Bonn gereserveerd over Lance-raket Onderlinge ruzie bij begin top El Salvador BRD en VS komen niet nader tot elkaar Europarlement bezorgd over toenemend racisme Ds. Boesak sluit zich aan bij hongerstakers Sovjettroepen uit Afghanistan vertrokken Japanse premier weigert vervroegde verkiezingen DINSDAG 14 FEBRUARI 1989 BUITENLAND PAGINA 5 BONN De Westduitse en Amerikaanse regering zijn niet nader tot elkaar gekomen in hun meningsverschil over de vervanging van de 88 in de Bondsrepubliek geplaatste nu cleaire Lance-raketten voor de korte afstand. Kanselier Kohl verklaarde wel dat er ook in de toekomst Amerikaanse kernwapens op Duits grondgebied blijven. STRAATSBURG - Het eri vooral de vreemdelingenhaat in de Europese Gemeenschap bewe gen zich volgens het Europees Par lement in een stijgende lijn. De Ne derlandse Europarlementariër Bram van der Lek (PSP), die hier over gisteravond verslag uitbracht door Link van Bruggen en brede steun kreeg zowel van zijn collega's als van de Europese Com missie, bewees deze opvatting door op de verkiezingssuccessen te wij zen van de Republikeinse Partij in Berlijn, het Vlaamse Blok in België en het Nationale Front in Frank rijk. De leider van het Nationale Front, Le Pen, wond zich bijzonder op over een denigrerende opmer king aan zijn adres van de liberale Europarlementariër Gijs de Vries. "Als ik in uw land net zoveel stem men gekregen had als in Frank rijk", schreeuwde hij, "dan was ik zeker staatshoofd geworden". Van der Lek noemde drie soor ten maatregelen ter bestrijding van racisme en vreemdelingenhaat. In de eerste plaats dienen de lidstaten ervoor te zorgen dat de bestaande anti-discriminatiewetten bekend heid krijgen en dat er een actief vervolgingsbeleid wordt gevoerd. In de tweecle plaats ondersteun de hij de plannen van de Europese Commissie om vooroordelen door middel van het onderwijs en de media te bestrijden. In de derde plaats zal de institu tionele instandhouding van discri minatie moeten worden bestreden. Van der Lek dacht hierbij aan de visumplicht voor reizen binnen de Europese Gemeenschap, aan be perkingen in het uitkeringsrecht door het woonlandbeginsel en aan de zware belemmeringen voor ge zinshereniging. Hij wenste dat de lidstaten naar regelingen als deze kritisch kijken en dat de commissie een bureau in stelt, dat klachten onderzoekt en daarover regelmatig rapporteert. Het zogenaamde ideaal van de multiculturele tolerante en demo cratische samenleving stond de Europese Commissie eveneens voor ogen, aldus de nieuwe Eu ropese commissaris Vasso Papan- dreou. De lidstaten zouden zich op nieuw moeten bezinnen op de zo genaamde Plechtige Verklaring in zake racisme en vreemdelingen haat, die het parlement, de Europe se Commissie en de Raad van Mi nisters al drie jaar geleden hebben afgegeven. Dat viel gisteravond in Bonn op te maken nadat de nieuwe Ameri kaanse minister van buitenlandse zaken, Baker, zijn opwachting had gemaakt bij Kohl. Terwijl Baker conform het Amerikaanse stand punt aandrong op een duidelijk Westduits 'ja' tegen de modernise ring en dit al op de komende NAVO-vergadering verwachtte, herhaalde Kohl zijn standpunt dat er geen haast bij is. door Hans Hoogendijk "Onze positie is dat er pas een be sluit wordt genomen als dat hier in ons land nodig is. Aangezien de Onenigheid tussen Solidariteit en Poolse regering WARSCHAU (AP) - Tussen de verboden Poolse vakvereniging Solidariteit en de regering bestaan diepgaande meningsverschillen, zo hebben vertegenwoordigers van beide partijen laten weten na een vergadering van een werkgroep die een consensus over de oplossing voor de economische problemen moet vinden. De vraag was of de werkgroep als basis voor het overleg een pro gramma van de regering moet overnemen, het zogeheten econo mische consolidatieplan, om de economische crisis aan te pakken. Solidariteit is van mening dat hef uitgeprobeerd, door premier Rakowski opgestelde plan niet meer is dan een 'mooie in tentieverklaring' en te weinig con creet is, zo verklaarde woordvoer der Onyszkiewicz op een perscon ferentie. Lance nog tot minstens 1995 paraat is, valt een dergelijke beslissing niet voor 1991 of 1992". De liberale partijvoorzitter Lambsdorff beves tigde dit standpunt. Dit betekent dat Bonn een besluit uitstelt tot na de belangrijke algemene verkiezin gen van eind 1990. Heel duidelijk onderstreepte de conservatief-liberale coalitie dat er niet hoeft te worden gerekend op een totale verwijdering van alle kernwapens voor de korte afstahd. Kohl: "Ik wil geen derde nuloplos sing. We zullen nooit akkoord gaan met een dergelijke NAVO-koers en ook in het totale NAVO-concept zal iets dergelijks niet staan". Hij nam daarmee ophieuw af stand van zijn partijgenoot en mi nister van defensie Scholz. Deze had nog kort geleden verlangd dat het dit voorjaar verwachte totale NAVO-concept een concrete uit spraak over de modernisering zou bevatten. Opvallend was verder dat minis ter van buitenlandse zaken Gen- scher bij het gesprek tussen Kohl en Baker was. Genscher is vooral in de Amerikaanse media hard aan gevallen over zijn Oost-West-be- leid. Waarnemers in Bonn zien het gezamenlijk optreden van Kohl en Genscher als een demonstratief Westduits gebaar van eensgezind heid.. De regering-Kohl moest wel toe geven dat de Amerikanen inmid dels al werken aan de opvolger van de Lance. De defensiewoordvoer der bevestigde dat de Amerikanen hun oog hebben laten vallen op het lanceerplatform van de conventio nele raketwerper Mlrs als basis voor het nieuwe wapen. Dit sys teem wordt in de Bondsrepubliek Steun kerken voor politieke gevangenen Volgens Bonn gaat het hier c een nationale beslissing, men in kennis heeft gesteld. "Dit nationale besluit betekent geen voorbeslissing voor de hele NAVO", aldus de woordvoerder. De laatste Sovjetmilitairen staan klaar om te vertrekken van het vliegveld van Kabul. (foto ap> TOKYO (GPD) De Japanse pre mier Takeshita heeft gisteren ge weigerd vervroegde verkiezingen uit te schrijven. Daarop was aange- drongen na de forse nederlaag die de regerende Liberale Democrati sche partij (LDP) zondag leed bij een tussentijdse parlemensverkie- zing. De LDP verloor een zetel in de Zuidjapanse stad Fukuoka, die een bolwerk was van de regerende partij. De socialistische tegenkandi daat won met een meerderheid van Panama Duqüe, de presidentskandidaat i de rëgeringsgezinde Colina-( alitie in Panama, wil besprekingen l met de VS om een oplos- drijf hebben aangenomen. Onder r de slechte 200.000 stemmen. De nederlaag van de partij van Takeshita wordt algemeen gezien als het resultaat van het 'Recruit beursschandaal'. Deze bouwonderneming gaf minis ters en hoge partijfunctionarissen voor miljoenen yen aan aandelen, in ruil voor politieke gunsten. Drie ministers, onder wie de ministers van financiën en die van justitie, werden gedwongen om af te tre den, nadat was ontdekt dat zij op de loonlijst stonden van Recruit. Gisteren werden de oud-presi dent directeur vaq Recruit, de di recteur van een dochteronderne ming en twee directeuren van de telecommunicatiebedrijf NTT ge arresteerd in verband met het om koopschandaal. Justitiële autori teiten stellen een onderzoek in op het ministerie van landbouw en van onderwijs of ambtenaren steekpenningen van het bouwbe- KABUL (AP) - Het Rode Leger heeft gisteren een afscheidscere- monie in Kabul gehouden, waarna een vliegtuig met alle Sovjettroe pen op een handjevol na uit de be legerde Afghaanse hoofdstad ver trok. Overste Sardartsjoek zei dat er nog een paar troepen achterbleven voor de vluchten met hulpgoede ren van de Sovjetunie naar Kabul. Maar ook deze eenheid zou mor gen, de datum waarop het voltalli ge Rode Leger volgens de Akkoor den van Genève moet zijn vertrok ken, de hoofdstad hebben verlaten. In Pakistan kwamen intussen de verdeelde Afghaanse verzetsbewe gingen bijeen om te proberen hun meningsverschillen te overbrug gen en een interim-regering in te stellen die de macht in Kabul moet nistische regering van president N^jibullah ten val is gebracht. De Verenigde Naties kregen gis teren nieuwe hoop dat weer kan worden begonnen met de aanvoer van hulpgoederen naar Kabul nu een Zweedse luchtvaartmaat schappij zich in principe bereid heeft verklaard de vluchten uit te Bij de afscheidsceremonie die ten behoeve van 150 buitenlandse journalisten werd gehouden, prees Sardartsjoek 15 jonge paratroe pers, die daarna aan boord gingen van een AN-12 transportvliegtuig en op weg gingen naar Tasjkent in de Sovjetunie. Rond het militaire deel van het vliegveld stonden pantservoertuigen met Sovjet-sol daten opgesteld. Het Russische persburau Tass berichtte intussen vanuit de ooste lijke Afghaanse provincie Nangar- har, die aan Pakistan grenst, dat "1600 mén van het reguliere Pakis taanse leger en 200 miliciens bene vens batterijen lange-afstandsge- schut zijn overgebracht naar de plaats Landi Kotal die aan Afgha nistan grenst". I^ajibullah had za terdag gezegd dat Pakistan, dat aan verschillende Afghaanse verzets beweging onderdak en hulp heeft verleend, zich opmaakte voor een invasie van zijn land. De onderling ruziënde Afghaan se guerrillaleiders hervatten giste ren hun formele beraad in de natio nale Sjura hervat, om te praten over de vorming van een regering die de macht moet overnemen in het land als de communisten uit Kabul zijn verdreven. De Sjura kwam bijeen, onder dreigende ge luiden van sommige groepen dat zij zullen opstappen als radikale moslims opnieuw proberen de bo ventoon te voeren of proberen de door Iran gesteunde groepen van deelname uit te sluiten. sing te vinden houding. De door pogingen van de VS sterke man van Panama, generaal Noriega, te verwijderen. Duque zei dat Panama zelf in staat is over het leger te beslissen, zonder in menging van de Amerikanen. Jamaica De premier Manley, wil nauwe betrekkingen met de VS onderhouden. Hij de functionarissen die smeergel- veroorzaakt den zouden hebben gekregen van Recruit zijn onder meer premier Takeshita zelf, zijn voorganger Na- kasone en de secretaris-generaal van de regerende partij, Abe. Na overleg met de partijleiding zei Takeshita dat hij geen gevolg zal geven aan de oproep voor ver vroegde verkiezingen, maar priori- Jamaica, teit wil geven aan politieke hervor mingen, die onder meer een eind moeten maken aan de financierin- dat gisteren na zijn beëdiging in de gen van politieke partijen, hoofdstad Kingston. Manley was tussen 1972 en 1980 twee keer eer der premier en kreeg toen veel kri tiek van de VS omdat hij contact had met Cuba. Nu waarschuwde hij voor de moeilijkheden die de Jamaicaanse economie staan te wachten na jaren van groei onder zijn voorganger Seaga. WASHINGTON (GPD) - Ex-pre sident Reagan was 'persoonlijk en direct' betrokken bij het verlenen van gunsten aan landen die de Con tra's hielpen in de jaren dat de Amerikaanse regering zelf dat van het Congres niet mocht. Dat blijkt volgens de advocaat van Oliver North, Sullivan, uit ge heime regeringsdocumenten die hij bij het proces tegen North wil gebruiken. Het bewijs van Reagans persoonlijke betrokkenheid noemt hij cruciaal voor zijn verdediging. Het ministerie liet vorige week weten het niet eens te zijn met de manier waarop 300 geheime rege ringsdocumenten tijdens het pro ces tegen North zullen worden ge bruikt. Zowel de verdedigers als Walsh hadden om die documenten gevraagd. Het ministerie van justi tie eiste, dat de documenten met grote voorzichtigheid zouden wor den gebruikt en dat bepaalde docu menten helemaal niet in de open baarheid zouden komen. Advocaat van North: Reagan wist van affaire Zowel rechter Gesell als aankla ger Walsh waren aanvankelijk te gen deze eis gekant, maar zondag avond bereikten medewerkers van Walsh en het ministerie een ak koord: sommige documenten mo gen wel en andere niet bij de rechtszaak worden gebruikt. Sullivans bezwaar is dat de rege ling zal gaan betekenen dat 'vitale informatie over de manier waarop de regering-Reagan landen beloon de voor het geven van steun aan {le Contra's' onder tafel blijft. Bekend is dat de regering-Reagan derde landen vroeg de Contra's te helpen in de jaren dat de regering zelf dat van het Congres niet mocht. Maar onbekend is dat die derde landen daarvoor werden beloond en dat Reagan daarbij persoonlijk was be trokken. Als hij dat niet aan de hand van de documenten mag aantonen, be tekent dat, aldus Sullivan, dat hem niet de gelegenheid wordt geboden om te bewijzen dat North, de cen trale man in het Iran-Contra's- schandaal, destijds in opdracht van zijn superieuren handelde. Sullivan vraagt van Gesell de overeenkomst van de hand te wij zen. Als Gesell dat inderdaad doet, zal het ministerie van justitie uit eindelijk vrijwel zeker verbieden, dat de gewraakte documenten in het proces tegen North worden ge bruikt. Het eindresultaat zou dan zijn, dat de advocaten van North op goede juridische gronden kunnen aanvoeren dat een eerlijk proces te gen hun klant niet mogelijk is. Het ministerie kan North daarmee via een achterdeur gratie verlenen. JOHANNESBURG - De president van de Hervormde Wereldraad van Kerken, dominee Allan Boesak heeft zich gisteren aangesloten bij de 300 politieke gevangenen in Zuidafrika, die nu al drie weken in hongerstaking zijn. De Anglicaan se aartsbisschop van Kaapstad, Desmond Tutu zal vandaag samen met een een aantal andere kerklei ders beslissen of zij het initiatief van Boesak zullen navolgen. Boesak maakte zijn besluit be kend in een open brief aan de mi nister van wet en orde, Adriaan Vlok. Deze is verantwoordelijk de noodtoestandsgevangenen. Boe sak is tot die stap overgegaan, om dat hijzelf in het verleden het slachtoffer is geweest van wille keurige opsluiting door de Zuid- afrikaanse politie. Hij riep ook an dere christenen in Zuidafrika en daarbuiten op om zich bij de hon gerstakers aan te sluiten, totdat hun eisen zijn ingewilligd. Deze ei sen zijn: onmiddellijke invrij heidstelling of berechting. In zijn brief noemt Boesak de hongerstaking een "dramatische protestactie, die dramatische con sequenties kan hebben voor alle in woners in het land, maar vooral voor de gevangenen die eraan deel nemen. Het was voor mij geen makkelijke beslissing. Maar ik weet dat God dit van mij verlangt. Bhutto: rellen over boek van Rushdie uitgelokt ISLAMABAD (GPD) - De Pakis taanse premier Benazir Bhutto heeft gisteren haar politieke tegen standers ervan beschuldigd haar regering te willlen destabiliseren met de gewelddadige demonstra ties tegen de publicatie van het boek in de VS van Salman Rush die's 'Satanische Verzen'. Bij haar terugkeer van een drie daags bezoek aan Peking, zei Bena zir in Islamabad, dat het "protest was gericht tegen een boek dat in Pakistan niet te koop is en zelfs niet is vertaald in de taal van het land". Volgens haar zijn de geweld dadige betogingen uitgelokt door de mensen die de recente verkie zingen hebben verloren. Verwijzend naar de staat van be leg die onder generaal Zia ul-Haq elf jaar lang van kracht is geweest, zei Benazir dat de "stervende oude orde altijd graag een paar schop pen uitdeelt voordat zij zich te rus te legt". Het boek is slechts een voor wendsel om politieke problemen te veroorzaken, meent zij. Ook in In dia braken rellen uit naar aanlei ding van het boek van Rushdie. Daarbij vielen een dode en 60 ge wonden. Volgens de islamieten is het boek van de Indische schrijver 'godslasterlijk'. Mobutu De Zaïrese president Mobutu heeft gisteren bevestigd dat hij het con flict met België zal voorleggen aan het Internationaal Gerechtshof in Den Haag, als de bemiddelingspo ging van de Marokkaanse koning Hassan II geen uitkomst biedt. KGB In de Amerikaanse ambassade in Moskou werkten in 1987 meer Sov- jetrussische informanten dan Amerikanen. Dit staat in een nieuw boek over de zaak rond de Ameri kaanse mariniers die ervan waren beschuldigd spionnen van de KGB toegang te hebben verschaft tot het communicatiecentrum van het am bassadegebouw. Muiterij Argentijnse militairen hebben gis teren een gewapende aanval op een kazerne in het noordoosten van het land afgeslagen. Vplgens een leger- woordvoerder waren de aanvallers waarschijnlijk lid van een linkse groepering. De muiterij kostte een soldaat het leven. Het was de derde aanval op een kazerne binnen een maand. SAN SALVADOR - De top van Middenamerikaanse presidenten in El Salvador is gisteren ontaard in een frontale botsing tussen Nica ragua en de overige deelnemers. Oorzaak van de ruzie is de wijze waarop de 18 maanden geleden ge maakte vredesafspraken moeten worden getoetst. door Rob Sprenkels Er lagen vannacht wat dat be treft twee voorstellen op tafel. Ni caragua eist dat bij alle verificatie- taken de Verenigde Naties worden betrokken. El Salvador, Costa Ri ca, Guatemala en Honduras gaan daarmee akkoord waar het gaat om de controle van de constructieve grensgebieden. Voor het toezicht op alle interne aangelegenheden in de verschillende landen willen zij echter een commissie die alleen uit Middenamerikanen bestaat. Nicaragua verzet zich daartegen. Na het vallen van de duisternis zocht Miguel d'Escoto, de San- dinistische minister van buiten landse zaken, de pers op om zijn standpunt uit te leggen. "Het is on democratisch en onpraktisch om voor eigen rechter te willen gaan spelen", verklaarde de uitgeputte d'Escoto, "zoiets is belachelijk. Dan krijg je koehandel van als jij mij niet beschuldigt, zie ik jouw fout ook over het hoofd". Een paar uur later onthulde de Salvadoraanse minister van bui tenlandse zaken, Ricardo Acevedo, dat d'Escoto het overleg over het verificatieproces had verlaten. Acevedo beschuldigde de San dinisten ervan dat ze geen 'eerlijke' toetsing willen omdat ze de contro le willen beperken tot internatio naal toezicht op verkiezingen en mensenrechten. Acevedo stelde dat alle punten van het Middenamerikaanse vre desproces moeten worden ge toetst, inclusief de persvrijheid, de amnestie, de nationale dialoog en de vrijheid voor politieke partijen. "En dat zijn gevoelige punten, de ruggegraat van de nationale souve- reiniteit", zo vond hij. Als Midden amerikanen moeten we dat zelf doen, zonder inmenging van bui tenaf'. Zolang er onenigheid bestaat over de vraag wie er nu precies wat moet toetsen, lijkt de top tot mis lukken gedoemd. Maar voorlopig wordt er nog koortsachtig onder handeld. In de wandelgangen heet het, dat de Sandinistische leider Daniel Ortega eventueel bereid is tot het doen van een aantal politie ke concessies. Daarbij wordt onder meer de vrijlating van 3500 politie ke gevangenen genoemd en een mogelijke vervroeging van de vol gend jaar november in Nicaragua te houden verkiezingen. Ook de verkiezingen in El Sal vador lijken definitief van de baan. De Salvadoraanse minister van de fensie, generaal Vides Casanova, verklaarde dat hij niet zal toestaan dat de Grondwet met de voeten wordt getreden. "In dat geval zul len we moeten ingrijpen", zei hij. Generaal Vides legde uit, dat vol gens de Grondwet de verkiezingen uiterlijk twee maanden moeten plaatsvinden voor het einde van de ambtstermijn van president Duarte (1 juni) en hij waarschuwde dat als Duarte ook maar een dag langer aan de macht blijft, het leger gedwongen is hem opzij te zetten. Drie weken geleden boden de Salvadoraanse guerrillero's aan dat ze de uitslag van de presidentsver kiezingen zouden accepteren, mits die stembusslag een half jaar zou worden uitgesteld, van maart tot september. Generaal Vides zei dat hij niet geloofde in de oprechtheid Ik kan alleen maar hopen en bid den, dat u, meneer Vlok, weet wat God van u verlangt", aldus Boesak. Hoewel minister niet reageerde op de brief van Boesak, stemde hij later op de dag wel in met een ont moeting met de advocaten van de hongerstakers. Vorige week wei gerde hij dat nog, omdat hij niet wilde "zwichten voor politieke chantage". Nu zegt Vlok, dat een ontmoeting met de advocaten ge rechtvaardigd is, omdat hij zich hierdoor van nieuwe informatie kan verzekeren, die mogelijk een rol kunnen spelen bij een eventue le vrijlating van de hongerstakers en andère politieke gevangenen. Vlok zal vandaag een begin ma ken met zijn gesprekken met de ad vocaten van de hongerstakers. Hij weigert hen echter als delegatie te ontmoeten, maar zal met hen indi vidueel over hun cliënten praten. Inmiddels is het aantal honger stakers, dat in een ziekenhuis is op genomen, tot 28 gestegen. De toe stand van minstens één van hen wordt ernstig genoemd. In de blan ke volksraad zei het onafhankelij ke kamerlid Jan van Eek, dat vol gens de laatste gegevens, die hem ter beschikking staan, nu zeker 296 gevangenen aan de hongerstaking deelnemen. Deze bevinden zich met name in de Diepkloof-gevan- genis van Soweto en in de gevange nis van Port Elizabeth. VERSE SNEEUW - In Zwitser land is gisteren voor het eerst in weken sneeuw gevallen. Weerkun digen verwachten in de komende dagen meer sneeuwval. In gebie den boven 1000 meter hoogte is in de nacht van zondag op maandag 15 centimeter sneeuw gevallen, zei een woordvoerder van het Zwitser se instituut voor sneeuw- en lawi- neonderzoek in Davos. t gesprek met zijn Nicara- De Salvadoraanse president Duarte (links) i guaanse collega Ortega. <ioto afp> van de rebellen. Volgens hem is het zaaien tussen het Salvadoraanse le- voorstel bedoeld om onenigheid te ger en de regering. Advocaat trekt handen af van vrouw Mandela JOHANNESBURG (GPD/Rtr) Krish Naidoo, de advocaat voor Winnie Mandela heeft giste ren laten weten, dat hij haar niet langer meer wil vertegenwoordi gen. Hoewel Naidoo "persoonlij ke redenen" aanvoerde voor de ze beslissing, twijfelt niemand er in Johannesburg aan dat die is ingegeven door de aanhoudende controverse rond Winnie Man- dela's betrokkenheid bij ontvoe ringen, mishandelingen en mo gelijk moord. De bekendmaking van Naidoo volgde onmiddellijk na persbe richten, dat Winnie Mandela ge rechtelijke stappen overweegt tegen twee Zuidafrikaanse kran ten, die de afgelopen dagen over de beschuldigingen aan haar adres hebben gepubliceerd. Deze kranten - de Sunday Star en de Weekly Mail - citeerden ooggetuigen, die haar verant woordelijk stellen voor de ont voering van vier zwarte jongeren eind december vorig jaar uit een opvangcentrum in Soweto. Haar lijfwacht, een groep van circa 30 jongeren die als FC Man dela United door het leven gaat, wordt beschuldigd van wange drag. Zij zouden met name vier jongens hebben mishandeld. Eén van die vier, een jongen van 14, wordt sindsdien vermist en is vermoedelijk dood. Volgens de Sunday Star heeft ook Winnie Mandela de zweep opgeheven tegen deze jongeren om hen te laten bekennen dat zij seksueel misbruikt waren door een blanke dominee.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 5