MA
'Als acteur ben je een tweederangsburger
m
Uitstekende
'Entführung'
Meer pianist dan verteller
DINSDAG 14 FEBRUARI 1989
KUNST
PAGINA 19
'Die Entführung aus dem Serail' van W.A.
Mozart door Opera Forum. Dirigent: Au
gust Haltmayer. Regie, decor en kos
tuums: Vittorio Patané. Gezien in de Leidse
Schouwburg op 13 februari.
LEIDEN Suggesties om bij de
verbouwing van de Leidse
Schouwburg extra aandacht te
besteden aan de akoestiek van
de orkestbak en de opening daar
van flexibel te maken, werden
door 'deskundigen' van de hand
gewezen. Het theater zou immers
nooit geschikt worden voor ope
ra en een bredere opening zou
voor een veel te groot orkestraal
volume zorgen. Gisteravond
bleek bij een voorstelling door
Opera Forum welke kans men
toen gemist heeft. De droge
akoestiek maakt deze kleine zaal
wel degelijk geschikt voor opera
en een iets grotere orkestklank
zou de balans nog lang niet ver
stoord hebben. De huidige bouw
van de orkestbak maakt echter
dat het geluid niet vrij naar bui
ten komt en dat vooral de strij
kers daardoor beduidend aan
glans verliezen. Dat Forum van
wege de maat van de bak enkele
musici moest thuislaten, was
niet zo'n bezwaar; in de 'authen
tieke' muziekpraktijk is een en
semble van minder dan dertig
musici bij een Mozart-opera zelfs
normaal. Vervelender was dat
het spelen in een akoestisch af
gesloten bak door musici en diri
gent geenszins als een pretje er
varen werd en juist dat zou een
terugkeer van Opera Forum naar
Leiden wel eens kunnen bemoei
lijken.
Jammer, want hoewel ook het
decor op een groter toneel bere
kend was, kan men alleen maar
concluderen dat de Leidse
Schouwburg beslist niet onge
schikt is voor (kleine) opera's. In
tegendeel! Zo ideaal voor een
opera van Mozart als Drottning-
holm (Stockholm), het Cuvilliés
Theater (München) of de Haagse
schouwburg is het theater aan de
Oude Vest weliswaar niet, maar
wel bleken de charme van de zaal
en van de muziek elkaar op aan
gename wijze te versterken.
Ondanks de orkestrale proble
men Jiep de voorstelling muzi
kaal als een goed geoliede machi
ne, niet alleen dankzij het onmis
kenbare theaterinstinct van diri
gent Haltmayer, maar ook omdat
de solisten merkbaar ontspan
nen en zonder enig forceren kon
den zingen. Daarvan profiteer
den vooral de sopraan Barbara
Carter (Konstanze), enigszins
week van timbre maar zelfverze
kerd in haar helse Martern-aria,
en de niet al te volumineuze
maar ook niet van charme ont
blote tenor Donald George (Bel-
monte). Hans Jürgen Lazar bleek
ondanks een harde, schelle hoog
te een goed getypeerde Pedrillo,
de bas Janusz Monarcha zette
een vocaal solide haremwachter
neer en na de verraderlijke laagte
in haar eerste aria groeide Corne
lia Wosnitza uit tot een overtui
gend kamerkatje.
Vittorio Patané, die momen
teel bij Forum een hele Mozart-
cyclus opbouwt, ontwieip voor
deze 'Entführung' kleurige de
cors vol schuifpanelen (waarmee
dus ook druk geschoven werd),
maar bereikte in zijn regie niet
het niveau van zijn twee jaar ge
leden gepresenteerde 'Cosi fan
tutte'. Om bepaalde serieuze mo
menten kon hij niet heen, maar
hij leek erop uit de voorstelling
zoveel mogelijk in de komische
richting te trekken. De onver
zoenlijke Osmin, als karakter het
interessantste personage in deze
opera, werd gedegradeerd tot
kluchtfiguur, Pedrillo deed wei
nig meer dan op de meest onlogi
sche momenten grappen en grol
len vertonen en van alle persona
ges eiste Patané dat zij op de
meest onlogische en onfunctio
nele momenten voor elkaar langs
liepen. Logica was trouwens he
lemaal ver te zoeken. De opera
liefhebber heeft zich al twee eeu
wen verzoend met het feit dat de
Spanjaard Belmonte'zijn Engel
se geliefde uit een Turkse harem
wil bevrijden met de hulp van
een schipper met de Hollandse
naam Klaas, maar om de een of
andere reden had Patané van die
brave Klaas ook maar een clow
neske muzelman gemaakt. Een
regisseur met fantasie!
PAUL KORENHOF
PODIUMBUK
Redactie Pieter C. Rosier
LEIDEN Toneel en dans de
ze week in de Leidse theaters.
Onder de toneelvoorstellingen
is ook een premièrenamelijk
die van het stuk 'Taboe'. Van al
le de komende dagen in deze
stad uit te brengen produkties
worden trouwens twee voor
stellingen gegeven.
Taboe
Eric Schneider en Kiki Classen
gaan met 'Taboe' van de Itali
aanse toneelschrijver Nicola
Manzari een tournee door ons
land maken. In de regie van
Rosamaria Rinaldi worden en
kele tientallen voorstellingen ge
geven, De première heeft, na een
voorpremière1 op woensdag
avond, plaats op donderdag
avond in de Leidse Schouwburg-
.Het stuk is het eerste dat van
Manzari in ons land op de plan
ken komt. 'Taboe' gaat over de re
latie van een rechter met een der
tienjarig schoolmeisje, dat in
hem de volmaakte plaatsvervan
ger ziet van haar overleden va
der. Eric Schneider speelt de rol
van de rechter, die wordt aange
klaagd op beschuldiging van on
tuchtig gedrag met een minder
jarige. Kiki Classen is het school
meisje, dat hem feitelijk in deze
situatie heeft gebracht. De vraag
is echter om wat voor soort liefde
het hier gaat. Betreft het de liefde
tussen een vader en dochter of die
Eric Schneider en Kiki Clas
sen op tournsee met Taboe.
(foto Pan Sok)
tussen een man van middelbare
leeftijd en een aantrekkelijk
schoolmeisje
Verbroken Code
Een lang gekoesterde wens van
Willem Nijholt is in vervulling
gegaan. Na lang soebatten heeft
hij producent Joop van den Ende
bereid gevonden om het in Enge
land bejubelde stuk De verbro
ken Code' van Hugh Whitemore
in ons land uit te brengen. Nijholt
staat er vrijdag- en zaterdag
avond mee op de planken van het
theater aan de Oude Vest. 'Brea
king the Code', zoals de oorspron
kelijke titel van het stuk luidt,
gaat over de geniale Engelse wis
kundige, Alan Turing (1912-
1954), die één grote droom had:
het onwikkelen van een appa
raat dat zelf kan denken. Deze
'Turing Machine' leidde recht
streeks tot de ontwikkeling van
de digitale computer. Turing
doorbrak in tweeërlei opzicht co-
Willem Nijholt (rechts) in 'De verbroken Code'. (foto Pan sok)
des. In de Tweede Wereldoorlog
kraakte hij met zijn ontcijfe
ringsmethoden de onfeilbaar ge
achte Duitse Enigma Code,
waardoor de zo tijdig gewaar
schuwde geallieerde koopvaar
dijschepen op de Atlantische Oce
aan de dodelijke U-boten konden
omzeilen. En hij doorbrak de so
ciale orde: zijn eigenzinnige le
venswandel was wars van welke
hypocrisie en bezorgde hem on
overkomelijke maatschappelijke
problemen.
De Nederlandse produktie met
Willem Nijholt in de hoofdrol is
geregisseerd door Jo Dua. Op de
ze pagina een interview met de
hoofdrolspeler, die voor het uit
brengen van deze produktie een
prijs heeft moeten betalen: het
aanvaarden van een belangrijke
rol in de musical 'Cabaret'.
Nieuwe Dansgroep
De Nieuwe Dansgroep treedt
woensdag- en donderdagavond
in het LAK-theater op. Het pro
gramma vermeldt o.m. 'Get Off,
een choreografie van Jacqueline
Knoops op muziek van de Hon
gaarse componist Istvan Marka.
Het werk is opgebouwd uit vijf
delen, waarin het thema 'rem
men' of 'geremd worden' telkens
terugkeert. Voorts worden 'No
Windows' van Bebe Miller en
'Confined to the Earth' van Timo
thy Buckley gedanst. De laatste
titel maakt duidelijk dat de mens
door de zwaartekracht gebonden
is aan de aarde. Maar zo zwaar
en dramatisch gaat het in
Buckley's werk ook weer niet toe,
integendeel, de humor ontbreekt
hier niet.
Mug met de Gouden Tand speelt 'De Wederopbouw'
(foto Caroline Gautier)
De Wederopbouw
Theatergroep 'De Mug met de
Gouden Tand' heeft zich in de af
gelopen jaren naam verworven
op het gebied van toneelbewer
kingen van literaire werken. Al
deze produkties waren in het
LAK te zien, dus ontbreekt op de
programmalijst ook 'De Weder
opbouw, Onze Ouders' niet. Uit
gangspunt voor deze produktie,
in een regie van Matin van Veld
huizen, is de periode kort na de
Tweede Wereldoorlog. Een tijd
waarin eerst het leven van voor
de oorlog weer zijn gang neemt,
maar waarin zich gaandeweg
drastische maatschappijveran
deringen voltrekken. Nadrukke
lijk manifesteerde zich in die tijd
de kunstenaarsgroep COBRA.
Romans, briefwisselingen, ge
dichten en andere publicaties uit
de COBRA-periode vormen het
materiaal voor deze voorstelling.
Vrijdagen zaterdagavond in
het LAK-theater.
Kindertheater
Voor kinderen vanaf zes jaar is
de voorstelling 'Land in zicht' be
doeld, die zondagmiddag door
Ella Snoep in het LAK-theater
wordt gespeeld. Volgens de pro
gramma-aankondiging staan
spanning en humor in deze nieu
we voorstelling voorop. (Aan
vang 15.00 uur).
Imperium
De Leidse toneelgroep geeft op
donderdag-, vrijdag- en zater
dagavond in het eigen Microthe
ater herhalingen vdn Hugo
Claus' 'Een bruid in de morgen'
in de regie van Bart Vieveen.
(Aanvang 20.30 uur).
Toneel en musical hebben de liefde van Willem Nijholt, maar...
AMSTERDAM - Liefdelos
en vakmanschap. Deze twe
woorden vormen een soot
rode draad in de gedreva
spraakwaterval die de acteu
Willem Nijholt loslaat. Lie
deloos vindt hij vaak de wijz
waarop het Nederlandse tht
ater tegemoet wordt getrc
den, en binnen het toneel zei
stoort hij zich hevig aan alle,
wat hij als gebrek aan vak
manschap ziet. En dat is veel
door
Eric v.d. Velden
De voorbeelden vliegen
fel: van 'kwaadwillige'
ten, van collega's die eerst eens
naar spraakles zouden moeten
gaan, en van theaterdirecteuren
die zich 'opstellen als horecaba-
Vaak onderbreekt hij zijn tira
de met de medëdeling dat hij he
lemaal niet wil kankeren, maar
veel liever zijn enthousiasme
voor De Verbroken Code wil to
nen, een van origine Engels stuk
dat gaat over het leven van Al-
bert Turing (1912-1954), een ge
niale wiskundige die tijdens de
Tweede Wereldoorlog de im
mens belangrijke Egnigma Code
van de Duitsers wist te doorbre
ken en later ook de voorloper van
de computer zou uitvinden. Tu
ring doorbrak daarnaast nog een
andere code, namelijk de sociale
gedragsregels van zijn tijd: hij
weigerde te huichelen over zijn
homoseksualiteit en dat kwam
hem in het Engeland van de ja
ren vijftig duur te staan.
Willem Nijholt had er een klein
jaar leuren voor over om uitein
delijk producent Joop van den
Ende bereid te vinden om dit
door Engelse critici bekroonde
stuk in Nederland uit te brengen.
Van den Ende zette daar wel een
eigen hartewens tegenover: Op
zijn beurt moet Nijholt hem dan
helpen om volgend seizoen de
Nederlandse versie van de musi
cal Cabaret van de grond te tillen
en wel door het spelen van de
vileine entertainer, een rol die
vooral beroemd is geworden
door de filmversie met de Ameri
kaanse acteur Joel Grey. Hoe
leuk en aantrekkelijk Nijholt het
ook zegt te vinden om deze klas
sieker uit het musical-repertoire
voor zijn rekening te nemen, het
vertelt toch ook iets over wat het
spelen van de rol van Turing hem
waard is geweest. Niet voor niets
stopte hij immers ruim tien jaar
geleden met musicals, een genre
waarin hij dankzij zijn grote veel
zijdigheid als weinig anderen
heeft geëxcelleerd.
„Tijdens het spelen in Foxtrot
van Annie M.G. Schmidt kwa
men de twijfels", blikt Nijholt te
rug, „Ik was al 43 en dacht: Als ik
nu verder met musical ga, kan
het alleen nog maar minder wor
den. Geen mens kan eeuwig
doorgaan met huppelen, straks
ben je pathetisch Willem. Maar
aan de andere kant had ik wel
een grote musical-aanbieding in
mijn zak zitten, terwijl het maar
de vraag was wat ik bij het toneel
te doen zou krijgen. Ik had het er
gewoon moeilijk mee.
Toen zei Conny Stuart tegen
me: 'Je moet een keus maken, en
welke het ook wordt, je zult je er
hoe dan ook opgelucht door voe-
en'. Diezelfde nacht nog heb ik
toot de musical bedankt. Wach-
en tot de volgende dag om een
ostzegel voor mijn briefje te ko
en durfde ik niet, bang als ik
as dat ik dan alsnog zou terug-
•abbelen. Ik heb brief zelf be-
•rgd. En wat gebeurde er? De
Ogende ochtend lag het script
'n Amadeus op de vloermat,
<t prachtige stuk waarin ik Sa-
lri kon spelen. Zo 'zie je maar
ver. Het is dus waar, dat ik be-
ust gekozen heb om met musi
cs te stoppen. Maar dat betrof
t<h vooral Nederlandse musi
ci.
abaret, ja, dat heeft de kwali-
te van een werk van Brecht.
Tuwens, zo moet ik eerlijk zeg
ge Barnum had mij ook wel
wigeleken. Joop van den Ende
hainij voorzichtig over Barnum
geflst, en ik had er echt de
smir over in, toen ik later in de
kra las dat de rol naar Mieke
Benstein zou gaan, zoals we
Milwel in het vak noemen. Hoe
goeik die keus verder ook kan
respteren. Later kwam ik daar-
oveian de praat met Joop, en
toei^i hij op een gegeven mo-
mertAls je nu weer eens een rol
tegenkomt, die je graag zou wil
len doen, wees daar dan duide
lijk in'. 'Goed', antwoordde ik
onmiddellijk, 'ik heb de rechten
van De Verbroken Code, en dat
is een mooi stuk, waarvoor ik een
hele rijke producent nodig heb,
en dat ben jij, want er zitten ne
gen mensen in'.
Later kwam bij hem de wens
boven om met mij Cabaret te
doen, en zo hebben we elkaar ge
vonden. Maar Joop is wel eerst
naar de Engelse uitvoering van
De Verbroken Code gaan kijken,
en heeft zich werkelijk in het
stuk verdiept. 'Willem', zei hij,
'Dat gaat moeilijk worden in Ne
derland. Vermoedelijk gaat het
me geld kosten, maar je hebt ge
lijk dat het ook hier gespeeld
moet worden. We doen het'. Dat
is nu Joop".
Wat trok je precies aan in De Ver
broken Code?
„Het heeft een belangrijk the
ma. Hoe groot, en hoe belangrijk
je ook bent, wat je voor de maat
schappij ook betekent, zodra je
tegen de heersende opvatting in
gaat, dan draait diezelfde maat
schappij je toch de nek om. In
het geval van Turing was het om
dat hij een homoseksueel was.
Maar het had ook ik noem
maar een dwarsstraat kunnen
zijn omdat hij op zwarte vrou
wen viel. Discriminatie is van al
le tijden. Daarnaast gaat het stuk
over integriteit. Je hebt dit ene
leven, wat doe je daar mee, in
hoeverre ben je bereid om je te
conformeren aan de regels die de
maatschappij aan je stelt? Dat
vind ik een vreselijk boeiende
vraag. Maar ik wil me niet voor
doen als een soort sociaal wer
ker.
Ik ben acteur, en iedere acteur
vindt het heerlijk om zijn tanden
te zetten in een lekker vette ac-
teer-kluif. Natuurlijk ben je ook
bezig met je eigen persoonlijke
triomf. De rol van Turing vereist
enorm veel van een acteur, maar
de beloning is er ook na: na goed
poetsen komt er schitterende
goudklomp onder vandaan. Je
moet het publiek echt veroveren.
En dan is het wel eens teleurstel
lend om te zien, hoe weinig steun
je van de pers en van de schouw
burgdirecteuren krijgt. Omdat
het om een hier onbekende fi
guur en een onbekend stuk met
Willem Nijholt: 'Je bent hier als c
derangs burger'.
wat lange monologen gaat, om
dat een onderwerp als homo
seksualiteit veel mensen af
schrikt, kun je niet zonder steun.
Maar wat zie je: Ik heb prachtige
recensies gekregen in landelijke
bladen, maar uitgerekend die
ene negatieve in een provinciale
krant wordt bij voorkeur naast
de kassa gehangen. Dat is mij in
de Arnhemse schouwburg over
komen. Aan dat soort dingen kan
ik me vreselijk ergeren".
Hoe vond je Derek Jacobi de rol
van Turing in de Londense versie
spelen?
„Ik hou enorm van het Engelse
acteren. Wat je ziet is ik durf
het woord haast niet meer te ge
bruiken vakmanschap. Derek
Jacobi beheerst de techniek
en echt acteren heeft enorm veel
met techniek te maken om de
de zaal te doen verge
ten dat zij naar toneel zitten te
kijken. Ik heb Jacobi in zijn
kleedkamer opgezocht. Prachtig
koperen bordje op de deur: Mr.
Derek Jacobi. Dan betreed je de
anti-chambre, waar de ijskast
staat voor de drankjes. Blijk hij
ook nog over een eigen badka
mer, een slaapkamer, en een zit
kamer te kunnen beschikken.
Daar kan ik jaloers op worden.
Niet dat ik een ijskast zo belang
rijk vind, maar wel omdat daar
uit blijkt dat in Engeland veel be
ter wordt beseft wat het aan in-
'spanning en discipline vergt om
bijna avond aan avond een to
neelvoorstelling te moeten trek
ken. Een groot acteur krijgt daar
dezelfde behandeling als bij ons
een topsporter. En die heb je ook
nodig, als je voortdurend opti
maal wil blijven presteren. De
liefde en het respect voor het the
ater is Engeland gewoon veel
groter. Ook bij het publiek. Als ik
me hier na een zware televisierol
op straat vertoon, is het al snel
van: (doet joviaal Amsterdams
accent na) 'He, Willempie, ik heb
je gisteravond op de buis gezien,
jongen! Wat had jy een dikke
kop! Zeker de vorig avond flink
gezopen, he!"'.
Je maakt je al weer boos
„Ja, maar het zit me ook hoog.
Onlangs bezocht ik Paul Steen
bergen in het ziekenhuis. Ik trof
hem in een zaaltje tussen Hage
nezen, die geen flauw benul had
den wat de nu 72-jarige Paul
Steenbergen voor het Neder
landse toneel heeft betekend. Ze
spraken hem aan over voetbal of
zo. Zijn been was afgezet. Hij was
volkomen kapot. Ik kan nu nog
janken, als ik dat beeld weer voor
me haal. Moet dit nou de omge
ving zijn, waar een groot acteur
als Steenbergen, iemand die in
Engeland de titel van Sir zou
hebben gekregen, moet eindi
gen? Daarom zeg ik wel eens
smalend dat je hier als acteur
weinig meer bent dan een twee
derangs burger".
Voelt Willem Nijholt zich mis
kend?
„Ja. In mijn nu bijna dertigjari
ge loopbaan heb ik een mooie
Romeo gespeeld, cabaret gedaan
bij Wim Sonneveld, getapdanst
in musicals, grote rollen voor zo
wel televisie als film gedaan, en
ook nog eens zelf geregisseerd.
Ben ik dan arrogant als ik zeg,
dat ik zeer uniek ben binnen het
Nederlandse toneel? En toch
moet ik leuren om aan het werk
te blijven. Je hebt geen idee hoe
het voelt wanneer je weer eens*
wordt overgeslagen als er een
nieuw gesubsidieerd gezelschap
wordt geformeerd.
De Verbroken Code heb ik aan
Het Nationale Toneel aangebo
den. Geen belangstelling. Ik zou
dolgraag weer eens een versdra
ma spelen, Richard III van
Shakespeare bijvoorbeeld. Ik
kan dat, dat heb ik geleerd op de
toneelschool van mensen als Ton
Lutz en Willy Haak. Maar nee,
liever spelen ze Vondels Gijs-
brecht met een aantal acteurs,
van wie één ronduit in inter
views zegt dat zij helemaal niet
van Vondel houdt. En dat valt
dan ook te zien, een vooral te ho
ren'.
Claus' 'De Zwaardvis' in 54000 exemplaren
Oplagerecord boekerotekgeschenk
AMSTERDAM (GPD) Wie de komende btenweek voor ten minste
f19,50 aan boeken koopt, krijgt er gratis de veile 'De zwaardvis' van
Hugo Claus bij. Het boekenweekgeschenk vthijnt in een oplage van
niet minder dan 540.000 exemplaren, een nieu'ecord. Maarten Biesheu
vel bleef vorig jaar steken op 490.000. Uit deze&merkelijke stijging mag
echter niet worden afgeleid dat de crisis in djoekenwereld voorbij is.
Weliswaar werd er het afgelopen jaar meer iratuur verkocht dan in
1987, maar het totaal aantal verkochte boeken Ut nog steeds. Daar staat
overigens tegenover dat er vorig jaar meer geloerd besteed aan de aan
schaf van boeken dan het jaar daarvoor.
De boekenweek duurt dit jaar van 8 tot en mi8 maart en staat in het
teken van het thema 'Boek en film'. Over dit on»werp schreef K. Schip
pers op verzoek van de organiserende stichtinff>NB een essay met als
titel 'Het witte schoolbord'. Het boekje is vanafnaart in de boekhandel
verkrijgbaar en kost f4,95. Overigens schitterdSchippers en Claus gis
termiddag, tijdens de overhandiging van de eee exemplaren van hun.
boekjes aan filmacteur Derek de Lint, beiden d- afwezigheid. Maar de
heren hadden een geldig excuus: beiden werkenomenteel aan de ver
filming van een boek.
CPNB-directeur Henk Kraima vroeg in zijn tq>raak minister Brink
man van WVC sponsor-regelingen toe te staan w boekenprogramma's
op televisie. "Sta toe dat op televisie ongegeneercordt gezegd: Dit boek
moet je lezen, morgen naar de boekhandel, het it slechts twintig gul
den".
Acteur Derek de Lint met het boékenweekgesch\ en het ersay: van K.
Schippers (toto gpd>
LEIDEN Alwin BSr piano, met werken van
Schumann. Gehoord in de Kapelzaal op
maandag 13 februari.
Ditmaal niet zoals in voorgaande
jaren een Chopin-cyclus van Al-
win Bar, maar een recital geheel
gewijd aan- de drie grote sonates
van Schumann, geschreven in de
jaren 1835/36. Lag het aan het
slechte weer, of is Chopin toch
een grotere publiekstrekker dan
Schuman? De ongeveer dertig
liefhebbers van pianomuziek die
er wél waren kregen hier de unie
ke kans deze stukken in één pro
gramma te horen. Weliswaar
hebben deze sonates minder gro
te bekendheid gekregen dan
werken als het Carnaval, de Pa-
pillons, de Kinderszenen of de
Etudes symfoniques, maar juist
dat zou een prikkel kunnen zijn
om het warme huis te verlaten.
Ook in deze sonates, die alle in
een mineur-toonsoort geschre
ven zijn, verloochent Schumann
zijn romantische en pianistische
natuur niet. Zoals het in een
rechtgeaarde sonate behoort
Alwin Bar speelt Schumann
hebben de verschillende onder
delen geen titels maar tempo
aanduidingen, maar zonder uit-,
zondering zijn het uitingen van
verschillende gemoedstoestan
den. Zoals bij Schumann gebrui
kelijk is, kan de stemming zeer
abrupt omslaan. De muzikale
stroom kabbelt nu eens rustig
voort, wordt dan weer hevig be
wogen en bruisend, op het ner
veuze af. Door die snelle wisse
ling van stemmingen is het vaak
moeilijk om toch de eenheid in
een deel te bewaren, en op dat
punt kon Alwin Bar niet steeds
de spanning volhouden. Tempo
aanduidingen als 'prestissimo
possibile' in sonate 3, of hetzelf
de in sonate 2 'so rasch wie mög-
lich' lijken haast een uitdaging
om een snelheidsrecord te vesti
gen. Gelukkig liet Alwin Bar zich
hiertoe niet verleiden, maar de
grote lijnen sneeuwen in snelle
Daarbij moet meteen worden
aangetekend dat ook Schumann
zelf daar schuld aan heeft - frag
menten worden soms wel erg
vaak herhaald, waardoor de aan
dacht verslapt. In de langzame
delen of passages wist Bar een
heel poëtische en intieme sfeer
op te roepen, zoals in het derde
deel van sonate 3. De tedere over
peinzingen naar aanleiding van
een andantino van de hand van
Clara Wieck, destijds één jaar
Schumanns grote liefde, werden
in de kern getroffen. Ook het An
dantino uit de tweede sonate en
de Aria uit de eerste sonate had
den een grote zeggingskracht.
Maar dit recital kende ook vele
momenten waarop Alwin Bar
meer pianist dan verteller was.
MIES ALBARDA.
'HAAGSCHE SCHOOL PRIJS' - Naar aanleiding
van haar tienjarig bestaan heeft de stichting De Haag-
sche School de 'Haagsche School Prijs' ingesteld. De
prijs bestaat uit een geldbedrag van zesduizend gul
den. Daarnaast zijn er twee aanmoedigingsprijzen van
tweeduizend gulden.
De prijs zal worden uitgereikt voor een wetenschap
pelijke studie die nieuwe inzichten verschaft in de Ne
derlandse schilderkunst van de tweede helft van de
19e eeuw en de vroege 20e eeuw. In aanmerking ko
men studenten en afgestudeerden in de kunstgeschie
denis die jonger zijn dan 35 jaar.
