maar de
vakbeweging weet met hen nog
steeds geen raad. Weinig hoopge
vend is bijvoorbeeld ook de situa
tie in de ziekenhuizen, waar van de
200.000 werknemers niet meer dan
10 procent is georganiseerd.
Prof. dr. Wil Albeda, oud-minis
ter van sociale zaken, voorzag in
een interview in de Volkskrant van
afgelopen zaterdag de ontwikke
ling als volgt: "Er ontstaat een situ
atie waarbij vakverengingen zich
verschansen in bedrijfstakken die
in de luwte opereren. Vluchtplaat-
sen voor vakbonden, waar het
makkelijk triomfen vieren is. An
derzijds krijgen de bonden geen
poot aan de grond in de meer dyna
mische, kennisintensieve sectoren.
De vakbeweging heeft een slechte
uitgangspositie in bedrijfstakken
met een hoge toekomstwaarde".
Somber
Zó somber hoeft de situatie niet te
zijn, maar enige terughoudendheid
over de 'wederopstanding' van de
vakbeweging is op zijn plaats. Het
volgend jaar, 1990, kan weieens
van doorslaggevende betekenis
Bij aankoop van 2 doosjes Sony diskettes
gratis viruskiller. vJl
'3V5MF2HD2X
10stuks 230-
y/2 MF 2 DD
x 10 stuks 99-
51/4 M2D
2.x 10 stuks
VROOMS DREESM ANN
zijn voor de sociaal-economische
verhoudingen in de jaren negentig.
Dan komen eën aantal 'trendset
tende' cao's (grootmetaal, Philips,
Akzo) aan de orde. Bovendien vin
den dan verkiezingen plaats voor
de Tweede Kamer.
De uitslag daarvan is ook voor de
vakbeweging van groot belang.
Want cao-coördinator Jacob Dra-
ij er van de FNV mocht onlangs dan
wel heel stoer roepen dat de vakbe
weging het ook wel alléén af kan,
enige steun uit Den Haag is zeer ge
wenst. Dat geldt onder meer bij het
terugdringen van minder eewenstp
flexibilisering en ver
betering van de arbeidsvoorwaar
den, al dan niet gepaard aan scho-
lings- en banenplannen.
Op dat punt hebben de bonden
tegenover de werkgevers tot nu toe
vrijwel steeds het onderspit moe
ten delven. En het lijkt voor de
hand li'ggend dat als de werkne
mers op dat punt bot blijven van
gen, ze uiteindelijk al hun kaarten
zullen zetten op loonsstijgingen die
veel verder gaan dan wat tot nu toe
is geëist en gekregen. En dat is
vanuit economisch en sociaal oog
punt ongewenst.
De rk bisschoppen van Ne
derland voelen op het ogenblik
niets voor een nationale 'katho
liekendag'. Zij achten het huidi
ge klimaat in de kerkprovincie
daarvoor ongeschikt. De stich
ting Bevordering Contact
Rooms-Katholieken had de bis
schoppen voorgesteld samen
een landelijke katholiekendag te
organiseren. "De ervaring leert
dat regionale of dekenale dagen
vruchtbaarder kunnen zijn en
minder polariserend werken",
antwoorden de bisschoppen.
Het Contact Rooms-Katholie-
ken stelde de bisschoppen voor,
de verantwoordelijkheid voor
zijn landelijke dagen over te ne
men. De jaarlijkse bijeenkomst,
die vorig jaar ruim 5000 belang
stellenden trok, gaat de krachten
van het bestuur langzamerhand
te boven, zei een woordvoerder.
De organisatie werd opgericht in
1986, nadat de paus bij zijn be
zoek aan Nederland de rk gelovi
gen had opgeroepen tot nauwe
verbondenheid met elkaar en
met de bisschoppen.
Door deze verantwoordelijk
heid op zich te nemen zouden de
bisschoppen in feite de tweede
ling in rk Nederland bekrachti
gen, zo verduidelijkte H. Heruer
van de rk persdienst Rotterdam
het bisschoppelijk standpunt. Ie
dereen zou zo'n officiële katho
liekendag zien als een alternatief
voor de jaarlijkse manifestatie
van de Acht Mei-beweging, die
meer dan 10.000 mensen trekt.
Secretaris dr. C. L. Menting
van de stichting Contact Rooms-
Katholieken toonde zich niet te
leurgesteld over het besluit van
de bisschoppen. "Wij willen de
bisschoppen niet voor de voeten
lopen. We hebben alleen hun be
langstelling voor zo'n landelijke
dag willen peilen. Die interesse
is er dus niet".
De rk bisschoppen kunnen
zich verenigen met de statuten
van de nieuwe Missieraad, die als
kerkelijke instelling is erkend. In
de nieuwe raad is alleen plaats
voor kerkelijk goedgekeurde or
ganisaties. Gisteren hadden de
bisschoppen hun tweemaande
lijkse vergadering in Amersfoort
en daar keurden zij de statuten
goed. evenals de nieuwe statuten
van de KRO.
Naast de Missieraad, die wordt
geleid door de voorzitter van de
bisschpppelijke instantie voor
missie en ontwikkeling (nu bis
schop Bomers van Haarlem),
komt er een stichting voor onder
meer de rechtspositie van de me
dewerkers van de raad.
De KRO moet op grond van de
Mediawet per 1 januari 1990 van
een stichting een vereniging
worden. In de nieuwe statuten,
die ook de goedkeuring van de
bisschoppen kregen, worden de
zeven contactgroepen (één per
bisdom) tot afdeling verheven.
Deze afdelingen stellen de leden
raad samen. De bisschoppen
kunnen niet direct invloed uitoe
fenen op het KRO-bestuur. Zij
moeten wel wijziging van de sta
tuten goedkeuren. Ook heeft een
bisschoppelijk adviseur zonder
stemrecht zitting in het bestuur.
- Vóór het eind van dit jaar
verschijnt van de rk bisschoppen
een brief over de taken en be
voegdheden van elke gelovige in
de kerk. Daarin zal ook aandacht
worden besteed aan de positie
van pastorale werkers en werk
sters en diakens. Dat werd giste
ren in Amersfoort meegedeeld
na de tweemaandelijkse verga
dering van de bisschoppen. -
Eind vorige maand publiceer
de de paus het slotdocument van
de bisschoppensynode van okto
ber 1987 in Rome over de roeping
en zending van de leek. In hun
brief willen de bisschoppen dit
stuk toepassen op de Nederland
se situatie.
Telegram
In een telegram aan president
Botha van Zuidafrika zeggen de
Nederlandse hervormde en gere-,
formeerde kerkbesturen ge
schokt te zijn door de situatie
van honderden gevangenen "die
zonder aanklacht of proces wor
den vastgehouden". De kerken
zijn gealarmeerd omdat vele ge
vangenen hebben besloten in
hongerstaking te gaan en een
kerkleider als ds. Allan Boesak
zich bij de hongerstakers heeft
aangesloten.
De kerken doen een dringend
beroep op de Zuidafrikaanse re
gering om recht te doen. "De re
gering kan eraan meewerken dat
gevangenen worden vrijgelaten
of dat hun zaak eindelijk wordt
behandeld". De kerkbesturen
hebben de predikanten en kerke
raden van hun solidariteit met de
hongerstakende gevangenen op
de hoogte gesteld.
Overleden. De Indonesische
predikant Lukito Handojo uit
Djakarta is op 56-jarige leeftijd
overleden, zo heeft de Neder
landse Hervormde Kerk meege
deeld.
Ds. Handojo was ook in ons
land algemeen bekend doordat
hij de eerste buitenlandse predi
kant was die namens zijn kerk
voor zending in Nederland werd
afgestaan. Van 1974 tot 1981
werkte hij hier. Hij woonde in
Maassluis, maar vervulde naast
zijn werk daar spreek- en preek
beurten in heel het land. Voor en
na zijn verblijf in Nederland was
ds. Handojo voorzitter van de sy
node van de Indonesisch Chris
telijke Kerk in West-Java.
Hervormde Kerk: beroepen
te Bodegraven A. de Reuver
Delft, die bedankte voor Barne-
veld; bedankt voor Poortugaal C.
Meijer Spaarnwoude-Spaarn-
dam.
Gereformeerde Kerken: be
roepen te Gramsbergen, te Her
wijnen en te Katwijk aan Zee G.
J. Mink Arnemuiden, te Middel
burg (voor deelwerk) kandidaat
P. J. Rebel Amstelveen, te Sint
Annaparochie R. A. de Jong en
mevrouw A. E. de Jong-Wierse-
ma Drachtster Compagnie (bei
den voor deelwerk).
Gereformeerde Gemeenten:
bedankt voor St. Catharines (Ca
nada) J. Kareis Rijssen.
Evangelisch-Lutherse Kerk:
beroepen te Den Helder (voor
deelwerk) kandidaat mevrouw
C. Verwaal-Hübner Amsterdam.
Moker. De uitzending van
Moker (Media-overeleg van Ker
ken in Rijnland en de Bollen
streek) is deze week geheel ge
wijd aan het kerkelijk leven in
Warmond. Morgenavond van 7
uur tot half 8 op FM 105.7 en via
de kabel ook op FM 88.1.
Boete
Bruidsparen die voor hun hu
welijksbevestiging later dan was
afgesproken zich bij de angli
caanse Mariakerk in Shoreham
(Zuid-Engeland) vervoegen, krij
gen voortaan boete. Pastor Mar
tin Sheppard heeft er genoeg
van. Hij moet vaak lang wachten
omdat steeds minder paren zich
houden aan de vastgestelde tijd.
Dat geldt ook voor andere betrok
kenen, zoals de koster en orga
nist. De pastor vindt een boete het
enige middel om een stipt verloop
van de huwelijksbevestiging te
garanderen.
Paren moeten in het vervolg
een waarborg betalen. Komen zij
meer dan vijf minuten te laat bij
de kerk aan, dan krijgen ze dat
bedrag niet terug.
'Gevaar'. De Latijnsameri-
kaanse bisschoppenconferentie
(Celam) ziet de 'Verklaring van
Keulen', waarin 163 Westeurope-
se rk theologen zware kritiek uit
ten op de paus, als een 'gevaar
voor het geloof en de kerkelijke
gemeenschap'. Het bestuur van
de Celam noemt de aanval op de
paus ongegrond, onrechtvaardig
en oneerbiedig. Het betuigt de
opperherder zijn solidariteit, res
pect en trouw.
Vrij. In de Sovjetunie wordt
geen enkele baptist meer om zijn
geloof gevangen gehouden,
meldde 'Missionswerk Friedens-
stimme' in het Westduitse Gum-
mersbach. 'Friedensstimme' is
een organisatie van geëmigreer
de 'Rusland-duitsers', die nauwe
contacten onderhoudt met de
niet-geregistreerde baptisten in
de Sovjetunie.
