Ml
Lesotho steeds meer
in greep Zuidafrika
OPEN HUIS
liffiyflffliTfrT
LUISTER: VOORDELIG GEPRIJSDE
POPULAIRE EN KLASSIEKE CD'S
ELKE DAG EEN ANDERE BUI F.
BESSELS NIOOIJ
EG betaalt mee aan omstreden stuwdammenproject
TSW.
COMPACT DISCS
XENOPHONE
Kwaliteitsserie bestaande uit
20 CD's. Keuze uit werken van
c.a. Chopin. Brahms. Franck,
Beethoven, Mozart, Sibelius en
Respighi. C7IW
Per stuk 13.- Per 2 LUSh
DGG GALLERIA
Serie van 10 dubbel-CD's op
het kwaliteitslabel DGG. Keuze
uit werken van de beroemdste
klassieke componisten. Uitvoe
ringen o.a. door de Wiener
Symphoniker o.l.v. Bóhm en het
Chicago Symphony Orchestra
o.l.v. Giulini. Dubbel-CD. I
normaal 49.95 Nu I
50 HITS
Fraaie serie van 10 populaire
dubbel-CD's met extra lange
speelduur. De originele artiesten
met hun originele hits. B.v. 50
Hits from the Fabulous Fourties,
50 Soul Hits, 50 Golden leve
Songs en 50 Number FTV
One Hits.Dubbel-CD nu ItIH
lis
op
VRIJDAG 17 FEBR. VAN 19.00-21.00 UUR
ZATERDAG 18 FEB. VAN 10.00-13.00 UUR
Na je schooltijd studeren voor een
goede baan? Kom je eens oriën
teren over onze opleidingen voor:
JURIDISCH SECRETARESSE
MANAGEMENT-SECRETARESSE
MEDISCH SECRETARESSE
SECRETARESSE
ASS.-SECRETARESSE
RECEPTI0NISTE/INF0RMATRICE
RECEPTIONISTE
TOERISTISCH MEDEWERK(ST)ER
Ook mannelijke cursisten zijn welkom
SANTPOORTERSTRAAT 41-49
2023 DB HAARLEM
TELEFOON (023) 264979
Erkend door de Minister van Onderwijs en
Wetenschappen op grond van de Wet op
de erkende onderwijsinstellingen, voor
zover het onderwijs binnen de reikwijdte
van de Wet valt.
ALLES VOOR DE
GEDEKTE TAFEL
Vraag naar onze
bruidslijsten.
HAARLEMMERSTRAAT 165
LEIDEN - TEL. 14 08 92
Coup
Toch is niet iedereen even enthou
siast. Critici wijzen erop, dat het
project Lesotho niet minder afhan
kelijk zal maken van Zuidafrika,
omdat dat land de enige afnemer
van het water wordt. Gevreesd
wordt ook, dat Zuidafrika een flin
ke vinger in de pap blijft houden.
Daarbij wordt gewezen op de mili
taire coup van generaal Metsing
Lekhanya en zijn mede-officieren,
die drie jaar geleden een einde
maakten aan het bewind van Lea-
bua Jonathan.
Het was algemeen bekend dat
Jonathan, die sinds de onafhanke
lijkheid in 1966 de lakens uitdeel
de, geen betrouwbare bondgenoot
voor Pretoria was en er ook weinig
voor voelde om toe te geven aan de
druk van de regering-Botha om
werk te maken van het Higlands
Water Project. Het was dan ook
niet verwonderlijk, dat het defini
tieve verdrag hierover tussen de
twee landen plotseling geen pro
bleem meer vormde na het afzetten
van Jonathan en de installatie van
de Militaire Raad van Lekhanya.
Maar ook op andere gronden
wordt er in Lesotho openlijk, maar
met de nodige omslachtigheid, kri
tiek geleverd op het project en
vooral op de Zuidafrikaanse be
trokkenheid. Het blaadje Work for
Justice vergeleek in het december
nummer het project met de bijbel
se Toren van Babel en gaf een op
somming van de mogelijke bezwa
ren tegen het project, vooral op
ecologisch en socio-economisch
gebied. Zo wordt, aan de hand van
soortgelijke projecten in Egypte,
Mozambique en Ghana, erop gewe
zen dat daar alle beloofde voorde
len nooit zijn uitgekomen. De dam
men zouden in die landen slechts
meer honger, grondverlies, ziekten
en andere rampen hebben ge
bracht.
Boeren
De eerste tekenen van ontevreden
heid zyn reeds in Lesotho te be
speuren. De bewoners van de afge
legen gebieden, waar nu de eerste
activiteiten rond het project, name
lijk de aanleg van de weg naar de
beoogde Katse-dam, zijn voltooid,
klagen over het feit dat de 'Boeren
uit Zuidafrika', waarmee de bui
tenlandse aannemers worden be
doeld, hun eigen mensen meene
men in plaats vkn lokale krachten
in dienst te nemen. En men heeft
ook weinig vertrouwen in de be
loofde compensatieregeling voor
het verlies van inkomsten als ge
volg van de werkzaamheden.
Een van de critici in Lesotho die
zonder enige schroom zijn mond
durft open te doen, is Joel Moitse,
voormalig minister onder Jo
nathan en nu medewerker aan de
economische faculteit van de loca
le Universiteit van Roma. Volgens
Moitse bewijst de hele gang van za
ken rond het Highlands Water Pro
ject, dat de internationale gemeen
schap niet is geïnteresseerd in de
ontwikkeling van een onafhanke
lijke economie voor Lesotho. "Hoe
men het wendt of keert, dit is een
nieuwe samefizwering tegen de
armsten van de derde wereld. Dit
project creëert geen werkgelegen
heid. Ik denk dat maximaal dui
zend 1000 mensen er een baantje
aan over zullen houden, maar daar
houdt het mee op. Verder maakt
het Lesotho alleen maar afhankelij
ker van Zuidafrika, wat nogal
vreemd is gezien de internationale
opstelling ten opzichte van Zuid
afrika".
Bewijs
Volgens Moitse is het beste bewijs
daarvoor het feit, dat het Higlands
Water Project niet de steun ont
vangt van de andere SADCC-lan-
den. Deze Ontwikkelingsraad voor
Zuidelijk Afrika wordt gevormd
door de buurlanden van Zuidafri
ka, dus ook door Lesotho, met het
doel deze landen economisch min
der afhankelijk te maken van het
apartheidsland. "Het is puur een
bilaterale zaak tussen de twee lan
den, met dien verstande dat Zuid
afrika het meest ervan profiteert en
het minst ervoor betaalt, terwijl
Lesotho, dat zelf geen kapitaal kan
verschaffen, geheel is aangewezen
op buitenlandse donors, zoals de
IMF, de Wereldbank en de EG".
Ook wijst Moitse erop dat de re
gering van het land, inclusief de
Militaire Raad, weinig moeite heeft
gedaan om de bevolking in te lich
ten over de aard van het project en
de gevolgen ervarf. "Als je de tekst
van het verdrag tussen Zuidafrika
en Lesotho in handen wil krijgen,
moetje daar maar liefst vijftig rand
voor op tafel leggen. Hetzelfde
geldt voor de compensatie-rege
ling. De betrokkenen is verteld dat
zij ruimschoots schadeloos Worden
gesteld, maar hoe wordt niet ver
teld. Een aantal mensen heeft in
middels een aantal zakken mais
ontvangen, maar ze weten niet of
dat voor dit jaar is of voor de rest
van hun leven".
Woordvoerder Sephoko wuift
deze kritiek even vriendelijk als
beslist weg. "Ach, u weet hoe dat
gaat in een samenleving als de on
ze. Er doen allerlei geruchten de
ronde, maar niemand weet er pre
cies het fijne van. Ik kan u verzeke
ren dat alles goed is geregeld en dat
niemand schade zal ondervinden".
Maar hoe dat in zijn werk zal gaan,
kan hij ook niet zeggen.
Moitse daarom opnieuw: "Het
grootste probleem met dit project
is dat het aantoont dat de Basotho-
natie alleen amper een toekomst
heeft. Zuidafrika omsluit dit land
volledig en laat bij alles wat ge
beurt, haar invloed gelden. Zuid
afrika zou bijvoorbeeld hetzelfde
water in de Oranje Vrijstaat uit de
Oranje-rivier kunnen pompen en
vervolgens in de Vaalrivier kunnen
storten, maar dat is een uitermate
kostbare zaak. Omdat Zuidafrika
internationaal geen financiering
hiervoor kan loskrijgen, heeft het
gekozen voor deze goedkopere op
lossing via Lesotho, waarvoor het
zelf bijna geen investeringen hoeft
te doen. Zo simpel ligt dat. Daarom
beschouw ik dit project als een re
gelrecht debacle, dat Lesotho over
een periode van dertig jaar ingrij
pend zal doen veranderen, zonder
dat er duidelijkheid over bestaat
wat de uiteindelijke consequenties
ervan zullen zijn".
SERVIEZEN
Driehoek
Goebel
Thomas
Johnson
Friesland
Wedgwood
Arzberg
Friesland
Villeroy Boch
Midwinter
Ter Steege
MASERU-LESOTHO - De regen
valt bij bakken uit de lucht. Nu is
men in het bergkoninkrijk Lesotho
wat dat betreft wel wat gewend,
maar de overvloedige regenval van
de afgelopen maanden heeft van
Maseru een modderpoel gemaakt.
En net zoals in Nederland praat ie
dereen over het weer en over de zo
mer die maar niet wil komen. Be
gin september vorig jaar was het
trouwens ook al drijfnat in Maseru,
toen paus Johannes Paulus II
Lesotho aandeed met een bezoek
dat echter geheel in het teken
kwam te staan van een bloedig op
gelost busgijzelingsdrama.
Toch lijkt de uitbundige regen
val die Lesotho deze zomer treft, te
illustreren waarom water hier als
door
Ruud de Wit
de enige echte bron voor buiten
landse deviezen wordt beschouwd.
Een inkomstenbron overigens die
nog nooit te gelde is gemaakt, maar
daar moet het Lesotho Higlands
Water Project verandering in bren
gen. Alles in Maseru wijst dan ook
in de richting van een economische
'waterkoorts'. Het miljarden-pro
ject heeft tientallen aannemers, on
deraannemers, architecten, techni
sche adviseurs en andere geïnte
resseerden. met name vanuit Zuid
afrika. naar de hoofdstad gebracht
met alle gevolgen van dien: sterk
gestegen huren, een schaarste aan
auto's, vooral Landrovers en ande
re vierwiel-aangedreven voertui
gen en een tekort aan geschikte
woningen voor de goed verdienen
de internationale 'ontwikkelings-
mafia'.
Voordelen
Een van de officiële woordvoer
ders van het project is Sello Sepho
ko. Zijn kantoor is een tastbaar be
wijs van hoe weinig Maseru is voor
bereid op de onstuimige ontwikke
lingen van de afgelopen tijd: een
kaal bureau, een grote kaart van
het land en een enkele stoel voor de
bezoeker. Zijn enthousiasme voor
het project, dat een van de grootste
in zijn soort is, lijdt er niet onder:
"De voordelen voor Lesotho zijn
ontelbaar. Op dit moment is het
land voor zijn elektriciteit volledig
aangewezen op Zuidafrika. Dat
kost ons jaarlijks circa 10 miljoen
rand. De hydro-elektrische kracht
centrales zullen er voor zorgen, dat
Lesotho zelf in zijn energiebehoef
ten kan i
Anderhalf jaar geleden is een begin ge
maakt met het 'Lesotho Highlands Wa
ter Project'. Met een voorlopig budget
van 4 miljard maluti (opgeveer 3,5 gul
den) kan dit de vergelijking doorstaan
met soortgelijke Afrikaanse 'waterpro
jecten', als de Cahorra Bassa-dam in Mo
zambique en de Egyptische Aswan-dam.
De plannen voor dit ambitieuze project,
dat voorziet in zes stuwdammen, zeven
hydro-elektrische krachtcentrales, 250
kilometer watertunnel en vele honder
den kilometers aan wegen, zijn al meer
dan dertig jaar oud en het zal nog eens
dertig jaar duren eer ze zijn voltooid.
Het te creëren waterreservoir in het
nu nog nagenoeg ontoegankelijke hoog
gebergte van Lesotho wordt gebruikt om
Zuidafrika te voorzien van een continue
waterstroom naar de 'PWV-area', het ge
bied rond Pretoria, de Witwatersrand en
het stroomgebied van de Vaal-rivier. Als
het hele project klaar is, moet per secon
de zeventig kubieke meter water in het
stroomgebied van de Vaal worden uitge
stort, waarvoor Lesotho van Zuidafrika
tussen de 50 en 100 miljoen maluti per
jaar zal ontvangen.
Onze correspondent in Zuidelijk Afri
ka reisde naar Lesotho om zich van de
vorderingen rond dit door onder meer de
Europese Gemeenschap gefinancierde
miljardenprdject op de hoogte te stellen.
Hij constateerde dat niet iedereen even
enthousiast is. Afgezien van de ecologi
sche, financiële en sociale bezwaren te
gen het project, vragen velen zich af wie
nu echt zal profiteren: Lesotho zelf of
Zuidafrika. Want, zo luidt de kritiek, is
het hele 'Higlands Waterscheme' niet
veel meer een slimme Zuidafrikaanse
constructie om het effect van internatio
nale sancties af te wentelen?
Sephoko noemt in een snel tem
po, alsof hij het al honderd keer
herhaald heeft, ook andere voorde
len op: "Wij hebben sinds onze on
afhankelijkheid in 1966 gezocht
naar een exportmogelijkheid om
de locale werkloosheid van ruim 25
procent aan te pakken. Hoe gek het
ook klinkt, dat exportartikel zal
water worden. In 1920 heeft het
PWV-gebied, het belangrijkste in
dustriële gebied van Zuidafrika,
een gegarandeerde aanvoer van
150 kubieke meter water per secon
de nodig. Omdat dat er niet is, zijn
ze aangewezen op ons water. Als
het hele project gereed is, kunnen
wij zeventig kubieke meter water
per seconde garanderen, zonder
De aanleg van stuwdammen moet Lesotho ook betere landbouwgrond opleveren. Gevreesd wordt echter dat vooral Zuidafrika zal profiteren
i het miljardenproject.
dat onze eigen behoeften in het ge- geput. Het project zal een bijdrage
ding komen. Daarom is dit project leveren aan het bestrijden van de
rendabel". lokale werkloosheid en voorzien in
Het belang voor Lesotho is daar- opleidingsmogelijkheden voor de
mee volgens Sephoko nog niet uit- veelal analfabete bergbewoners.
(foto GPD)
Verder zal het nu moeilijk toegan- landbouw- en veeteeltgronden, het
kelijke centrale berggebied van toerisme en de binnenvisserij.
Lesotho door het project worden Kortom, alleen maar voordelen
ontsloten. Dat biedt weer mogelijk- voor een land dat tot de tien armste
heden voor het creëren van nieuwe in de wereld behoort.
GLASSERVIEZEN
Zwiesel
Christinenhütte
Leerdam
Cristal d'Arques
Thomas
Bohemia
Royal Albert
KOOKWINKEL
Lagostina
BK.
Spring
WMF
Fissier
Gero
Sillt
Demeyere
Sigg
Sola
Arabia
